Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 19, 12 May 1900 — Page 2
This text was transcribed by: | Tammy Miyashiro |
This work is dedicated to: | Hawaiian Electric Company: Aloha |
KE ALOHA AINA
POAONO. MEI 12 1900
Ke Aloha Aina
Hookumaia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa no ka Lahui Hawaii.
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono.
JOSEPH K LIKE.
Luna Hoohana.
HOGAN E. KALUNA,
Luna Hoopuka
EMMA A NAWAHI
Puuku o KE ALOHA AINA.
HONOLULU MEI 11, 1900
Lulana nui iho la ka pihe a ke Akua iluna o Papiohuli, e huli ae ana i ka makana e ike ai e kanaenae aku ai ia oe.
KE lonolono ia mai nei, e hoala ae ana kekahi poe i nupepa Hawaii hou no ka manao e ka ia makou i ka pohuehue, a i mea e make ai ka makou wahaolelo, ka pula kau maka o ka poe aloha aina. He hana iho no hoi nawai la ka e papa aku.
Aohe makou a e hopo ana,
Na tausan@ leo e pa-e mai.
Oiai makou e “noho kapena ana kaula i ke kai,” e hooikaika mau ana ka makou makakila me hopo ole e ao aku i ka poe aloha aina mai puni ia lakou nei.
OIAI no, o makou ka ona a me ka Ekini o ko makou waiwai ponoi, aohe mea na makou e hoohopohop iho ai ka hana ana elike me ko makou makemake; ka lawe mai a me ka lawe ole i ka hai mau mea e onon mai ai e hoolaha ia ma ka makou nupepa nei, ke ku ole no ia i ko makou hoihoi. Aole o makou mau hoa hui, aole loa hoi keia nupepa malalo o kekahi hui i hoohuiia, aka, he “hookahi” wale iho no makou e alo nei i ke anu; a, o ka poe nana e kokua nei ia makou ma keia hapa nui, oia no ka poe ilihune o ka lah@i aloha aina. Na lakou e lawe nui nei i kona wahi kino lahilahi. Nolaila, o lakou ka makou mea nui e nana aku ai, a o ko lakou makemake ke hanaia.
NO KA holo loa ana mai la o ke kanawai o ke Aupuni Teritori o Hawaii nei, nolaila, ua lilo keia he mau la e pail@ io mai nei na ipuhao o na aoao kalaiaina. Ua hele a ku-ku-ku ka mahu o kekahi. Ke okeoke mai ne ke pani o kekahi, ke paila mai nei hoi a hanini ka wai o kekahi. E! Auhea mai kakou, aohe ka hookokoke aku i kae kapuahi, aole kakou i ik@ aku i na mea e kupa ia mai nei. Malia paha he kaukama niu wale he mea make iloko o ka ipuhao. O na lono wale no kai ahai m@a ia mai la i o kakou nei no ka holo ana o ua @ila kanawai nei, a pela hoi me k@ kohoia ana mai la e S. B. Dole i kiaaina, aka, aole @ae i pae mai ke kino maoli i ka aina nei, a kukala pili aupuni @a mai.
UA loaa mai la na lono maluna o ka Warren ‘no ke kakau inoa ana o Peresidena Makinile malalo o ka Bila Teritori o Hawaii, ma ka la 30 iho nei o Aperila. He kanaha-kumamalima la ma hope o kona apono ana, e mana ai keia bila. Nolaila, ma ka la 15 o Inue ae nei i manao ia ai oia ka la e hookahua io mai ai keia kulana aupuni hou maluna o keia mau paemoku.
MAHOPE o ka noho pouli ana o keia mau paemoku me ka maopopo ole i ke kiaaina mua e noho mai ana e r@la ia lakou, na hoea mai la ke mokuahi Auseteralia Poakolu, no ke koho ia ana mai la o Peresidena Dole ma ke kulana kiaaina mua no keia mau paemoku ma ka la 1 iho iho nei o Mei 1 e Peresidena Makinile, a haule iho la o Harold Sewall ka inoa a ka hapanui o na Amerika i makemake ai.
