Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 10, 10 March 1900 — Page 6
This text was transcribed by: | Rose Richard |
This work is dedicated to: | Jesse Anthony Charfauros |
KE ALOHA AINA
HE MOOLELO WALOHIA
-:NO:-
ALANADELA
Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aa hu Keokeo.
- A I OLE –
Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.
O koa makemake e ka moneka oia ka’o e hoolohe nei, aka, ina nae o keia wahine a ma ko’u home e apahu koke no au i kona kino iloko o na apana elua me ke kali ole aku na kekahi aha hookolokolo e noolohe mai i kona hihia, wahi a ke duke i panai aku ai.
Nau io anei keia mau hana puuwai eleele e ka wahine opio, e hoike mai mamua o kuu kauoha anaaku i na koa e kii mai ia oe a lawe aku e hoopaa no ka hewa karaima kiekie loa au i hana ai maluna o ko makou haku wahine a hooilina moi hoi o Italia.
Aole i pane koke aku o Magarita aka, ua uwe kapalili ae la oia, a me ka leo enaeha haule iho la oia ma kona mau kuli a pane aku la me ke kaumaha nui
Ae, e kuu haku na’u i hookau aku i keia mau hiohiona manaonao maluna o ke aliiwahaine n@a o ke aloha pupule e hana ma ole ana u puuwai no ke koa opio i paio io nei me oe, mahope hoi o ko’u hoao ana ma na ano a pau me ka manao kuhihewa ana e loaa mai ana ia’u na maliu ia ana, aka, i ko’u ike ana iho ua hoonele ia au ma na ano a pau, nolaila, ua kupu mai la keia anoano ino iloko o’u e hookaawale aku i keia wahine opio me ka manao ana o kona kaawale ana aku la hoi oia ka mea e huli mai ai o ka puuwai luli ole o ke kanaka opio e hoolohe mai i ka’u mau uwalo ana, aka, e like no me ka haawina nel@ i kinohi pela no i ukali mai ai kona hope.
Ua uh @ mai ke kanaka opio i ka mehe@ o kaua mea i aloha ai, a o wau hoi ke aloha i haalele ia ae i muliwaa ua imi mai la au mahope me ka hoohiki paa ana e lawe koke @e i ke o@a o ka wahine opio, a punalua hoi i kuu wa e ike lihi ai, i nele hoi o Walata me ka mea a koua puuwai i aloha, i hookahi wai o ka like o ka maua noho nele ana.
Aka, e huika@a ia nae au, no ka mea, aole loa au i mahui iki o kuu haku aliiwahine no keia. a e hoolohe mai aole au he mea okoa mai iaia mai, aka, owau no kekahi o kona ukali pilikino @ kona wa i haale la aku ai i ke one hanao a au mai la i ke kai loa no keia aina, a owau eku aku la, aole au he mea okoa, aka, o kau kaikawahine no.
He ma’@ hooh@oi kai lohe ia mai la ua ikeia ma K@hei.
(Mau ka aoao 4 mai.)
E ka lahui! e nana mai i keia hooheno. Ua aloha aku o Iakoba (k) ia Rahela (w) kekahi kaikamahine a Labana, no ka maemae o kona mau hiona ke nana aku, nolaila, ua paa ka manao aloha o Iakoba ia ahela, a ua ae mai o Labana, e lilo nana ia wahine, ke noho hana aku oia no ehiku makahiki malalo o Labana.
Ua haawi o Iakoba i kona ae malalo oia aelike, a noho hana aku la. He mea ole ia mau makahiki ehiku ia Iakoba, i ka ua mea he nui o ke aloha a me ka lini ia Rahela. Ua komo loa ke aloha iloko o ka puuwai o Iakoba, a ua like ia mau ehiku makahiku iaia, me he mau la ehiku la o ka he bedoma ka pokole. Ae no hoi!
