Ke Aloha Aina, Volume V, Number 12, 25 March 1899 — Page 5
| This text was transcribed by: | Darren Okimoto |
| This work is dedicated to: | Kaimuki Class of 1978 |
KE ALOHA AINA
POAONO, MARAKI 25, 1899 5
LILO IA KAMEHAMEHA KA EO HOOKUKU POPO HINAI.
Ma ka hookuku popo hinai o ka Poaono nei mawaena o na kaikamahine o ke kula Kamehameha me Punahou, ua lawe haaheo ae ka inoa mua i ka lanakila o ka la. He nui na poe makaikai i hoea ae malaila, a ua hiki pu ae hoi me ka hana o ke kula keikikane Kamehemeha no ka hoolaulea ana i na poe i akoakoa aku malaila.
He ano like keia paani me ka paani peku popo koe wale no, aole he ae ia e peku, aka, ua ae ia oe e pai a nou iloko o ka hinai o kou hoa paio, a e like me ka nui o na komo ana iloko o ka hinai pela e loaa ai ka helu.
He eha ka nui o na kaikamahine o kela a me keia kula i komo ae a e aumeume i ka inoa moho no ko lakou mau halekula, aka, ua lawe haaheo ae la nae na kaikamahine o ke Kula Kamehameha he 8 kue ia 6 o kona hoa.
E malama hou ia ana no he hookuku mawaena o keia mau kula ma keia mua koke iho.
NA PUALIKOA NO HONOLULU.
Nu Ioka, Mar. 8. He lono kuikawa kai loaa mai nei i ka nupepa La mai Wasinetona mai e olelo ana: Ua hoounaia aku la e ke Keena Kaua i keia ia ia Mekia Kenerala Shafter, ke alakai o ke Keena ma Kaleponi, e hai aku ana ua noonoo ia ka hoouna ana aku a kekahi hapa o ka Puali Pukaa Eona i Honalulu, a e hai aku ana iaia e ohi hou i mau koa no keia regimina.
He elua batari o ka Puali Eono aia ma Manila, a o ke koena o ka regimana ua hookau liilii aku ma na kapakai o ka Atelanika O ka regimana holookoa ua haawi ia aku ke kauoha no ka holo ana i Pilipine. He batahona koa paele o ka puali Iwakaluakumamaha ke hoouna ia aku ana no ka noho paa ana ma Honolulu.
E HAALELE IHO ANA IA HAWAII NEI.
E haalele iho ana o Komisina Beritania W. J. Kini, ka luna aupuni nui o Enelani ma Hawaii nei i na mahina loihi i hala ae nei, mahope o ka loaa ana mai nei o kona pani, no Kina. Oiai, ua loaa mai la iaia he kauoha mai kona aupuni mai, no ka haalele koke ana iho ia Hawaii nei.
Mai Formosa no oia i hoonua ia mai ai mahope o ka make ana o ke Komisina Beritania Hawes He kanaka oluolu oia, a na nui na hoaloha i loaa iaia i kona wa i noho iho la maanei. O ka Hongkong Maru kona moku, moku e kau aku ai no kona kaLua hana hou.
HOOMAHUAHUA MAU O BERITANIA I KONA IKAIKA KAUA MOANA.
Ma ka hoea ana mai o Dekemaba, 1899, e loaa ana i ka oihana kaua moana o Beritania aole emi malalo iho o 16 mau mokukaua hakaka a me 12 mau moku kaua holo mama palekila i paa i ke kapiliia, a i ole, e kapili ia ana. O ka aelike no ka hana i eha mokukaua hakaka o 14000 tona pakahi, he elua i haawi ia aku ka Hui Hana Hao Thames, he hookahi ia Laird a o ka eha ia Palmer. O na mokukaua he umikumamalua ke hoomaka ia nei e kapili aku, he ekolu i haawi ia aku ma Fairfield, Clydebank a me Barrows, a o ka eha ma ka pa kapili moku Pembroke. O ke kaumaha o na mokukaua holomama palekila he 14,100 tona, he 30,000 lio huki ka ikaika hoohana o ko lakou mau eneginia, a no lakou hoi ka holo 23 nota i ka hora. O ke kaumaha o keia mau moku ewalu he 112,400 tona, 196000 lio huki, a no lakou hoi ka lilo o $40,000,000.
KE LIULIU MAI NEI NO KA LA 11 O IUNE.
Eia na lio heihei ke hoomaka ia mai nei ke kakelakela mawaho o Kapiolani Pak@, no ka ulele ana ma ka la 11 o Iune e hookokoke mai nei. He 25 ka nui o na lio heihei ma ka paka i keia wa, aka, e hoea hou mai ana no he mau lio heiehi mai Maui mai ma keia mua iho. O na wahi alualua o ke kahua heihei i hanaia e na kaa ukana koa ke pahonohono ia mai nei.
