Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 29, 21 July 1900 — Page 2

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA POAONO, IULAI 21, 1900

 

Ke Aloha Aina

Hookumu no ka Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii

Edward L. Like.

Lunahooponopono.

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI,

Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA

HONOLULU IULAI 21, 1900

 

Aia mawaho o Waikiki ka Moiwahine Liliuokalani kahi i hoohala ai i keia mau la wela ikiiki o ke kulanakauhale nei. E makalapua a ulumahiehie ke ola o Kalani i ka pehia ia paha e ka huna kai.

 

Ua waiho aku la o Lunakanawai Stanley i kona paa hou ana i ke kulana lunakanawai no ka Aha Kaapuni, mahope hoi o ke koho ana mai la o Peresidena Makinile i lunakanawai okoa ma kona wahi. Aloha no ia hoohuiaina i kaili ia aku la kana paapa pelena.

 

Wahi a kekahi nupepa namu o ka aoao hoohuiaina o ke kulanakauhale nai e hoopuka ae ai. He mea kaumaha ka ike ana aku o kekahi poe i kakoo i ka hoohuiaina ua hoopau ia aku lakou mai loko aku o ka lakou mau oihana i paa ai ma Hawaii nei. Aloha no keia mau mamala olelo e hoike maopopo maoli mai ana i ko lakou manao mihi no keia mau hana kaili mana o Amerika Huipuia mai ia lakou aku, a lakou i manao kuhihewa ai e haawi ana o Amerika na lakou e hooponopono i keia mau paemoku, aka o ka ike pono ana iho la no nae i ke ano o ka hoohuiaina.

 

ALOHA no na ola makamae e luku ia mai la me ka mainoino ma na kahua kaua o Aferika Hema a me Kina. He mau tausani o na ohana e noho nei iloko o ka u ana no ka lakou mau mea aloha i hooluolu aku la no ka wa mau loa. Aka, ua olelo ia nae o ka make ana maluna o ke kahua kaua he make kaulana ia, a pela i lilo ai ka weliweli o ke kaua i kekahi poe i mea ole mamuli o ko lakou makemake ana e papahi lakou i keia make hanohano ma ke kahua kaua, i kia hoomanao na ka lakou mau mamo a me ko lakou aupuni e haaheo mai ai.

 

Ma ka hoike a kekahi Pake kuonoono he mea kanalua loa ka pau koke ana o keia kaua weliweli i poha ae la ma Kina, maloko o hookahi makahiki. No ka mea, o na Pake kipi Boxers aia ko lakou heluna maluna aku o na miliona, a ua loaa ia lakou na kokua ia ana mai e na koa Imperiala i hoonaaauao kiekie ia ma ka lawelawe ana i na pukuniahi.

 

Ua puiwa ae na nupepa o Amerika Huipuia ma o kekahi mau lono oiaio ole i hauwawa ia ae ua upu ia e powa ia ka ke ola o Peresidena Makinile e kekahi puulu ohumu kipi Cuba a me Sepania. He hana no keia i lawelawe mau ia e na poe enemi i na poo aupuni a puni ke ao nei.

 

Ua lilo keia lono i mea e hoohikilele ia ai na mea a pau, a nolaila ua haawi ia na kiai makaala loa ia ana ia Peresidena Makinile e noho ma Canton, Ohio.

 

Mamuli o ka nui o ka hookalahala o ka Aoao Demokarata i na hana kapakahi a Kiaaina Dole i koho iho ai i na poe o ka Aoao Repubalika wale no maloko o ka papa hana koho balota e hiki mai ana. Nolaila, ua hooluolu mai la oia ia aoao ma o ke kauoha ana aku la ia Charles McCarthy, ka luna koomalu o ke komite kuwaena o ka Aoao Demokarata. E hoolako mai iaia me na inoa o ka @ee Demokarata i kupono no ka lilo ana i mau luna nana a me na lunakanawai no ke kau koho balota e hiki mai ana, no ka mea, he makemake kona e loaa na manao oluolu mawaena o keia mau aoao kalaiaina elua.

