Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 12, 24 Malaki 1900 — Page 2

KE ALOHA AINA POAONO, MARAKI 24 1900

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu oena n aka Lahui Hawaii

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahoononopono.

JOSEPH K. LIKE.

Luna Hoohana.

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka

EMMA A. NAWAHI

Puulea o KE ALOHA AINA

 

HONOLULU……..MAR. 24, 1900

            AOLE no e holo koke an aka Bila Hawaii, a hiki i keia maaina ae o Aperila. Aia no iloko o ka Hale o na Lunamakaainana i keia wa. Ma ka Poaloa Aperila 3, e lawe hou ia mai ai ka noonoo ana, a e paio an aka Hale maloko oia mau la elua, a ma ka Poaha, Aperila 5, hora 4 p.m. e kohoia ai no ka hooholo loa aua i na hoololi.

            UA lilo o Keo Kaaka i mea kuaki a hoonaukiuki loa ia e lakou nei. Ua manaoia na Keo Kaaka e noke mau aku nei i ke kakau ia Senatoa Petigurn a me kahi mau Senate e ae, me ka hahai aku i na mea i hanara, mai ka wa mai i holo ae nei ka hoohui ia mai Augate 12, 1898. Ka nui o na Kepani a ke aupuni i hookomo mai ai mai ia wa mai, i aneane e 30,000 ka nui a me kahi mau mea e ae no e pili ana ia kakou o anei. Ke hooili ia nein a Keo Kaaka keia mau hana, na Limaikaika nae i hoike mai nei ianei; a o ka ko anei poe hoi ka bao ana ae nei i ke pai i ke kii o Keo Kaaka iloko o ka nupepa Avalataisa, me ka manao i mea e hoohilahila ai i keia kanaka manao kuokoa; he kanaka Amerika oiaio o Keo Kaaka i hilabila loa a makemake ole i na hana lapuwale i hana ia e kona poe o ka lahui hookahi a me kona poe hoaloha ponoi e noho pu nei maanei; a pela oia i haalele aku ai i kona noho lawelawe oihana pu ana me lakou nei, a ken oho hana nei oia nona ponoi iho.

            O KA haawi a haawi ole i uku hoonau no ka Moiwahine oia kekahi o na hana a ka Aba Senate e pio mai la. Hilahila ole no hoi o Amerika, me ka ike iho ka, aole i lilo o Hawaii nei ia lakou ma ka pono a me ka pololei maoli e like me ka loaa ana ia lakou o kekahi mau wahi e ae. Aka, o keia i pakaha lima nui, a hao waleia aku me ka ne ole o ko lahui. I hookuuaku ka Moiwahine i ke aupuui ma kea no na lakou hoi e hooponopono mai. Keu maoli no paha ka lahui puuwai eleele lokoino nui wale he Amerika. O ka mea pololei maoli no, e hoihoi mai no ke kuleana ponoi o ka Moiwahine a me ka lahui.

            KUPANAHA o na kupanaba! Pau lo aka miliona dala i ka amu ia e ka bubonika, pau no ke dala pau ka bubonika, pau no hoi ka bubonika, pau ke dala. A o ke koena o nab abo, ke hoaa mai nei i ka loaa ole o kahi "laan hana aloha" a ka haole (dala). O kahi poho laau hana aloha keia a ka Papa Ola, ua pnehu loa ae nei no. Ua hamo ka hulu, kahi ka neo. A e pau ana paha la ka hoomalu i ka Poakahi ae nei.