I KA wa o ke teritori e hookahua iho ai maluna o keia mau paemoku ma ka la 15 o Iune, e pau ana ke Keena Kuhina o ko ua Aina E. Kuhioa Waiwai, a me ke Kuhina Kalaiaina, a he nui ana no hoi na loli ana maloko o kekahi keena e ae. Ua manaoia he hapa o na Lunakanawai e kohoia ana mailoko ae o na makaainana o keia mau mokupuni, a o ke koena iho, he poe malihini mai Amerika Huipuia mai.
Eia kekahi poe kakoo aupuni Repubalika ke noho nei me na manao pihoihoi no ke kaili ia ae o ka lakou mau wahi papaa berena i ai hookano ai i na makahiki loihi he lehulehu wale i kaahope ae nei, no ka mea, ua hoomaopopoia i ka wa o kekahi kauaka malihini e lawe ae ai i kekahi keena, e lawe pu mai ana oia i kona mau hoaloha no ka noho pu ana ma ia keena, a o na poe mua hoi malaila, e ku ana lakou i ke peku.
AOLE he mau ma@ao hauoli i ike ia aku iwaena o ka hapanui o na lala o ka Hui American League, mamuli o ka haule ana o ka inoa a lakou i hooikaika nui ai, oia o Sewall; o ka mea i kohokoho wale ia ae, iua i hookoia mai la ko lakou mau kuko ana, oia hoi, ka lilo ana ae o ka noho kiaaina, i na @a lilo keia i la nui ma keia kulanakauhale.
AIA na moho holo Peresidena no keia kau ae o ke koh@ Peresidena ke hapapa hele la@@ ua ma nao o na kanaka a pau o Amerika Huipuia, ma ka haawi ana i haiolelo hoohulihuli, a o na moho i maopopo loa e aumeume ana no keia noho kaulana ma keia kau, oia o Peresidena Makinile o ka aoao Repubalika, Bryan a me Adimarala Diuwe no ka aoao Demokarata.
HE LEO UWALO I KA LAHUI
Ke kau leo mau aku nei ma kou ia oukou e ka Lahui, e hooku mamao mai na hana a pau e lawelawe pupuahulu ia mai nei e kekahi poe.
Eia kekahi poe ke alualu nei e lilo i Elele e holo aku ai i kela Halawai Repubalika Nui e malama ia ana ma Piladelapia. Heaha ko kakou pomaikai no ia mea? He ole! Na lakou nei ae no ia e hana i ko lakou hoihoi.
Ua lono lauahea wale mai makou, o S K. Ka-ne ka ka mea a kahi poe e makemake nei e koho ia, (he koho nui iho no i ka oukou.)
Mai hele ka lahui e hana i kahi hana, a i ole e kakau paha i na inoa ma kahi mau pepa, ke onou ia mai, mai hoohuikau ia oukou me na ilio hi@iu hae, aka, e hookaoko@ ae, a mai puni mai i na mali leo ke hoea aku. Eia no makou ke ku nei ma ko oukou kua i na wa a pau, a hiki i ka wa pono i manaoia no kekahi hana ma keia mua aku. E hoo@ohe i keia leo e uwalo aku nei ia oukou e ka lahui aloha aina.
NUI KA BUBONIKA MA SIDANE.
Ma ka hoea ana mai la a ka mokuahi Aorangi mai Sidane, ua lawe pu mai la oia me na hoike no ka ikaika loa o ka pahola ana o ka mai bubonika malaila. He 144 ma’i bubonika, a he 52 hoi o@a heluna i make. He ilikeokeo wale no ka hapauui, a he ekoku wale Pake iloko oia h@iana. Ma ka la 26 o Aperila, ka la hoi a ka mokuahi Aorangi i haaiele aku ai ia awa, ua ikeia he ewalu mai oia la. He 67 ma’i maloko o ka haukipila ma ka @a 24.
