Ke Aloha Aina, Volume V, Number 31, 5 ʻAukake 1899 — UA MANA ANEI KE KUMUKANAWAI O AMERIKA MALUNA O HAWAII NEI? [ARTICLE]

UA MANA ANEI KE KUMUKANAWAI O AMERIKA MALUNA O HAWAII NEI?

He mnau nuī keia 1 lawe la ae 38®i e kekahi mau loea kanawaī 3io«aa o ke aupuni Eepuhalika o Hawaii, a o kekalii hoi oia mau 1 im&i. lie ai halale na ua aupunl j ©a ke aoo he Eubina Kobo ! ke Kapitala o Wasinetona, ke ! 4loalli boi o ko Anaenka mau Mokuaina 1 hoohui ia, a me koaa mau Panalaau, mamua iho o la koohui ia ana o keia mau Faemoku i laJa a i iihi aina hoi »0 Amerika, ma ke ano hoomalu, 1» laea hoi a kakou i ike ai uo ia manawa e kokoke e piha ka aaakahiki o kona pahola ana inaInoa o kakou, ke hiki aku i ka 12 ae nei o Augate, ka la hoi i laalo aku ai ka welo ana o ko Hawaii hae aloha mai ko kakou hale anpuui 'aku. O ka lua o na mea naua i boo »1 &e nei 1 keia kumuhana, oia bo ka mea e nolio hookele nei 1 I» napepa Kuokoa, kekahi hoi o ma olohe kanawai o ko kakou aupnni e ku nei 1 keia la, a o ka laua ihe hookahi, eia no i&īaoa hoike ana ae nei, ua be-! io mai no ka mana o ko Ame-1 wka Hoipuia Kumukanawai ma- ; kma o keia Paeaina, mahope ko- j ke iho o ka apono ia ana o ka | elelo hooholo a Newlaml e ka £fc»o}elo lahui o Amerika, a me Hdb& Peresidena, ke poo boi o ka Mana Hooko a keia Paeaioā • kau aku nei 1 na wa a pau, aia iloko io paha o kona maua kakou » pau i apo ia ai, elike me ka »lelo hoakaka a ko makou makaaaka kakele 0 ka makapeni. Aole makou he poe loea ma lee kanawai, elike me ka manao o 1 makamaka i hoike ia ae la" aalona, e hiki ai ia makou le ■ u aku maloua o ke kahua a : «aakamnka i ai, aka, 1 malalo o ka uoonoo maikai i loaa ! i» makon, mamuli o ka ikemakA ! »ca i ke kulana o ua aupuni elua ' r k* kowa in:ioawa o hookahi ma- ' lahiki, ka iuca hoi naua i kaohi m&\ I ko uviko« manao, e holō ! j»«kiki aku inahope o al»>kAi 1 » kfiik m;?n >:».-+!»?» * % »pcuo koke Aku, īuaun u» ;

