Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 11, 17 March 1900 — Page 2

2                                  KE ALOHA AINA POANA, MARAKI 17, 1900

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

JOSEPH K. LIKE.

Luna Hoopuka

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU.....MAR 17, 1900

 

  MALUNA o ka mokuahi Auseteralia i loaa mai ai ia makou he leta mai Wasinetona mai, he maikai no ke ola o Kalani Aimoku, a ua hookaulu iki aku ia i Kona huli hoi ana mai ma o ka pau ole o ke kumuhana o Hawaii nei. 

 

  UA holo mai la ka Bila Teritori no Hawaii nei, maloko o ka Hale o na Senate, a i hakalia wale no i ka Hale Makaainana, a o ka makou e manaoio mei mahope o ka holo ana oia bila maloko o ka Hale o na Makaainana, oia auanei ko lakou ma ae wa e huli mai ai a mali leo hou mai i ka lahui a lakou i hookaumaha wale ai.

 

  UA kaakaa nae ko kakou mau maka i keia wa, a ua ike i ka lakou mau hana hoopilikia, nolaila e akahele mai ana kakou i ka puni hou ana aku i ka lakou mau hana maalea e alakai hou aku ana ia kakou iloko o ka poino.

 

  O KE ana waiwai koho balota, ua kiloi ia mai la e ka Aha Senate. O ke ana ma ka ike heluhelu a kakau e loaa ai ka pono koho i ke kanaka, oia ka mea i hooholo loa ia mai la, a e komo ana ka bila i ka Hale o na Makaainana i keia wa; he mea maopopo loa, aohe olena aia hale he hooluu wale no, e nele loa ana paha ka poe o Waikakalaua ia pono, oiai, he kamalii ike ole wale no i ka helu po. He mai nui ana ia no ia poe.

 

  O NA olelo haanui e puka mau ana ma ka waha o ka poe makemake hoohui mamua aku nei penei: Ina e holo ka hoohuiaina ma Hawaii nei, e nui ana ka waiwai, @ui ka pomaikai, nui na hana hooholomua i ka aina, a pela aku. @ mea oiaio no kela, aohe hiki ke hoole ia. He mau pomaikai anei ia e hololea ana me ka loaa ole o na poino ia kakou ua kupa ilihune o ka aina nei, he mau mea ia i maopopo mau i ola honua i ka wa aole kakou i hoohui ia. E nui ana no na pomaikai o ka aina, me ka @ali pu ia no @ e na poino like ole he nui ma ia alahele hookahi, he mau mea i ike mua ole ia kakou. He oiaio ke ko nei ia mau mea a pau, ua ikemaka kakou i keia mau la, o ka aihue, ka powa, ka pepehikanaka me ka ma’i ahulau, o ka waiwai paha keia a ka Hoohuiaina.

  He mea oiaio eia wale no kakou i ka lihilihi o ka Hoohuiaina, ke ike e nei kakou i na pomaikai o ka aina a me ka poino pu no. A iwa loa aku paha a komo hohonu aku kakou i ke kuonoono o neia mea he hoohuiaina, aole o kanamai ka nui o ka waiwai o kakou, aole anei e nui pu ae ana no me na popilikia like ole o na ano a pau i oi aku mamua o keia a kakou i ike iho la, he hapa keia, ina aku ka manoa@oa a hoea mai. Aole no o ka poe waiwai ke ike ana i keia mau mea, aka, o ka poe ilihune no. 

 

I UKU HOOMAU NO KA MAI WAHINE. 

 

  Wasinetona, Mar. 7. O ke Komite Senate maluna o na mea pili aina e, ua hoopuka ae oia he hoike e hoololi ana i ka bila haawina o na Luna Aupuni, e hookaawale ia i $20,000 no ka uku ana i ka Moiwahine, a e uku hoomau ia hoi oia no $10,000 i kela a me keia makahiki e like me ka loihi o kona ola ana.

 

  Wasinetona, Mar. 6. Ua waiho aku ia o Senatea Hoa i keia la he hoololi me ka manao ana e hookaawale ia mailoko mai o ka haawina o na Luna Aupuni, no ka uku ana ia Liliuokalani, ka Moiwahine mua o Hawaii, ma ka ae ana mai a ke Kuhina Nui mai na dala e loaa ana aole hoi e hookaawale ia i uku hoomau, he $250,000.

 

 E HULI IA ANA NA POE ONA.

 

  No ka ike ia ana o na hana hou pahi weliweli o ka Poaono a ka La Pule nei, ua haawi ia aku la ke kauoha i na makai e ke aupuni e huli ia ua mea make maloko o ka poli o na poe ona, a e hopu koke hoi i ua poe e hoao ana e hooulu haunaele.

 

E AKAHELE LOA.

 

  Ua ike iho la makou ua haawi ia aku la ke kauoha i na makai e hopu i ka poe e hookele ana i ko lakou mau kaa ma kona aoao hema o ko alanui i kona wa e holo ana maloko o na alanui o ke kulanakauhale nei mamuli o ka nui o na poino @ keia ma o ke kue ia ana o keia rula.

 

AOHE HAAWI LOLE I KOE.

 

  Ke hoikeia aku nei ka lohe i na poe pilikia a pau, ua pau loa ka lole a ka Hui Kokua Manawalea i haawi iho nei ma o kona mau komite la, a ma o ka ikeia ana ua lawa na poe pilikia a pau. Nolaila ua manao ia, e hoopau @a ia keia apa@a hana.

