Ke Aloha Aina, Volume V, Number 10, 11 Malaki 1899 — Page 2

This text was transcribed by:	Kate Motoyama
This work is dedicated to:	with respect to Victoria Kaʻiulani Kalaninuiahilapalapa Kawekiu i Lunalilo Cleghorn

KE ALOHA AINA

2 KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 11, 1899.

Ke - Aloha -Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu

pepa no ko Lahui Hawaii.

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono.

EMMA A NAWAHI,

Puuku o KE ALOHA AINA.

HONOLULU . . . MAR. 11, 1899

KA IKE ANA O KA LEHU

LEHU.

Elike me na hoolala i waiho ia ae imua o ke akea, no na mea e pili ana i ka ike ana aku i ke kino wailua o ke Kama'liiwahine Opio Kaiulani, pela no i hooko io ia ai ma ke kakahiaka Poakolu nei, ka wa hoi a na makaainana aloha Alii i haalele iho ai i o lakou mau home noho, no ka hoea kino ana aku mawaho o Ainahau, ka home ponoi hoi o na Alii Opio la e hiamoe oni ole ana, i ka moe kau a hooilo, aohe ka pana ana o na aakoko aohe ka leo wai olu pahe, aohe hoi ka hanu ke kuleana o ka makamaka e kipa aku ai. Auwe. Nani ka walohia a me ka manaonao pu.

Ua komo like aku ma key huakai na poi like ole o na ano a pau, mai ka poe kiekie a hiki aku i ka poe haahaa, a hookahi a lakou wahi e kamoe ana, oia no ka home aloha o na lahi opio la e hiamoo ana, a nana hoi i hoopiha aku i ka heluna o ka poe i hiki kino aku ma kahi o na tausani, mai na oiwi ponoi o ka aina nei, a hiki aku i na malihini o na aina e, ka poe i ike a i lohe wale no ma ka inoa.

Mai ka hora 7 o ke kakahiaka, a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi, ua ike ia na kaa hapaumi e haawe ana me na poe e hele ana e ike maoli aku i na hiona hope loa o na Wohi la i pauaho koke mai i kona mau makaainana, e u aku nona me ka manewanewa ana nona, a ua hoopiha pu ia hoi ka honua lepo o Ainahau me na tausani o na poe i hoea aku me ko lakou mau waimaka e hiolo ana mai ko lakou mau lihilihi iho. Aloha la pua a Kapaakea, ka mea hoi nana e ho-a na kukui a o Iwikauikaua i ke awakea, i ka hulili nokonoko a na onohi o ka la, ka mea nona ia kuleana kapu e hiipoi ia ai.

Ua hoopihaia ka lewa me na leo mele hea inoa o ua Lani la, na himeni Hawaii hoi i maa i na alii o keia lahui mai ka po mai e uwalo aku ana hoi i ka hiamoe kapu a na Lani Opio la, aka, aole nae he leo i pa-e mai, mai kona mau lehulehu alii mai, oiai, ua pio a ua nalo loa kau ana o na kukui kapu o Iwikauikaua. Ua wawalo ae na leo kumakena o kona mau makaainana me he haki kaikoo ana la i kumupali, Aloha wale.

Ke ne hone mai nei hoi ka leo o na ohe hou, ua kahiku ka la i ka piko o Wakea, e eu, e hele i ka puni ana o ka heenalu ku ehu hunakai o Kalehuawehe, ka mea nana e kopipi iho me kona kiheahea, e lamalama ai ka oiwi kino o na Lani Ia, aka, ua nele, a ua hoopala loa mai la no oia i ka hale o ke kino, ka makamaka hoi a ka moe e kipa mai ai.

Aia iloko o ka rumi e hiamoe ana ke kino lani o na Wohi la, e ku ana na poe o ke kulana kiekie o kona aina, me na kiheahea waimaka e hiolo iho ana maluna o lakou pakahi, me ko lakou mau kahiko maa mau i ke alo o na Alii, a iwaena oia poe, ke Kapena koa o ka puali G. o ka Repubalika Hawaii a me kona lutanela ekahi, no ka haawi ana aku i ko ke aupuni mau kokua ana ma ko lakou aoao.

Ua hoomau ia no ka piha mai kakahiaka a hiki i ka napoo ana o ko la, a malaila aku hoi na Ona nupepa, na Lunahooponopono a me na poe kakau like o na nupepa o loko nei o ke kulana kauhale no ka haawi ana aku i ka lakou mau kahoahoa hope loa nona. Aloha no.

HE MAU HOOMANAO NO KE

ALII OPIO.

