Ke Aloha Aina, Volume V, Number 31, 5 August 1899 — Page 5

KE ALOHA AINA

 

            lakou wa e waiho aku ai i ka lakou mau nonoi ana, aole loa e hoi mai lakou, e apono koke ia ana me ka hakalia ole, aka, ina nae o ka poe he io a he koko ko lakou ma ua wahi la, eia mai la ka olelo, aole e hiki ia olua ke hele palua no ia ma'i hookahi, ua pono i hookahi o olua-mea e hele, a i kekahi aole e hiki ia oe ke hele, no ka mea ua waiho mai nei o mea i kana noi no ia mea hookahi no, peia iho la e apa ia mai ai a hiki i ka pii mahuahua ana o ka nui o ka poe kuleana ole mamua o ka poe i kuleana maoli ke hele.

            He aha ka waiwai o keia mau hoolilo dala mau ana o eono mahina, ina he poe malihini ka hapanui o na poe holo mau e nana i keia poe, me ko lakou kuleana ole, ole hoi he mau dala au@ poe i makana aku ai iloko o ka waihona dala o ka lehulehu, ina ua kapae ia ka poe iwi kuamoo ponoi maoli o na poe ma'i, alaila heaha ka waiwai o keia hoolimalima o ka Papa Ola i na mokuohi nunui o na hoolilo, elike me ko lakou hoolimalima ana aku la ia ka Malulani, ka moku hoi nana e lawe aku ana i ka poe wale no i wae ia e ua Papa Ola la, nona paha ka huina e hiki aku ana i ka 100, oi aku paha, a i ole emi iho paha.

            Aole no ko makou kue no na hana maikai a ka Papa Ola ko makou kamailio ana no keia mea aka, no na hana kapakai, ku ole i ka pono kaulike o ka lehulehu, oia ka makou i kue ai, elike iho la me keia hana a ka Papa e lawelawe mau nei, a ina peia ke ano mau e hana ai, alaila, ua oi loa aku ka pono i keia poe hoa o ka Papa Ola ke holo maluna o Eleu, elike me ka Kipikona i hana ai i kona mau la e noho Peresidena ana ao ka Papa, imi oia i na mea e hoemi mai ai i na hoolilo, nolaila, lawe oia ia Eleu, a oia hookahi no ke hele e ike i ua poe la.

            Mai lilo nae keia i mea no ko makou mau makamaka a pilikoko ponoi paha o na ma'i e hoahewa mai ai, no ko makou hoao ana e keakea no keia mau hana pukalua a ka Papa Ola, aka, ke imi nei makou i wahi e loaa ai ka pono like mawaena o na aoao elua, a i hiki ai hoi ia kakou ke hele lanakila me ka manaolana mau, e loaa like ia kakou na aponoia mai, i na wa a pau a kakou e nonoi ai no ka holo ana e ike i ke ano o ka noho ana o ko kakou poe ponoi, ka poe hoi aole a lakou mau @ema ana i ka lakou wa e haalele aku ai i ko lakou mau hoa kanaka iloko o ka pilikia.

            O ke aloha ka makana a ka poe i holo aku e ike i ua poe la e hoihoi mai ai a waiho aku na na makamaka mahope nei, aole he mau pahenehene, aole he mau hoino ana, a oia hoi ka makou i manao ai, ua waiwai keia hana a ka Papa, ina o na poe he mau pilikana ko lakou mao, ke ae ia e hele, a kaohi ia na poe kuleana ole na poe hoi aole he wahi lihi iloko o ua poe ma'i la, a oia poe ka ka Papa Ola e kaohi ai i na palapala ae holo i Molokai, haawi koke aku makou i na mahalo kiekie ana i ka Persidena o ka Papa a me kona mau hoa hana pu, aka, ina aole pela, alaila, ke kue mau nei ka makou makapeni elike me ka mau ana o ka uhane ola iloko o ka makou mau kino, no ka pono o na hoa kanaka a pau iloko o ko makou Iahui aloha, elike me ka olelo kumu o ke aloha ko makou makemake, aole o ka mohai.

