Ke Aloha Aina, Volume V, Number 42, 21 October 1899 — Page 2

KE ALOHA AINA, POAONO, OKATOBA 21 1899

 

OLELO HOOLAHA

 

HE MOOLELO WALOHIA

NO

ALANADELA

 

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Ae hu Keokeo

 

A I OLE

 

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe

 

            Me na lima palupalu I hapai ae ai au laia e like me kekahi bebe hou loa @oili mai ka puhaka mai o kona makuahine, a hoopili mai la ia@a ma huu poli, aka, @ole nae oia I hoomaopopo ae.

            Ma keia wahi i ike ia aku ai na lihilihi maka I ka moneka e hoopulu ia ana me na kulu waimaka, a hoomaha iki iho la oia no ka uumi ana iho i na manao kaumaha e hakukoi ana iloko o kona puuwai, no kekahi mau sekona keia noho malie ana, aia hoi, ua hoomau hou mai la oia I kana moolelo I ku I ka walohia ma ka pane ana mai.

            I kona wa i pili mai ai ma ko’u po I oia no ko’u wa i ok@a ae ai i na maawe kaula e hipuu ana ma kona mau lima a me na wawae, e heolilo hou ana iaia I wahine lanakila, aka, aole no nae oia i ke ae eia he hoopakele nona ua hiki mai.

            Maanei i ku @e ai au a halo aku la ma o a maanei, me ka puuwai i hoopiha i me ka maina no ke kanaka nana keia mau hana lokoino o ke kulana haahaa loa, aka, ua hoonele ia mai nae, ko’u mau onohi mana mai ka ike ana aku iaia.

            Nolaila, ua hoihoi mai la au I ka mea poinoino kuu home no ka haawi ana aku i na kokua ana iaia, a maloko o kuu home nei i Kohala ae ai oia, a o kana i pane mai ai, aole loa au e ae aku i kekahi kanaka e kipa aku ana e ike iaia.

            A hona hoi keia mai kulu koko e kau nei maiona o kuu aahu. O ka hopena iho la keia o ka moolelo o ka wahine poino, a aohe hoi a o mea e hoike hou aku ai.

            I ka hooki ana iho o ua moneka la i kona leo, oia no ka wa@ puana ae ai o ke koa opio Walata, me ka hoao pu ana aku e komo iloko o ka hale.

            O, o kuu Alanadela no paha keia e komo aku au e ike i na helenelena o kuu aloha.

            Aka, ia manawa no nae i luhiluhi ae ai ke poo o ka moneka a paa aku la i na lima i ke koa pio me ka papai alu.

            Malalo o ke kauoha a ka wahine opio. Aole au e ae aku ana i kou manao.

            Na keia mau himolelo paakiki a ka moneka i hoopiha mai i ko Walaia puuwai me ka inaina, a i kona ike ana ae, aole ona a ahe o e ae e komo aku ai no loko o ka hale aka, o ka hoohana wale aku no i ka oi o kana pahikaua, nolaila, me ka leo i piha me ka inaina, hapai ae la oia i kana pahikaua maluna o kona poo a no ka manawa hope loa, poha mai la kona leo i ka i ana mai:

            Mamuli o kou ae ole ana mai ia’u e komo aku iloko o kou hale no ka ike ana aku i ka mea poino nolaila, he hookahi wale no alahele a’u e manao nei, oia hoi, ka hooko ana aku malalo o ka ikaika o ka pahikaua.

            Aka, i keia manawa no nae a walata i hookuiho ai i kona leo. Oia koke ao ka wa o na eleni kule moneka la i lalau iho ai i kekahi pahikaua e waiho lohi ana iloko o kona aahu, a unuhi koke ae la me ka pane hou ana mai:

            Malalo o ka kauoha a ka wahine opio, ke kua aku nei au i kou makemake malalo o ka oi o kuu pahikaua.

            A iloko no o keia mau sekona i kalawai ai na pahikaua a ua mau kanaka la, a mamuli o ka ika ike loa o keia hookui ana o ka laua lau metala kila, ua oilili mai la na hana ahi me ke kani oeoe aaa ae o ko laua mau leo weliweli.

