Ke Aloha Aina, Volume V, Number 40, 7 October 1899 — Page 5

Page PDF (861.56 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Kaimuki Class of 1978

KE ALOHA AINA

 

POAONO, OKATOBA 7, 1898.       5

 

ia, a oia hoi ka makou i hoopu a ae la, owai ka lahui, ae, he mea pono ke wehewehe ia ae kona ano, i hiki ai ke hoomaopopo ia ae ia ke kulana maoli o ka mea i makemakeia ma keia ninau.

            Owai ka lahui, wahi a ka ninau, oia ka poe i hanuia mailoko mai o ka makuakane a makuahine hookahi, maluna o ka lepo ponoi o kona aina makuahine mai kinohi mai, a i hoomhuahua ae hoi i ka laua mau mamo a piha he mau tausani, a i ole he mau heluna miliona, ua hiki ke kapa ia he lahui, elike me kakou i kapaia ai, ka lahui Hawaii, Amerika a pela aku, aka, aole nae oia ke kumu i puka mai ai o keia ninau i keia la, hookahi wale iho no, oia no na mea e hana ia nei iloko o keia mau la, i paewa ae i ka manao o ka lehulehu.

            Ua olelo ia, aole e ku ka inoa lahui i elua a i ekolu wale iho no kanaka maluna o kekahi aina nui akea, elike paha me Auseteralia, a pela aku, aka, ua ku ka inoa lahui i ka heluna malinahua ina he mau haneri, tausani a he miliona paha, nolaila, ua maopopo ae la kona ano ia kakou, aia ma ka nui e loaa ai ka inoa lahui. I keia la, na mahele lua ao nei ke ano o ka noho ana o ka lahuikanaka Hawaii maluna o ka lepo o ko lakou aina ponoi, he poe kekahi mahope o ka makemake hoohui aina, a o kekahi poe hoi, oia ka hapanui loa, o ehiku hapawalu, he poe kue loa i ka hoohui, ua nele iho ia nae lakou i ke kuleana, a ko aku la ka makemake o ka hapa uuku.

            Iloko o na hooponopono a hookele ana a ka poe uuku, ua ulu mai la na pilikia, a oia keia e uwe mai nai i ka pilikia, no ka mea, ua oi aku ka hewa a lakou i haua ai mamua o ka hiki i kekahi mea ke hoomanawanni. O ka ulu ana mai o na pilikia ma ka aoao o ka hapa uuku o ka lahui, oia kekahi mea pohihihi loa a kakou e noonoo aku ai, oiai, e pahola like mai ana na haawina ehaeha a pau maluna o ka hapanui, elike me ka loaa ana aku ia i ka hapa uuku, oiai no nae kakou e kue ana me ko kakou kaika a pau.

            Nolaila, ma ko Hawaii hooponopono aupuni o keia la, o ka hapa uuku o ka lahui, oia ka lahui, a oia ka mana alakai maluna o ka aina ma na mea a pau, a he ole loa ko ka hapanui kuleana ma na pono o kona aina, he mea i ike ole ia maluna o kekahi aina akea, i noho ia o ka malamalama o ka naanao, ke alakai ia ana o na pukaihu o ka hapanui e ka hapa nuku.

            Kupanaha ke au naauao, ke hiki wale no ka ke hoololi ia ka mana o ka lehulehu na ka poe he mau kanna wale no ko lakou heluna ma na hana o ka aina, a na hiki hoi ia lakou ke uhauha, ke kuai a ke hoolilo ina ia he mea e pono ai o ke ekeeke o ko lakou mau lolewawae, elike me na aina i pau iho nei i ke kuai i na poe kanu ko, kanu kope, kukulu hale a me na hana ano nui e ae, a lakou i ike ai e loaa nui mai ana ke dala ia lakou mailoko mai oia mau wahi a lakou i hoolilo aku ai iloko o ka lima o na hoaloha. Nui no ke ahamai a me ka maalea o ka nahesa, a i keia la, ke pakaawili mai nei kona huelo io a ia nei. Lapuwale o na lapuwale, pau loa na mea i ka iapuwale.

 

MOKU LAWEKOA SHERMAN NO MANILA.