 

E HOOMAHA ANA

 

            E hoomaha ana ka mokuahi Kinau ma keia hoi ana mai no hookahi mahina, no ka hoomaemae ana i kona kino a me ka pakui hou ana i eono mau rumi kapena maluna o kona oneki.

            E lawe ae ana ka mokuahi Calaudina i na awa o ke Kinau i kona wa e hoomaha ai me ke kokua ana hoi o Maui ma na awa o ke Calaudina. A i na aole ke Calaudina e hiki pono ana ke lawe i na ukana o na awa o ke Kinau e kokua aku ana ka Helene. Mahope o ka hoomae mae ia ana o ke Kinau e hoomaha ai ke Calaudina a mahope aku ona kekahi mau mokuahi e ae o ka hui o Waila ma.

 

            Ua haalele aku ka mokukaua Beritania Ergeria ia Kapalakiko, ma ka la 19 o Iulai no Honolulu nei, nolaila, he manawa ku wale mai no nona i keia awa.

 

KA HUAKAI MAMA A KA AMERIKA MARU.

 

            Ma ke kakahiaka Poalua nei i hoea mai ai ka mokuahi Amerika Maru, he 5 la, 9 hora a me 59 minute, a oia hoi ka moku holo loa i ike ia i haalele iho ia Honolulu nei no Kapalakiko a hoea koke mai la no. Ua haalele iho oia ianei ma ka la 13 o Iulai hora 9:08, a hoea aku la i Kapalakiko ma ka la 19 o Iulai hora 4:27 p.m., manawa mai Honolulu aku nei, 5 la, 17 hora, 7 minute.

            Ma ka la 26 o Iulai, ua haalele aku la oia ia Kapalakiko ma ka hora 4:46 p.m. Ma ka hora 8 a.m. o ka la 27 ua kaalo ae ia oia ma ka aoao o ka mokuahi Auseteralia, a ma ka hora 10 oia la hookahi no ua halawai iho la oia me ka mokuahi Moana e holo ana no Kapalakiko; ma ka hora 11 p.m. o ka la 31 Iulai, ua kaalo ae la oia ma ka aoao o ka moku lawekoa Tartar e holo ana no Honolulu nei, ka moku hoi i haalele aku he ekolu la mamua ona.

            Aka, aole no nae i loaa aku iaia ka manawa holo o ka mokuahi Kina, mai nei aku a hiki i Kapalakiko, ana e paa nei mai ka mahina mai o Sepatemaba, 1896, i holo ia e ua mokuahi la iloko o 5 ia, 8 hora a me 29 minute, ana i paa ai a hiki i keia Karisimaka ka wa ana i hoemi hou ai i ka manawa holo loa a hiki i ka 5 la, 7 hora, 41 minute.

            E hoomanao ia o ka holo ana mai anei aku a hiki i Kapalakiko he ano ulolohi loa ia, nolaila, aole no i loaa i ka mokuahi Amerika Maru ka manawa holo loa o ke Kina.

 

NA KOI @ OHO I WAIHO IA MAI I NA KOMISINA.

 

            O ka nui o na koi poho i waihoia mai e na poe e noho la ma Samoa i na Komisina o na mana nui ekolu i holo aku nei no ka hooponopono ana i na uluaoa malaila, aia no ia ma kahi o $440,000. Mailoko mai o keia huina he $25,000 no na kanaka ponoi o ka aina.

            O na koi nui loa i hoomaopopo ia oia ke koi a ka Misiona Katolika Farani Marist, nona ka huina he $22,000 a me na koi poho a kekahi @ Geremania, nona ka hui a o $19,000. O keia mau koi a elua ua hoea mai ia mamuli o ka pakaha ia ana e na koa Samoa ma Malinuu, oiai lakou malalo o ke a'o ana a na aliikoa Beritania. I ka wa o ke kaua, ua hoopaa ia keia poe ma Malinuu, a ua pokole hoi lakou me na lako ai, ua haawi aku na ahikoa Beritania i ke kauoha no loko o na nahelehela, a ua hoomaka mua aku lakou i ka hao ana i na waiwai o ka Mistona Farani a me ka hui Geremania.

