Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 15, 14 April 1900 — Page 7

Page PDF (649.18 KB)

This text was transcribed by:  Michele Anna Jordan
This work is dedicated to:  for Wayne Kalioholani DeLaura, 1949-1970. Je t'aime.

KE ALOHA AINA

 

 

KE ALOHA AINA

 

POANO, APERILA 14, 1900.          7

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

 

––: NO  KA:––

 

UI MINEWA

 

––: A ME NA:––

 

Kaikunane Eiwa

 

–––––––––

 

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

 

–––––––––

 

Kakauia no KE ALOHA AINA.

 

E ka moi puuwai lokoino e hookau mai ana anei oe i kou mau lima menemene ole maluna o'u nei no ka hoomaaiili ia ana i kou mau ku ko hilahila ole?

 

Ae, wahi a ka moi opio me ka aaki ana iho o kona mau ko'i, o ke ia wale no ke alahele a'u i manao ai e maliu mai ana oe ia'u mahope o kou ike ana i na haawina ehaeha a pau oia no auanei ka wa e hoopa lupalu oa ai kena pouwai u@hoa.

 

Aole, aole ia he mea no'u e hopo hopo ai, a o ka make a me ka ola e waiho nei imua o'u ua like wale no laua a like i ko'u manao ono kamea ke hoomaopopo nei no au aole he mnaolana iloko o'u e loaa hou ana ia'u he palekana mai ka noho pio ana maloko o na paia o keia kahela i piha me ka ehaeha.

 

I kahooki ana ioe o ka leo o@lea o ka wahine opio oia no ka wai keehi iho ai ka moi opio me ke oolea loa a poha aku la kona leo inaina me ke kauoha ana aku i kona mau kiai. E lawa i heia wahine no lalo o ka rumi pouli a e kia malie a hiki i kuu hoea ana ako ilalo olaila. Mamua ae nae o ko ou kou lawe ana aku iaia e ohi iho i kona lelehe @oa me ke kahakaha lole i ike ole ai oia i na hiohiona weliweli oia rumi.

 

E like me ke kauoha a ka moi pela kona mau kauaka i hooko aku ai, a iloko o na sekona pokole wale no, aia hoi, ua paa ae la na ma a o ka ui Minewa i ka palelu ia me ke kahi apana lole a lawe koke ia aku la no lalo o ka rumi pouli malalo o ke alakai ana a ua kea k'ai.

 

I ka nalo ana aku o na koa kiai me ka wahine opio oia no ka w@ huli ae ai ua opo la a hele akula no ka rumi hookpa me ka puuwai kaumaha no ke kuka ana i ka laua hana kopono e hooko ai no ke pale ana aku i ke komo ana mai o ka enemi i loko o kona aupuni, a i kona hiki ana aku iloko o ua rumi nei aia hoi e hoonanea ana ka lu aghine kilokilo maluna o kekahi no ho pulu nani.

 

Ku koke ae la oia i ka wa a kona haku opio i komo mai ai, a puana mai la me ka leo olu waip@ he.

 

E ka haïku moi hoeha keia mau biohiona @ umaha a'u o ike nei maluna eu, aole auei i hooki ia kou mau iiini maluna o kela ui nohei? E @ kele mai i hoopauia @ ai ko'u mau manao kupilikii no kea helehelena nanakea o pahola nei.

 

Ae, e kau kauwa hoolho nona keia mau hiohiona luuluu e haawe nei maluna o kuu nui kino, no ka mea, ua hoao au ma na ano a pau e loaa he aloha ana mai iaia mai, aka aole nae oia i maliu mai, a ua like kona puuwai me kekahi auka hao kila ka hiki ole ke hoonaue@e ia aku, a i ko'u ike ana ua hoone leia au ma ne ano a pau, ua hoopiha ia mai la kuu puowai me ka inaina nona, a kauoha aku la i na koa kiai e lawe iaia no lalo o ka rumi pouli e hoooaa ai ai hiki i kuu hoea hou ana aku.

 

I ka hooki ana iho o ka moi i kona leo oia no ka wa i kaawale aku ai na hooploluhi ana o na ma @o hookuoi maluna o ke k@k lo R@io a me na waimaka e haloiloi ana ma kona mau lihilihi pane mai la oie.

