Ke Aloha Aina, Volume V, Number 14, 8 April 1899 — Page 8

KE ALOHA AINA

POAONO, APERILA 8, 1899

 

 

HE MOOLELO WALOHIA

NO KA

UI SOPAEA.

Iloko o ka Hanohano

A ME

TOME BAKALA

Ka Ilihune.

 

[Hoohenoia no KE ALOHA AINA.]

 

Aia ola ma kekahi wahi maluhia a kou makuahine i hookaawale ai nona a ke kali maila oia o kou hoea aku me ka maalahi, aia wa no oia e apo mai ai ia oe me na kulu waimaka o ka makua e ahola ana i kana keiki kamakahi me kona naau a pau.

Pehea ke kaawale mai keia wahi aku, a halawai aku me kuu makuahina aloha, ka mea nona ke ola a me ka ikaika e koni nei iloko o kuu kino holookoa?

Aole no i kaawale loa aku kona wahi i noho ai mai keia wahi aku, a me he mea la, iloko o ka hapalua hora wale no, ka manawa e hele ai mai a nei aku a loaa aku ko makuahine aloha e kali mai ana nou.

O na ehaeha o na wa i hala, a me na palapu hoi e kau ana maluna o kona kino a me kona mau wawai, ua lilo ae la ia iaia i mea ole, mamuli o kona akenui e ike i kona makuahine.

He manawa pokole wale no keia holo ana aku o lakou, a hiki aku la ma kahi i noho ai o kona makuahine a e like me ke keike i loaa na haawina oiaio o ke aloha makua, pela oia i lele awiwi iho ai mailuna iho o ka lio ana e kau ana, a hele aku la a kukuli iho la ma ka aoao o kona makuahine aloha, me ka pane ana aku penei:

E kuu makuahina aloha ma ka lokomaikai palena ole o na lani eia kakou ke hui hou nei iloko o na kipona walohia o ke aloha oiaio, ka mea hoi nana au i hoopakele mai, mailoko mai o na paia weliweli o kela halepaahao.

A o keia no hoi ka wa a kona makuahine i panai mai ai i na olelo a kana keiki me na kulu waimaka e hanini mai ana mai kona mau lihilihi mai, e hoike mai ana hoi i ke ano makee oiaio i kaua keiki kamakahi.

I ka pau ana ae o ua kokoia ana o ka hana a ke aloha puawaena o ka maku a me ke keiki, oia koke no ka wa i haalele koke iho ai lakouia wahi, a kamoe aku la ka lakou a@ hele no ka home noho kuahiwi @ ke alii powa kahi hoi a lakou e hookamaaina aku ai ma keia @ aku.

I ka weheua kaiao i hoe, aku @ lakou no na home kuahiwi L@ ma hoi ka wa maa @ ke @ powa ka hele holoholo ana ma na wahi hoomaua o kona mau koa, no k@ @lama ana i aha kuka mawaena ona a me kona mau aliikoa.

O keia no hoi ka wa pololei loa i hui aku ai o ka puali i hoouna ia ai me kona hoaloha noloko o ke kulanakauhale a iloko o na leo hooho hauoli o na koa no ko lakou haku powa, i lawe aku ai o Bakala i kana hoike imua o kona hoaloha, me kona hoike pu aku, ua lawe pu mai oia i kana wahine a me ka laua keiki.

Ua haawi mai la oia i na puali aloha ana me ka hauoli no kana mau malihini hou, a oia no hoi,  ka wa i kono mai ai o na ali powa nei ia Bakala, kona wahine a me ka laua keiki no ka ukali ana aku mahope ona.

Elike me kana kono, peia lakou i hahai aku ai mahope ona a maloko a ka rumi hookipa nui o kona hale moe, i hoolauna mai ai oia i kana wahine iloko o ke ohohia hauoli nui.

Ua haawi mai la hoi i hale no lakou nei e noho ai, me he mea la, o Bakala ka haku elua o na powa, a o ko lakou noho ana, ua like me he mau hoahanau la na ka makua hookahi, ma na hana, a me ka noonoo ana i ke ano o ko lakou noho ana ohana ma ia uka waokele.

