Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 20, 14 May 1898 — O KA WA KUPONO ANEI KE IA E HOOHUI AI? [ARTICLE]

O KA WA KUPONO ANEI KE IA E HOOHUI AI?

• tīa boea mai ieia ninan īmūa u mal<ou i keia wa, mamuli o ka paiaknli o ko makon mait pepeUo na o na r»oo Hawaii kak«ikfthi 1 kumaknia itio i ko !a~ knn aina hanan, a i akenui loa hoi e noho malalo o ka malnmalu o ka o ka o Amenka, me nn hnaoMn e kelia ana. <, T t a hni kakou fae Amcrika, a «a haule poho aVti 1a ka minaolana o ua poe"Aloba Aina la." A o kekalii man 01010 lioi, e huki ia akn ana ka hae Amenlea raaluviu o n'ū palu liae ona hale aupuni 'o kakou e ku nei i keia wa, ehke paha me Aliiolani Hale, loUni iiulp, ka ffa!e Dute, a pe!a akn, a he hoike hoi ia 110 ko kakou hni io aua, wahi a uapoeako hoohui aina nei. Aole ma ke kplanakauhaie alii nei wale no ke?a mau nune o keia ano i na la i liaia aku la, aka, na pahola aku ia iwaena o na poe kakaikahi o «a ' a oao kinai inake la 1 ka lahui, i A i ka wa i hoea aku ai o ke)a I maa heohikilele huki hae Ame-1 rika ma na apana kna aku nei o j kakou ma na moknpuni, ua lele j ae la lakou me ka liauoli, me ka j oleio ana. "Aia hoi paha la, liuj j kakon me Amenka, poho na <lala : a oukou i lulu iho nei no na r Ele- | le, a hoouna aku nei no Waeine- j tona, aole loa e hoi hou ke aupu- i ni Moi, nui ko kakou pomaikai,' ma ke komo nui aea inai o ke ) dala iloko nei o ka aina/' a pela i aku. |

Elike me ka pinao e kapalulu heln ana ma ka puka aniani o ka hale, e ake ana e puka aku mai koiia wahi i paa ai, pela ka poe ake hooliui aina kuliihewa o li'a mau nei e komo kakou malalo o ka mar.a hoomalu o Amerika, me ka manao, oia komo ana aku iloko oua, he alahele ia no ka maha mai ka hoopilikia ia mai, a he luahuua hoi no ka pomaikai a ua po© la i maiiaolana ai pela iJio la e hoolawa ia ai ia pomnikai maluna o ka lahuikanaka holookoa o Hawaii, ma ka pae Wale ana mai o ke dala me ka maalahi, na hana hoowaiwai ma ka aina uie ka mahuah ua, a me ka hoopiliaia hoi o ka aina me na huinakauaka nui hewahewa, i o ( i palaa a pakolu aku 1 ko keia wa. • O keia na iini nui o na kanaka maoli o ka aina i punihei aku mahope o ka poe nana i hookafa«li i ko kakoa nolio aupum V umu ana, i huij)u la hoi me na auna o ka poe huli waiwai o na ,iina e mai, a kakou i pailaoi aku ai ia iakou me m |«jaQle)o o k&mUhalo, e oielo aoa, "he wahi haoie maikai keia, he oluolu, he lokomaikai," a pela aku,

I keia la, a i keia, hora & kaioa e kamaiHo p« rjei 3 he enemi la mau liuaoielo iloko o ka umanma o na kaaaka Hawaii makee i ko lakoii aliiA. ua hookaakaa ia ko lakou Ui.'iU maka me ka maojjf!po }~m,- soe aliu no ka poai o ka poe lo«la ē nolio ana mal&lo o keia poē.e ai i »a wahi līuualīiina i helelei iho j»ailun» iho o ke p.-ikaīikaii a ka poe waiwai, me ka manao lie p>>maikai oi loa aku ia wamoa o ka iaoa maikai a me ke aloha i kona sitia hanau. I keia wa, o ea poe Uaole nana i paipai i keia haua o ka lioohui aina, eia lakon ke noho hamau loa eei, a o na nupepa fcoi nana i paipai mau ia m&nao ake hoohui aupuiii, tia noho malie loa lakou, no ka ua ike lakou i ka hewa oia LaD& a lakou i hoalaaia ai iwaeoa o d& kanaka ponoi © ka aina, me ko lakou manao he maluhia wale no ke loaaanaia Ametika i namakahiki a pau, mamuli 0 kona 1110 ana i aupuni ikaika i kaena mau īa iwaena o kekahi mau poai aupuni, o na la i hala ae nei, me ka manao ia, aohe mea nana e hoonioni iaia. Aka, ua nana mai ke Akua o ke ahonui, a kaupaona mai la ia* ia, ma o ka hookomo anamai iaia iloko o ka hakāka me ke aupuni 1 ku mai e paio no kona pono iho aole no ko hai, a iloko o keia mau hora a kakou e kamailio pu nei, eia laua ke hookahe mi i ke ioko ō ko laua mau kanaka ine ka weliweli, a ke holoke nei na mokukaua io a ia nei no ka hakiio ana no ka lawe pio ana ae i na H'aiwai a pau e loaa ae ana ma ko lakeu alahele, e JJia ka moku halihali koa, na moku lawe a i, a pela aku. Ma keia wahi makou e hooniaau ae nei i ka poe hoohui auptlaī, e hoohui anei kakoa me Ameīika i keia wa, i loaa ai ia kakou ia noho palekana ana mai a Sepania mai, oiai, eia paha koia mau mokukaua hookalakupua ke eku mai nei ka ihu ma na ale kawakawaha o ka Moana Pakipika, no ka lawe ana ae ia kakou i ptualaaa nona ponoi, a o kona leo, oia ka kakou e hoolohe ai ? E loaa ana anei ia kakou ka nolo malnhia ana mamuli oia hana ara a kakou, ina kakou e apono koke ae ana, e liio i poe keiki Amerika, a e welo mai hoi koma hae hoku, i mea hoikeike aku ia S«spania, no Ameri.ka keia ioau xn®kupuni? anei kona mau ike mai i keia zaau hoailona o ka hoonaukinki • welo aku ana i ka makani? Aol#! Aoleloa!! E wawalo koke mai no ko lakon mau leo hiJiiu hae »e ka weliweli, e haawi

