Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 33, 13 August 1898 — Page 3
This text was transcribed by: | Josie Apo |
This work is dedicated to: | Mahalo Ke Akua |
KE ALOHA AINA
POAONO AUGATE 13, 1898 8
HOOKANANUHA UA POE NEI
Mamuli o ka manao maikai a me na kuhikuhi ana a ka Mana Hooko o ke aupuni o Amerika Haipuia, no na hana a ke Kuhina Amerika Sewall a me Adimarala Miller, i ka wa e huki ia ai o ka hae Hawaii ilalo, ua hoole ia na hoohiwahiwa hookelakela ana i ka wa e pii ai o ka hae Amerika iluna, a me na hookahakaha hookelakela ana o na koa o ka Repubalika Hawaii, ma na alanui o ke kulanakauhale nei, na hoahaaina ana a pela aku.
O ka hoole ia ana o keia mau hana me ke kuka mua ole ia me na alakai nana e lawelawe aku keia mau hana, ua lilo koke ia i mea hoehaeha i ka naau o ka poe nana i hana, a i hoomakaukau hoi i na mele hea inoa no ka pii ana o ka hae Amerika iluna, a ke noke nui mai nei i ke kuhalahala, aole ka e lilo ana keia la a lakou i iini nui ai, i la kulaia aupuni, e pani ia ai na ipuka o na hale hapa, a e kani wawalo hele ai ka leo o na ohe ma na alanui o ke kulanakauhale nei, a o na tona o na mea hoopahupahu i hoopaneo ia mai ka la 4 mai o Iulai, aole ia e hoohana ia ana ma ua la ala.
O na hoa hoi oloko o ka Ahahui Hoohui Aina, ka poe hoi no lakou na manao hookikina ia Amerika e kii koke mai ia Hawaii nei, eia lakou ke kuhalahala mai nei no keia hana ohohia ole, wahi a lakou, a ua like ka loihi o ka manawa e hana ia ai o na hana huki hae me 10 a oi wale no minute, he hana hiki ole hoi i keia poe ke uumi ih o i ko lakou mau manao hoohalahala.
Mamuli o keia kumu, eia lakou ke halawai mau mai nei, a i ka po Poakahi nei, ua malama ae lakou he halawai no ka noonoo a hoolala ana hoi no na mea e pili ana i ko lakou malama ana ia la, i la kulaia no lakou, aka, o na mea nae i hana ia, aole ia i hoea aku i kahi o ka holopono, oia hoi e malama ia na e akani a hoopahupahu ma ka auina la a me ka po ana iho o ka la e huki ia ai o ka hae, aka, o ka hopena nae ua halawai mai no ia me na kue ia.
Oiai hoi keia poe e hoao nei e hooko ia keia mau hana a lakou, ke olelo nei lakou, alima makahiki me ka hapa ko lakou hoo ikaika pauaho ole ana e ko keia hana hoohui aupuni maluna o ke aupuni Hawaii, a oia nae ka lakou e ike nei, oia mau anoai ana oia mau la, e hana ia maluna o ka lepo o Hawaii, i mea hoehaeha aku i ka manao o ka lahui Hawaii ponoi, ua lilo i mau hana luhi mauwale, a i mea hoopoho hoi i ko lakou luhi.
O keia hana ana a ke Kubina Amerika Sewali a me Miller, he mau hana maikai ia i loaa ma ko laua nana a makaikai ana i ke kulana o ka hapanui o ka lahui ua maopopo ia laua, he mau hana hoano e wale no ia i ka manao o ka hapanui o ka lahui, a pela iho la i nele ai keia mau upu ana a lakou nei e kuhalahala mai nei.
Nolaila, aohe mau hapa lealea pili aupuni ma ko Amerika aoao maia la, koe wale no, e kipu ia ana no ka Hae Hawaii e nalo aku ana he 21 a no ka hae Amerika e pii @e ana he 21 pu, a oia wale no na hana e hooko ia aku ana ma ka Poalima ae nei.
E HOOKO IA MAI ANA ANEI?
Oiai, mamuli o ka makaala a me ka makee o ka Ahahui o na Wahine Aloha Aina, ua non@i aku la lakou i ka oluolu o ke Kuhina Amerika a me ka Adimarala e ae mai laua e haawi ia mai ka Hae Hawaii e huki ia iho ana ilalo mai ka pahu hae mai o lolani Hale, ka hae lahui hoi o Hawaii i iho mai la, mailuna mai o kona pahu hae i kau ai, ma ke ano, i mea hoomanao na ka kakou mau mamo ma keia hope aku o kakou.
O ka makou hoi e hoomaoe ae nei, aole paha e loaa ka apono koke ia mai o keia mea, aka, malia no paha hoi, o hookolo loa aku keia mau kanaka koikoi elua, i ke aupuni o Amerika. Eleu no.