            A no kekahi mau manawa loihi loa keia hoouka kaua hahana ana mawaena o ka opio a me ka moneka, aia hoi, ua ike ia aku la ka emi ana mai o ka ikaika o ka moneka a iloko o ka manawa ana i mahui mua ole ai e hoohoka ia ana oia e na kiina pahi noeau a ke koa opio, ua loaa pono aku la kana pahikaua i kekahi hauna oolea loa nana i hoolei aku i kana pahi he iwakalua kapuai ka mamao.

            I keia hoomaopopo ana i ka moneka i kona poino, oia koko no kona wa i kukuli iho ai ilalo, a me ka leo pihoihoi, uwalo mai la oia no kona ola, ponoi:

            E ka koa opio, mau hookahi iho la i hoohaahaa i ko’u akamai kaka pahikaua, a he mea oiaio, aohe a’u kanaka ikaika i halawai ai mamua elike me oe. No ka mea, i ko’u mau la opio o ka pihana ae, he koa kawalia au i kau ia ka weli.

            Aka, i keia hoia mae, ua haole pio ko’u mana malalo o kou mau kapuai. A o ka’u wale no e hoi aku nei i kou oluolu e hoolakele ae i ko’u ola mai ka maka ae o kau pahikaua.

            Mai keia hora aku a hiki i ka wa pau ole, e lawe ae ana au ia oe i keiki hookama na’u. E komo ae iloko, ua noa na mea a pau i ia oe hookahi wale no.

            Elike me keia mau manao maikai i poha mai la mai ka lehelehe mai o kona enemi ua hoihoi iho la oia i kana pahikaua punahele no kona wa-hi, a me ka puuwai i hoopiha ia me ka hauoli, haawi aku la oia i kona lima akau no kalulu ilima ana me ka moneka, a loja pu ia aku la hoi kona leo i ka pane ana aku:

            E ka moneka, e ku ae ilona a mai hopohopo no kou ola, no ka mea, i keia manawa no, ua nalo aku na manao inaina mai ko’u puuwai aku, a o ka’u wale no e iini mau nei o ka ike lihi aku i na helehelena o kela wahine poino.

            Ma keia wahi i ku ae ai ua moneka la a alakai aku la i ke koa opio no kahi a ka wahine poino e waiho ana, ka wahine hoi i halialia mai iloko ona, aole ia he mea okoa aku, aka, o hana Alanadela no.

 

OLELO HOLOHOLO HOALOHALOHA

 

IA MRS LILIA KAHOOHIKI

            No ka mea, ua oluolu i ke Akua Mana Loa iloko o kou aloha palena ole, ke kahea ana mai i kai kane i aloha nui ia. K. M. Kahoohiki, mai keia ai inea aku, no kela wahimaha mau maluna.

            Oiai hoi, o kau kane i aloha nui ia, he hoahanau oiaio oia no ka eklesia o Kanaana Hou, a mamuli o ko@ha@ele ana mai i keia ola ana, ua ili iho maluna ou ka haawina kaumaha me ka naau mokumokuahua e lupea aa iloko o na haamanao walohia ana. A oiai, ua hale, ua nalo, ua wehe, ua hookoo ia ka olua pili paa ana ma keia ao mauleule. Maolaila, e

            Hooholoia – Ke hui pu aku nei maua me oe iloko o ke kaumaha, ka luuluu a me ka hoomanao walohia ana nona.

            Hooholoia – Ke pule nei maua i ka Akua Mana Loa, e mawehe ae i na aweawe o ke kaumaha e hekau ana maluna ou, a e hoolanaia kou manao i na la a pau o kou ola ana.

            Hooholoia – F oluolu e lawe aku i keia me ka manaolana na ke Akua e kiai ia oe a ia kakou a pau.

J.M. NAKOLE

M.K. MAKAENA

 

Kalaupapa, Oct. 12, 1899.

 

OLELO HOALOHALOHA I KA WAHINE KANEMAKE.

 

I ka wahine kanemake Mrs. Lilia Kahoohiki,

Aoha oe.