            Aole i loaa mai i na Komisina he mau a'o ana e pili ana no keia mau koi, a nolaila, aole i maopopo ia lakou ka mea e hana aku ai.

            Ua haalele aku ka Badger ia Samoa ma ka la 18 o Iulai ma ka hora 2:30, a ua piha iaia he ewalu la ma keia huakai mai Samoa mai a hiki i anei. E haalele iho ana oia i keia awa mahope o kona piha ana me ka nanahu, no Kapalakiko, malalo o kekahi kauoha pupuahulu.

 

            He nui na poe i holo aku non ke kahua ma'i lepera ma ka i o Poalima nei, i loaa mua ole na Palapala Ae, aka, mamuli nae o ka lokomaikai o Peresidena Kupa ua ae ia aku lakou e kau maluna o ka moku, a malaila, i loaa ai ko lakou mau palapala.

 

NA MAKAHIKI NO KA MARE ANA

 

            Ma Geremania, e piha na makahiki o ke kane i ka 18 mamua o kona ae ia ana e ke kanawai e mare.

            Ma P@, ua ae ia no i ke keike o 14 makahiki ke mare, a o ka wahine i ka 12.

            Ma Helene, e mare no na keikikane i ka 14, a o na kaikamahine i ka 12.

            Ma Farani, e piha na makahiki o ke kane i ka 18, a o ka wahine i ka 16. Ma Belegiuma, ma ia mau makahiki no.

            Ma Sepania, e ae ia no na kanaka opio i ko lakou wa he 14, a o ka wahine i ka 12.

            Ma Switzerland, ua ae ia na kane no ka mare ana i ka 14, a o na wahine i ka 12.

            Ma Auseturia, ua manaoia ua hiki i ke kane a me ka wahine ke malama i home no laua i ka 14 makahiki.

            Ma Tureke, o na keiki opio a me na kaikamahine opio i hiki ke hele pono a i maopopo i na mea pili hooman@; ua ae ia lakou e @ipu ma ka berita o ka mare, elike me ka loihi o ko laua ola ana.

            Me Hunegaria, no na Katolika Roma, e piha i ke kane he 14 makahiki, a o ka wahine hoi he 12, na hoomana Kaiavina, e piha i ke kane he 18 makahiki, a o ka wahine i ka 15.

            Ma Rusia a me Saxony he naauao iki laua, e ae ia no ke kanaka opio a mare i kona wa e piha ai i ka 18, a o ka wahine aia a hiki i ka piha pono ana o ka 16.

            Ma Hawaii nei ua ae ia na kanaka opio e mare i ka 17, a o ka wahine i ka 14.

            Like ole no hoi na makahiki mare o keia mau lahuikanaka o ka honua nei.

 

 

PACIFIC IMPORT COMPANY.

 

PROGRESS BLOCK.           ALANUI PAPU.

 

HE KUAI KUIKAWA NUI NO KEIA PULE WALE NO.

 

Ua loaa mai nei ia makou he heluna nui o na HALII MOE

Eia ke kuai ia aku nei ma ke kumukuai makepono no e like me ia i loaa mai ai ia makou. O ka makou Halii $1.50, oia kekahi o na waiwai nani i kuai oleia ma keia kulanakauhale.

 

AAHU HOLOIONA LEDE

 

O na ano like ole, ma ke kumukuai haahaa loa. He nei na nani e ae e hoikeikeia ana ma keia keena.

He Kuai Kuikawa o na

OGANADI

            Ma ka 10 @ o ka 1-a

I keia pule e hoikeikeia ana na PIQUES

I hounoa poioleia mai Farani, Enelani a me Geremania.

Eia makou ke kuai nei i ua Vitoria Lawns, Lilina Inia a me na Lilina Lawns.

Nolaila, mai poina i ke kipa mai, a e ike hou iho i ke kumukuai haahaa loa.

He heluna nui o na Lole Auau o na Kane me na Wahine.

Ua loaa mai ia makou he heluna nui o na Ribine o na Waihooluu like ole.

Pacific Import Co.