Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 21, 21 Mei 1898 — Page 7
| This text was transcribed by: | Inger Hojfeldt |
| This work is dedicated to: | Daughters of Hawaii |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 21, 1898. 7
HE MOOLELO WALOHIA
-:NO:-
ALANADELA
Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo.
-:A I OLE:-
Ka Loea Hookani Pila o ke Kulu Aumoe.
I keia wa o Rodufa i walawala aku ai a pahu ana iluna o ka papahele, oia no ka wa i ikeia aku ai na mapuna wai koko e huki pau mai ana mai kona puuwai mai, a lohe ia aku la kona leo auwe o ka ehaeha, me kona lima e puliki ana i ke kuau o ka pahi poomoku a Walata, he mau minute wale no keia waiho ana ona iluna o ka papahele, aia hoi, ua ike ia la na eheu o ka make e hoopunana iho ana maluna, ikeia aku la ka hoomaka ana mai o ka papauaho o kona hanu, a i ka wa a na kukuna o ka la i pahola mai ai maluna o ka aina me ka nani nui, oia no ka manawa o Rodufa i ailiili ae ai no ka make loa, aka, mamua ae nae o ka haalele ana iho o kona uhane i kona home kino, a kuoe aku ma ke alahele ana i hele mua ole ai no kela kapa o ka muliwai eleele o ka make, aia hoi, ua ikeia aku la kona mau maka i ka leha ana aku maluna o Alanadela, me he mea la e hoike okoa mai ana, aia he mea nui ke lauwili la iloko o kona waihona noonoo.
A no kekahi mau minute kona nana pono ana mai maluna o Alanadela, aia hoi, ua ikeia aku la kona waha i ka owaka ana ae, a me ka leo nawaliwali o ke kanaka make, ua pae mai la penei:
O e Alanadela e ka wahine opio hala ole a'u i hoomaewaewa aku ai a i hoaahu aku ai hoi me ka aahu kane lokoino maluna o kou kino, a oki apahu ae la hoi i na oho nani e kuuwelu ana maluna o kou mau kipoohiwi, nana hoi i kaili aku i na hiona nani mailuna aku o kou oiwi kilakila.
Maanei i hooiki iho ai oia, me he mea nui aku no koe ana i makemake ai hoike, a hala ae la he mau sekona, ua pili iho la kona mau maka a me kahi ikaika i koe iloko ona ua pae hou mai la kona leo me ka paupauaho.
Aka, e Alanadela, ke auamo nui au i na uku hoopai kupono no ka'u mau hana hoomaewaewa i hana aku ai maluna ou, a na ke akua e haawi mai i na hoopomaikai ana ia oe, a ke haalele koke nei au ia oe me ka pau pono ole o kou manao i ka hoike aku ia oe, no ka mea, he pouli ke alahele o mua a'u e ike aku nei, no ia kumu au i ake nui ai e loaa koke aku o Rodika i hala e aku la ma keia alahele hookahi no, i loaa ko'u hoahele o kela aina malihini, a'u no hoi i lawe ponoi ae ai i kona ola, a nolaila, gude bai Ala-
I kela wa no i lele ae ai o ke aho opio hope loa o ua Rodufa nei, a hoi aku la me kona mea hana i hana, mamua o ka pau loa ana aku o kana mau olelo i ka puka iwaho. No Alanadela hoi i kona lohe maopopo ana i keia mau huaolelo, ua hookupouli ia ae la o loko o kona puuwai me ke aloha no Rodika, a mahope o kona haawi ana aku i na muki aloha hope loa ana i na papalina puanuanu o Rodika me na waimaka e hiolo makawalu ana mai kona mau lihilihi maka mai, a me ka hoohakalia hou ole iho hemo aku la oia iwaho, me ka haawi ole iho i ke aloha no walata, aka, ua holo pololei aku la oia no loko o na ululaau loloa e ulu ana, e naauauwa ana hoi no kana ipo i aloha ai me ka noonoo ole i na inea i alo hookahi ia o na la i hala aku la e ia.
