Ke Aloha Aina, Volume V, Number 32, 12 August 1899 — Page 8
This text was transcribed by: | Helene Lileikis |
This work is dedicated to: | Charles Lileikis |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 12, 1899
1899 page (New Page)
8
-------------------------------------------------------
_____________________________________
HE MOOLELO WALOHIA
_______:NO KA:-------------
UI SOPAEA.
ILOKO O KA HANOHANO
-----:A ME:-----
TOME BAKALA
Ka Ilihune.
_______________
Hoohenoia no (KE ALOHA AINA.)
la makou i ka manao o ko lakoou
moi, mamuli o ko lakou hoopalaleha
i ulu ai a mahuahua na hana ino
iloko o ka aina, aole hoi lakou i imi
i na mea e hoopau loa ia ai ia mau
hana mailoko aku o ke kulanakauhale
o Ladana a me na wahi e ne
iloko o ke aupuni o ko lakou haku opio.
A no lakou noho hamau loa
ana, nolaila, ua ku hou ae la ka moi
iluna a pane mai la me keia mau
huaolelo e hooni ai i ko lakou mau
puuwai pakahi i ka i ana aku penei:
Mai keia la aku,e hoi aku oukou
maloko o ko oukou mau keena oihana
pakahi. me ko oukou komo
pu hoi ma na hana e malama ia ai
ka maluha o ko kakou aina, i ole
ai hoi e hoomahuahua mau ia na
hana hoohaunaele wale, na hana
hao wale, ka pepehikaunaka a me ka aihue.
A ke lana pu nei hoi ko'u manao
o @o oukou komo pu ana me a'u
iloko o keia manao a'u e hoike
aku nei imua o oukou, ola ko'u mau
Luna Aupuni, a he poe hoaloha oiaio
hoi lakou a pau no ka'a mae
hana pili aupuni, i mea e pono ai
ko'u lahuikanaka, a e mau ai hoi
ka maluhia.
Nolaila, ke hookuu aku nei au ia
oukou e hoi no ka malamaana i ka
oukou mau hana ponoi, a ina he
manao kekahi oukou no ka waiho
a hoihoi ana mai i kona kulana e
paa nei, ua makaukau loa e lawe
mai i keia wa ano me ka hakalia ole.
Na keia mau huaolelo hope a ka
moi i hoopau loa ae i ko lakou mau
manao kuke, a o ka meaa, e hoao aku
ana e pakike hou ako, he nele mai
no kona hope.
A pela iho ia la i hoopau ia ai keia
shakuka a @a moi iloko o na manao
makai ole o kekahi poe e hoi la, a
o kekkahi poe no hoi, ua hoapono
lakou i ua olelo a ke ahi opio, noko
lakou hoopalaleha ke kumu i
nui ai ua hana ino.
I ka hala ana aku o na hoa o ka
Aha Kuhina, ua komo koke aku la
oia e hui, a e kuka me kona hoaloha,
ha, e@ai hoi laua e nanea ana maloko
o ko laua rumi e noonoo ana
no keia makaua h@wahiwa a ka mei
maluna o laua, a ia wa hoi lakou
i nui ne ai iloko o na nana@@@ hau oh.
I keia wa no hoi kahi Tome i
pane ku ai imua o ka mei me keiamau hoa
mau huaolelo o ka hoolauna ana
ma ke ano e haawi aku ana i kona
mahalo i ko ka moi hookkau ana mai
i kekahi hana nui a koikoi o kona
aupuni maluna ona.
E ke alii, ka moi, ua loaa i kau
kauw haahaa nei ka lokomaikai ia
imua o kou maka, mamuli o
kou hoolilo ana mai @a'u @ alihikaua
nui no kou aupuni, ka mea hoi @
lawa ole ka makkaukau no ka lawelawe
ana aku ma ia hana nui a kou
puuwai alii i haaw@ mai ai na'u e
hene, a'u hoi e manao nei, aole pahai
kupono ia hana na kau kanwa nei.
