Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 22, 2 June 1900 — Page 5
This text was transcribed by: | Momi Ramolete |
This work is dedicated to: | Nahokulani |
KE ALOHA AINA POAONO, IUNE 2 1900
NA ELELE NO PILADELAPIA.
Ma ka noho ana a ka aha elele ma ka Poakolu nei, ma ka Progress Hall, ua koho ia iho la o J. L. Kaulukou i Lunahoomalu paa mau no ua aoao Repubalika nei, a o E. R. Hendry i kakauolelo.
Mahope o ka pau ana o kekahi mau kumuhanai ka hooloheia e na halawai aha elele nei, ua hapai ia mai la ka noonoo ana no ke koho ana i eha mau elele no ka holo ana aku i ka halawai nui aia aoao aalaiaina o malama ia ana ma Piledelapia, ma ka la 19 o Iune.
He eono mau inoa i waiho ia ae ma ua aha la no ka noonooia ana oia o Sam. Parker, A. N. Kepoikai, B. F. Dillinehama, W. R. Kakela, C. A. Brown a me Kalua. A ma ke koho balota hoi e loaa ai na elele e holo aku ai i Amerika Huipuia.
Ma keia koho ana ua puka ia o Sam. Paka, 76 balota; Kepoikai, 74; Dillinehama, 69; Kakekla 69, a haule aku la o Brown 2 balota a me Kalua, 1.
HE MAU TAUSANI TINI OPIUMA E KIOLA IA ANA.
He 3,700 tini opiuma e waiho nei maloko o ka Hale Dute e pau aku ana i ke kiola ia ma keia mau la pokole iho, a ua like hoi ia me 1,850 paona. O keia na tini opiuma i hoiliili ia ai malaila mai na wahi a pau i loaa ai ma ka hopu ia ana e na makai.
A ma ka halawai ana a ka Papa Ola ma ka Poalua nei, ua hooholo ia iho la mamuli o ka makemake ana o ka Hale Dute e hookaawale ia keia mau tini opiuma mai ka hoahu ana malaila, e hoopoino ia lakou ma ke kiola ia ana iloko o ke kai.
Na ka mokuahi Kaena e lawe aku ana ia lakou no waho o ka moana, a malaila e okioki ia ai na tini a kiola ia iloko o ke kai. E okali aku ana o Kauka Garvin no ka nana pono ana i ka hooko ia ana aku o na hana me ke paewaewa ole. O ka waiwai io o keia opiuma i na ma ka $10 o ke tini e hoea aku no ia i ka $37,000.
APONO IA KE KOI A KEKAHI WAHINE PAELE.
Ma ka Poalua nei, ua lawe hou ia mai ka noonoo ana o ka Aha Kaupuni maluna o ka hihia koi poho a Jennie Alexander, kekahi wahine keaka paele o loko o ka hui keka paele a Hogan, no kela haalele ana no o ka mokuahi Miowera ia lakou. Mahope o ka pau ana o ka haiolelo ana a na elua maluna o keia kumuhana, ua komo aku la na ki@re no loko o ka @umi, a no elua hora wale no o ko lakou noho ana malaila, ua puka mai la lakou a haawi mai la i ka lakou olelo hooholo e haawi ana i ka pono ma ka aoao o ka mea hoopii, a e kauoha ana i ka hui makuahi e uku i $5,000 no kana k@i.
Ua hoohik@ele ia na mea a pau i keia olelo hooholo, a ua ikeia ua oi loa ae ia ka waiwai o kana koi poho i ka hoopii a na lala o ka hui keaka mamua iho o ka laweia ana o kana hoopii e noonoo. O ka ekolu keia o na koi pho a ka hui keaka paele i waiho aku ai i ka Aha Hookolokolo Kaapuni, a o ka ekolu n@ no hoi keia o ka loaa ana ia lakou o ka lanakila. He 26 ka nui o na lala i koe me ka lakou mau hoopii, a eia ke manaoia nei, e hoopui ia ana ka lakou mau koi a pau a i hookahi wa e noonoo ia ai e na aha la no.