Ua ao nui ia hoi ka opio Tome, ma ke kaka ahi ka pana pua, a me ke kau ana maluna o na lio hihiu o ke kuahiwi, e loaa aku ana iaia.

O ka aapo a me ka maku’u ole, ka mea nana i hooi aku i kona punahele i ke aliipowa, a ua lawe maoli ae hoi oia ia Tome, me mea la, o kaua keiki ponoi ia.

Ua lilo hoi ke kua o ka lio iaia, i wahi punahele loa iaia, a o kona wa wale no e kaawale ai mailuna mai o ka lio, oia kona wa e moe ai, a me kona wa e paina pu ai me kona makuakane hookama.

O keia mau hana hookalapua a keia keiki, ua hiki no ke ike ia aku, aia ke pii mau ae la kona wikani ma na mea a pau a kona makuakane hookama i ao aki ai, a o na poe hoi a pau o ua home kuahiwi la, ua aloha aku lakou iaia me ko lakou naau a pau.

He manawa loihi keia noho pu ana o kahi Tome me ke alii powa, aole oia i ninau aku a hiki i ka wa i loaa ai iaia he manawa kupono nona e ninau ai, i ke kahua i ku ai o keia noho mehameha ana iloko o na @au, malolo o ka lawe ana i ka hoohiki no ka hooko ana i ka oihana powa.

I kekahi po i ka wa i huli hoi mai ai o kahi Tome mai kana hana @aa mau mai, ua komo loa aku la oia maloko o ka rumi oihana o kona makuakane hookama, a Ioaa aku la o@ iaia e noho ana e hoolala ana ei@ me ka mea maa mau iaia.

A i kona wa i ike mai ai iaia nei, @ huli mai la oia a pane mai la me @ @ oluolu, e kuu keiki, aumoe maoli oe.

Ae, o ko’u hoi ana mai loa no ia, mai ka’u hele holoholo ana maloko o na ululaau.

He mau mea hou anei kekahi au i lawe pu mai la i mea hoohauoli na kou makua nei.

Ae, he mea nui ka’u i manao ai, e u-i a ninau aku ia oe, ina ia he mea ua oluolu ia e oe.

E hai mai, a e hoike aku no au i ka haina me ka hookaulu ole, a mai hopohopo hoi, ma paha ia he mea i oi loa aku mamua o ke kupono.

Ua hoohuoi nui ia au, no ka loaa ana mai o kela inoa maluna ou, ka haku o na powa ma na ululaau o Wale nei, a na ia mea hoi i kono mai ia’u e ninau aku ia oe, oiai, ma ko’u ike a hoomaopopo ana, o kou ano a me kau lawelawe ana, aole i oi aku kau mau hana powa i hana ai mamua o na hui powa o kekahi mau aina a’u e lohe nei, ka pepehi a me ka hao wale ana i na waiwai o ka lehulehu.

I ku keiki hookama, o ke kumu nui o ko’u lawe ana a hoolilo ia’u i haku powa noloko o keia mau uluaau, oia ka pepehi ia ana o ko’u mau makua e moi o Irelani, a pakele mahunehune maki au mai ka make, a o ko’u wa hoi ia he 17 wale no makahiki.

No ia mea, ua hoohiki iho la au a me kou poe hoa i pakele pu mai ai mai ka make mai, e komo makou iloko o ka oihana powa, a e kau aku noi i na hoopai maluna o kela moi puuwai lokoino.

Aka, ua lehulehu nae na wa a makou i hoao ai e ;lele kaua aku maluna o ua moi la, aka, ua oi hewahewa aku ka nui o kona mau koa a pela i hiki ole ai ka’u ke lawe pio mai i ke kulanakauhala alii o Dubelina a mo ka moi puuwai elele.

 

 

 

HE ULIA POINO.