Knmakanawai o Amenka malunio katou, i kona wa i hooholo ī% a?, a ke kn nei hoi'makou malalo o ke kulana kaoa'ua malalo 0 kekahi man kumn kupono a makon i ike ai, malalo o ke kau-1 pale ana o Amerika ma o kona ' Ahaolelo la i ka mana kaokoa o j kona Kumukanawai mai ko Ha* waii kumukanawai aku. 1—Ka mana ole ma ka hookohu Luna aupuni. 2—Ka mana ole ma ka ninan hoopae P^ke. O keia na mea nui elna i loaa ia makou ma ka hoomaop«po āna 1 ke kulana mana o ko Amerika kumukanawai īloko o keia maka hiki hookahi a he nul aku no.paha aka, o ka mea hiki nae keia īa makou ke hoakaka aku ma keia ninau ano noi e nee.nei imua, a na kela a me* keia e kaupaona iho nona ponoi, i ike a i maopopo hoi ia lakou ma o na hana la j a ko Hawaii kumukanawai .e ku j nei me he kolopa uneune Ia īlo- | ko o ka puniu o ka Peresidena o j Amerika, a nona hoi makou 1 pu-1 ana ae la, aole i komo mai keka- j hi mana kumukauawai a hehi i j ka mana kumukanawai, malalo o j ke kaupale ana a 'ka j bolo a 2sewland, ka mea nana i j hookomo ia kakou, iloko o ka j manai o ka hoohni aupuni, ma o kona kau kikepa ana iho me keia mau olelo, "o ka Hale Ahanle-j 10 o Amerika ka mea nana e ha- j na i na kanawai no Hawaii aupuni." ; _ ■ I E pono paha ke hoaka- j ka 1 ko makoa manao mua, oia : hoi ka mana ole ma hookohu Luna Aupuni ana. O keia ka mea ; nana 1 keno mai i ko makou noo- : noo, e hoomahele aemaluna o ke kahuaakea o ke kalai a'anao uo k& pono o na mea a pau e no-; ho ana ma keia a mamn- j 11 Uoi o oa kulnkuhi a me na alakai aua a ko makou mao mauao ponoi, pela hoi i puka ae ia ka makoa hoole i ke akes t aole i mana, a aole no hoi i komo mai oia i mea hoohaukae wale, oiai ko kakou Kumakanawai kumu e ku ana no me ka maemae, me ka hoonioni oie ia o kon» kaliua kumu 1 hoopaa ia ai. .He mea maopopo," mamuli o ka Iilo ana ae nei o ka mana hooponopono «kupuui malalo o k« hai leo, i ulu ae nei keia manao olohewa o ke Kuhina Hawaii ma Wastnetoua i pau, a olelo ae la ua mana, a ua hehi mai hoi k 1 Amērika Kumukanawal aialuua ' o ko Haw.ai Paeaiua, ā iua ua ' mana, alaila» niahea ke kuleaea 1 hookoho.Laua Aupaiil i ka Foreo ka Repub-ilik«o ! o hookoha t m un-a a ko Aimm | kn \ lioopHU IOH :I\ ! f ! oolf» nm i ka hookohu % ana i : Kah!ua uo ko iia Aiu v £, ka L m,< * V *

Kahina & pela ako, a ina he rtta- ] na io ko Amerika Kumnkanawai' | maluna o Hawaii Aupiinī, aole | anei lioi na hahaki ia ua mana la e ko Amerika hoapalaleha, e'hoo- ' lilo ana i ka mea maikai i moa ! ino. O ke komo ole ana mai nei o Amerika e keakea a e papa mai hoi i keia mau hookohu o keia i mau liuna Aupuni i keakea ia e ko Amenka mana, lilNioikē mao-! t>opo ana mai ia, aole io no i hoo- j kahuako Amerika mana maluna o ' * I Hawaii, a\>ia no hoi ka makou e alualu nei mamuli no o ka Amerika mau alakai ana, e kupaa makon, me ka manaolana no, ala no he pun oioina e hhomaha hou ia ! ai ko kakou man luuluu ma keia noho ana, a malalo hoi oia kumu e hehiku ole ia mai nei keia noho ai loaa ana a t ,keia poe i hookohu ia e ka mana o ka Repub;i. i lika o Hawaii, ka mea Jioi nona i ka mana i hoopau ia. j Nolaila, ua ku ae la ka makou ! hoole ana aku mala'o o keia niI nan pili anpuni akea a ka maka- | maka a me kona hoa loea kana- ■ wai e olelo nei ua mana, a ua he- ! hi mai hoi ia kakou ma ke ano, ! e noho kakon me ka leo ole. Ō J | ka mana i haawi kaokoa ia ī ke- 1 ' kahi aole ia he mea e muu- J ! muu o kona mau lima, ke ike i mai oia, ua hnhewa keia mau ha- ! na mawaho ae o ka mea i kuhi- : kuhi ia, a ī hoopololei ia paha ! malalo o kona mana. | Manao anei kakoo, na mana io ; ko Amenka kumukanawai maluI \ I na o kakon, e ae wale mai oia i | keia mau hookohu lalau a Perej sidena Dole, i pau pu lakon me I keia poe i nele i ke kuleana ole. j j e hookohu aku no kekahi mea i! j hoonele ia i ka mana no kekahi j i poe okoa aku? Mauao loa no i j makou, aole i hiki mai ko Amerlka wa e maua ai maluua o kakou« a oia no ke kumu i maua ai na hookohu oihana aaa, mai a , Peresidena Dole aku i keia ■ ma o ko kakou mau Luua Aupu- j ni la e uoho ai loaa nei l keia U * j Ma ka lua o ko makou manao,. oia no na mea e pih aua ī na Pake, kekahi euemi nui o Awenka^ uia koua aiua, a i koao ia uo hoi ( e iawelawe uiA keia mua aku nei» j a heaha && hopeua o keia hana« i j hoea uiai, m&i ke kulauakauhale ( Poo Aupuuī mai o Wasiuetjua. Aoie auei kakou i ike, ua lauaki- f U ua keiki o ka Aiua Pua malalo a keia uiuau auo uui o ka ma- f , u&wii, ka boi i malauia ia he . luoohilo koua ui&loko o u& buke i ; i I piu oiiiaua aupuui o Auierika, e f | I k« kooio aua { f aku o ua Pake iloko o ko Ukou , &iU4k - | Ho uien o;aio, i ko \va J 1 i lī*o ai he *'upuiu hoouiaīu |