            O KE kupaa oia no ke kahua a ka poe Aloha Aina i ku ai mai kinobi o ka hookahuli I aana o ke aupuni a hiki no i keia la. O ke kupaa me ka loli ole a hiki i ka wa a Amerika e hooponopono ai iloko o ko lakou Ahaolelo no na mea e pili ana ia Hawaii nei.. Aka, auhea he hana ia mai, ua waihoia aku na palapala hoopii kue a ka lahui a me ka Moiwahine, aole no nae i nana ia iho; meia ae ole no o kakou i ka hoohui, hoohui no; meia ae ole no o kakou e kukuluia mai ona aupuni okoa mawaho ae o ko kakou aupuni ponoi e koi mau nei e hoihoi ia mai. Ua maopopo loa e lawe mai ana lakou a kukulu i ka lakou ano aupuni i makemake ai. Nolaila, o ka hana keia a Amerika e hana mai la, a kakou i kaukai aku nei me ka manao e hooko ia ana ko kakou makemake, i keia Kau Ahaolelo hope, eia nae aole, nolaila, heaha hou aku ua hana a ka lahui e hana ai? Na kela a me keia la e kana i ka mea pono.

 

KA BILA O Hawaii

Ua loaa mai la he mau hoike mai Wasinetona mai, no ka le 10 o Maraki iho nei, e olelo ana: Ua waiho ia aku la e ka Lunamakaainana Knox o Masekuseta, ka luna hoomalu o ke Komite o na Teritori, he noi i ka Hale no ka ae lokahi ia ana mai, o ka bila i holo mai nei maloko o ke Senate e haawi ana i ke kulana aupuni Teritori no Hawaii, e hapaiia mai maloko o ka Hale o na Makaainana ma ka Poalua, Aperila 3, no ka paioia ana ia la a me na la elua mahope mai, a o ke koho hope loa maluna o ka bila e hookoia ma ka Poaha, Aperila 5, hora 4 p.m. @ia olelo ae o Mr. Knox, aole he mau koi ikaika ana no ka hooko koke aku i keia kanawai, a o kana noi na hooholokahi ia.

            He IS mau poke lehu o na poe make baboulka I poha lenu ia a makai o Kahakaaniaoa e waho nei ma ka Keena o ka Papa O@ no ke kii ia aku e ka ohana.

 

E HOOMAU I KE KUPAA N OKE ALOHA I KA AINA

 

(Helu 6.)

            O ke Akua o ka lani, oia ka mea nana kokou e kokua mai; Neh. 2:20.

            O ke Akua ka puuhonua a me ka ikaika o kakou; Hal. 46:1.

            Ma ka helu 5 aku nei o keia kumumanao a'u e kakau nei, na hai aku au, e hoopuka aku ana au i ke hope o kela palapala a ka Ahahui Aloha Aina o Hilo Kanona, a maua me D Keaakolo i lawe mai ai imua o ka Moiwahine i ka malama o Mar. 1894, a eia mai ke kope o ua mau pa'apala 'ia:

            Palapala hoakaka, a nonoi i ke Alii ka Moiwahine.

            Oluolu mai oe e ke Alii: O makou, kou mau makaainana Hawaii Aloha Aina o Hilo, mokupuni o Hawaii, ma o ko makou komite I koho ponoia e ko makou halawai i keia la 22 o Mar. A.D. 1894; ke waiho haahaa aku nei i ko makou mau manao hoakaka, a nonoi hoi imua on.

1.  A hiki i keia la 22 o Mar. A.D. 1894, piha ae la na la he 429 o ka noho pilihua ana o ka lahui, a me Oe pu, malalo o ka poino puni o ke aupuni i na hana a ka poe kipi hookahuli aupuni Moi, i kokua ia e kekahi mau luna aupuni o Amerika, me kekahi o kona mau koa a lako kaua moana, ma ka la 17 o Ianuari A.D. 1893.

            A o ka palekana i kau nuiia ku, aole no i hoaa mai, oia mau ka nele a hiki i keia la.

2. Mai ka la mai Au e ko makou Moiwahine aloha i hoopuka ai i kau kukaia kue i ke aupuni kipi i kukulu ia ma kahi o ke Aupuni Moi a hiki i keia la, na like no me 429 la: o ka hopena i ake nuna, aole no i hanau mai.

