Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 18, 30 April 1898 — Page 3
This text was transcribed by: | Carol Hill |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONAO, APERILA 30, 1898. 8
Nuhou Hope Loa.
NA ONEONE KAUA MAWAENA O AMERIKA HUIPUIA A ME SEPANIA
.
HAALELE HOU IA MAU AUMOKU TOPIDO O SEPANIA IA CAPE VERDE.
Nu Ioka, Apr. 20. Ua hoouna mai nei ka mea kakau o ka nupepa Herald e noho ana ma Wasinetona i na lono e like me keia malalo iho:
O ka manao hai hope a Sepanaia ia Peresidena Makinile, me he mea la e lawe mai ana oia i na poka a me na poka pa-hu no ke hoohana ana. O kona mau aumoku topido i kau ia ka weli i hoolulu iho nei ma Cape Verde Islands no kekahi mau la i hala ae nei, ua haalele aku la lakou ia laila i keia la no kekahi wahi i maopopo ole. O keia lono, ua hoikeia mai ia i ke Kuhina Sepania i pau e noho nei ma keia kulanakauhale.
Ua manao loa ia ua hala aku la no keia mau moku topido no Porto Rico a me Cuba, no ke kipaku ana aku i na enemi mailoko aku o na mokupuni ma ka ikaika o na aumokukaua a me na pualikoa o ke aupuni o Sepania.
No ka huli pono ana i kahi a na moku Sepania i holo aku ai, ua manaoia e hoouna ia aku ana he mau mokukaua Amerika holo loa i na wai o ka Hikina no ka huli ana ia lakou. A i kona wa e ike ai i ka enemi oia no kona wa e hoi mai ai e hai i ke aupuni i kana mea i ike ai, a ia wa e holo aku ai na aumokukaua malalo o Komodoa Schley a me Kapena Sampson no ka opa pu ana i ka enemi.
Ua hookoma ia mai na noonoo ana i keia wa, aole i holo aku keia mau moku topido no Cuba a i ole no Port Rico, aka, aia lakou ke holo mai la no ke kue ana aku ia Nu Ioka, a i ole no kekahi mau awa kumoku e ae o ka akau, he huki ana aku hoi i na mokukaua o Amerika Huipuia mai na kapaka ana me lakou.
AOLE E LOAA KA PANE A SEPANIA HIKI I KA POAONO.
Wasinetona, Apr. 20. O ke poo olelo hai hope a ka Peresidena aole ia e haawi ia ana maanei a hiki i ka wa e waiho ia aku ai i Madarida, a ua hoike ia mai hoi ka oiaio o keia lohe i ka Peresidena Makinile mai ke Kuhina Woodford mai.
E hoakaka ana ia i na koi a ka ahaolelo i hooholo ai, oia hoi, e haalele aku na pualikoa aina a me moana o Sepania ia Cuba a me na wai o Cuba me ke kali ole aku, a ua a’o ia aku ke Kuhina Amerika e paipai aku oia i ke Aupuni o Sepania, aole oia e kali hou aku i ka pane ana mai i ka haina, mamua aku o ka Poaono. Ua ulu he hoopaapaa i ka manawa o ka manao hope loa e hoike ai mai ai o ka Poaono, i ke wakea paha, a i ole, i ke aumoe paha o ka Poaono, aka, me he mea la e hoike aku ana no ka Peresidena i ka manawa e haawi mai ai i ka pane.
Nu Ioka, Apr. 20. O ke kali ana no ka wa o ke kaua ua hala aku la, a eia keia ke liuliu nei no ka hoopau ana aku i na hana hookaumaha a Sepania maluna o Cuba. O ka hoomaka ana o na mokukaua Amerika e nee, no ke paniku ana aku i na awa o Cuba a me Port Rico, e hoomaka ana ia i ka la apopo, koe wale no a ae o Sepania e pane piha mai i ka manao hai hope i ka manawa i kaupalenaia.
Ma na ano a pau o na mokukaua Amerika e noe aku ana lakou ma ka Poaono. Na aumokukaua ma Hampton Roads, Ki Komohana a me Homokaona, aia lakou me ko lakou mahu i makaukau no ke kukala ia mai o ka huaolelo nee.
O na pualikoa kumu o Amerika Huipuia, aia lakou ke houluulu ia la ma na awa o ka Hema no ke komo kaua ana iloko o cuba.
He kuahaua ke hoopuka ia ana e ka Peresidena i ka la apopo, i na e lawe ia mai ana ka hana hope e ke Senate, e kahea ana i 80,000 mau koa kokua. He mau kukakuka ano nui mawaena o ka Peresidena a me na Kuhin Kaua aina a me Kaua Moana a me na lala o ka Papa Kaua ma ka Hale Keokeo kai malama ia ae i keia auina la, a ua hoomau ia na kuka kamailio ana a hiki i ka po mawaena o na luna aupuni o na Keena Kaua Aina a me Moana no ka noonoo ana i na mea a pau no ka hoomakaukau ana e komo aku iloko o ka hakaka.