 

Ua loaa mai nei he lono maluna o ka mokuahi Kinau i hoea mai nei ma ka wanaao Sabati nei, ua piholo he luina o ka mokuahi Hawaii ma Pepeekeo, ma keia Poana aku nei.  E kau ana keia kanaka maluna o kekahi waapa e lawe ana i ke kaula o hope o ka mokuno ka hoopaa ana ma kekahi hoe, aka, i ko lakou wa nae e nanea ana i ka hana malaila, ua loaa koke mai la lakou i kekahi nalu nui a lawe ia aku la no uka o ka aina.  Ua pakele aku na kanaka a pau a koe he hookahi mamuli o ka hookui ana o kona poo me ka pohaku.  Mamua o ka haalele ana aku o ke Kinau ia Hilo, ua pae aku la ke kino make o ka luina iuka.

Ma ka mokuahi Pekina o ka la 29 o keia mahina a haalele iho ai o Keoni Ena, a me ka ohana, i na kaiaulu o Hawaii nei no Mekiko, no ka noho aua malaila.

 

 

 

Ma ka Poakolu nei i hoohiki ia ai o E. A. Mott Smith imua o ka lunakanawai kiekie mamua o ka lawe ana ae i ka oihana Kuhina o ko ua Aina E.  He Kuhina opio wale no oia e hookokoke aku nei i ka 26 o kona mau makahiki.

 

 

 

MAKE I KE KIANA PAUDA

 

Ua loaa mai nei he lono ma ka Poaono iho nei no ka make ana o kekahi luna mahiko o Waimea, Kauai, i kela Poaha aku nei, nona ka inoa o T. Keiser.

E hana ana o Keiser me kekahi pulu kanaka ma ka hoopahu ana he auwai.  Ma kekahi hoopahu ana nae, ua a ia iho la ka mauu, ma ia a ia ana e ke ahi, ua holo aku la oia e hoopio me ka moeuhane mua ole ae, aole i pau na kiana pauda i hea ia i ka pahu.  I kona wa i kaa pono ai maluna o kahi a ke kiana pauda e a ana, oia koke no ka wa i pahu ae ai a kiola ia aku la o Keiser no luna o ka lawe.

O ka mea nae nana i hooi aku i ka manonao o kona make ana mamuli no ia o ke pahu pu ana me na kiana pauda e waiho ana maloko o o kona poli, naua i haehae ae i kona opu.  He kanaka o Keiser nona na makahiki he 35, a ua haalele iho la oia i kana wahina aia ma Geremania.

 

 

 

NA LUNA OHI LUINA

 

Ua ike iho makou he elima poe i waiho aku la i ko lakou mau inoa ia McStocker no ka ae ana mai ia lakou, e komo pu aku ma ke kokua ana e ohi kanaka no ka oihana kaua moana e noonoo ia nei ke kukulu ana maanei.  O ia hoi, o Ilamuku Baraunu, Kapena J. B. Pratt, A. W Keech a me Kale Wilikoki.  Ua olelo ne o Arthur Wilder, no ka ohi ana i mau luina mai na keiki hoehoe waapa.

Ina e holo ana keia puali kokua e manaoia nei e kukulu aku, alaila, e loaa ana ia lakou na keeehina like me na luina o na Mokuaina Hui ia.

E lawe ia aku ana lakou maluha o kekahi mokukaua i kekahi wa, me ka malama pu i na kanawai e like me kekahi mau oihana kaua moana e ae.

Ma ko makou hoomaopopo iho o keia kekahi o na oihana i ohohia ole ia, no ka mea, mai ka wa i hamama ai o ka puka no na poe Hawaii a pau e makemake ana e komo aku iloko o keia oihana ahiki i keia la, aohe he Hawaii i loheia mai, ua poholo aku iloko o ka pahele a keia poe hoohuiaina.

 

 

 

JAMES K. KAULIA.

Loio a Kokua ma ke Kanawai.

He mea Hoaia Dalama ka Moraki no na Waiwaipaa, a he mea kuai aku a kuai mai i na Waiwaipaa. Ua hiki no i ka poe mea aina ke waiho aku ma kona lima i ko lakou mau aina no ke kuai aku, a i ole, o ka poe makemake aina i mau home no lakou, ua hiki no ke hoolawala i na manawa a pau e makemake ai.

KEENA LOIO.  E loaa no ma ke keena o Kale Kalehona, ma Waikiki iho o ke keena o Keo Kaaka, kokoke i ka Banako o Bihopa, ma Alanui Kalepa.                                               jan. 24.                      tf.