A ke nonoi aku nei hoi au i @on
oluolu, e huli hou oe @ kanaka kupono
ma ia kulana, a i hiki hoi ke
hilinai piha ia mai e na kanaka pono@
o kou aupuni mamua hoi o ko'u
komo ana aku e hana me ka hilinai
ole mai o na aliikoa a me na mahele
koa o kaua aupuni malalo o
ka'u alakai ana, oiai, au he mea
malihina lea imua o ko lakou mau
maka, a i ike ole hoi i ke ano o ka'u hana.
Nolaila, he wa kupono lea keia
no'u iho, e hoikeike mua aku ai i
ko'u kupono ole ma keia hana au i
wa, a ma keia mua aku hoi.
He mau olelo keia na ka moi i
apono ole ai, a oia no kona wa i
pane mai ai ma ke ano o ka manao
o kona hoaloha opio, aole ona makemake
e noho e hana malalo o
kona malu, oiai, he hana okoa no
kana i makemake ai.
Aole au e ae aku i na hoololiloli
wale a@a, o ka mea a ki'u alelo i
hoopuka ai he mea oiaio ia, a e
hooko aku oi i mea no kaua e wa@a
ole ai, ma ke ano e kapa ia mai ai
a @o kaua mau enem@, he mau hana
kamal@@ wale no ka'u, a pela hoi me
oe, a e lilo like auanei kaua i mea
hoohenehene ia.
E lawe i ka mana i haaw@@a iloko
o kau lima, a e hoohana aku maluna
o na me@ a pau i komo malalo o ka
@@@@ o kau oihana, i hiki ole ai i
hiki ole ai i kekahi poe okoa ke
nema mai no kou hawawa a kupono
ole ma ka hana i haawiia akuai nau
e hana.
Nolaile, e komo koke aku ma kou
keena hana, a e hooko aku i na mea
a pau e pono ai @ kau oihana, a e
hahai ia ho@ na pomaikai @e nui
maluna ou i na wa a pau.
Mahope iho o na kukai olelo loihi
ana o ka moi me kona alil @@@kaua
nui, akahi no a hoopau ia ae na
manao kanallua iloko e ka kaua opio.
A o kekahi kumu nui hoi nana i
kono @@ai e apono aku i keia mau
manao ka ua o ka mei, o@a no kena
i ke a hoomaopopo ana ma ke ano o
ua @@@@ a na @@@ o ka Aha Kuhina
@@ mei, i kona wa e hoolohe an@ i
ka @@kou mau olelo, ana i hoomao-
popo @@ aia @e mau o ka lili iloko o
kela p@e kahi i hoopue ai.
A no keia mana i elu ae iloko o
kona noupo, ua pane koke aku la
oia imua o kona haku opio me keia
mau huaolelo ano nui:
Ke ike a ke hoomaopono e nei au
i na ouli hakumakuma o na manalili
iloko o ka poai o na Luna Aupuni
kiekie o kou apuni ka poe
hoi i manao, o lakou no na poe
hoi @ manao, o lakou no na poe kupono
no na hanaupuni.
Na keia mea hookahi wale no i
kaohi mai i ko'u manao haalele i
ka hana, e kali aku hoi ma ka maalie
aole @o e nele ka hoea mai oia
mau kohokoho ana.
Mahope iho o ka pau ana o ka
laua kuka ana, ua kau ae la lakou
maluna o na lio a holo polo@ei aku
la no ka laua mau keena oihana pakahi,
malalo na pailaka ana a ko
laua haku ahi.
Aohe no paha a kakou kamailio
ana @ koe no ka na opio piha eleu
ma ka laua hana, no ka mea, he
mau oiwi ko laua i piha me ke oolea.
He hookahi pule mahope iho o
kona opio lilo ana @ mau hoa no ko
ka moi mau luna @upuni, ua hoala
@@i waho ae la kekahi haon@ele nui ma na
@hi waho o ke kulanakauhale o
Ladana, ma ke puhi wale, ia ana o
na hale i ke ahi, ka papahi wale ia
o na holoholona, a me n@ hana @no
e ae he lehuleha wale.