KAUMAHA NA LANI KAUMAHA PU ME KA LAHUI
O keia la Poalima, ka la i huki ia iho ai o ka Hae Hawaii ilalo, ka hae hoi a ko kakou mau kupuna i mailani ai me ka manao ana o ko ka lahui Hawaii hae hookahi wale no ia no ka manawa, me ka moeuhane mua ole ae e komo mai ana kekahi lahui mana nui a huki iho iaia ilalo, a ma kona wahi hoi i pulelo haaheo ai no kekahi mau makahiki lehulehu i hala ae nei, e pani ia aku ia e kekahi hae malihini a ka lahui Hawaii i ike ole ai i ko lakou aloha.
He mea oiaio, aohe wa kaumaha i ike ia mai kinohi mai e like me keia la, iwaena o ka lahui, a iloko o keia wa a ka lahui e u nei i ke aloha no ka hae nani ou e Hawaii i nalo aku la, eia makou ke ike aku nei i na paia lani ke komo pu mai nei iloko o na haawe o ke kaumaha, ke hoohiolo mai nei hoi i kona mau waimaka o ka ehaeha, me he mea la, e hoike okoa mai ana no owau kekahi e komo pu aku ana me ka lahui Hawaii iloko o ke kanikau ana.
Ua hoomaka mai ka hoopoluluhi ana o na ao kaalelewa o ka lani i ka po Poaha nei, a ua hoomau la iho a hiki i keia wa a makou e oili aku nei. nani ke kupaianaha o na hana a na lani. Aloha, aloha no kakou.
HOAO E HOOHAUNAELE
Ua kokoke loa e ulu ae kekahi haunaele nui ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei maiwaena ae o na koa Amerika makai o ka uwapo O@enika, no lakou ka huina o 175, i ka wa o ka paina kakahiaka.
O ke kumi i hoea mai ai o keia manao hoohaunaele mamuli no ia o ka loaa ole ana o na mea ai a kekahi poe koa a me ka inoino o ka hoomoa ia ana e hiki ole ai ia lakou ke ai aku. Ua hoole lakou i ka paikau ana a i ole hana paha i kekahi hana @ h@ouna@na ia aku ana ia lakou a hiki i ka wa e loaa ai o kekahi mau mea ai maikai no ko lakou paina kakahiaka, ua hoouna ia aku keia kae a na koa ia K@nela Barber a iloko o elua hora, ua pau io la keia hana nui i ka hooponoponoia.
Ua hoahewaia na kuke o ke aupuni mamuli o ko lakou makaala ole i ka lakou ha@a. Na na koa mai Colorado mai keia mau hana, a o na koa mai Dakota a me Minesota mai, ua hoekepue mai lakou me ka hilinai ana na na keiki o Colorado e imi i pono like no lakou.
KA PAPA KUHIKUHI O KA AHAMELE NUI MA AU WAIOLIMU
Eia makou ke hoopuka aku nei i ka papa kuhikuhi o ka ahamele nui e haawi ia ana maloko o ka luakini o ka hoomana Moramona mauka o Auwaiolimu. He nui na poe puukani e komo ana e kokua i keia ahamele, a mawaena oia poe o Mr. Pardoe kekahi, ka haole kaulana i ka himeni ma Amerika Huipuia, ka mea hoi nana i kaili ae i kekahi makana kiekie no ke akamai, ma kela hoikeike nui o ka honua i malama ia ai ma Kikako, a penei ka hoonohonoho ana:
- Piano Solo Miss A. Fernandez
- Song Jas. McGuire
- Duet Maikai Waipio Ivy Kekuku me Madeline Fernandez
- Mandolin Duet T. Hennessey Ernest Kaai me Toyo Jackson
- Laughing Song Mr. Pardoe
- Quartette Kawaihau Club
HOOMAHA
- Trio Misses Fernandez
- Song W.B. Jones
- Mandolin Duet T. Hennessey Ernest Kaai me Toyo Jackson
- Song Mr. Pardoe
- Piana Solo Miss A. Fernandez
Hawaii Ponoi
Ma ka Poakolu nei i hoike ia aku ai ka lohe i na luna aupuni o na aina E mahope iho o ka huki ia ana o ka hae Hawaii ilalo, aole he Keena o na Aina E i koe.
KA BUKE MOOLELO HAWAII
I HAKUIA E KA
Moiwahine Liliuokalani, ma Wasinetona
Pai a hoopua ia e Li a me Sherpord o Bosetona, Amerika Huipuia
Unuhiia no ka pomaikai o na poe helu helu o KE ALOHA AINA)
MOKUNA IX
KA HOOILINA MOI
O ka huakai i lawe mua ia oia no ka noai puni ana i ka mokupuni maluna ona i ku ai ke kapit@la kulanakauhale o Honolulu,m nolaila, ua hoomaka makou i ka makou huakai ma na kapakai o Oahu mai ko makou home aku, he huakai kaahele o aneane hookahi haneri me kanalima mile, e ukali ana i na ahunui e moe kikeekee ana ma ke kae o ka moana. Ua manao ia keia hana a makou maluna o na lio, oiai no nae, e ukali ana no ko’u kaa me ka huakai, no ko’u hoomaha ana ina e makemake ia.
O ka makou huakai maluna o na lio oia kekahi o na huakai nui loa, oko’u mau hoa p@li koke oia no ka’u kane, @Kenerala J.O. Dominis, ke kiaaina o ka mokupuni a me ko’u hoahanau, ke Kama@liiwahine Likelike, ka wahine mare a Hon. A. S. Cleghorn, i ukali ia e kona ukali pilikino.