            O makou o na Wahine Mumau o ka ekalesia hoolepope o Kalaupapa nei, ma kaluakini o Kanaana Hou, mai, mamuli o ka lawe ana aku o ke Akua Mana Loa i ka hanu makamae o kau kane aloha Mr. K.M. Kahoohiki ma ke ahiahi o ka la 24 o Sepatemapa, 1899. Nolaila, ua ili iho maluna ou ka haawe kaumaha o ka noho a ana no kau mea aloha, he kahe, he hoa hooikaika pu hoi mana haua Karistiano, “ua lawe ke koolau wahine i ke hoa ia lilo.” Nolaila:

            E hooholoia ke komo pu aku nei makou me oe ma ka @ pu ana no ia makua hoomanawanui hala aku.

 

KUAI KUIKAWA O NA SILIKA.

 

E HOOMAKA ANA MA KA

POALUA, OCT. 17, 1899.

 

NO HOOKAHI PULE WALE NO.

E LOAA NO I NA MEA A PAU ME KA MAKEPONO.

 

            Mamuli o ko makeake ana e loaa o na kowa no na waiwai hou nolaila, eia makou ke kuai hoemi aku nei i na SILIKA ma ke kumukoai e loaa ai i na mea a pau.

Na Silika i kupono no na Palule,

Na Silika kupono no na Lole Aahu,

Na Silika no ka hoonani ana.

 

Mome Antique… ua hoemiia mai ka $1.50 a ka $1.00

Na Silika Nani Ahiahi… “ “ “ “ 1.00 a ka 60

Na Silika Anapanapa Nani Loa “ “ “ “ 1.25 a ka 90

Na Silika Sarahi Waihooluu “ “ “ “ 1.00 a ka 50

Na Silika Iapana Nani… “ “ “ “ .75 a ka 40

 

Na Kina@ nani ua hoemi ia mai 10 keneta a ka 5 keneta.

Na Lepo N@ 20 i-a, e loaa no 25 i-a i ke $1.00.

Na Lepo Nalo 18 i-a, e loaa no 20 i-a i ke $1.00.

Na Lepo Nale 14 i-a, e loaa no 18 i-a i ke $1.00.

 

E kipa mai e ike no oukouiho

B.F. EHLERS Co.

Alanui Papu.

 

KUAI HOEMI O NA PAPALE

MA KAHI O

K ISOSHIMA

 

NO EKOLU PULE, E HOOMAKA ANA I SEPATEMABA 30, 1899.

 

Na Palule Silika a me Iapana, e loaa no ma ke kumukuai eki loa Na papale Kane a me Wahine, Na Papale Ohe a me Lau Niu, Na Kahei Papale, a me Hinai, He lehulehu wale o na Papale Kamalii ma ko makou Halekuai

            Nolaila e na makamaka e kipa lekuai mamua o kou hele ana ma kekahi wahi okoa aku.

            K Isoshima.

 

HELU 10 ANANUI MOI.

 

MISS M. E.KILLEAN

 

He Waiwai Kou o na Pauale ua loaa mai nei.

 

Ua makemake au e hoike aku i ko’u mau hoaloha, e haawai ana ai he Kuai Hoemi Nui no ka la 11 o lune.

Na Papale Sela me na Papale i Hoowehi weheia.

MISS M.E. KILLEAN.

 

Hooholoia: Ke kalokalo nei makou i ka Makua Lani e hoomama mai i kou mau luuluu, a nana no hoi e pahola mai i na hoomoia maluna o kakou a pau, Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku e hoomaikai ia Kona Inoa.

            Hooholoia: E hoounaia i kope o keia palapala hoaloaloa i na Nupepa KE ALOHA AINA a me ke Kukoa.

            I makou iho no ma ko makou mau Komi@e ia.

            MRS. Keola Naeole,

            MRS. I@le Kainuwai

            MRS. Lepeka Kaanaana

Kalaupapa, Molokai, Oct. 12, 1899.

 

UA HOOKUUIA MAI.

            Ua hoolohe ia ma ke kakahia. Ha o ka Poakolu nei, ka hihia apuka o Fred Iaukea, imua o ka Aha Apana, aka, mamuli nae o kekahi hooponopono i hana ia, ua hoopau wale ia mai kona hihia. Ua olelo ae o Hamuku Baranuu, o kaiini uni o Fred Iaukea i keia wa, oia no ke komo ana iloko o kekahi regimana koa e holo nei no manila.

 

            Eia ka halekuai P@ Import Co, ke kuai hoemi mai nei na kakini a me na O@d na ekolu wale no ia.