Aole wale na ke aloha o ka ipo i kono mai i ka kaua Alanadela e haalele koke iho i kana aloha mahope e waiho ana iluna o ka papahele, ua hala ka uhane ma ke ala hoi ole mai, aka, mamuli no ia o ko Rudofa huai pau ana ae iaia a ahuwale ana na iwi o Hua i ka la.
A ia wa no hoi i hookomo ia mai ai o ka hopohopo nui iloko ona i ka hoomanao ana ae heaha la auanei ka hopena a kona hoahele e hana mai ai maluna ona, ina oia e loaa pono, a ua oi aku kona pono e huna i kona helehelena mai na maka aku o Walata mamua o kona loaa pono ana mai he wahine hoopunipuni i hoolilo ia i kane.
Maanei e haalele iki iho kaua e ka mea heluhelu i ka uhai ana aku mahope o ka meheu o ka kaua aloha, a e nana iki hou aku hoi kaua ia Walata, aia aku nei la oia ihea.
I ka wa i hooki ae ai o Rodufa i kana kamailio ana, ua huli koke ae la oia e nana i kona hoahele, a oia no kona wa i ike aku ai i ke kulou ana iho ilalo a haawi aku la i na muki aloha ana i ke kanaka e waiho make ana iluna o ka papahele a puka aku la iwaho me ka haawi ole mai i kona aloha hope iaia.
Na keia mau hiohiona i hoopiha ae ia Walata me ke pahaohao, a lohe ia aku la hoi kona leo i ka hooho ana ae, owai keia mea o Alanadela? O kuu hoahele anei? He wahine anei oia i hoomaewaewa ia? O ka'u mea anei ia e huli nei. Aole, aole paha, no ka mea, ina oia e hoike koke mai no auanei oia, oiai, he ui ko'u i like me kekahi mau kanaka opio, aka, na ke au nae o ka manawa e hoike mai, owai la oia i haalele iho ai ia'u mahope nei me ka haawi ole mai i ke aloha i kona hoahele.
A pau ae la ka namunamu ana o kona waha, ua nee mai la oia no kahi a Rodika e waiho ana, a oia no hoi ka wa i ike ia aku ai o na waimaka e haloiloi mai ana maluna o kona mau onohi maka.
No kekahi mau minute kona noho ekemu ole ana, ua lalau iho la oia i ke kino make o na kanaka opio a lawe aku la no ke kanu ana, a malalo o kekahi kumulaau apala e ku ola malaila a hiki i keia la, i waiho ia iho o ko laua mau kino make, e kali ana no ka hoea mai o ka la hookolokolo hope.
I ka nalo ana aku o na kino make o na kanaka opio ma ko laua home lua, ua hele koke aku la na Walata nei e makaikai ia loko o ua hale nei. Ua pii aku la oia no luna o ka rumi i malama ia o ka hakaka i na po mamua aku, a ike iho la hoi e waiho ana no aweawe koko oia po hooili kaua hana, aka, o na kino make nae, ua lawe ia aku ia no kekahi wahi okoa aku.
I keia wa ana e nanea nei i ka makaikai ia loko o ua rumi la, aia hoi, ua hoopuiwa ia ae la oia i kekahi leo uwe, me he mea la, aole i mamao loa aku mai iaia aku, he like loa hoi me ka leo o kekahi elema kule ma kana hoohalike aku.
Na Palapala.
Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopuka ia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o ka poe na lakou i kakau mai.
UA PAU IO ANEI KA MANAOLANA O KA POE HAIPULE O KA LAHUI.