 

No ka hooko ana aku i keia makemake o Dole e hoouna aku ana o McCarthy he noi i na mokupuni a pau ma o ko lakou mau luna nui la e hoouna mai i na inoa kupono no ka hoopiha ana ma keia mau hakahaka. A i ka wa e loaa mai ai o keia mau inoa iaia e hoouna aku ana oia ia Kiaaina Dole no ka wae ana mai i kana poe i hilinai ai no ka lawe ana ae i keia mau kulana ano nui.

 

MAHALO I KA NANI A ME KA LOKOMAIKAI O NA KUPA O KA AINA PO I KA LEHUA

 

O Hilo one ka‘u nani i ike ai la, i mapu mai ai ke ala la. Wahi a ka poe i hala. He oiaio loa he aina o Hilo a ka nani i noho ai me ka oluolu o ke ea, ka mohala o ka maka ke nana aku i ka waiho ana o ka aina, ke kilakila o ka nanaina o na mauna i ke ku mamao mai. He nui na mea ai ono makamaka hou a ka malihini e hoohialaai ai a lawa ka makemake; a mawaho ae o keia mau mea nani a pau a ka malihini e akena ai me ka haanou a haawi pu i na mahalo piha no ia wahi.

He hookahi nae mea nana i hoo@ae, a e hoohanohano pu ana ia i keia mau mea nani a pau oia no ka oluolu, ka waipahe a me ka lokomaikai puuwai hamama o na kamaaina e noho mai la mai ke kiekie o ka haahaa, e haawi ana lakou ina anaian e hooluana pu ai me na malihini, ma na papaaina i hooluhiehu ia me na ono a pau a ka Hawaii, ua kapae ia ae na luhi oia hana mamul o keia olelo a ka Haku. “E aloha aku oe i kou hoalauna e like me kou aloha ia oe iho.”

Ua haawi ae kekahi poe lede kuonoono o ua aina Ua Alanilehua nei o Hilo, he mau papaaina nani no ka hanohano o kekahi mau lede o ke kulanakauhale aku nei oia o Mrs. Sam Parker, Mrs. Irene Brown, a kamau pu aku la hoi maloko o keia mau anaina hooluana ka makuahine Puuki o KE ALOHA AINA nei e hauoli pu ana i ka hanu i ua ea aloha o ka aina hanau.

Eia na wahi like ole o na papaaina i malama ia maloko oia mau la pokole o na malihini me lakou: Iulai 7 ma ka home hou o Mrs. John T. Brown makai o Kanakea; Iulai 10, ma ka home hooluolu kahakai o ka ohana Rikikini o Hilo ma Kainehe, na Mrs. J.L. Rikikini.

Iulai 11, ma ko Mrs. B. H. Brown home kahakai makai o Milo (a ma ke ahiahi oia la ua haawi ae o Mrs. W. K. Akana a me Mrs. M. Ai he papaaina o na mea ai pake i hoolako ia me na mea ai like ole, a ua lawe ia ma ke ano kaila pake wale no na mea a pau, he nani okoa no hoi).

Iulai 12, ma ko Mrs. G. W. A. Hapai home noho maloko o ke kulanakauhale; ma ka makaikai ana i keia mau papaaina a pau aohe mea hoohalahala a ka maka i ike ai, aohe hoi he mea wae a ka puu moni ai, oiai, ua like wale no a like, me ke kalukalu a o Puna.

Iulai 13 ae, i haalele aku ai na malihini i ka pumehana o na hookipa maikai ia ana e na kamaaina o ka aina po i ka lehua a kau mai la ko Honolulu ma ke Kinau ia kakahiaka, hala hoi ko Waimea poe ma na kaa a mawehe ae la ka pilina oia mau la hauoli, a hui hou ma na maka i Kou wahi a ka olelo. Me na hoomanao poina ole i na hana lokomaikai i hanaia mai.