Aka, o keia helena nui, aole ia he mea ia i kanalua ia o ka hookipa ana o na Hawaii i na poe malihini, i oi loa aku nae i ka wa i huipuia aku ai me ke aloha a me ka makee i ko lakou alii, a oia ka manawa i wehe hamama mai ai i ko lakou ipuka me ke aloha nui loa ia makou ma ka huaolelo a me ka hana, a ma na wahi a pau a makou i hele ai e kali mai ana i ka hookipa kiekie ana o ko makou hoea aku.
O ka makou alahele mua ma ka hikini ia, kaalo ae la ia Daimana Hila, lae o Koko a hiki i ka lae o Makapuu, malaila i huli aku ai makou no ka akau ma Waimanalo ae, a malaila i ike iho ai makou he malihini makou na Ah Kau kekahi o na pake waiwai, e noho ona ana maluna o kekahi mahi raiki. O na hoike no ko makou hiki aku, ua hoea aku mamua o ko makou hoea ana aku, no ka mea, i ka wa i hookokoke aku ai o ko makou mau lio i kona wahi, ua haawi ia mai la ia makou ke aloha mai na mea hoopahupahu mai i hookahi ia ae no ka hoea ana aku o ka hooilina o ka nohoalii a me kona mau hoahele.
Malaila aku, ua nee aku la makou imua no Maunawili, no ka hala nani o Mr. a me Mrs. Edwin Boyd, no na ka ipuka i hamama mua no ka hookipa ana aku ia makou, a meanei i hoaumoo iho a makou ia po, a noho iho la i kekahi @a ae no ke komo pu ana aku ma na hauoli i hoo makaukau ia no makou, i hiki ole hoi ia makou ke hoakaka, k@e wale no, ua haawi ia mai ia makou he hookipa kiekie ia ana.
Ma kekahi @a hou ae, ua hoomau aku ia makou i ka hale ana imua no Kaneohe, o kahi a makou i hoomaha ai ia awakea oia no ka hale o Lunakanawai Pii, a malaila noi e kali mai ana kekahi panaaina
ko makou hiki aku.
O na kanaka a pau o keia apana holo@okua, ua akoa’@oa mai lakou no ka haawi ana mai ia makou i na hoomaikai ana me ka hoike mai ma na ano a pau aole he kanalua a i ole h@ manao h@ino iloko o ko lakou mai puuwai. Oiai no makou ma Kaneohe, ua loaa mai la he leta i ke Kama’liiwahine Likelike mai kana kane mai, @ a’o mai ana ua keonimana la i kapa wahine e huli hoi aku no Honolulu me ka olelo pu mai o kona manao, ina o ka’u huakai no ka halawai ana me na kanaka a e mahi aku i ko lakou mau manao aloha, o ka manawa i hoohala ia ma ke alahele e lu@i makehewa ana ia, no ka mea, he p@e hoaloha lakou a pau no Ema. Ua hoolauna mai kuu hoahanau ia’u no keia mau hoike ana mai a kana kane iaia, me ke nei mai i ka’u a’o no kona alahele.
Aole au i makemake e hookaumaha aku iaia ma na ano a pau, a nolaila, ua waiho aku au naa no e koho i kona hoomau aku ma ke hele pu ana me a’u, @ i ele, o ka lawe ana he paha i ke a’o ana a Mr. Cleghorn. Aka, ua n@e loa aku nae makou imua o ko makou alahele iwaena o na kanaka e hiki ai ke hooiaio ia ua kuhihewa kana kane, no ka mea, aole he hooilina i ka nehealii i oi ae na aloha i haawi ia mai mamua ae o’u. Aole no i hoonele ia ke Kama’liiwahine i ka ike ana ia mea, a i ko makou nee ana aku ua moak@ka loa, o na poe aloha ia Ema, ua hele koke mai lakou e hoohanohano ia makou. Nolaila, mahope o ka noonoo ana, ua hooholo iho la ke Kama’liiwahine Likelike aole oia e hoi hope aku.
He olelo hooholo ana i mihi ole ai he wa mahope iho, a he mea hoi na’u i hauoli loa ai, no ka mea, ua pulama ia aku oia me ka hoolei ia mai me na hoail@na o ka ma@@e e na hoapili ponoi o Ema, a no @a@ kou hoi na manao a’o a kana kane iaia. He mea hooluhi wale no paa ha ka hoakaka ana aku i na mea ano nui o ka makou huakai e kaapuni nei i ka mokupuni. Mai kahi wahi aku a kahi wahi o na hookipa ane, ua like wale no, he hauoli, hoihoi a me ka lana o ka manae, Kahuku, Waialua, Makaha, Waianae, a pela aku a hiki i kahi hope loa a makou i hoomaha ai, oia hoi kahi o Mr. James Campbell a me kana wahine oluolu ma Honouliuli.
He ahamele ke haawi ia ana ma ka luakini o ka hoomana Moremona mauka o Auaiolimu ma keia po Poaono.