O kekahi wea @@o uui loa i ike ia ma ka huli ana a na poe akeakamai, oia ka ike ia a@a o na anoano bubonika iloko o ka opu o na uku. Ua loaa keia mea @una ia Kauka Tidwell, a ua koho wale ia mai a lakou i nui ai ka pahola ana o ka mai maloko o @a kulanakauhale.
Aia k@ kulanakauhale k@ hoomaka la i ka hoomaemae ana, ua komo nana ia ua hale, a ma ka la 19 o Aperila, he 11,550 mau pahale i komo ia, a he 1,576 o lakou i manaoia e hoopoino aku. He nui ka ha@@li o na k@@k@ @ ka nui ole o na make @@ hoike maopopo ana mai i @@ lakou malama maikai i @a @ai.
I NA ALOHA AINA.
Oiai ua loaa mai nei ia kakou ke kope o ke kanawai o ke Aupuni Panalaau o Hawaii, a ka Ahaolelo o Amerika i hana mai nei, ka mea a kakou i kaukaiaku nei, malaila, e alakai ia aku ai na hooponopono ana i ole ai e mauae wale aku mamua o ka mea pono maoli ke hana ia, nolaila, ma, ko makou hoomaopopo ana iho i ke apo nui o @a kanawai la, ua kaa mai la ka pono nui a me na pomaikai ma ka poho lima o ka Lahui Hawaii ma o ka mana koho balota la, a no ia mea, ke ao aku nei no makou, me ka hoonaanao ana aku, mai ae aku ia oukou ka lahui e komo pu aku, a e hoo@aukae pu aku ia oe, me na aoao Ahahui e ae e noke mai nei i ke kukulu ma kou komo ana aku a kakauiaoa a lilo i lala no kekani o ua mau Ahahui la, aia lakou e ake mai ana me na olelo pelo i mea e lilo pio aku ai kou pono kuokoa. O ka makou e ao aku nei, e ku malie kakou pela, a oiai, eia no na ahahhui alakai o ka lahui, oia Ke Aloha Aina me Kalaiaina ke mau nei no, a ke hoomakaukau mai nei na alakai no ke kahea ana mai ia kakou e komo pu aku ma kekahi halawai makaainana nui e wehe ia aku ana ma keia mua aku, a malaila e mapop@ ai ia kakou, ka aoao pono a kakou e ku ai a paio aku me na aoao e ae, a ma ko makou hoo maopopopo ana i na manao o kekahi o na alakai o na ahahui, wahia@a i aoao kuokoa noka pono loa, a waho i na aoao e ae me lakou iho. A i hoowalewale ia mai kakou mai ae aku.
KA MANAO HOALA HUI @E PUBALIKA NO NA WAIEHA.
Ma na lono i lawe ia mai i o makou nei, e hoala mai ana o A. N. Kepoikai me J. W. Kalua o ka malu he kuawa o Wailuku i Hui Repubalika no na Hawaii o na Waieha; me lakou no paha ia. Eia no hoi ka makou e olelo mau nei aole n@ i nele na poe aloha aina o na Waieha i na kauaka kupono iwaena o lakou, nana e alakai mai i ko laila poe. Aia no ke ku kilakila iho la i ka piko o Haleakala, he wau kauaka aloha aina oiaio a aloha oiwi ponoi, a makou e @aual@a ole ai ke pua@a a@. oia no o Thomas Clark a me S. E. Kaiue, a he nui, wale aku. Ua lawa o Maui i na poe @@pono ma @o @a l@hui aloha aina aoao, @@@ e makemake @a @@ mea.
Eia @@ moku @@@@@@@ @@@@@ o k@ ala@@ki @@@u ka@i hoomaemae ia ai.