3.  Mai ka wa o Kou Komisina Alii i hiki aku ai i Wasine tona, Amerika Huiia, i ka malama o Feb. 23 A.D. 1893, no ka waiho ana aku i hoopii hoohalahala imua o ke aupuni o Amerika, me na hoike oiaio e pili ana i na hana a ka poe kipi, a pela aku. Ua piha na la 392 i keia la.

            Maloko oia mau la, he au o ka manaolana a me ka hauoli kai upuia e ko ana. Aka, aole nae, na hoka a poho wale na manaolana o ka lahui Hawaii i hoopoinoia.

4. Mai ka wa a Komisina Balaua i hiki mai ai i Hawaii nei i mar. 29, A.D. 1893, he wa ia o ka ulu mahiehie ani o Koa lahui i hoopoino ia, me na manaolaua o ka hauoli, uo ka pau ae o keia poino nui e kau kaumaha nei maluna o ka aina okoa.

            A ua kalahea akea ia ae no hoi, "eia ke ola, na kokoke ma ka puka." Aka, aole nae, he mau no ka nele a hiki i keia la. He eha malama a oi kona noho ana i Hawaii nei, hoi aku la oia me kana mau hoike piha o ka oiaio, o na hana a ka poe kipi. O ka pilikia nae o ka lahui Hawaii a me Oe pu, oia mau no, aole i loaa ka palekaua.

5.  Ma ka malama o Oct. A. D. 1893 ikeia maloko o na nupepa ka olelo a Peresidena Kalivilana, e i ana, "e hoihoi houia ke Aupuni Moi elike me ia mamna o ka la 17 o Ianuari 893." A hiki i keia la, aohe kino oia olelo, he lauahea wale no, me he hanehane la, a i ole, me he kupinai la paha. O ka pilikia Ou a me ka lahui, ke mau nei no me ka ehaeha.6.  Ma ka malama o Oct. 1893, hiki mai o Kanikela Mila I Hawaii nei, he Kanikela Amerika hou ma kahi o ka mea i hoopau ia. A hiki i keia la, aohe a-na mau lapaau ana iho i keia eha nui o ka lahui a me Oe e ko makou Moiwahine aloha. Oia mau n oOe a me ka lahui e oni nei iloko o na ehaeha a ka poe hana lokoino.

7.  Ma ka malama o Nov. la 4 A.D. 1893, hiki mai la o Komisina Wills a Kuhina Nui i Hawaii nei, he pani no Kuhina Kiwini lima lepo. O keia ke Kuhina i oi aku ke ohohia nui ia e ka lahui Hawaii, no ka manaoia, nana e hooko ana me ka elen i ke Aupuni Moi, a me ka hoonoho ana ia Oe ma ka noho Moi i aihueia e na powa. Aka, no hoka waleia mau manaolana oia mau la a ken oho nei me ka pilihua mau a hiki i keia la. O na mea i ikeia no keia Kuhina Amerika, he mau ninau kupono ole kana ia Oe, a he mau nin u hoi e hoololoiahili ai, i haule ka manaolana i apuia e ko ana; a ua Laule io no, aole i ko. A o kana mau hane, aia ma @a alanui o kona mua.

Aole i pau.

            Ua noololi ia ae la ka papa kunikuni o na hana koaka maloko o ka Orpheum i keia po.

            Ua haawi ae la ka Ilamuku Hanaunu he uku makana o $30 i ka mea e hopu ana ia Animoto, ka Ianana i pepehi ai ia Horie.

            Aole he ma'I hou mahope o ka make ana o Haia ma ka La Pule nei ua lawe ia aku kona ohana no ka hoomalu ana ma Kalihi.

            He elua haole a me hookahi Hawaii non aka inoa o William Hoopii i hopu la no ke malama opiuma Marako ladou o Makiki kahi i hele al i na naui o@luma i ka wa i hope ia ai He 25 @ ni i loaa aku