Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 18, 5 May 1900 — Page 2
| This text was transcribed by: | Cyndi Defenbaugh |
| This work is dedicated to: | Kaelene Puanani Ahu-Rey |
KE ALOHA AINA
2 KE ALOHA AINA POAONO, MEI 5, 1900
Ke – Aloha – Aina
Hookumuia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa
no ka Lahui Hawaii.
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono.
JOSEPH K. LIKE.
Luna Hoohana.
HOGAN E. KALUNA,
Luna Hoopuka
EMMA A. NAWAHI
Puuku o KE ALOHA AINA.
HONOLULU.......MEI 5, 1900
HE kakaikahi loa na Hawaii i hoea aku i ka halawai a ka Ahahui Repubalika i malama ae ai maloko o ka hale paikau koa, ma ka po Poakolu nei. He hoike ana mai ia i ka ohohia ole maoli ia no o keia Ahahui e na Hawaii. Ua pono no no ka mea, o ka aoao no ia nana i hoonele mai i na Hawaii me ke aupuni a lakou i makee mau ai a hiki no i keia la, oia ke Aupuni Moi i ka wa o Harisona o ka aoao Repubalika e noho ana ma ke kulana Peresidena no Amerika Huipuia.
UA hoike ae ka Hon. Sam. Parker maloko o kana haiolelo ma ka halawai a ka aoao Repubalika, he hookahi wale no alahele e loaa ai ia lakou na Hawaii, ola ka nihi ana mai hoopa, mai pulale koke i ka ike a ka maka, aka, i ka maliu ia aku paha ia. Nolaila, e ka lahui e ao kanaka eia ino ka hoowalewale a hoea aku i kou mau ipuka e ka poe Aloha Aina.
EIA ke loheloheia nei oka hala ana aka la o Kanikela Haywood no Waseinetona, aole ia no kekahi mea okoa aku, aka, no ke noi ana no i ke kulana Luna Dute Nui, no na paemokou o Hawaii nei. He mau kohokoho wale no keia a ko Honolulu nei poe, aka, na mua aku nei nae e hoike mai i ka oiaio o keia mau upu ana. E pau ana kona ku’ana Kanikela Ameerika i ka wa e holo mai ai o ka Bila Teritori.
No makou iho iloko no o ko makou kapa ia mai he kamalii ma ka ka lawelawe ana i keia oihana, ke aa nei no nae e hoao e like me ka hiki ia makou ke alakai i ko makou Lahui aloha Aina, a e kuhikuhi aku ia lakou i ka aoao kupono e ku ai. Ina no he poe hoopono ka hapanui o na kanaka iloko o na Hale Ahaolelo o Amerika Huipuia, penei ua ko ka makemake o ka poe Aloha Aina. Eia nae aole ua ka ia iho la no hoi kakou i ka nele lua; ua nelo au, nele oe, nele kakou. E ku mau aku ana no KE ALOHA AINA e paio no ka pono o kona aoao i na wa a pau.
Eia o Iwakami ke kuai hoemi i na waiwai o kona halekuai.
NA KA MANAO ALUNU I
HOOLELE.
O ke kanaka, a o ka poe kanaka, a o ka poai kanaka i loaa ka manao alunu, e hoao ana lakou, e hanaio ana, a e kaili pau loa ana i na pono a pau loa o ka poe kanaka, a o ka lahui kanaka paha malalo o ko lakou hoomalu ana.
No ka paa mau o kela mau manao alunu iloko o lakou, ua hapuku lakou i na mea a pau no la hou iho, a no ka pono hoi o ko lakou mau hoaloha, a hoonele aku la i na poe kanaka e noho ana malalo o ko lakou mana.
