Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 24, 16 Iune 1900 — Page 2
This text was transcribed by: | Alika Olsen |
This work is dedicated to: | Great Grandmother Kealia Tualoa |
KE ALOHA AINA
2 KE ALOHA AINA, POAONO IUNE 16, 1900.
Ke Aloha Aina
Hookumuia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono.
HOGAN E. KALUNA,
Luna Hoopuku
ALEX NAWAHI,
Luna Hoohana.
EMMA A. NAWAHI
Puuku o KE ALOHA AINA.
HONOLULU....IUNE 16, 1900
He mea hauoli ka ike ana aku ua hooko ka poe no lakou ka makemake i noi mai i wa e ike ai i ke Alii, a ua hiki kino ae ia poe malaila, me ka noonoo nui ole i na lealea heihei o Kapiolani Paka, aka, me ko lakou ake maoli no e ike i na helehelena aloha o ko lakou Makuahine Alii.
Eia kakou i ka la mua o ke Teritori, aka, he keu nae ke panoanoa o na hana i malama ia ae i keia la.
Ua oi ae na hana hoohiwahiwa i hanaia e na Iapana a me na Pake i ka la i lilo ae nei o Hawaii i Teritori, mamua o na Amerika ponoi iho, a he oki loa aku hoi ma Hawaii.
I ka wa a Dole e haawi mai ana i kana haiolelo mua imua o ka lehulehu mahope iho o kona poni ia ana i Kiaaina, ua ku kaea ae o ka lepo mamua iho o ka Hale Mana Hooko, a uhi iho la maluna ona a me na luna aupuni e akoakoa ana ma kahi kokoke iaia. A ua lilo ia i mea e hoohikilele ana i kekahi poe, oiai, aole he mau kikiao makani ikaika i pa mai.
KA HOPENA O KA NINAU O HAWAII.
Ano, ua hiki mai la kakou i ka hopena loa o na hana no Hawaii, ka mea a kakou i kali loihi ai. Ma ka Poaha nei, Iune 14, i kukalaia ae nei ke Aupuni Teritori o Hawaii, (me ko kakou hoihoi ole, aka, he hiki ole nae ke alo ae), o keia maoli ka olelo hooholo hope no ka ninau o Hawaii i waiho ia ai maloko o ka Hale Ahaolelo o Amerika Huipuia iloko o na makahiki ehiku i hala aku la.
Nolaila, ua pau loa ko kakou manaolana o keia mua aku ma ke ano e hiki i ka lahui ke oni hou ae no keia kumuhana. Ke hoike aku nei makou aole me ka manao ohohia a me ka hauoli. Aka, me ka eheeha pu no. Aole loa he aupuni maua o ka ao nei nana e nana mai ia kakou ma keia hope aku.
He mea oiaio, ua ike ke ao holookoa i ke ano o na hana i hana ia maluna o kakou, aka owai nae o lakou ke aa e ku mai a hooponopono ma ko kakou aoao. Aole!
Ina no kakou e hoomau i ko kakou noho wale ana e like me keia, e oia mau ana no ko lakou nei hao ana i na mea a pau iloko o ko lakou mana. Aole no he mea nana kakou e nana mai ma keia hope aku. Ke kali hou kakou i ehiku makahiki, aohe no he mea nana e hana mai ana no kakou.
E i mai paha auanei oukou, o ka kakou no hoi ia i hoomanawanui iho nei iloko o keia mau makahiki iho nei. Aohe o kakou mea i noho a make wale iho no no ka pololi i ka ai ole.
Ae, he mea oiaio kela, eia nae, ke noonoo iho kakou, o ka mea nui ko kakou komo pu ana aku e aumeume no ko kakou wahi pono hope loa i koe ma ka pahu balota, ua oi aku ia mamua o ka noho ana a nana wale aku i na poe lima lepo o waho mai a me loko nei e hao ana i kahi pono hope loa i koe o ke kanaka Hawaii, oiai, na ka aoao lanakila e rula i na hana maloko o ka Hale Ahaolelo.
O keia ka makou i kau leo aku ai i ka lahui e kali a hiki i ka hopena loa o na hana a Amerika no kakou, alaila, i hiki ia kakou ke ike i ka kakou mea e hana ai. Nolaila, na hiki mai la kakou i ka pahu hopu o na mea a pau, a eia wale no ka makou e hoike aku nei, na kela a me keia o oukou e lawe a noonoo i ka mea pono e hana ai ma keia mua aku.
E koho balota anei, aole paha a i koho balota oukou, e koho no i ka mea a oukou i ike ai he kupono, a mai koho i ka mea a oukou i ike maoli ai he lapuwale na hana.
KA HALAWAI HOPE A KA PAPA OLA HAWAII.
Ma ka malama ia ana o ka halawai hope a ka Papa Ola o ke kumuhana ano nui i laweia mai oia no ka hoihoi ana aku i na waiwai o ka Papa Ola no ke aupuni o Amerika Huipuia. Ua hoike mai o Kauka Carmichael, ma Amerika Huipuia na ke aupuni o auamo i na koikoi o na lilo o ke puhi kukaepele. Ua hoike pu mai oia he leta mai Wasinetona mai, e noi ana e puhi kukaepele ia na ukana a pau. A maanei i hooholo ia ai e hoihoi aku i na lako puhi kukaepele a pau no ke aupuni o Amerika Huipuia, a pela pu hoi me na waiwai e ao o ka Papa Ola.
Iloko o keia halawai i waiho aku ai o Kauka Wood i kona kulana Presidena no ka Papa Ola.