 

HE LETA MAI AMERIKA MAI

 

  Eia makou ke hoopuka aku nei he leta i loaa mai i ko makou makamaka F. J. Testa mai ka hoaloha J. H. Hewahewa e noho mai la ma Wasinetona.  He leta waiwai nui hoi e ike ai ka lahui Hawaii, a mamuli o kon@ hoopau ana i ka hoopuka ana i kana nupepa Ka Makaainana ua haawi mai la na makou e hoike aku i ke akea, a nona makou e aie nei i kona manawalea wale ana mai, a penei ka heluhelu ana:

  Washington D. C. Mar 1, 1900. F. J. Testa, Honolulu

Aloha oe:

  He mau la loihi i hala ae nei a akahi no wau a kakau hou aku ia oe. Ae, no kahi mea ho@ ole no kekahi o ia mau la aku nei, a akahi no a loaa kahi mea hou e hai aku ai, a e hauoli ai no hoi paha oukou e like no hoi me ko’u e hauoli nei, a oia keia:

  O ka lua keia o ka pule e noonooia nei o ka bila o Hawaii (bila a Cul@om) imua o ka Aha Senate, a kokoke no hoi e pau, e pau ana no paha i keia mau la, a i ole i keia pule ae paha, alaila hapai mai ko ka hale olalo.

  I ka Poakahi nei, la 26 nei, i hoololiia ai ka pauku o pili ana i ke ana waiwai o ka poe koho balota i mea ole, a ua hoopau loa ia ke ana waiwai o ke kanaka koho, mai ko ke Senate a me Lunamakaaianana, ua kiloi loa ia e ka Hale Senate, a hookahi wale no a@a, oia hoi ka ike i ka heluhelu a me kakau, olelo Hawaii a haole paha, me ka lawe i ka hoohiki i kupa Amerika, alaila, ua loaa ia oe ka mana koho balota.

  Ma ka luia ana o na kaulahao a Dole ma i hana ai i mea nakiikii i ka lahui Hawaii maloko o keia pauku i hoolilo aku ia Kamika laua o Hakawela i mau kanaka ma’i loa iloko o kela hale i kela la. I ka manawa i holo ai o kela pauku, ua ike koke laua e lanakila ana na kanaka Hawaii, ku koke laua a haalele i ke Kapitala a hoi no kauhale me ke kukule loa, aohe hoihoi.  

  Pela no i ka hoihoi ia ana mai nei o na aina aupuni a pau o Hawaii, i anei nei no e hooponoponoia ai. He ma’i okoa no ia o laua. Pela no ina poe paahana i hookomoia mai mahope o ka la 12 o Augate, 1898, e pue@u ana ka hulu. Oia make ia. Pela no i ka hoihoi ia ana mai nei, ua ka Peresidena e koho i na Lunakanawai Kiekie. Pilikia hou no.

  He nui na pauku i luia o ka bila, a Dole ma no paha i manao maoli ai e u@ maoli mai no ia kakou, aka ua ike wale ia ko lakou manao a@ a hoopilikia i na kanaka Hawaii, nolaila, ua nui ka poe i kue i ka bila, a i keia manawa, eia ka manaolana ma ko kakou aoao, a pela i ka hale olalo, e hele okoa ana no elike me ko luna nei. 

  He mau la @e@ koe a holo loa ae ka bila, alaila, o ko makou hoi aku no ia.

  Nui ke kaumaha o Kamika ma no ka pau ole o na Pukiki i ke koho ma ka hoololiia ana ae nei, aia a ike i ka heluhelu a me ke kakau. Ua haiolelo no Kamika pela imua o ke komite o ka hale olalo. Akola!

            Maikai a pau loa,

                        Kou hoaloha,

                                    HEWAAHEWA.

  M. P. –Ua koho mai nei i keia ahiahi, a ua holo maila i ka Aha Senate, apopo e komo ai i ka hale olalo.

 

E WEHE IA AKU ANA HE AHAMELE.

 

  He halawai kuikawa ka na Luna Nui o ka Hui Kokua Manawalea ma kahi o Miss A. McIntyre i ka hora 10 a. m. o ka Poaha nei. Ua hoea ae malaila ia wa o Mr. Wray Taylor a hai mai la i kona manao o ka hihi ana ae.

  E na Lede, @ hele mai la au e hoike aku ia oukou, he ahamele uku ole ka makou i manao ai e wehe i ka Y. M. C. A. iloko aku nei o ka mahina o Ianuari, aka, mamuli o keia mau pilikia a kakou e ike nei, oia ka mea nana i keakea a hoopanee loa ia a hiki i keia wa, me he mea la, e wehe ia ana paha ua ahamele nei ma ka la 27 o keia mahina. Nolaila, o ka’u e manao nei ma kahi o ua ahamele haawi wale la i manao ia, ua noonoo au e aho paha e ka@ ia ona wahi auhau i na he elima a i ole eono paha haneri kikiki e pai ia i 50 keneta no ke kikiki hookahi, a oia mau dala a pau e loaa mai ana e hoihoi ia mai no ia no ka waihona o ka poe pilikia, a o ka oukou wale no o ua lede e kokua @ ai ia’u o ke kuai ana aku i na kikiki. 

  Ua apo ia mai ia makana aloha a keia keoni@ lokomaikai me na manao ulumahiehie o na hoa e ka Hui.  

 

HE MOKU KAAPUNI HONUA.

 

  Ua hoea mai la ma ke kakahiaka Poakahi nei, he wahi moku kuna kaapuui honua nona ka inoa o Rover, mahope o kona kipa ana ma Tahiti na paemoku o @ H@ a me Samoa, ua hiki loa mai la oia i Honolulu nei,,,, Ma ka mahina aku nei o Sepatemaba o keia makahiki i haalele aku ai oia ia Santa Barbara no kana huakai makaikai honua. E lawe ana he ekolu mau ohua oia kona ona. Kapena F@ me kaua wahine a me L@br@ugh, a me ewalu luina.  He @ @puai kona loihi, 22 kapuai kona laula a he @ w@ @a@aaha.