I ka pau pono ana oia manawa, hookokoko aku la oia ma kahi e loaa mai ai kana uku nui i olioli mau ai. A eia ka hana pauaka a Labana: haawi mai la oia ia Lea ma ka halawai, aole ia Rahela. Aole nae makemake o Iakoba iaia. E nana a hoomaopopo ae kakou i keia mahele o ka moolelo.
1. Ehiku makahiki ae nei a kakou i hoomau ai i ke kupaa no ke aloha no i ko kakou ai@a, a pela aku; aole nae i hooko ia mai ko kakou makemake ponoi e ke aupuni Amerika. O kana mea e hana mai nei no kakou a kakou e ike aku nei, “I aupuuui kolikoli, a me na kanawai hoowalewale a maalea e hei aku ai kakou.” Oia la!
He hana lapuwale loa kela a ke aupuni Amerika e hana mai la, i like no me ko Labana hana lapuwale, i ka haawi aku i ke kaikamahine ma ka halawai na Iakoba, aole hoi i kana mea i aloha nui ai oia o Rabela, ke kaikamahine i aenkeia i kinohi. Haawi aku nae i ka mea maikai ole, a ua kohu ole iho la i ka mea maikai. He han hewa loa ia a Labana i nana aku ai ia Iakoba.
Pela no ke aupuni Amerika e hana mai nei ia kakou, ua manao kolohe maoli oia e aua i ke aupuni moi, ko kakou aupuni kamu a kakou i alona nui ai; a o kana aupuni kolikoli a kakou i makemak@ ole ai a aloha ole ai hoi, oia ka@ Amerika e hoao mai la e haawi mai ia kakou.
Mai ae iki aku kakou e ka lahui. E hoole loa aku mana ano apau no ia ano aupuni ke onou ia mai. E@ke me Iakoba i hoole paa ai ia Lea aia no ia Rahela, alaila ae aku. Pela no kakou e ka lahui. Aia no a o ke aupuni kumu o kakou, ke aupuni moi, alaila, ae aku kakou, aole ke aupuni kolikoli, ma ka halawai.
A ina e hoopaakiki loa ana o Amerika i ka hoihoi ole mai i ko kakou aupuni kumu elike me ko kakou koi mai ka M. H. 1893 mai, alalia, eia na mea a kakou e hana aku ai.
1.E hoomau no kakou i kekupaa ana me ka hoomanawanui ana i ehiku makahiki hou, a loaa ai o rahela, ko ka i@ni. Umikumaha makahiki ka hoomanawanui ana, ko ka makemake. No ka nui o ke aloha ia Rahela, ua lilo ia mau makahiki i mea ole. Pela no.
“Ahe oa @ ke kuia,
A ka lio i uhu ai.” A i ole ia:
2.E unuhi mai ka hoopi@ a kakou mai Amerika pauaka mai, a lawe i na aupuni o Bertania Far ni a me Geremania. A mamuh oia manao, e kaheaia ka lahui Hawaii, e hui lokahi ma ka lakou mau apana, a kakau inoa ma na papapala i hoomakaukau ia ma Honolulu nei, a hoouna ia aku ma na mokupuni, me na olelo a’o no ka hoopiha pono ana i ua mau pepa la.
Alaila, na ka lah@i no e koho, a e hoo@a aku i na Elele Kiekie no ia hana, ma o na Elele la i hoouna ia mai i Honolulu nei, e akoakoa, no ke kuka ana i na hana a pau e hana aku.
O keia ae la ke ano o ka’u palapala i holo mai ai i Honolulu nei i ka malama o Maraki A. D. 1894 a heluhelu imua o ka Moiwahine. Na ka Ahahui Aloha Aina mai o Hilo ia palapala, a owau me D. Keaakolo ke komite i hoou@aia mai e ua ahahui la. A eia no me a’u ke kope o ua palapala la, a o kekahi kipe, haawi ia aku i ka Moiwahine Liliuokalani.
A o ka pane waha a ka Moiwahine oia iho keia: “Eia no hoi au ke hana a ke hooikaika ae nei i ko kakou pono; a pela no hoi ke aupuni o Amerika, ke hana mai nei n@ oia i ko kakou pono, aole i hoohemahema ia mai.”