Ua manaoia o keia aku ana kekahi o na makahiki nui o na lio heiehi e komo ana ma na lealea heihei o ka paka.
KAHI HANA DALA O AMERIKA HUIPUIA.
Ua hanaia mai nei ma Piladelapia ma ka ka malama o Feberuari 1899 kahi hana dala o ke aupuni Amerika Huipuia he 500,190 mau dala gula o $20. O na dala keokeo, ua hana ia he 76,000 dala paa me 12,000 hapalua dala. Ua hana pu ia he 446,000 hapaumi a me 1,157,000 keneta O ka huina dala a pau i hana ia he 2,291,100; a o ko lakou waiwaiio he $10,169,670.
E malama hou ia ana he hookuku kinipopo mawaena o na kula Kamehameha a me Punahou mawaho o Makiki i keia Poaono iho.
Ua koho hou ia aku o Rev. E. S. Timoteo i kahu no ka ekalesia o Kaumakapili no keia mau makahiki elua e hele nei, ma ka halawai a na hoahanau oia luakini ma ka La Pule nei. He hoike ana mai keia i ka hilinai ia o keia keonimana ma ka lawelawe ana i na hana pili uhane.
OLELO HOALOHALOHA.
I ke Aiiwhaine Kanemake Kapiolani,
Aloha oe:
O makou o na makaainana o ka apana o Hanalei, ma o ka makou mau momite la.
No ka mea: Ua oluolu i ka Makua Loa ka lawe ana aku i ka hanu hope loa o kau Kama’liiwahine i aloha nui ia, ka Mea Kiekie ke Kama’liiwahine Opio Vitoria Kawekiu Kaiulani, a ua lilo ia mea e ehaeha ai kou naau.
Nolaila; e Hooholoia:--
Ke komo pu aku nei makou e u pu me oe iloko oia kaumaha hookahi, a o ke kaumaha i loohia ia oe, ua pahola iho ia maluna o makou. O ka makou pule i ka Makua Mana Loa, e hoomama ia mai kou naau i piha i ke kaumaha, a e hooloihi ia kou mau la me ka oluolu.
O makou iho no kau mau kauwa haahaa,
John Kakina , Sam Kanewanui, J. S. U. Kaoha, W. Werner Jr., Peter Nawlien, G. R. Titcomb Sam Louis, R. P. Pauole, J. A. Kaopua, Bill Mauhili, S. Kaiawe, James K. Lota, Mahi Puulei.
I ka Hon. A. S. Cleghorn,
Aloha oe:
O makou o na makaainana o ka apana o Hanalei, ma o ko makou mau komite la.
Na ka mea, ua oluolu i ka Makua Mana Loa ka lawe ana i ka hanu hope loa o kau lei i aloha nui ia, ka Mea Kiekie ke Kama’liiwahine Vitoria Kawekiu Kaiulani, a ua lilo ia me e mokumokuahua ai kou naau.
Nolaila, e Hooholoia—Ke komo pu aku nei makou e u pu me oe iloko oia kaumaha hookahi, a o ke kaumaha i loohia ia oe e ke alii, ua pahola pu iho ia maluna o makou O ka makou pule i ka Makua Mana Loa e hoomama mai i kou naau kaumaha.
O makou iho no me ka haahaa, Jno. Kakina, Sam Kanewanui, J. S. Kaelia, Wm. Werner, Peter Nowlwin, G. R. Titcomb, Sam Louis, R. P. Pauole, J. A. Kaopua, Bill Mauhili, S. Kaiawe, James K. Lota, M. Puulei.
OLELO HOOALOHALOHA.
Ika Moiwahine Kanemake Kapiolani.
Me ka Walohia:
O makou o na lala o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Karistiano o ka apana o Hanalei ma o ko makou mau komite la.
No ka mea, ea oluolu i ka Makua Mana Loa ka lawe ana aku i ka hana hope loa o kau kaikamahine alii, ka Mea Kiekie ka Kama’lii Vitoria Kawekiu Kauilani, a ua lilo ia i mea e mokumokuahua ai k@ u naau.
Nolaila, e Hooholoia: Ke komo pu aku nei makou e u pu me oe iloko oia kaumaha hookahi, a o ke kaumaha i loohia ia oe e ke alii, ua pahola iho ia maluna o makou. O ka makou pule i ka Makua Mana Loa e hoomamam mai i kou naau kaumaha.
O makou no me ka luuluu,
Mrs. Charlotte Kakina,
“ Eliza Werner,
“ Sarah Aalona,
“ Louisa Mauhili,
“ Mary Kaiawe,
“ Julian Lota.
I ka Hon. A. S. Cleghorn,
Me ku Walohia:
O makou o na iaia o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Karistiano o ka apana o Hanalei ma o ko makou mau komite la:
No ka mea ua oluolu i ka Makua Mana Loa ka lawe ana aku i ka hanu hope loa o keia Kama’lii aloha nui ia ka Mea Kiekie ke Kama’liiwahine Vitoria Kawekiu Kaiulani, a na lilo i mea e ehaha ai kou naau.