pio la aku keia man Paemoku iloko o kolakoa mau Hma, & i k» wa a k»koa « hoāo aku ai e hoole ©i* ka wa e one-a «ai ai na iliili konane o loko o ka vaba o ka lakou mao pukuniaiii, a e lilo auaoei he maa helana kanaka malua- ; tooa i a»ai i« ilio U'e ka make eia f m%u poka aka lokoino, A i ok\ hoea mai paha lakou ma ke aw» o Kou «el, he noa» aumokii kao» A»erika e ka kiai ana ( e iiolo ana iakou la mu Mauj, Hawaii, Eauai, a kau ae 1 ka hae o ko lakou aupuiii, ma ke aao, waiwai pio no ke kana. No ka mea, aole e hiki ia kakōu ke keakea aku, oiai, o Ame- ; rika Hnipuia ka puuhoiiua o ka ; poe hoohui aiua, ahe eix a rrji Dae | ia no ka poe kue hoohui a j 0 kri Ukou. e kuol oa mau noua > ine ko/no 010 iuai o kekahi 1 ai A 3ni nni a ikaika e honmaln ia J kiloj. E pono palia kakou e !>rr m imo ae ma keia wahi, i ka wa i holo ai o Peresidena Dole 0 ] ka E.epubalika Ham'aii i Wasine- ] toija 110 ka hooia ana aku 1 ka pono o ke kuikahi hoohui alua, aua ' 1 hana ai a mē kona Ahaolelo Se- ■ nate } aole oia i moeuhane mua, a me ua poe Senate la e lioea mai ana ho mau ao omamalu kaua maInna o na aina a lakou i haawi li- t 10 aku ai i ko kakou mau pono, [ aa hauoli loa lakou ina kakou i hni io ia mau la. Aka 3 pehea la k<j lakou manao i keia wa, peheala ko Peresidena manao no kekolana ana f jai nei ina na waiwai kana huakai 1 hele ai 1 aole anei oia ke-1 kahi aliikoa, a i ole, he koa Amerika paha, e kauoha ia mai ai e • holo ma na kapakai malihini ana ! i karaaama mua ole ai, a pehea hoi kona Ahaolelo Senate, e pa- | kele anaanei lakou? Aole, e komo pu ana lakou iloko oia imu hookahi o ka pilikia, a pela hoi me ka iahui i pilikana ole aku ia maa fcana. Nolaila, i keia la ke paana malu nel lakou ma na poopoo, me ka olelo ana, ' o ka poe Aloha Aina ko kakou mau hoopakele, mamu--11 0 ka hoouna ia ana o na me na palapala inoa 0 ka hapanui o ka lahui kue loa ana i ko kakou hoohuiia, ka poe hoi i ike mua i ka pilikia i ka wa e hoea mai ai, na ulia 0 ke kaua elike me keia wa a kakou e ike nei." Nani ka mihi ana o ka poe ikaika a i hoopalupalu ia hoi ko lakou mau naau i keia wa.

Ua olelo ia ae i na e lawe 10 iat j ana kela huina koa Ameiika 0 i 10,000 malana 0 ka Pekina, Peru ( Kiua a me kekali mm moku e , ae 110 Maaila, e kipa mai aua h- j koa maanei no ka hoolako ana ia.j lakou mamna o ko lakou holo loa no ia waLi. ]