PAU KA AHA KUHINA O DOLE.
Ma ka auina la Poakolu nei i malama ae ai ka Aha Kuhina o Dole i ka lakou halawai no ka wa hope loa. A ma keia hope aku aole hoi ia e malama hou ia ana, no ka mea, aole he Aha Kuhina o ke Kiaaina. A o na kakauolelo o keia mua aku oia kona mau hoa kuka.
HE KOA I LAWE MALUIA MAI.
Mahope koke iho o ka hoea ana mai o ka makupea Erskine M. Phelps ma ke kakahiaka Poaha nei, mai Manila mai, ua lele iho la he luina mailuna mai o ka moku no loko o ke kai, a au mai la no uka nei o ka aina. I kona wa i pae mai ai iuka nei o o ka aina, ua hele aku la oia no waho o kahi hoolulu koa Amerika Camp Mckinley, a haawi pio aku la iaia. He koa oia no ka regimana 1 e noho mai la ma Pilipine, Ma kana hoike, u@ona oia i ka rama ma Manila, a iloko oia kokua i lawe malu ia mai ai oia no luna o keia moku me kona maopopo ole. He nui na wa ana i hoao ai e mahuka a hiki i ka Poaha nei, akahi no a loaa ka holopono.
Ua hoopaa ia oia mawaho o laila ma ke ano he mea mahuka, a e hookolokolo kanawai koa ia aku ana oia. He hihia koikoi loa keia i kau iho maluna ona aka, e loaa ana paha iaia ke wahi hookanaaho ma o kona haawi pio ana iho la maanei.
TELEGARAPA UWEA OLE.
E hooikeike ia ana ma ka hora 2:30 o keia auina la Poaono, Iune 16, imua o ka lehulehu ke telegarapa uwea ole, no ka wa mua loa, ma ka lanai i haawi ia iho nei ka aha hulahula aupuni ma ka Hale Mana Hooko. A mailaila aku e hooleleia aku ai na huaolelo iloko o ka lewa mai ka pahu olelo malaila ma ka mana hoohana o ka uwila a hoea i kekahi pahu olelo e kululu ia ana ma Kaimuki. I ka wa e maopopo ai ka holopono o keia mau kukai olelo ana, e hoohui ia aku ai o Molokai, Maui a me Hawaii. O keia kekahi o na mea kaulana loa i ikeia i kela au holomua o ka naauao, a i imi ia mai nei hoi e ka naauao o kekahi kanaka opio Italia nona ka inoa o Marconi. Ua hookuu akea ia ka lehulehu me ke keakea ole ia e hele aku e makaikai i ka hoohana ia ana o keia telegarapa ano hou.
He $19.50 ka uku o na ohua Kapena e holo aku ana a hoi mai e makaikai i na lealea heihei e malamaia ana ma Hilo i ka la 4 ae nei o Iulai.
KA AHA HULAHULA AUPUNI.
Ua haawi ia ae maloko o ka lanai i kukuluia iho nei ma Waikiki iho o ka Hale Mana Hooko, ka aha hulahula aupuni nui. He nui a lehulehu na poe i kono ia no ka hiki ana aku i keia aha hulahula, a he kaoo nui o lakou i hoea aku ma ka hora 9 oia po a mahope iho, ka hora hoi i wehe ia ai o na hooniniu poahi ana i ko lakou mau pauku kino.
Ua hoomalamalamaia ae ka Hale Mana Hooko mai kona kaupoku a hoea loa aku i ke kahua o lalo me na kukui uwila o na wai hooluu like ole.
Ua hoopiha ia ae o loko o ka pa o ka Hale Mana Hooko me na poe makaikai i keia mau kukui me ka makaikai ana hoi i na hana lealea oia po.
HALA IA MAKUAHINE OPIO.
Ma ke kakahiaka Poaha nei i haalele mai ai i keia oia ana o Mrs Mary Kanewanui, ka wahine aloha a Davide Kanewanui o ke Keena Hooia, ma ko laua home ma Kapalama ae nei, mahope o kona hoohua ana mai he keiki kane nui mahaha, e ola nei me ka maikai. Ua hookaumaha ia kanakane a me ka ohana i kona haalele koke ana mai ia i keia oia ana iloko o kona mau ia opio wale no. He wahine opio oia i ike nui ia e ko keia kulanakauhale hooluolu a he akahai. Ua haalele iho oia he kane, he mau keiki elua, na makua a me ka ohana e kumakena aku ana nona. I keia Paolima i hoolewa ia aku ai kona kino puanuanu. He 22 ka nui o kona mau makahiki. Aloha no.
NA LUNA AUPUNI I APONO MUA IA MAI LA.
Wasinetona, Iune 5. Ua apono ae ke Senate i keia la i keia mau inoa malalo iho.
M. M. Katee o Kaleponi, Lunakanawai Apana Amerika no Hawaii, L. C. Baird o Waiomina i Loio Apana Amerika no Hawaii.
E KOMO LAELAE ANA KA OPIUMA.
I keia wa o ko kakou aupuni i lilo ae la he mahele aina no Amerika Huipuia, ua hiki loa i na opiuma e hana ia nei ma Kapalakiko ke komo mai iloko o keia mau paumoku me ka hiki ole ka k@ka ia aku, oiai aole he kanawai i hana mai la e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia e kaupale ia aku ana i ke komo ana mai o keia mau anoano ino iloko o Hawaii nei, ka mea i kue loa ia iho nei i ke au o ka Aupuni Repubalika, aka, ua nalo aku la oia me kona mau pono, a oia hoi kakou i keia au hou e hele nei.