HOPU IA NO KA PILIWAIWAI ME KE PUHI OPIUMA.
He nui na hoike i loaa mai i ka oihana makai e noho ana malalo ae nei o Punaluu, Koolau, i ka hana i kauoha ia aku na lakou e hooko, oia hoi, ke kinai ana i na hana lapuwale e ulu ae ana ma ia mau wahi. A i mea hoi e ike ia ai ka oiaio o keia mau hoike i loaa mai i ke poo o ka oihana makai, na hoouna ia aku la o Hope Ilamuku Chillingworth no lalo o laila. Ua hoea aku ka Hope Ilamuku ilalo olaila ma ka Poaono nei a huna iho la iaia, ua nana aku oia i na hana pili waiwai sifa e lawelawe ia ana i ke akea.
Aole wale no hoi o na hana piliwaiwai keia e lawelawe ia nei malaila, aka, ua loaa pu iho la hoi iaia he lua mimilo o na hana puhi opiuma. Mahope o kona kali ana no kekahi wa kupono e hopu ai i na poe haihai kanawai, ua paa iho la i ka hopu ia he ekolu pake o na poe i manao ia o lakou na agena o kela mau hana lapuwale.
O kahi o keia mau hana i lawelawe ia ai, aole no ia i mamao loa aku mai ka hale aupuni aku o Punaluu. Ua manao wale ia e kaiehu ia aku ana na makai o keia wahi no ko lakou hana ole i ka makemake o ke aupuni i hoonoho aku ai ia lakou malaila.
NA IAPANA HOOHAUELE
Ma ka hoea ana mai la a ka mokuahi Upolu, ma ke kakahiaka Poaono nei, na lawe hou mai la oia he mau lono e pili ana no ka haunaele ma Kona. He 16 mau limahana Iapana i manao ia na komo kuhohonu iloko o na hana hoohaunaele i laweia mai e ka Upolu mai K@ilua a hiki i Honoipu no ka lawe loa ana aku i Hilo e hookolokolo ai. Ua lawe pu ia mai no hoi eia @e ekolu mau Iapana i hoehaia ma keia haunaele i hoike no ka aoao o ke aupuni.
Ua hookaawale loa ia keia mau Iapana ekolu mai ka huipu ana aku me na Iapana he 16, oiai ua hoomaopopoia aole i pau na manao inaina o keia poe hope i na poe poino, a e hooko hou mai ana no hoi lakou i ko lakou mau manao lokoino i ko lakou wa e noho huikau ai.
EIA KE HULI IA NEI.
Ua loaa hou mai la ia Ilamuku Baraunu o keia kulanakauhale he hoike mai ia William P. Sullivan, ka Makai Nui Kapalakiko, e hoakaka mai ana no ka hopuana i kekahi haole nona ka inoa o Geo. P. Hill, he haole aihue daimana no Kapalakiko. He haole lawelawe oia no kekahi ohana waiwai o Kapalakiko, a mailoko o kekahi pahu i aihua mai ai oia he ehiku apana daimana no lakou ka waiwai io he $10,000. Ua hana ia keia aihue ma ka la 4 o Mei, 1900, a ma kekahi la ae no, ua nalowale iho la oia mahope o kona hoolilo ana aku i kekahi apana daimana maloko kekahi halekuai.
He elua mau apana o na daimana i aihue ia ai i loaa. He kanaka opio wale no keia ilawelawe iho la i keia hana aihue nona makahiki he 22.
KA HOPENA O KA HOOPAHU I'A.