Ina io hoi ha pela ka oiaio, heaha ke kumu, a heaha hoi na hoike ana a ka uhane o ke Akua iaia, a ia lakou paha i hoea mai ai nei kumuhana e ninau ia nei ia kakou i keia la. Ea, e ke kiai heaha ko ka po? Hai mai ke kiai, aohe po hou aku ua hala ka malu o ka po, a ua o mai na kukuna o ka malamalama olino kamahao o ko ke Akua lokomaikai maluna o na kaiaulu aloha o Hawaii nei. A ina pela ka oiaio owai hoi nei kohikohi kupeleleu iwaena o ka poe haipule e olelo nei, ua hala, ua mamao aku na manaolana no ka pono ou e ka lahui oiwi mai kou alo aku, a oiai kahi hapa o ka lahui e hoomau ana ma na hana hua ole o ka pouli, a o kahi hapa hoi ke hoomau nei no i ko lakou manaolana no ka pono o ko lakou aina hanau, ma o ko lakou hoomau ana no i halawai haipule me ka hookeai ana elua, a ekolu la o ka hebedoma-, a he hookahi no hoi la ko kekahi poe i ka hebedoma.
O keia mau hana e hoomauia nei a iloko o na makahiki elima i kaahope aku la, a eia hoi kakou i ke ono o na makahiki o ko kakou noho piliaiku ana, oia iho ia ka wa e puapuai mai ai o na lono maikai ole o keia ano imua o ka mea e kakau nei, kupaianaha, a pohihihi no hoi i ka maka o ka'u peni ke olelo aku, ina paha iloko o Karisto kekahi mea, ua ano hou, a nawai la hoi e hookaawale aku i ke aloha o ka ainahanau mai ko kakou puuwai aku? Na ka hana mai anei o kahi hapa o ka lahui i na hana hua ole o ka pouli? Oiai, no nae hoi kahi poe ke malama mai nei no i na hana baipule a hookeai pu ana. A wahi a Aberahama imua o ke Akua, ea, a i huhu ole mai kuu Haku, e luku pu no anei oe i ka poe pono, a me ka poe hewa i na@he umi lakou malojko o ke kulanakauhale o Sodoma? Aole au e luku aku ana, ina he umi lakou. Ea, e na haipule oiaio o kuu lahui oiwi, aole anei i lawa kekahi heluna umi e na haipule oiaio iwaena ou e kuu lahui oiwi aloha?
No'u iho, ke manaoio nei au, aole e pau kou mau haipule oiaio iloko o ke kanalima hookahi, aole loa hoi malalo aku o ka umi, a o ke Akua no ka hoike o ka'u e olelo nei.
O keia ke kumu o ka'u i poloai aku ai ina haipule oiaio a pau i ike a i hoomaopopo hoi i ko ke Akua nani, e hoakoakoa ia lakou iho ma kahi hookahi me ka pumehana o ke aloha o Karisto iloko o ko lakou puuwai, a e hana i kahi hana ku io me ka manaoio hana a me ko aloha no ka pono o kanlahui a me ka nohoalii o kona aupuni.
Ina paha he elima a he umi paha lakou ma kela a me keia wahi like ole a puni ka paeaina e malama ana i ka anoano kupukupu oia oihana haipule me ka huikau ole, he oiaio aole e nele ko ke Akua hoike ana mai i kahi haawina kamahao ia lakoiu, a e loaa no auanei ia lakou he nuhou hauoli, a hoolana manao imua o ka lahui holookoa.
A ona haku olelo ana no ka pau o ko lakou manaolaua no ko kakou mau pono, ke noi nei ka leo o ka'u pule ia lakou, e kapae loa aku ia mau upu ana mai ka papa hoomanao aku o ko oukou puuwai, a no ka mea, aole lakou i malamaia mea he hoomanawanui a hiki i ka hopena.