O na hoailona mua keia o na hana
@no a ka moi i koho mua ai, @
mea hoi e hookaakaa aku ai i na
maka o ka moi, i ke kupono ole o
na luna aupuni opiopio ana i hoo-
paakiki ai mamuli o kona n@anao iho.
Aka, aole nae oia mau lono hoolele
hauli, he mea @a e hoano e @a
ae ai ka noonoo o ke alii, oiai ola
mao lono a pau i hoea mai imua
ona, ua like ia me ka ole ia@@,
Ala pu mai la na manao hoowa-
hawaha kuhihewa iloko o na pualiku@.
malalo o ka paipai ana a ko
kakoa alih@aua mua.
A huli aku la ka hapanui malalo
o ke alakai ana a ke kanaka a lakou
i iko pono ai, he loea oia no
ka makakila, a he @@apaiole hoi no
ka laau ihe, i kaena @a hoi maluna
o na kahua kaua lehulehu ana i komo
kino maoli ai e hakaka, i ka wa
e ulu mai i o kekahi mau uluaoa
haunaele a kaua maoii paha me na enemi.
Ua kokua nui @ keia hana e na
hoa oloko o ko ka moi Aha Kuhina.
me ko lakou hunakele loa ana i kela
mau hana pukalua mai ke alo
aku o ko lakou haku, i wahi e na
ai ka lili maka eleele iloko o ko lakou
mau puuwai, mamuli o ka manao
nao a@a, pela paha e hoololi ia ae
ai ko ke alii manao, @ hoopau aku
i na kanaka @@@@ @@@ @ @@@k ekie ae
@@ ma ua kulana poe o kona nina.
Aka. he mau manao
l@@ nae ia i ulu ae i ko lakou mau
p@@ elike me kaua @ hoike aku a@
aehe ka @@@@ika a me ka lanakila..
@@alalo o ka lakou wau hooponopono.
Aole loa oia i kahea hou aku i
Ahakuka no ka noonoo ana i keia
mau ooloku haunaele, a ua hiki no
hoi iaia ke koho p@lolei, o kona
mau enemi, oia no na hoa oloko o
kona Ana Kihina..
Noho ham@u iho la oia me kona
makemake ole e hoikeike aku iaia
iho imua o no maka o keia poe, aka,
@na kahi nae o kona noho hamau
ana, aia na elele he lehulehn wale e
hoouna mau a mai anai kel a me
keia hapalua hora.
Aka, o ka pane wale no i loaa aku
mai iaia aku, e kali, a mai paupauaho,
a e loaa no ka lanakila a me
ka pomaikai pu.
O keia mau huaolelo @@o nui a
ka moi @ pane aku ai i na elele a
kona Aha Kuhina i hoouna mai ai,
nana i kono aku i ka manao maikai
o kekahi poe Kuhina, e hoopau @
ko lakou kokua ana i keia hana ino
aka nae, ka hapanui o lakou, ua
hoomau aku la no i keia hana @@@
ka hoololi ole ae, @ kumu hoi e ike
ole ia ai ka lakou mau hana ino.
Oiai nae keia mau pioo haunaele
e hanaia nei, ola no hoi ka wa a
ka kaua wahi Tome i haalele iho
ai i na uluwehi oloko o ka halealii,
a ukah ana hoi ka moi ilko o kekahi
aahu o ke kanaka hahai holoholona,
a aia hoi maloko o ko laua
mau poli ka laua mau pahikaua, i
makaukau no ka Loohana aku i ka
oi o ka maka o ka I ua pahikaua, i
ka wa e kue ia mai ai.
Me ka malie loa laua i hele holoholo
ai, ua halalo ia ho@e laua na
wahi a pau, a hiki i ko laua kaalo
ana ae malalo o kekahi hale nui e
ku ana iwaenakonu o ke kulana-
kauhale, kahi hoi nana i kakohi mai
i ko laua @au kapuai wawae i ka
nee ana aku imua.