Aohe manao Akua, aohe manao Karistiano, ke nohoia ke kanaka e ka uhane alunu, aohe hoi he manao aloha kanaka, no ka mea, ua ake oia e hao i na mea a pau nona iho, a e hoonele aku i na kanaka e ae. A pehea mahope aku? Peha i kona wa e make ai? E lawe pu anei oia me ia i na pomaikai ana i alunu ai mai ka poe ilihune mai, a mai ka poe haahaa mai a me ka poe popilikia?
Ma keia wahi, ua lilo oia he mea nele loa, i oi loa aku i ko ka poe ana i hana lokoino aku ai. Eia kekahi poe ke hoomahui aku nei, a ke haahai nei, a ke hana nei i na hana alunu me ka manao, he mea ia e oi loa aku ai ko lakou pomaikai. Aka, aole nae he wahi pomaikai e loaa ana ia lakou ma kela ao nani ma o.
KE ALO O KA MALAMALAMA.
O ka malamalama i loaa i ka honua nei a me na hoku hele e ae ma ka lewa o ka lanai, ua hoomaopopoia mai ia mea ia kakou o ka poe noeau o kela a me kaie aina, i kela a me keia kau makahiki o ka honua nei.
He mohala ke ala a ka malamalama e hele nei iloko o ka hoohonu o na kaupoku kiekie o ka lani, no ka mea, ua hoike mai ko kakou poe ake akamai kahiko, no ke ano o ka la a me ka honua, ka mahina a me na hoiku hoi. He mau mea kino poepoe lakou a pau, pela i lele ai ka malamalama mai na mea kino malamalama aku a pau loa, ma ke kulana mohala poepoe like.
O ke ala o ka malamalama iloko o ke kanaka, ua like a like loa me ia ano i hoike ia ae la maluna ae nei, e lele ana oia mai kona puuwai aku a pa i kona poe hoa ma na aoao a pau loa e like me na kukuna o ka la maoli e hoolele ia ana iluna o na hoku hele e poai ana iaia.
He wela a me ka mehana ko na kukuna o ka la ke kau uku iluna o na hoku hele; pele no hoi, he wela a pumehana ka uhane o ke kanaka, ke pa aku na kukuna o ka malamalama o ke aloha aina iloko ona.
E poai ana, a e kaahele mau ana na hoku hele, i lawa, a i loaa like i ko lakou mau aoao na kukuna malamalama. Pela no hoi ka lahui, e huli ana, a e kaa hele poai ana lakou, i hiki e loaa like a lawa like lakou i na kukuna mahana o ka uhane aloha aina, i hoolele ia aku maluna o lakou.
Ua loaa i na ohana nalo meli, na manu liilii, na pu-a hipa, ko lakou noho pumehana ana, mamuli o ko lakou hele kaapuni mau ana, a mamuli hoi o ko lakou moe po’epo’e ana iho.
Pela e loaa ai i ka lahui Hawaii ponoi, ka pumehana o ko lakou manao aloha no ko lakou aina hanau, mamuli o ka noho launa like ana, hookuikahi like ana ma na ano a pau. He lokahi iloko o na hana pono a pau loa, alaila, ua loaa aku ka pomaikai.
KA PAIO A NA HOA
O KA AHA SENATE
MALUNA O KE KUMUHANA
HAAWINA DALA I MANAO
IA NO LILIUOKALANI.
Hue Pau ia na Hana Hookahuli Aupuni
a Amerika ma o na Koa
Bosetona ala ma Honolulu
nei i ka 1893.
(Hoomauia)
Jones o Arkansas. E ae ana anei ke Senatoa mai Ilinoi mai e komo aku au e kamailio?
Cullom. Ae.
Jones o Arkansas. O ka manao o keia hoololi oia keia, e ukuia kea huina dala i “ka Moiwahine *** no na pono, kuleana a i ole waiwai ona a i ole koi ana paha i na aina leialii i olelo ia, i kamailio ia maloko nei.” ua hoike mai ua Senatoa nei, aohe kuleana pilikino ona i keia anina, no ka leialii ia. O kona manao ua hana ia keia manao ma ke alahele no ka uku panai ana no ka hewa a ke aupuni o Amerika Huipuia i hookahuli ai iaia a me ak hoonele ana iaia me keia maua, aka, o ka pilikia nae a’u a e hoomaopopo nei, eia kakou ke ike aku nei i koi a kuleana pilikino no keia mau al@e, aole nae ia e ku ana.