O ka hopena o na hana a pau kai makemakeia, oia hopena ka kakou e kali nei me ka hoomanawanui, me ka manaolana ana no ka hoihoi hou ia mai o ko kakou pono kumu, pela i a'o mai ai ka olelo ia kakou i keia la penei: O ka mea hoomanawanui a hiki i ka hopena, e loaa no iaia ka lei o ke ola, ina pela ka oiaio, heaha la ke kumu o ke kanalua ana, a i hoolilo ai hoi ae i kou manaolana i mea ole, aole anei e hiki ke hoomanawanui hou aku i hookahi kapuai i koe? Ea! E na haipule oiaio o ke Akua Kiekie Loa. O oukou ka pouhana o pono ai o ko kakou lahui oiwi, o ka oukou mau leo pule oiaio; he puu kalahala ia e hookaawaleia aku ai na popilikia e hekau nei maluna o ko kakou aina i keia la, a e hoea mai ana no ka la e holoi ia aku ai ko oukou mau waimaka mai ko oukou mau maka aku. A oiai ka lahui e auamo nei i na ehaeha iloko o keia mau la, umia ka hanu, a e hoomanawanui i na popilikia a pau, me ka manaolana mau ana no ka pono o ka aina, ka nohoalii kou aupuni ma ka inoa o Iesu ke Ola. Amene.
SAMUELA K. KAMAKAIA.
Nuhou Kuloko.
Ua hoopai ia o Nagata he $2.00 no ka hoomainoino holoholona.
Ua lawe aku ka mokuahi Zealandia no Kapalakiko, he 80 ohua kapena a me 99 olua oneki.
Ua lawe aku ka mokuahi Zealandia he mau limahana hou mai anei aku no ka rumi kuene a me kekehi mau kanaka pao nanahu.
Ua hoopai ia o Ah Loy, he 3 makahiki hoopaahao, ma ka Poaono nei. O keia ka pake nana i aihue kekahi mau waiwai o ka hale o Smith, ka haole kalaiwa kaa buss.
I keia Poakahi ae e hauoli ai na Beretania o ke kulanakauhale nei, i ka hoomanao ana ae, ua kaalo ae la ko lakou moiwahine i ka pohaku hoailona mile 79 o keia ola ana, E ola loihi ka moiwahine i ke Akua.
Ma ke ahiahi Poakahi nei ua loaa aku la i kekahi mau makai kiu he kanaka ona rama e moe ana ma ke alanui, ma ka aoao ma Ewa iho o ka hale inu kope ma Kawaiahao, a ua lawe ia aku la no Kuapapanui. Ahea no hoi kakou ao kanaka mai.
Ua hoea mai nei ka mokupea J.C. Glade, he 166 la holo mai Livapulu mai. Ua lawe mai nei oia he 2,200 tona ukana a me na lako hao no Hakapila ma. He lehulehu wale kona manawa i halawai ai me ka ino ma ka moana, a ua lilo i ke kai he elua o kona mau luina.
Eia ka oihana makai ke kiai nei ina kamalii kolohe o ke alanui Liliha e hele mau nei e hoohaunaele mawaho iho o ka halepule e ku nei ma ke kihi o Alanui Liliha a me Moi, e na makua nana keia poe keiki e a'o aku ia lakou mai hele malaila e kolohe ai, o nahu mai auanei ke kanawai ia lakou.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau mai keia la aku, aole kekahi mea a mau mea paha e hoaie ma ko'u inoa ke ole au e kakau me ko'u pulima.
GEO. W. PAHU.
Puunui, Mei 16, 1898. 1m-dly
OLELO HOOLAHA.
Ke papa loa ia aku nei na mea a pau he mau holoholona ka lakou e hele ana ma ke kula o Kaelepulu, Koolaupoko, Oahu, aole e kii wale i na holoholona o ua kula la, e hai mua mai i na poo o ka hui kula, o ka mea i keia hana makou e like me ke kanawai.
O makou no me ka oiaio,
J. MAULIOLA,
KAWELO.
KAIHENI.
W.C. AKANA.
Kalauki
He Loea Maheleolelo mawaena o ka Lahui Hawaii a me na keiki o ka Aina Pua. He makaukau oia ma ka hana ana i na Palapala Hoolimalima, na Palapala Kuai a me na hana a pau e pili ana i na Waiwai Paa a me na Waiwai Lewa. He waipahe ma ke kuka ana.
Keena Hana: Ma Kanaana, kihi o na Alanui Moi a me Alakea.
feb21-1yr.