He ulia poino weliweli kai halawai ae me kakahi kanaka e lawaia ana mawaho o Waikiki ma ke awakea Poakahi nei, a eia oia ke waiho nei maloko o ka haukipila he luahi na ke giana pauda. Ua hele aku keia kanaka i ka lawaia me kekahi kokoolua maluna o ka waa me ka lawe pu aku he mau owili giana pauda, me ka manao ana me ia mea, e nui koke ai ka laua i'a.
I ko laua wa i hiki ai mawaho ae o kahi o McCandless, ua ike aku ia laua i ka i'a e mumulu ana, ia wa no i lele aku ai keia kanaka iloko o ke kai me ke giana pauda a me ka weiu ahi e u ana, me kekahi ulia i maopopo ole na u aku ia ka uwiki o ke giana pauda ana e paa ana, a oia koke no ka wa i pahu ae ai a hina aku la oia ihope.
I ka wa i mao ae ai ka uwahi na ua ike aku ia ke kanaka maluna o ka waa i kona kokooiha e au mai ana no k@na wahi e hoolaua ana me kona lima akau e oku ana iluna o ka ilikai na poomoku ia. Ua hoopoino pu ia me kona helehelena, a he hookahi @ kona mau onohi maka i kaawale aku.
Ua huli hoi mai ka waa no uka o ka aina me ke kanaka poino, me ka hoike kokeia mai o ka lohe i ka halewai, na hoea aku ke kaa makai a lawe mai la i ke kanaka poino no ka haukipila. Ua kukonuk@nu loa na palapu i loaa iaia, aka, ua manaoio ia no nae e loaa ana iaia ka maha. O Kamana ka inoa o keia kanaka poino.
KE PAHOLA LA KA BUBONIKA MA KAPALAKIKO.
Ma ka mokuahi Amerika Maru i loaa mai ai na hoike i keia kulanakauhale, aia no ka bubonika ke pahola la ma Kapalakiko, a ua hoomaopopo ia ke pii mahuahua ae la ia. He eono ka nui o na make bubonika i ikeia malaila maloko o elua mahina me ka hapa.
He hookahi ma'i ma ka la 18 o Mei, ahe hookahi i ka la mamua, a he hookahi i ka la mamua aku. O keia mau ma'i a pau he poe oake wale no, a na loaa aku hoi lakou mahope iho o ko lakou make ana. Ua malama ia he halawai e ka Papa Ola ma ke ahiahi Poalima nei, a maloko oia halawai ana i hoopula akea ia ae ai ka loaa ana o Kapakiko i ka ma'i, a e haawi ia aku ana na kiai makaala ana i na moku a pau e hoea mai ana i anei mai keia awa mai.
PIHOLO A MAKE.
Ma ka hora 2 o ka auina la Poakahi nei, ua halawai iho la me kekahi ulia poino ke kaikamahine opio a Ben Castino nona na makahiki he ehiku, mawaho o Waikiki ma kahi e kokoke ana i ka Hotele Annex, ma o kona piholo ana iloko o ka wai i kona wa e auau ana me kekahi mau keiki liilii a ae malaila.
Ua nalowale koke no oia i kona wa i keehi aku ai ma kahi hohonu o ka wai, a mai ka leo uwe o na opio i lohe mai ai kekahi wahine e lawaia opae ana malaila, a holo mai la uo kahi a ka mea poino i nalowale ai.
Na keia wahine i kahea aku i kekahi kanaka, a nana i luu a loaa aku la ke kino make o ka opio e waiho ana ma kona wahi i piholo ai, ua hala kahiko ke ola.
Ua hoike ia mai keia lohe i ka halewai me ka hoihoi ia mai o ke kino make o ka opio ma ka home o ko laua mau makua mahope iho o ka luakini o Kawaiahao.
Ma ka La Pule nei no ka hookuu ana aku o na makua iaia e hoi iwaho olaila me kekahi hoaloha no ka hoomaha ana ma ka haupu ole ae hoi h@ @lia poino ke halawai mai ana ke ka laua mea aloha. Minamina wale