A keia pule ae, hoopuk@ aku au i ke kope o ua palapala nei, i ike mai oukou i ka manao o kela Ahahui Aloha Aina o Hilo kaona, no na kumu o ko lakou manao ana e unuhi ia ka hoop@i mai Amerika mai, a lawe aku i na aupuni o Europa; a o ka Moiwahine ka mea nana kaomi.
A ina o keia ka manawa a kakou e ka lahui e hapai ai ia manao, alaila e aia mai a hana aku me ke kuemi ole i na olelo hooiloilo, a me na olaio hoohenehene mai a na enemi. A i hoohenehene ia mai kakou, alaila, e olelo ae kakou e like me Neh@mia i pane aku ai ia Saneparata ma penei:
O ke Akua o ka lani ola ka mea nana e makau mai. Neh, 2:20.
Pela auanei kakou e pane ai me ka paulele lo i ko ke Akua kokua mai, a e ko ana no; no ka mea, ua olelo maopopo mai o Davida, penei:
Kah@a ma mea pono, a hoolohe mai no ka Haku, a hoakea mai no. Oia i ko lakou mau popilikia a pau. Hal. 34:17. Ina e pili mai oukou pa@u, a e noho kalu mau olelo iloko o oukou,, alaila, e n@noi oukou i ka oukou mea e makemake ai, e haawi ia no ia ia oukou. I@@n, 15:7.
EDWARD K@KOA.
(A keia pule aku.)
HE KAAO KAILI PUUWAI
-:NO KA:-
UI MINEWA
-:A ME NA:-
Kaikunane Eiwa
I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia
Kakauia no KE ALOHA AINA.
A iaia no e hele holoholo ana me ka leha mau ana aku o kona mau maka i ka uwati, oia no ka wa i kani mai ai o ka hele aina e kono mai ana iaia e naue aku e hoopina iho i ka lua o ka inaiua, aka, ua kaawale aku nae ka pololi mai iaia aku, oiai hoi, kona mau maka ua hoomaona ia me ka nani o ka wa hine malihini, a o ka mea nui wale no iloko o kona puuwai e haupa nei oia hooi kona ike hou aku i na helehelena kaili puuwai oka ui, aka ua komo aku la no nae oia iloko o kona keena paina no ka makaikai ana i na meaai ono o kona papaaina.
A ua hoohikilele loa ia ua moi Duro nei i kona wa i hoea aku e nuho mai ana ka luahine kilokilo maluua o kona papaaina ma ke ano he hoa ai nona.
Me na helehelena hauoli ku ae la ke kilokilo a kunou haahaa mai la i kona haku opio me ka puana pu ana mai.
E like me kau i kauoha mai ai ia’u owau pu kekahi maluna o kou papaaina, pela au i hiki mai la imua o kou aio.
E noho iho e kuu hoaloha maikai, a e hoopa i na mea a pau au i makemake ai me ka hopohopo ole, no ka mea, ua noa ia oe ia mea a pau, a e huikala mai ia’u, no ka mea, ua hoomaona ia mai ko’u h@ upo e na hiona nani o ka wahine au i lawe mai nei, a o ka’u wale no e hoonauki nei oia ka lohi maoli o ka nee ana oo na hora, wahi a @ua moi opio nei i pane aku ai i ke kilokilo.
E kuu haku opio e nee awiwi no na hora i ka wa e haalele aku ai kou noonoo anai ka mea a kou puuwai e kau nui nei, a nolaila e hoopoina aku no kakahi manawa a e ike no oe i ka olaio o ka’u mea e kamailio aku nei.
He oiaio, kau mea e kamailio mai nei e Ronio, ua nui ia na wa a’u i hoao ai e hoonalowale aku i na manao hiaai e huekoni ana ia loko o’u no ka wahine opio, aka, me he wai mapuna la e hu@ mau ana i kela a me keia @anawa me ka hiki ole ke @@ iho ikona alo ha e lalawe ana iloko o’u.
A @@ keia mau