HE KAUA NO KO SEPANIA MANAO.
Ladana, Apr. 20. Wahi a kekahi lono kuikawa mai Madarida mai, i ka wa i ninau ia aku ai o Senor Sagasta heaha la ka manao o ka Aha Kuhina no na hiohiona e ike ia nei, o kana pane. “Kaua! Kaua! Kaua!”
E KOKUA ANA NA SEPANIA MA RIO JANEIRO.
Buenos Ayres, Apr. 20. O ka mea kakau o ka nupepa Herald ma Rio Janeiro, ua hoike mai nei oia, he nui ka hauoli mawaena o na Sepania, a ke liuliu la i bataliona koa no ka hoouna ana aku i Cuba no ke kokua ana aku i na luna aupuni o Sepania malaila. O na luna aupuni malaila ke kokua nei lakou ia Amerika, a e hookapu ana lakou i na manao o na Sepania. Ua huki ia ae la e ke Kuhina Amerika ka hae o Amerika Huipuia maluna o ka mokukaua hoopahu Nictheroy, i kuai ia iho nei e ke aupuni o Amerika Huipuia.
E KIPOKA IA ANA O NU IOKA.
Nu Ioka, Apr. 20, Ua olelo ue ka nupepa Times: O kekahi aliikoa Beritania e noho nei ma Kapalakiko, ua loaa mai nei iaia kekahi leta na kekahi kanaka kalaiana e noho ana ma Nu Ioka e hoike mai ana i na hoolala ia ana o na aumokukaua Sepania, Ua kakau mai ua agena la, ua loaa iaia kekahi mau palapala o ka hoolala ia ana o na papu kaua o ke awa kumoku o Nu Ioka, a ua hoouna aku oia i kona aupuni. O keia mau hoolala ia ana, wahi ana, eia ia maloko o ka malu o ka Adimarala o na aumokukaua o Sepania i keia wa ma Cape Verde Islands.
Ua olelo hou ae ua agena la e unuhi hou mai ana o Sepania i kona mau mokukaua ikaika mai na wai mai o Cuba, no ka mea, aole oia e pale aku ana ia Cuba, a ua lawa no hoi i na papu no ke pale ana aku, a o ka ikaika kaua moana o Sepania e houluulu ia ana ia ma Cape Verde Islands.
O na aumokukaua me na pu kuniahi he 118, e hoouna pololei ia mai ana ia i Nu Ioka, ina e maopopo ana ke kaua. E holo pu mai ana lakou me na moku lawe nanaliu, i hiki ai lakou ke piha me ka nanahu, he elua la mamua o ko lakou hoea ana aku i Nu Ioka ko lakou wa e hooili nanahu ai. A mawaho o ka mokupuni Coney e hoolulu iho ai lakou, he wahi poino ole hoi mai na poka e ki ia mai ana, a malaila lakou e kipoka mai ai i ke kulanakauhale o Nu Ioka.
HAALELE NA KOA O PRESIDIO NO KE KAHUA O KA HANA.
Kapalakiko, Apr. 21. Ma ka la inehinei i hoala ia mai ai o na hoomanao ana no ka la i puka mua ai o na pualikoa o Amerika Huipuia, nona ka inoa First United States Infantry o oili mai ai mailoko mai o na ululaau a hookahakaha ae la me ka hiehie nui i keia wa ua hoea hou mai la lakou ma ke kauoha a ka Peresidena Amerika i kokua ia e ka Ahaolelo Amerika, e hele e hakaka no ka hanohano o ke aupuni.
Mai ka wa mai i paa ai o ko lakou mau lako kaua i ke kaei a paikau ae la ma ke kahua paikau ua haawi ia aku na leo hura he mau tausani mai waena mai o na kane, na wahine a me na opio.
He mau tausani e haawi ana i ko lakou mau aloha hope loa no na koa, e haawi ana i na olelo hoolana, e uwe ana i ka wa e hoomanao ae ana no ka wa e ulu io mai ai o ka hakaka, e honi ana hoi i ka lakou mau keiki ponoi e hele nei, aole e huli hoi mai ana. He ku i ke aloha na nanaina o ka la inehinei, i ka wa a na koa e haawi ana i na olelo hoolana i ka lakou mau mea aloha i haalele iho mahope.
Mahope koke iho o ka hora 2 i kani mai ai o ka leo o ka ole, a ia wa i hoopau ia ae ai o na aloha hope loa i na makuahine, na kaikuahine, na wahine, na ipo, na hoa o ka pa kaua a me na hoaloha i hoehaeha ia. Ua ku laina ae la na pualikoa he ewalu me ka nana hou ole aku i ka lakou mau mea aloha, aka, o ka leo o ke aliikoa ka lakou e hoolohe nei, a nee aku la na pualikoa no na moku halihali ohua, ua maki aku lakou ma ke alahele i uhiia me na pua rose, me na boke nunui a me na lei e lewalewa iho ana maluna o ko lakou.
