Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 15, 14 ʻApelila 1900 — Page 5

KE ALOHA AINA

 

                        KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 14, 1900.                     5

 

NA AUHAU KINO.

 

            He nui ka poe i ui mai i ka makou mau hoonaauao ana aku, no na mea e pili ana i ka hookaa ana no na auhau pilikino, no ka waele e ana ae i ke alahele o ka lahui no kekahi mana kaokoa loa e hoolei ia mai ana maluna o ka lahui, e like me ka manao o kekahi poe e onou poo aku nei i ka lahui iloko o na hookikina ana no ka hookaa e ana i na auhau.

            Aole no o makou keakea ia mau manao, i ka poe no i hiki a i manao no e hana pela, o ko lakou kuleana no ia, a o ko ke aupuni kuelana no hoi ke koi mai, a o ka hopena aku no ia, e komo ana no kakou iloko o ka hookaa ana i na auhau, aka hoi, ma kekahi aoao, he mea pono no ia kakou ka lahui ke ku io ma keia aoao o ka laina a nana aku ina mea e hana ia mai la e ka Ahaolelo o Amerika ma kela aoao o ka laina a o na hopena o na kanawai e pili ana ia Hawaii nei, oia ke paa ana maluna iho o ka lahui e like me ka hooholo ana mai a ka Aha olelo o Amerika Huipuia, a oia ka manawa a ka lahui e kaana iho ai no na hookaa auhau ana.

            Aohe o makou kuleana e papa aku ai i ka lahui mai ka hookaa ana i na auhau, oiai, he mana ia i kauoha maoli ia mai e na kanawai, o ka makou wale no na kela a me keia e wae nona iho, ina no ka hookaa aku i keia wa, a ina no ka wa aku e makaukau ai i ka mea hele ke hookaa, aka, o ka makou e olelo ae nei, oiai, ka Aha Kuka e noho mai nei e noonoo no ka huikala ana ae i na auhau kino o na poe i pau na pono i ke puhi maoli ia i ke ahi, a lilo lakou i poe kuewa a nele i keia la.

            He wahi noonoo ao kanaka no ia o ke aupuni ke hana mai pela, aka hoi, ina e like me ke au ia Palao kela alii hooluhi, aia no i ko ke Aupuni manao.

 

MAI HOOPOHALA E NA HAWAII.

 

            Ua hoike ia mai ia makou na lono, ua lokahi ae la na Iapana i loohia me na palapu o ka hoililihune ia, a hoonele maoli ia me ko lakou mau pono pilikino i pau i ke ahi maewaena o ka Bubo-bubo-nioa, a ua waiho ae la lakou i ka lakou mau koi ana no na poho ma ka lima o ko lakou Komisina maanei, no ak nana ana mai i na pono oia lahui makamaka o kakou, a pela pu no hoi me ke koi poho a na keiki o ka Aina Pua (Pake) i ko lakou Komisina maanei, a me he la, o keia na koi hahana e upoipoi mai nei na eheu o ke Aupuni, a olohewa ke kani ana a ka moa i ka Aha Koi Poho Pauahi.

            Ka makou e ao aku nei ia kakou ka lahui Hawaii i loohia pu ia me keia mau popilikia, a ina he mau koi poho kekahi e koi ia ana, he mea pono ke hoohui ae ia kakou iho, a waiho ae i na koi ana no ko kakou mau poho ma ka lima o ko kakou mau loio no ka hoouna ana aku i ka kakou mau koi ana a pau ma ka Aha Kiekie, ma ka Banako o Amerika Huipuia (Supreme Court of the United States), a makou e manaoio nei mailaila mai e loaa ai na hooholo kaulike ana, elike me ke poho io i koi ia, aole hoi elike me ka lakou nei. ka hoohinuhinu omole mawaho, a he oi maloko e pau ai na lima i ka weluwelu.