            Ua hoea mai nei ma ke ahiahi Poaono nei, ma ke alahele e holo ana no na paemoku Pilipine me 1,654 koa maluna ona. Mawaho ae o keia mau koa e lawe a na oia he 5,000 pu raifela me 2,000,000 poka no na pualikoa malalo o Manila. Aia mawaena o keia mau koa na bataliona ekolu o ka regimana koa kuikawa 30. O ka elua iho la keia o ke kipi ana mai o ke Shermau maanei me ka piha koa. Ua olelo ia ae o ka moku lawekoa nani loa keia ma ka honua nei.

 

            Ua hoopaiia o Robert Roe no ka one he $10. I kona wa i hopuia ona he $10. I kona wa i hopuia ai ai , ua loaa aku oia e noho ana mahope o kona kaa pio, a e kalaiwa ia ana hoi na kaa la, e kekahi haole koa. A mamuli p@ha oia kumu i koikoi loa ai kona hoopai.

 

LAWEPIO IA E NA PILIPINE

 

KA MOKUKAUA AMERIKA URDANETA.

 

Hoolilo ia na Kanaka a pau he Pio na na Enemi.

            Manila, Sept. 25. O ka mokukaua Amerika Urdaneta ua hopu pio ia e na kipi me ka hoopiholo ia maloko o muliwai Orani, ma ke komohana akau o ke kaikuono o Manila, ha 25 mile mai keia kulanakauhale aku. O kona hookele Welboun C. Wood me ewalu luina, ua hopu pio ia lakou e na Pilipin ma Pornac.

            O ka Urdaneta, he wahi moku liilii oia, a e kipuka ana hoi i kahi taona o Orani e paa ia ana e na kipi. Ua ki hoomau aku oia me kona mau pu liilii me ka hookuemi ia aku hoi na enemi. Mahope iho ua lele aku na luina e lawe i ua wahi la. Ua lele kaua mai na Pilipine me ka hoopuni ana ia lakou me ka hopu pio ana. Mahope iho oia, na hooili aku la na kipi i ka moku me ka puhi ana i ke ahi. Ua lawe mua lakou i na lako kaua no ke kue ana aku i na Amerika.

            Ua hoouna ia aku na mokukaua Petrel, Callao a me Basco no ka huli ana i ka Urdaneta, ua loaa aku oia na ili ma kahi kokoke i ke taona me ka pukapuka ia ka poka. Aka, aole nae he meheu no kona mau luina.

            He elua mau haole Enelani, olelo ae, ua ili laua ma ka mahina o Iulai, maluna o kekahi waapa, a ua paa ia e na Pilipine maka akau o Luzon, ua komo mai nei laua iloko o ka laina o na Amerika i keia la. Ua lawe mai laua he lono mai ia Kenerala Pantalom Garcia mai e hoike na he 14 mau pio Amerika i paa i na kipu ma Tarluc, e hookuu ia mei ana ma ka Poakolu ae nei, eiike me ke kauoha a ka Ahaole Io Pilipine.

            Ua olelo ae na kanaka Enelani na olelo mai na Pilipine he 250 ka nui o na pio Amerika, aka, he kanakolu wale no nae a laua i ike ai. Ua ike pu laua i na lawehala i hoeha ia e na Pilipine ma ka hui ana o ke kaaahi ma ka Poalima nei.

            Ua hoike pu mai laua, aia na aliikoa Iapana iloko o na pualikoa Pilipines. Aia na manao ohohia ke pii mau la.

 

HOOHAMAUIA O OLINGAPO.

            Manila, Sept. 2, hora 11:15 a. m. O ka mokukaua Kaletona, ka monita Monterey, ka mokukaua Concord a me ka moku hoolako Zafiro, ua kipoka aku lakou ia Olangipo i keia kakahiaka, ma ke kaikuono o Subig. Mahope iho o ke kipoka ia ana o Olingapo, a wawahi aku la i ke kulana o na kipi. He hookahi Amerika i hoehaia.