 

E hoomama i kou mau manao luulua, no ka mea, no hoike mai nei na kaneaka o ka p@ @u ka wahine in a uae oe e malama maikai ana iaia, no ka mea, he maka no ko lakou e hakilo mai ana.

 

E nah@i aku no au ia oe me ka oiaio e lilo pio ana ko kaua aupuni i ka enemi, e lila pu ana hoi me ka ui nohea, aka, a hala houe na in o ke kupuikii, a oili hou mai na la o ke kuuolaue hoi mai ana no keia u@ nohea i kou poli, aka hoi, i alo@ oe i ko aupuai mai ka hehiku ia ana mai e ka enemi o keia ka we pono hookuu ia aku ka ui e hoi no ka poli o kana mea i aloha ai.

 

He hana hiki ole ia a'u e hooko ai ka hookuu ana aku i ka mea a kou puuwai i aloha ai e k@ wale aku, a ua oi aku ko'u @o@ e nele au i ke aupuni mamua o ko keia ui kaawale ana mai a'u aku.

 

He oiaio anei kau e hoike mai nei e hoi hou mai ana anei keia wahine ui nana e hoopupule nei i ko'u puuwai i kuu poli. E kuu kilokilo p@ahele @ hoopii no au i kou kulana in a e hooko io ia ana kau e wanana nei.

 

He oiaio @o@ ka'u e hoike aku nei ia oe @ ana ka wahine no ka wa mau loa, in a nae aole oe i hookau aku @me i @ @ koo@wa ewa @lani on a.

 

Aole aole e kou R@nio, aole a'u mau @ana hoomaewaewa i hana aku la maluna o ka wahine opio.

 

Ae, e kuu haku opio malalo o kou mana, ua hiki ia'u ke hoopaulpalu aku i hooa puuwai i like ka have me ko ka liona, a elike no oia me kekahi hipa keiki ka nawaliwali ma ua auo a p@u i ka wa e kaawale oku ai o kona @u@ ao kanaka @ i lalu aku, aka, mamua ae nao o ka'o hooko ana ia m@, e @ noo noo mua kaua i ka pono o lo kaua aununi, oia@, ke ike nei au aia na enemi ke hulio mai la ka moku pu@ T@do no kekahi ho@uka ka ua weliweli i ike ole ia he lua ma moa.

 

Ua ae i kou makemake e kuu kauwa hoolohe, aka, mai hooulolohi loa nae kaua maanei, no ka mea, aole e loaa ia'u na noonoo maikai i na e oalowale loihi loa ana na he lehelena o kelu ui nohea mai ka ka ike lihi ana aku o kuu mau ma ka.

 

Aole no kina e hooloihi loa ana maanei, a o ka'u wale no e iini nei o ka ikepono i ka nui o ko kaua mau kanaka iloko o keia wa kupiliki o ka aioa.

 

E hoolohe akahele mai a e mao popo no la oe ka ouio na ka aka o ko kaua aupuni, he poe lae oo wale no hoi lakou a pau ma keia ohana o ke kaua, a'u e haaheo mao nei i keia a mea keia la, he mai eiai naue no kuu auponi.

 

Aia maluna aka o uni miliona ka nui o ku kaua mau kanaka, a penei ka mahelehele ana ia lakou, Na poe loea ma ka poe lehia ma ka oo ihe elua miliona, na poe akamai ma ka hukaka koi kaua a me na poe pana poa pololei ua hiki aku lakou heluna i ka eono miliona.

 

–––––––––

 

UA HOOHIKILELE IA.

 

–––––––––

 

 

Bushmans Kop, La Pule, Apr. 1. Ma ka ukah ana aku me na kiu o ka mahele kaua @io koa o Kenerala French no ke kahua kaua, ua halawai iho ia kekahi mea kakau nupepa me kekahi mau hiohiona manoa noa loa. E ahu ana ma lio oa ipau i ka make, a mawaena o lakou e waiho ana na kino make o na kanaka, ne kaa halihali ukana ua pau i @a poino, a o na lako ai a me na ai a na holoholona ua kau liilii aku ia ma o a naanei, e hoike mai ana ua lawela lakou ma ke ano hikuele me ka luku weliwehia.