Huli like ae la ko laua mau nanaina
naina maluna o keia hale, a komo
like mai la na manao hoohooi iloko
o laua pakahi, aia pah@ iloko o na
paia o keia hale na hana ino kahi i
malama ia a@. elike me ke ano o kona
kulana hoomakae e heike mai
ana, he puu hoomaha oia no 22 ino a pau.
Mahope iho o ko laua hoolono
malie ana @e ke akahele, ua Iohe
koke aku la laua i kekahi mau ha@@
wawa leo e puka mai ana mailoko
mai o ua hale la, mamuli o ka ulu
ana mai o kekahi hoopaapaa @@@@@
ma waena o kekahi mau hoa oloko o
ua haie @a.
A lohe pu aku la no ho@@ laua i
ka @@@ e hoinoino aua i ka moi a
me kona mau hoaloha @iua, ka @e@
hoi nana i hoeni ae iloko o ka puuwai
o ke kauk@ opio, ka mea hoi
ana i hooholo ai, e hana koke oia i
keia wa ano.
_______________________
Iloko ae nei o Sep@tema@ @
puli hei wai ai o Keou@ Eua @e
ka ohana mai Kapalakiko mai.
_______________________________________
_______________________________________
AE O WADE I KONA HEWA
PEPEHI KANAKA
______________
Imua o ka Aha Ka@puni ma ka
Poakahi nei, i ae aku ai o Wade, i
kona hewa pepehi kanaka, ka paele
hoi i kipu ai i kona hoaloha Gellespie
maluna o ka mokuahi Auseteralia,
a i make hoi mai na palapu
i loohia iaia mai ka waha mai o ka
pupanapana, ma ka ia 16 o Mei
Ua ai maoli aku oia ua hewa oia,
me ke noi aku hoi o kona kokua,
loio A.L.C.Atkinson, e hoopai ia
oia ma ke degere elua o ka pepehi
kanake, a e hoopaahaoia hoi oia
aole e em mala@o iho o 20 makahiki.
Ua ku mai o Loio Kuhina Kupa
a hoapono maila i keia noi ma
ka aoac o ke aupuni, ua noi mai
oia ma ka Poakolu e hookau ia ai
ka hoopai o ka lawehala e Lunaka
nawai Stanley.
______________________________________
______________________________________
UA LOAA MAI, HE HELUNA
....O NA
Pena a me na Aila Pena,
Na Hulu Pena
Na Kapuahi Aila,
Na Kapuahi Fisher
(ua hoemiia ke kumukuai)
Na Palau na ano apau,
Na Lako Maahiai,
E@, Oo, Kopala, Kipikua,
Na Ipuhao, Ipu Ti,
Na Lako Aniani,
E loaa mai ana he mau waiwai
hou maluna o ka mokuahi Auseteralia.
Nolaila, e kipa mai, a @
wae no oukou iho, he emi loa ka
makou man kumukuai
Hawaiian Hardware Co., Ld
HUI LAKO HAO HAWAII, I
KAUPALENIA@
Alanni Papu, ma o ka Banako o
Spreckels.
__________________________________
BAIKIKALA HOU "BEEBE"
------NO KE-----
$30.00.
Kaa Kane a me Wahine
------MA KA------
Honollu Cyclery o
BAILEY.
Helu 231 Alanui moi
-----------
Na Milwaukee Puncture Proof
Tires, aole e hiki i na kui @iawe ka
komo iloko o iakou.
Hoom@@mae ana i na Kaa Baikikala
poino a pau.
He heluna nui o na lako hoo@@@
mea maloko ona i loaa ole ma na
Pa@moku Hawaii.
-----------------------------------
W.C.AKANA
Kelauki
___________
He Loea Maheleolelo mawena
o ka Lahui Hawaii a me na keiki
o@a Aina @@@. He makaukau
oia ma ke@@@@@@@@i na Palapala
Hoolima@@@@, na Palapala Kuai
a me na hana a pau e pile ana i
na Waiwai Paa a me ua Waiwai
Lewa. He waipaha ma ke Kuka
ana.
Keena Hana. M@ Ka@a-
@@@, kihi o na Alauui Moi a me
Alakoa