           

HOOPAIIA O ADIMARALA MONTOJO

            Madarida, Sept. 22. O Rear Adimarala Montojo, ke alihikaua o na Sepania ma ka hoouka kaua o Manila, a i hookolokoloia imua o ka Aha Kiekei, ua hoopau ia aku oia mai ka oihana aku me ka hoopii oleia o kona kulana.

           

            Ua makemakeia i keiki Hawaii nona na makahiki he 16 a pii aku no ke a’o ana i ka oihana kuai lole, e kipa ae ma ka halekuai lole, “The Hub,” ma alanui Hotele, kokoke i ke alanui Papu.

 

UA HULI HOI MAI.

            Maluna o ka mokuahi Pekina i hoea mai la i anei ma ka La Pule iho nei, i huli hoi mai ai o Albert K. Nawahi mai Hakodate, I pana mai. Ua kau mua oia maluna o ka mokuahi Amerika Maru, aka, mahope iho o kona holo ana no ekolu la ia ka moana, ina a ia iho la ka Ina nanahu o ka moku i ke ahi, me ka hoi aku o ka moku no Iokohama. He nui na pioo i ikeia iwaena o na ohua, aka, na pae maalahi aku no nae ka Amerika Maru i ka aina.

            Ua kau hou mai oia maluna o ka mokuahi Pekina, a he hookahi la o ka moku ma a moana, na loohia iho la ka moku i ka makani ino taifuna, ka makani weliweli hoi ana i lohe wale ai a i ike wale ia no ma na kai o Asia. No kekahi mau hora, ua hoolana ka moku me ka hiki ole ka hoonee aku imua. He elua la o ka pahola ikaika ana o ka ino, a mamuli oia kumu ua hakalia loa ai kona hoea ana mai i keia awa.

 

UA HAALELE MAI LA I KEIA OLA ANA

            Maloko o ka halekula keikikane Kamehameha i haalele mai ai i keia oia ana o Jeremiah Hamike, ke keiki hookama a ko makou makamaka J. B. Hanaiko o Lihue, Kauai, ma ka hora 11 o ka po La Pule nei. Mahope hoi o ka hoomailo aua a ka ma i ulalii maluna o kona kino opio. He 16 ka nui o kona mau makahiki.

           

PACIFIC IMPORT COMPANY.

PROGRESS BLOCK ALANUI PAPU.

Kuai Hoemi Nui ma ka Poakahi, Oct 2, 1899. Hora 8 a. m.

 

LOLE HOLOI O NA OPIO KANE—

Waiwano $1 50 ua hoemi ia 75 keneta o ka Pa lole.

 

LOLE O NA OPIO WAHINE—

Ua hoemiia i ke 65 @ee t@.

 

NA PAKU MAKIKA—HE 100 Paku Makika o hoolimia aua he 3.15

 

E loaa no na l@w@s waiho inu paa no ka 3 me 4 ken o ka ia

 

50 Apa o na Lawns Hou Loa (aole) mea kahiko) mamua 15 C@ ua hoemi ia 7½ keneta o ka ia

 

25 Apa o na Dimati Nani, o na ano hou, kumukuai 18 a me 20 keneta, e loaa no ka 12 ½ keneta o ka ia

 

100 Apa Law @ i w e ia, eia ke kuai ho pau ia nei. He mai Waiwai hou nona ka waiwai ia he 20 keneta. E loaa no i ka 10 keneta o ka ia

 

Na Oganadi Farani maikai loa, na ano like ole i wae ia Kumu kuai m u@ E hoohloia ana 25 keneta o ka ia

 

He mau iaina Oganadi Farani e ae kekahi. E kuai hoopauia aku no ka 16½ ken. o ka ia

 

KE HOIKEIA AKU NEI ia mea a pau ua kuai ia e ka ma kou mea kuai ma ka H@kiu@, a ua wae pono ia na LIHILIHI o na ano a pau, a he mau Lihilihi hoi kekahi i wae pono ia no na Puka Aniani a mi na Puka Komo.

            O keia mau Waiwai e kuaiia aku ana me ka haahaa loa i wahi e pau koke ai lakou.

            E hele koke mai i keia wa.

 

Pacific Import Co.

PROGRESS BLOCK ALANUI PAPU