HE LUTANELA WAHINE.
Kikako, apr. 20. O Mrs. Antonia H. Maceo, ua haalele aku la oia ia Toleda, a eia oia ma kona alahele e hoea mai ai ianei, no ka lawe ana ae he komisina ma ke ano he lutanela no ka Blue a me Gray Legion.
He hoahanau oia no ka wahine a Kenerala Maceo i make, a mawaho ae o kona makuakane a me ka makuahine i make ma ka lima o na Sepania, ua make he eono o kana mau keiki, mamuli o ka hoomainoino ia ana.
Ua hele oia maluna o ke kahua kaua me na poe kipi, ua komo pu oia iloko o na hakaka ana, a ua nui hoi na manawa ona i hoeha ia ai. Ua hele oia i keia aina no ka hoolana ma’i ana. O kana keiki i koe he opiopio aia no ia me Gomez.
HOOUNA IA KE KAUOHA E KIAI MAKALA I NA MOKUKAUA SEPANIA.
Ladana, Apr. 17. He lono telegarapa kai hoea mai nei i na luna aupuni a pau o Amerika a me ke Kanikela no ke kiai ma kaala ana i ka nee ana a na mokukaua Sepania maloko o na wai o Beritania, a e hoike aku hoi i ko lakou nee ana me ka hoohakalia ole i ke Keena o Wasinetona. Ua manao ia ua loaa like aku keia mau kauoha i na Emebase a me na Kanikela o na wahi e ae.
HAUNAELE MA MALAGA.
Ladana, Apr. 19. He lono kai loaa mai i ka Daily Mail mai Gibelareta mai o olelo ana. He telegarapa kai loaa mai nei i anei mai Malaga, ma ka Poakahi nei, na ulu ae kekahi haunaele maanei a ua make ka paele kuku a ke Kanikela Amerika, a ua hoehaia he lehulehu wale ona kanaka.
Ua huli hoi mai nei o Keo Kaaka maluna mai nei o ka mokuahi Alameda mai Wasinetona. He maikai kona ola kino.
Nuhou Kuwaho.
Maluna o ka mokuahi Mariposa i loaa mai ai na mea hou o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou me ka hookaulua ole iho:
Madarida, Apr. 15. Ua kuai aku la ke aupuni o Sepania he elua mau mokuahi holo loa no ka hoolilo ana aku ia laua i mau mokukaua no laua na inoa o Normania 8242 tona a me ke Columbia he 7240 tona.
Ua hoololi ae la ka Moiwahine o Sepania, i ke kue ana aku i ke kaua, a aia oia ke lulu la no ka waihona kaua o kona aupuni he miliona dala pesto.
Nu Ioka, Apr. 14. Ua haalele aku la kekahi mau mokukaua holomama o Amerika, oia na mokukaua Masekuseta, Texas, Burukelina, Columbia a me Minneapolis i kahi hoolulu moku Hampton Road no kahi maopopo ole malalo o kekahi kauoha i sila ia.
Thursday Island, Apr. 15. O na lono mai ka Hikina mai, ua puka hou ae la he mau haunaele ma Pilipine.
Pekina, Apr. 15. Aia ka Emepera o Kina, ke liuliu la no ka hookipa pumehana ana mai i ke Keikialii Heneri o Rusia.
HE WAILIULA NANI.
Oiai, kekahi puali hoomoe alahao o Soudana e hana ana ma na waoakua o ka Nile, ua ike mau aku lakou i na wailiula nani loa. Ma kahi a na kanaka hana e hana ana, ua ike ia iho la kekahi wailiula kupanaha loa, oia hoi, ma ka nana aku i na kanaka hana mai kahi mamao mai, me he mea la, aia lakou iloko o kekahi lokowai nani kahi i hana ai, a ma na aoao a pau ua hoopuni ia lakou me na ululaau uliuli me na wailele e kahe mai ana a me na moku he lehulehu wale e holoholo ae ana. I ka wa e nana ia aku ai maloko o na ohenana, ua oi loa ae ka moakaka.
NA MAKE O NA HAWAII.
No ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka aku nei makou i ka papa inoa o na make o ke kulanakauhale nei o na kanaka Hawaii me na lahui e ae.
Apr. 26. – Kiakahi 69 mak. Kaumakapili; Kimeona 74 mak. no Kaumapili: Tong Fook 64 mak. no Pauoa.
Apr. 26. – Aho 1 mak. no Alanui Nuuanu.
Apr. 27 - Ching Fook Ki 34 mak. no Manoa.
Apr. 28. – Sing Kao 45 mak. no Haukipila Pake.