Clark o Waiomiua. Eia ke Senatoa mai Arkanasas mai ke mahele nei i na lauoho.
Cullom. Aole au i maopopo i ka manao o ke Senate a i ole o kekahi poe e ae maluna o keia ma i ninau. Mahope o ko kakou hele ana aku nei a me ka ike ana i na mea i hana ia malaila a me ka apono ana i ka haawi lilo ia ana mai o na paemoku. O na Senaota nae iloko o keia paai, ua huli aku lakou a hana ino i ke aupuni o Amerika Huipuia no na mea a pau i hana ia no keia mau mokupuni, oiai, no nae o kakou no a pau me ke koe kakaikahi aku maloko o keia keena kai koho aku no ka hoohui ana o na Paemoku Hawaii.
Jones o Arkansas. Aole owau. Ke noi aku nei @u e kala ia mai. Oau kekahi i kue i ka olelo hooholo hui.
Bacon. Aole owau.
Cullom. O ka hapanui o na Senate kai hooko, a’u e hoomaopopo nei.
Bacon. Aole owau.
Cullom. Aka, malia paha ua hana lakou a aole paha, mahope o ka pau ana, mahope o ko lakou ae ana aku i na mokupuni, me he mea la ia’u, e hoea mai ana no he wa maloko o ko kakou moolelo o kamailio ai kakou no kekahi mea okoa aku, a pau hoi ka hana ino ana i na kanaka a me ka Ahaolelo o ke aupuni no ka apono ana aku i na mokupuni a i ole o ke ano paha o ko lakou apono ana aku. He oi aku ka pono i kanawai o ke ano kaupalenaia, a ke manao nei au, he hanaia e pau ai ka han ino ana o na Senatoa a me na Lunamakaainana a me na poe e ae ma ke hoahewa wale ana aku i na hana a ke aupuni i hana ai, mahope o ka hooko ia ana no kekahi mau makahiki a mau makahiki aku, ma ka hookolokolo ana i na kanaka o Amerika Huipuia ua pono ia hana a kakou.
Aole o’u makemake e hana ino wale aku i ka Moiwahine. Ua hookahuli ia oia, hana no i haalele aku i kona noho alii malalo o kona manao ponoi iho. Aka, aole au e noonoo ana no la mea. O ka ninau i keia wa, heaha ka kakou hana pono e hana ia, no ka mea, ua komo mai la oia ma ke ano makaainana. Ua lohe au eia oia ma keia kulanakauhale. Aole nae au i maopopo loa eia no paha oia maanei i keia wa. Aka, ua kuka nae oia me na lolo o ka Apana o Columbia no ka hoomaopopo ana i kona mau pono.
I keia wa, eia kakou ke noonoo nei no ka hookaawale ana i $250,000 nona e ola ai. Ina he makemake ko ke Senate e hana aku, ua hiki no ke hana, aka, ma ko’u manao nae, he oia aku ka pono e lawe ia mai e noonoo ma ke alahels naauao, ina he kuleana kona, a heaha ka waiwai io oia mau kuleana. Aole i pau
O ka Warren ka moku lawe koa ke hoea mai ana i keia pule aku mai Kapalakiko mai
Ma ka hookuku kiuipopo i malama la ae ma ka auina la Poaono nei mawaena o na kula Kamehameah a me Punahou mawaho o ka kahua olohe popo o ka noa hope. Ua lawe haaheo ae la ke Kula o Punahou i ka lanakila oia hookuku ana @ iaia he 12 puni a @ lo he 7 puni.