Nolaila, e Hooholoia. Ke komo pu aku nei makou e u pu me oe iloko oia kaumaha hookahi, a o ke kaumaha i loohia ia oe, ua pahola iho ia maluna o makou. O ka makou pule i ka Makua Mana Loa, e hoomama mai i kou naau i piha ke kaumaha, a e hooloihi ia kou mau la me ka oluolu.
O makou no, me ka luuluu,
Mrs. Charlotte Kakina,
“ Eliza Werner,
“ Sarah Aalona,
“ Louisa Mauhili,
“ Mary Kaiawe,
“ Julian Lota.
OLELO HOALOHALOHA.
I ka Mea Hanohano A. S. Cleghorn,
Me ka Walohia:
Oiai, ua lawe aku ke Akua Mana Loa, mai keia ola ana, i ka Mea Kiekie ke Kama’liiwahine Victoria Kamamalu Kawekiu Kaiulani Lunalilo Kalaninniahilapalapa, kau kaikamahine Alii i aloha nui ia ma kona home aloha ma Ainahau, Waikiki, a waiho iho la ia oe e u aku ana iaia me ka naau kaumaha, a luuluu, a mokumoku-ahua, oiai oia i naue hookahi aku la i ke ala ko-ilua a Kane, a mawehe ae la, i ka olua pili aloha ana, he makua me ke keiki, a waiho iho i ka ukana nui he luuluu.
Luuluu Hanalei i ka ua nui.
Ua oi ku i ka nahele o Koianana.
Hoonana i ke aloha pee maloko.
H@ ka waimaka hanini mawaho.
E ka Mea Hanohano: O makou o ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Waihee, Maui, ma o na Komite la ke komo pu aku nei me oe, a e aua no u i na haawina koikoi o ke aloha keiki, i pahola iho iluna ou a me kona mau makaainana aloha Ahi.
Hooholoia: Ke pule nei makou ka Makua Mana Loa, e hoomauia mai i ka ehaeha o kou puuwai aloha keiki, a e kiai ia oe, a ia kakou a pau.
O makou iho no me ka luuluu.
Makahole Maule, Hattie Maule, Lanikapu Maule, Kalua Haole, Pehi lii Kealaula, Kaihanu Kalaaunui Keaweheulu Freman, Kalua Paiwi, Pane Kaialiilii, Hana Ke, Kanoko Brown. Komite.
OLELO HOALOHALOHA.
I ka Mea Ilanohano A. S. Cleghorn
Aloha oe:
O makou o kekehi hapa o na makaainana o Koiuiu a me Alanui Liliha, ke komo pu aku nei makou iloko o ke kanikau me ke kaumaha a me ka luuluu, no ke kumakena no ka Wohi Alii i make, ke Kama’liiwahine Opio, ka Hooilina Moi o ke Aupuni Hawaii, oia hoi o Vitoria Kawekiu Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa ma ka hora 2 o ke kakahiaka Poakahi, Maraki 6, 1899 i pauaho mai ai i keia ola ana.
Aloha wale.
Nolaila, ke nonoi nei makou, e hoomama ia na luuluu me ke kaumaha o ka makuakane i hoonele ia i ke keiki ole e ka Mea Kiekie Loa ma ka Lani, no ka mea, nana oia i haawi mai a nana i lawe aku.
O makou iho o kou mau makaainana e noho ana me ke aloha paumako ma Koiuiu me Alanui Liliha, mokupuni o Oahu.
G. W. K. Kauimakaole,
Joseph Kauimakaole,
George Kauimakaole,
Mrs. K. Kauimakaole,
“ K. Kauimakaole,
“ Kauimakaole,
Beke Kauimakaole,
G. K. Kauimakaole,
S. Kauimakaole,
P. Kauimakaole,
Samuel Kalola,
Mrs. Kalola,
I. Kaleihanohano,
G. P. Wailehua,
Helen Nakila,
Miss Akiu Akana.
Ua hoopiha o hou ia ae ke kihi o na alanui Alakea a me Beritania e na poe makaikai i na hana lealea o ka hui kuai laau Quaker.
He lono kai loaa mai nei maluna o ka mokuahi Auseteralia e laweia aku ana ke bataliona Eneginia e noho nei maanei no Manila, a e pani ia mai aoa ko lakou hakahaka e kekahi bataliona paele.
Ua hopuia ma ka po Poaha nei Ah Leong, no ka hoao ana e komo aihue i ka hale o kekahi Pake, mawaho o Kamoiliili ma ka po Poaha nei, ua paa nae eia i ka hopuia e ka ona o ka hale ma o ke kokua ana a kekahi kanaka a laweia mai la no ka halewai.