            E haawi no makou i na kokua ana aku i kahi e holopono ai keia manao ae la a makou e ao aku nei, i na poe pilikia a pau e ninau mai ana ia makou, a me na e ae e pili ana no keia ninau. E ninau i KE ALOHA AINA.

 

KE KINO PUANUANU O KA
HON. R. H. BAKER.

 

            Ma ka hora 2 o ka auina La Pule i hookuu akea ia ae ai ka lehulehu e ike hope i na helehelena o ka Hon. Robert Hoapili Baker maloko o ka hale hoano o ka Hoomana o na La Hope i hooponopono hou ia, ma Mililani Hall. He ku i ka walohia kona kino puanuanu e Waiho ana iloko o kekahi holowaa keokeo, a ma kona mau aoao e ku ana he mau keiki ku kahili me ke mele ana i kekahi mau mele a na alii i haku ai.

            Ma ka hora 4 na malama ia ae ke anaina haipule maluna o kona kino e ke kahunaG J Waller iloko o ka olelo Enelani, a i ka pau ana o ke anaina haipule ua manele ia aku la oia no ka ilina kupapau o Kawaiahao, malalo o ke alakai ana a ka puali puhiohe, ka puali makai, ka ohana a me kona mau hoaloha he lehulehu, a malaila i hoomaha aku ai oia no ka wa pau ole. Ua hoopiha ia ae ka aoao o na alanui me na poe makaikai i keia pua alii o ka aina i hala aku la. Aloha no.

 

KA BUBONIKA MA MANILA.

 

            Manila, Apr. 1. Eia ke hooweliweli nei ka ma'i bubonika maanei, mai ka hoomaka ana e ike ia ka ma'i mua he elua ae nei mahina i hala a hiki i keia wa he 200 ma'i bubonika i ikeia a he 160 o keia poe i make. Aka, aole nae he ohana. i haalele iho i ko lakou mau home a mahuka aku no kekahi wahi olkoa aku.

 

LOKAHI NA IAPANA
                        A ME NA PAKE

 

E KUE I KA WAIHO ANA I
KA LAKOU KOI I KA
AHA KOI POHO.

 

He Mau Tausani o Keia Mau Lahui

            i Akoakoa ae ma Kekahi

            Halawai Makaainana Nui, ma

            ke Ahiahi Poaono Nei.

 

            He mea i ike mua ole ia ka lokahi ana o na Iapana a me na Pake a hooko i kekahi hana mai kinohi mai, aka, ma ka Poaono iho la ua hui like ae la lana me he mau hoahanau la a noonoo iho i ka laua hana pono e lawelawe ai no kahi e loaa ai ia lakou he maha mai na hana hoopilikia i hookau ia aku maluna o lakou e ka Papa Ola.

            Ma ka hora 4 o ia auina la ua paa ae la na puka o na halekuai o na pake oloko o ke kulanakauhale a mahope koke iho no hoi oia wa ua pani ae la na Lapana i ko lakou mau halekuai, no ka malama ana i kekahi halawai makaainana nui.

            I ka hora 6:30 oia ahiahi na malama ia ae la na halawai nei maloko o ka halekula Iapana e ku nei ma Peleula, ma ia hora ua hoopiha ia ae oloko o ua halekula la a me kona kahua mawaho iho e na lahui Iapana a me na Pake. A i ka hiki ana i ka hora 7 ka wa i kahea ia ai o ka halawai, ua hoomaopopo ia ma kahi he elima a i ole eono tausani o keia mau lahui i akoakoa aku.

            He elua mau lunahoomalu i koho ia, he hookahi no na Iapana a pela no na Pake, a he eono hoi mau haiolelo, he ekolu hoi o kela me keia lahui pakahi.