malalo o Amerika, ua lalau koke mai la oia me kona mana nni e hoopau 1 ke iomo aluka ana mai ] ona Pakē, mai ka poe i loaa ' iaJakou na palapala apono e hoi; hou mai i keia aina, ka poe hoi i loaa ia lakou ka mana mamua ae j 0 ka hoohui ia ana o ko kakou ama, a me ka poe i, komo mai mahope o ka hoohui ia aua, ka | poe hoi 1 hele mai e huli no ko lakou pono ponoi iho, elike me j ke ano maa mau i keia aina. j TJa ike no hoi kakou, eia ke j noho pu nei me kakou he agena ; nana Pake, no ke kipaku ana aka : ia lakou mai kela aina aku, a malalo hoi o kana lawelawe ana, 1 1 nlu ae ai ka mana o ke Kumukanawai o ko "Hawaii a papalii aku maluna ona, a ua ike j kakou, ua haule wale na ana no # keia hana mai ko Ameri-, ka kanaka ponoi aku, a ke kani nei ka aka a na poe ana i manao ! ai e kipaku mai keia aina aku, Malalo o keia mau manao hoakaka, i ulu ae mailoko ae o ko makou nooooo ponol, a me feekahi mau kumu e ae paha i komo ole maloko o keia mau Loakaka ana, e akaka maoīi ai, aole i hoea mai ka Pele a ka makamaka i hoike ae ai, ,f ua poha ma Hono lulu ne', a ua ike īa ae hoi maluna o ka puu o Puowaina, ma o na hoakak:a pill kanawai la a loio Hateh, (Haki) loio Poepoe a me loio Armstrong o ka nupepa Avalataisa, ka poe hoi i hookomo Iho malalalo o ka aelike hoohui anpnni, i kuleana like ai n& aoao elna e hana mamnli o ko laua makemake i na mea e pono like ai ka lana mau hana pakahi, alakon like lioi a* pau e ole*o nei, na mana iho la na han > a pau a ko Amerlka kumukanawai maluna o kakon. He ntti aku no paha na manao hoakaka no keia 'mea, a malia, o hoea mai he wa hou no makou e ktt ai e kakele hou aku i ka makou makapem, e hoakaka ho*a akn no makou, elike me ka hiki ia kakou ke hana, a ke manaolan"» nei makou, he mau mea oiai; wale no ka makou e hoole nei» aole hoi ma ke ano he kue pilikmō akn i kekahi mau hoa kauaka o kekahi poai e ae