Ua hanau ia o Kaiulani ma ka la 16 o Okatoba, 1875, a make i ka la 6 o Maraki, 1899. Hoouna ia i Enelani no ka hoonaauao ana iaia, a hoi hou mai la i ke one hanau 1 Okatoba 9, 1897, no ka ike hou ana i ke one hanau o ke kupuna, mamua o kona alo ana aku mai keia ao aku. Ma o kona mau kupuna la, oia hoi o Kapaakea a me Keohokalole, oia hookahi wale no ka laua kama i puka mai i keia ao malamalama, a maloko mai hoi o ka laua kaikamahine ponoi, Miriama Likelike, a nana hoi i hoohanohano aku i ka hale o na pua alii ma ia lalani pololei, e hoowehiwehi ana i ke kalaunu me ke kapukapu.

E hoomanaoia, i ka wa i pii ae ai kona makuahine Alii Aimoku e ola nei, Liliuokalani ma ka makalua o kona kaikunane haku i make ma Amerika, o kana hana mua mahope iho o koua paa ana i ka mana huokele o ke aupuni iloko o kona lima, oia no kona kuahaua ana ae, e lilo oia ka Hooiline o ka nohoalii o Hawaii, a ke ole makou e kuhihewa, o ka la 31 o Ianuari 1891, kona la mua loa i hookuene ae ai ma ia kulana, a hiki wale no i kona nalo ana aku la ma kela ao mao, me ka minamina nui ia. Aloha Wale.

NA HOONOHONOHO

HOOLEWA

O KA

KAMALIIWAHINE KAIULANI.

Ma ke kakahiaka Poalima nei i hoopuka ae ai ke Kuhina o ko na Aina E, Henry E. Cooper, i kana hoolaha no ke ano o ka hoonohonohoia ana o ka huakai hoolawa o ke Kama'liiwahine Kaiulani e malama ia ana mai ka luakini o Kawaiahao mai ma ka hora 2 o ka La Pule nei, penei:

Ka Ilamuku o ke Aupuni a me

na Aliimakai

Puali Makai

Puali Puhiohe

Kula o Sana Lui

Kula o Kapuunahou

Kula o Kamehameha

Kula o Sana Anaru

Puali Puhiohe

Ahahai Fraternal

Ahahui St. Antonio Beneficente

Ahahui Kalaiaina

Ahahui Aloha Aina

Ahahui Aloha Aina o na Wahine

Mekia Alakai a me na Ukali

Puali Puhiohe

Bataliona Elua Koa Eneginia

Na luina o ka U. S. S. Scindia a

me Iroquois

Puali Puhiohe

Regimana Ekahi o na Koa Hawaii

Kahunapule Kalawina

Kahunapule Katolika

Ka Bihopa o Panopolis

Papa Himeni

Ka Bihopa o Honolulu

Na Kahili Nunui

Na Kahili Liilii

Na Hapai Pahu

PAHU

Na Hapai Pahu

Na Kahili Liilii

Na Kahili Nunui

Kaa o Hon. A. S. Cleghorn

a me

MRs. J. W. Robertson a me Mrs.

J. H. Boyd.

Kaa o Liliuokalani

Kaa o ka Moiwahine Kapiolani

me na

Keikialii Kawananakoa, Keikialii

Kalanianaole me ka wahine.

Peresidena me ka Ukali

Aha Kuhina

Na Lunakanawai o ka Aha Kiekie

Ka Agena Kuikawa o Amerika

Huipuia

Na Aliikoa Aina a me Moana o

Amerika Huipuia

Peresidena o ke Senate

Lunahoomalu o ka Hale

Na Kanikela

Na Lunakanawai Kaapuni

Na Luna Aupuni

Ka Lehulehu.

E hooi ohonohoia ana ka huakai hoolewa, ma ka hora 1:30 o ka La Pule, Maraki 12, ma ke alanui Moi.

E nee aea hoi ka huakai hoolewa na ka alanui Moi a hiki i ke alanui Alakea, pii malaila a ke alanui Eu a a ke alanui Vineyard, huli malaila a ke alanui Nuuanu, a malaila aku no ka ilina o Maunaala.

KA POE PIEPIELE HANA.

Mai ka hoomaka ia ana mai o ko kakou haawi a hoolilo wale ia ana aku ia Amerika a hiki i keia la, ua nui a lehulehu na poe piepiele hana o kela a me keia ano i hoea mai i o kakou nei, e imi ana, i pono no ko lakou noho ana ma keia aina malihini, a hookahi o lakou makuakane a makuuhine, oia na mea paahana oloko o ko lakou mau puniu poo i hoohana ai, ma na hana lima ike o kela a me keia ano, a me ka ike noeau maloko o na buke hoonaauao.