 

 

 

HE LOEA HANA I NA MAKA.

O ka loaa pono ana o na Maka Aniani kupono no na poe i nawaliwali ka ike ana oia ka mea nana e hoihoi hou mai ka ike e like me kinohi a’u hoi e hooiaio nei no ke alahele e loaa hou ai ia oe ka ike.

O na mea au e ike powehiwehi ana ma kahi kaawale loa e ike moakaka aku ana oe maloko o keia Maka Aniani.

O keia mau Maka Aniani wale no ka mea nana e haawi ia oe i na kokua ana.  Aole he uku o ka nana ana i ka maka.

S. E. Lucas.

Kanaka Hana Maka Parisa.

HALEPOHAKU LOVE, ALANUI PAPU

(Ma ka hala maluna.)

                                                                                                      apr. 4 – 3m dly & wkly.

 

 

 

T. McCANTS STEWARTS.

LOIO MA KE KANAWAI.

 

KEENA HANA:  UA NEE AKU ko T. McCants Stewarts Keena Loio ma ka Halepohaku Model B;ock, Alanui Papu, ma Ewa o ka Luakini Katolika.

 

 

 

 

 

HOOLAHA HOOKAPU!!

 

Ke papa ia aku nei na ano Lahui a pau, aole e komo wale maloko o ko makou mau Loko i’a e waiho nei ma Mokauea, Kalihikai, Honolulu, Oahu.  O ka mea a mau mea, e kue ana i ko makou pono, e hoopii no makou ma ke kanawai o ka aina.

                                                                                                      LOK HOP & CO.

Honolulu , Makaki, 27, 1899

 

 

 

L. C. ABLES.

MEA KUAI AKU A KUAI MAI.

He mea Hoaia Dala ma ka Moraki i na Waiwaipaa.

 

Eia pu me ia o Makanoe C. Amana, he Hawaii i ike nui ia, a i noho maloko o ke keena auhau no eono makahiki.  Ua makaukau oia e haawi aku i na kokua i na poe a pau e makemake ana e kuai aku a kuai mai paha i ko lakou mau aina.  A ua makemake hoe e hoaie aku i na waiwai hihia ole.  E kipa mai.

KEENA HANA:  Ma ke Alanui Papu ma Ewa o ka Hale Banako o Irwin ma.

                                                                                                      feb 27 – 1 m dly.

 

 

 

NA LUNA NUI I KOHALA.

 

Ma ka halawai makahiki o ka Hui Ilina Kupapau Pake o Manoa, Lui Yee Chung, i malamaia ma ka la 21 o keia mahina, o keia malalo iho nei na luna nui i kohoia no keia makahiki.

C. Winam –                Peresidena

C. Hock Chaw –         Hope “

Luke Chan –               Kakauolelo

Lam Kam Chin –        Puku

                                                                                                      Luke Chan, Kakauolelo.

Honolulu , Mar. 23, 1899.

 

 

 

 

BOROKA.

$10,000    MA KA    $10,000

Waiwaipaa

 

Ua makaukau e Hoaie aku ma ka Moraki i ka poe a pau, he mau Waiwaipaa hihia ole ko lakou.

Ua makaukau e huli maloko o na Boke Aupuni, i na Aina pohihihi ma na ano a pau a me ka hooponopono ana i na Aina e paala nei me ke kuleana ole.

Ua makaukau e hana i na Palapala Kuai, na Palapala Hoolimalima, na Palapala Moraki a me na Palapala o keia a me keia ano i ku i ke kanawai.

Nohi ia no na Aie o kela a me keia ano ke waiho ia mai.  E hookoia no na kauoha me ka eleu.

Ke kono ku nei i na makamaka a pau e kipa mai ma ko maua Keena Hana ma ka Hale ma Ewa o ka Halepule o Kaumakapili, Alanui Beritania.

JOHN PRENDERGAST, (Kapamawaho)

WILLIAM MOSSMAN, (Mokumaua)

Honolulu Mei 24, 1898                                                                     3m  dl  wk