 

He kipuka noeau loa keia a na Boa i lawe ae ai, a ua hoopahaohao ia na mea a pau pehea la i pakele ai ke ola o kekahi poe koa.

 

Ma ka au ana aku maloko o ke kahawai e hiki aku ana i kekahi mau kipa @ah pohaku, ma keia wahi i moe lapuu ne ai ke kahawai, a mailuma mai o keia mau kiekiena ua hiki i na enemi ke ki mai ma na wahi ekolu.

 

I ka wa i lele kaua mua ia mai ia na koa e hele pu ana me na pukuniahi. Ua puiwa ae la na hoki e huki ana i na kaa, a pau iho la i ka huli pu, oiai, na enemi i huaa ia la kou iho e ki hoomau mai ana.

 

@ i ka wa i hiki pono aku ai ka bitari pukaa ekahi ua kahea mai la ua Boa e haawi pio aku. I keia wa ka batari B, i emihope ai iloko oi ka haule maka walu ana mai o na puka, a hoohuli no la lakou i ka lakou mau pukuoiahi eha i k@e a kipoka aku la maluna o ka enemi. A ua hoike a@ ua Boa mei kou h@ aku he ei@a o lakou i make a me ei@a i ho@a ia.

 

HE MOOLELO WALOHIA

 

––:NO:––

 

ALANADELA

 

–––––––––

 

Ka Wahine Hoopahaonao o ka Aa hu Keoaeo.

 

–– A I OLE ––

 

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.

 

–––––––––

 

O ka hopena o keia mau kuko weliwelli ua hooko ia iho la, ma kekahi po a ka mahina e pa ana me ke konane nui, na hanaia iho ia he hana maalea nou e poino ai e kekahi no o kou makuahina hanauna ma ke kono ana ia oe e hele aku me ia ma ka holoholo waapa ana.

 

E like me kou ano kamalii ua ae aku la oe i keia kono a kou ma kuahine puuwai  lokoino no ka hele pu ana me ia e hanu 1 na eo oluolu o la po maluna o ka muliwai e waiho ana ma ka aoao o kou home alii. A mai ia po mai ua nalowale loa kou helehelena mai ke aloalii ma@ a me kou mau makaainana hoi.

 

Ua noho u ka lahui nou me ko akou manao kuhihewa ana ua piholo oe oloko o ka muliwai, no ka mea, ua loheia no kekahi uwe kipa lili malaua o ka m@ liwai ia po, ua huli hoomaha ole kou lahui ia oe iloko on a ia he 60, ua pau na mauna kiekie, na puu, na waoakua, a hoea loa aku i na a waawa lipolipo, i ka huliia, aka, aole no nae he meheu i loaa aku nou mahope o ko lakou hooikaika pauaho ole ana e huli ia oe.

 

A i ko lakou hoonele ia ana ma na ano a pau ua koho aku ia lakou i kou makuahine lokoino i Moiwahine. A oia no ke nohoalii nei maluna o kou mau makaainana a hiki i keia ia. E pane mai e kuu haku Waiate, aia no anei he wahi hoomaopopo ana iloko o kou waihona noonoo no ka oiaio o keia moolelo a'u e hoike aku nei @

 

Ia wai puliki koke mai ai ua opio nei i ke kahuna lapaau a pane mai la me na waimaka e haloiloi ana no na hana maewaewa i hookau ia aku maluna on a.

 

He oaio kau mau mea a pau i hoike mai la mai ka mua a hiki i ka hope, na kuu makuahine lokoino no i hahao ia'u iloko o ka poino ma ka hoouele pu mai ia'u me ka no hoalii.

 

A malalo o ka lawe aha a kekihi mao powa i hoolimalima ia eai walewale  loa ai kana mau hana ka@a eleele mai na maka mai o kuu lahui.

 

–––––––––

 

Aole i kau aku ka hui keaka paele no Vanekoua malun ao ka mokuahi Miowers mamuli o ka hoola ana o kona kapena i ka lawe ana aku ia lakou, a ua olelo ia ae e lawe mai ana lakou he h@opii koi i koia hui mokuahi mai, ua hana mua ia he ae like no ka lawe ana @ lakou mai A@s@lia a hiki i Vanakoua.