Eia mau no na limahana Iapana ke komo palena ole mau nei i kela a me keia mahina, e hoolaupai ana maluna o ka honua lepo ou e Hawaii, no ka imi ana i ke gula a me ke dala o Hawaii i moe loihi ilalo o ka lepo no na heluna keneturia lehulehu i hala hope aku me ka hoonioni ole ia, eia na moku kalepa waiwai, mai na mokuahi a na moku holo malalo o ka pea, na ka makani ka hana, a o ka puahonua o na poe malihini i kipa mai i o kakou nei, oia na kuko ana e loaa ia lakou na pomaikai iloko o ka maalahi a me ka luhi ole.

I keia wa, eia ke komo ani mai nei na loio malihini ano kamalii loa iloko o ko lakou aina nei i huipu ia hoi ano like. Aka, aohe nana ia ma ia ano, hookahi mea nana ia, o ka loaa he mau dalal uku loio mai na pakeke mai o keia poe no ka waihona o ke aupuni, ma o ko lakou mau palapala laikini loio ala. O keia na mea e hoomaopopo ia nei iloko o keia mau la, aole ma ka lohe wale mai, aka, ma ka ikemaka no.

He mea kahaha no keia i ko makou manao, no ka mea, mamuli o ko makou kamaaina i na ano hana a na kahu o ka Aha Kiekie, in a he kanaka Hawaii ke hele e noi i laikini loio, he manawa loihi loa e hakoko ai no ka loaa mai oia haawina iaia, a i kahi manawa no, he pele loa no kahi poe i noi ai a hiki mai la i keia la, a i ua no na poe palaualelo a komo hewa mai o waho, a i noko paahana maloko o kekahi, e lilo koke ana oia i loio piha loa, aole hoi i hapa, elike me ko kekahi poe oiwi Hawaii e lawelawe mai nei la oihana like, he mau makahiki loihi e ua'i ai, alaila loaa iho la iloko o ka hana nui a me ka inoa no hoi. Ua pili no keia no kekahi wahi haole malihini loa i noho hana me Peresidena Dole, a ua lilo ae nei hoi i loio a ke ku nei imua o na Aha e imi dala ai ma ke ano piepiele. Aole no ka hoi i waa ka alo ana o ka ino.

KUAHAUA AKEA.

Ke kahea ia aku nei ka lahui na lala a pau o na Ahahui Aloha Aina Kane a me Kalaiaina, i loaa kahi aahu eleele oluna a keokeo olalo me kahi papale eleele, e hoike ae i kona makaukau ia J. K Kaulia, Peresidena o ke Aloha Aina, ma kona keena loio ma ke kihi o Alanui Moi me Alakea, mai ka hora 8 a. m. a ka hora 4 p. m. o keia la, Poalima.

Ua makemake ia na ia poe makaukau e huki ke kaa kupapau o ke Alii ka Hooilina Moi o Hawaii.

James K. Kaulia

Perasidena Aloha Aina.

D. Kalauokalani

Peresidena Kalaiaina.

Ke paipai pu ae nei hoi makou i na makua mea keiki me na kumu o na kula Kamehameha, Sana Lui, Iolani, Kehehuna a me kekahi mau kula e ae i na no hoi e noi ae na lakou e huki ke kaa o ke Alii Opio, oia nani no ia, o ka oi loa aku o ke komo mai o na kula a pau ma ia manao aloha Alii; alaila, ke manao nei makou, e oluolu ia ana no e na alakai o na ahahui ka waiho ana ae na na haumana kula o Luki ke kaa, ke makaukau hoi. [L. H.]

HE $5000 KOI POHO.

Ua kauoha ia aku nei o J. K. White o Hookena, Kona, no ka hoea ana mai imua o ka Aha Kaapuni no ka hooloheia ana o kona hihia uhaki aelike mare. Ua lawe mai nei o Kenelia Heelele, he wahine opio no ia wahi, he koi poho o $5000 maluna o White no keia hewa.

Ma ka noho ana o ka Aha Kaapuai ma keia kau ae o Aperila e hoolohe ia ai kona hihia. Eleu no ka hoi keia wahine opio.

NA MAKE O KE KULANAKAU-

HALE NEI.

O keia malalo iho nei ka hoike o ka Papa Ola no ka nui o na make o ke kulanakauhale nei no ka mahina o Feberuari i hala aku la, oia hoi, he 70, a mailoko mai o keia huina he 24 i lapaau oleia.

Na Hawaii 33, Pake 7, Pukiki 8, Iapana 9, Beritania 0, Amerika 5, na lahui e ae 8 huina a pau o na make 70, maanei no hoi e ike ia ai o na Hawaii no ka nui o ka make i na wa a pau.

Maluna o ka mokuahi Kina e l@h@ia aku ai ka lono o ka make ana o ke Kama'lii wahine opio i Amerika Huipuia.