            O ka manao ano nui o keia halawai i malama ia ai no ka mea no ia e pili ana i ka nui o na poino a ke ahi i hana ai ma kela pauahi nui o ka la 20 o Ianuari, ka nui o na poino i loohia i ko lakou mau lahui na tausani hoi i hoonele ia i na home, na mea a lakou i iini ai e hookoia a me ko kuleana o ko lakou noi ana ma ke ano he poe uku auhau, a me ko lakou kue i ka waiho ana aku i ka lakou mau koi imua o ka Aha Koi Poho a ke aupuni.

            I ka pau ana o na haiolelo ua heluhelu ia mai la he olelo hooholo no ka waiho ana aku imua o Peresidena Dole, penei:

            Hooholoia, o ka manao o na Iapana a me na Pake e noho nei ma Honolulu ma kekahi halawai makaainana i akoakoa ae, o na rula a me na kanawai i hoolaha ia ae e pili ana na ka Aha Koi Poho he pono ole a me ke kaulike ole, a e hoolu@ ia.

            Aole he mau koi no na poino e waiho ia i keia aha i olelo ia no ka hooponopono ana mai, no ke kumu malalo o na rula e ku nei aole e hiki ke loaa ke kaulike.

            O ke kope o keia olelo hooholo e waiho ia aku ia Peresidena S. B. Dole e kekahi komite i koho pono ia e ka lunahoomalu o keia halawai.

 

HOOMAUIA KA NOONOO ANA.

 

            Wasinetona, Apr. 4. Me na hana ano nui ole i keia la, ua hoomau hou ka Hale ma ka noonoo ana no ke kukulu ana i aupuni teritori no Hawaii. O Mr. McDowell o Ohio, he lala no ke Komite o na Teritori, oia ka haiolelo mua.

            O Mr. McDowell kekahi o na kanaka kue i ka hoohui aina o Hawaii, ua haiolelo kue mai oia i ke kulana limahana maloko o na maokupuni a me ka mana alakai o na hui malaila.

 

E HOOPAU IA ANA KA HOOMALU.

 

            Eia ke hoomaopopo ia nei e hoopau ia ana ka hoomalu loihi ana la Honolulu nei ina aole he ma'i e puka hou ae ana a hiki i ka la 30 o keia mahina, a ua like hoi ia me 30 la o ka noho maemae ana o keia kulanakauhale me ka hapala hou ole ia e ka ma'i bubonika.

            Ina aole he ma'i e oili ae ana a hiki i ka Poalua ae nei, e hoomama ia ana ka hoomalu ana maluna o na ohua a me na ukana no ka hookau ana aku maluna o na mokuahi. O ka ma'i hope loa i poha ae maanei ma ka la 31 ia o Maraki aku nei. Mailuna loa mai ia ina e hookuu io mai ana ka bubonika i kona anai ana i keia kulanakauhale.

 

KUHIHEWA HE POWA.

 

            Ua loaa mai nei na lono mai Kapalakiko mai, no ka halawai ana o J. Louia Hona, he moopuna na J. M. Hona. ka Luna Nui o ka mahiko o Kukaiau, me kekahi poino mau wale. Oiai, oia e noho ana ma kekahi hale hoolimalima ma Kapalakiko, ma ka hora 4 o ka wanaao o ka la 1 Aperila, iloko o kona hiamoe nui ua haalele iho la oia i kona rumi a hoao aku la e komo ilokoo ka rumi a kekahi haole e moe ana, aka, mamuli o ka manao kuhihewa o keia haole h\e powa keia e hoao nei e wehe i kona puka aniani. ua unuhi ae la oia a hou aku la i ka pahi pelu maluna o ke komohewa, ua ke ku ana aku o ke poo o ka mea hiamoe i hoopuoho ae iaia a walaau ae la, aka, ua loaa hou mai la nae kona lima i ka wa i palulu ae ai i kona helehelena a i keia wa i ike ai ka ona rumi i kona kuhihewa a hoopao ae la oia i ka hou ana aku i kaua pahi. Ua manao ia aole no i kukouukona loa ko Hona mau palapu.