 

KE ALOHA AINA.

Honolulu, Iulai 20, 1900.

 

Ua mare ia mai nei ma Nu Ioka o Mr. C. A. Brown o Honolulu nei me Mrs. Gertrude L. Adams ma ka la 27 iho nei o Iune.

 

Ua waiho ia aku la ka hihia o Kane, ke kanaka i powa ai i ka Pake no ka hoolohe ia ana maloko o ka Aha Kaapuni.

 

O na wahi hou i loaa aku la na ae ia ana e loaa na kikoo dala hale leta oia o Kilauea, Kauai, Ka apua, Hawaii, Kipahulu a me Wailuku Maui.

 

Ua loaa mai la na hoike ana i ka hui Haka@@a ua manao ia e kipa mai ana ka mokukaua Geremania G@@r mai Kapalakikomai ma kona alahele no Kina.

 

NO KE PALE ANA AKU I KA MA‘I LEPERA.

 

He manaoio ko Agena Kuikawa Flint o ke Keena Hale Leta, ua loaa mai no he mau laha ana o ka anoano ma‘i lepera ma o na leta i kakauia mai e na poe ma‘i ma Kalaupapa me Kalawao i ko lakou mau ohana a puni keia mau paemoku. He manaoio ko Flint a hoopau loa aku i ke kakau ana mai o na poe ma‘i i ko lakou mau ohana mawaho nei, aka, e hoolako ia nae ke kahua o Molokai me kekahi mea kakau a nana e kakau i ka manao o na poe ma‘i a makemake ana e leka mai i ko lakou mau ohana.

O kekahi mea e kue loa ia aku ana oia ka honi ana o ka poe ma‘i ole me ka poe ma‘i, a ua ike nui ia keia maluna o ka uwapo i ka wa o na ma‘i e liuliu ia ana no ka lawe ana aku i ke kahua ma‘i, no ka mea, i ka wa e honi ai o kekahi mea ma‘i ole me ka mea ma‘i, ua manao ia oia no ka wa e lele aku ai keia ma‘i weliweli oluna o ka mea ma‘i ole, a loaa aku la oia i keia ma‘i.

Eia pu hoi ke noonoo ia nei ke kumuhana no ke kuai i mokuahi no ka hoohikihiki ana i na ma‘i me ka lakou mau ukana no ke awa o Kalaupapa, me ka hoopau loa ia o ka lawe ana aku i na poe ma‘i lepera maluna o na moku ohua. Ma keia mau hana hookae a na ili keokeo i na poe ma‘i ke haili e wale mai nei no ia makou, me he mea la, e hoea mai ana ka la ma keia mua aku e hoole loa ia ai na ohana e holo aku ana e ike i ka lakou mau mea aloha e noho mai la iloko o ka ehaeha.

Aloha no kakou.

 

OKALAKALA HOU NA IAPANA O KAUAI

 

Ma kahi o ehiku haneri Iapana o ka mahiko o Kealia, Kauai, i haalele aku la i ka hana, a ua loaa mai la keia hoike ma ka mokuahi Niihau.  O ke kumu o keia olohani ana mamuli no ia o ko lakou makemake ana e hoopii hou ae i ko lakou mau uku hana, aka ua hoole aku nae ka luna nui o ka mahiko i ka ae ana aku i keia noi. O ka uku hana o keia poe Iapana he $17 o ka mahina, aka ua makemake nae lakou e hoopii ae a ka $20, a oia ka ka mahiko i kue loa aku ai. Aole he mau haunaele i loheia mai, a ua hoao aku lakou e koi i na limahana ma ka uwapo e waiho pu @@@ i ka hana. Poino no na mahiko.

 

Ua hele ae o Kapena @ox me kekahi puali makai no ka hopu ana i na poe holo kaa baikikala me ke kukui ole ma ka po Poalua nei, a he nui na poe i hului ia ae i ka halewai.