Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 7, 12 February 1898 — Page 1

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE IV.      HONOLULU, POAONO, FEBERUARI 12, 1898. HELU 7

 

KA NUPEPA KEALOHA AINA

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he 5 keneta.

E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

Ka Nupepa Puka Pule

Ke Aloha Aina

Hookahi makahiki                   $2.00

Eono mahina                           $1.00

Ekolu mahina                              .50

Hookahi mahina                          .20

EMMA A. NAWAHI.

Puuku  o

Ke Aloha Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

Na Palapala.

Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopuka ia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o ka poe na lakou i kakau mai.

 

Ka nupepa KE ALOHA AINA:

Aloha oe:

            E hoolaha akea ae oe imua o ka lahui, oia keia; Ma ke Sabati la 6 nei, ua noho he halawai a Beniamina Cluff ma Laie nei, he haole i hoouna ia mai nei e hoohui me na hoa o ka ekalesia Moremona, mamua ae o kona hiki ana mai nei, o kana hoike, he aloha aina maopopo oia, e hoihoi ana i ka Moiwahine nui kona ohohiaia, oia kana hana i hoouna ia mai nei kekahi Senate o Uta e hooikaika ana i ka pono o ka lahui Hawaii, oia no ke kumuhana mua i wehe ia mai i ka manawa i noho ai ka halawai ua mahalo a  .

            O ka lua o ke kumuhana oia keia Ina e hoihoi ole ia ana ka Moiwahine, heaha ka oukou m@u kumuhana maikai e hookomo mai ai malaila? ma keia mahele elua o ke kumuhana ua hookomo aku kekahi poe, e nonoi ponoi aku ia Amerika, e hoihoi i aupuni moi, @e noho papalaau aku malalo o na hooponopono a Amerika, ua nui ke pi-o o o ke anaina. Ua hookomo ia mai na ninau lehulehu, e koho maoli ia aku ai he hoohuiaina maopopo oia.

            Ua ike koke ia aku kona maalea oi aku, a he akamai helu ekahi ma ka olelo Hawaii, a e lohe ana hoi oukou i keia mau mea ma Honolulu Auwaiolimu.  E wehe ana oia he halawai a puni na mokupuni, @ia mai ke hele aku la, e nana mai, a e hoolaha koke ae, mai lohi.

            O ka'u e pane aku nei ia oukou, e hele ae oukou i kana halawai i lohe oukou i ka mea oiaio, a hoolaha hou aku i ke akea, o keia ke akamai helu ekahi i ka'u ike, o na pane i pane lahulehu ia mai, ua paa i ka hoopaa ia ma ke kakau ia ana, a e hoouna koke ia aku ana ia moolelo ke ku mai ka mokuahi, imua o na Senate, e heluhelu ia ana na kumuhana lehulehu e ke Senate hoohui aina imua o ka hale, i pono kokua ma ko lakou aoao, a mahope iho, ua noonoo koke ia, he hana hewa keia ka pane ana aku i kana mau ninau ke hoopokole ia nei me ka awiwi, i hoopuka koke ae ma ka puka la.

LALA HUI ALOHA AINA.

Laie, Feb. 7, 1898.

 

KU-IKU-I HANAUPELE, HELE I UKA, HELE I KAI,

HELE I KOU WAHIEPEE AI A NALO.

            I keau holomua o na la i aui wale aku la keau hoi e hooma@u ia ana e ko kakou mau Lani Moi i hala e aku i kela ao, a oiai ko makou la kamaiki e holoholo ana ma na lae kahakai o ke one wali o Ohele o ke kai o Paikaka, o na hopuna olelo maluna ae, he hopuna olelo ia o wale waha i na kamaiki opio oia mau la, a he paani punahele loa hoi ia lakou, e ku-iku-i ana kekahi mahope o ke kua o kekahi, me ka heluhelu ana i kela mau hopuna olelo maluna ae, a pau aku la ka hapanui o na keiki i ka holo e pee iloko o ke opu weuweu a wahi e ae paha e nalo ai oia, koe iho la hookahi o lakou i hoolilo ia i akua a oia no hoi ka mea nana e huli aku i kahi o na keiki e pee ana.

            He oiaio, ua hala hope aku la ia au holomua o ko kakou aina aloha, a ua nalo pu hoi me na paani punahele ana oia mau la, a hoea mai nae i nei au holo hope o ko kakou aina i keia mau la, ua hoea hou mai la he haupeepee akua ano hou.

            A aia ko lakou kahua paani mauka o Auwaiolimu, a maloko hoi o ka halepule o na oiwi hanau o ka aina i noho alakai la e ka Hoomana Maremona o na la, aia he loli ano nui ana o nei haupeepee akua ana o nei wa i ka wa i hala, oiai hoi ko kakou haupeepee ana na kakou iho no e koho aku i kahi mea i ak@a.

            O keia ae la hoi e hoea mai nei mai Lokopaakai mai nei na akua i hoea mai nei, a i hele mai nei e huli pono i na hoahanau oia hoomana e pee nei malalo o ke aloha i ko lakou aina hanau, a oiai hoi, wahi ha a kela poe o lakou e noho mai la i Lokopaakai, i na ka e ae aku na hoahanau o ko lakou hoomana like e noho nei maanei nei e hoohui aku i ko kakou aina me Amerika, alaila, e loaa ana ka ia lakou la, he pono oi ae o ka lil@liie a me ka lelolelo anapanapa o ke gula me ke daimana.

            He kupaianaha o na kupaianaha, ke kuhihewa ole ko'u manao ana, oia hoi, o ko lakou holo ana aku nei la i Lokopaakai i holo aku nei la @o ka pono oi ae o ke kino a me ka uhane, oia hoi, lako i na mea e oluolu ai ke kino, a lako pu la hoi i na mea e ola ai ka uhane, eia ka, a'a a ae aku lakou nei e hoohui aku ia kakou me Amerika, alaila ka loaa ka pono oi aku ka lilelile ia lakou ala o o, kahaha ko'u manao no nei mau wahi olelo puahiohio e haupeepee nei ma na huina alanui o ko kakou kulanakauhale alii, a hoea loa aku auanei ma na kaiaulu aloha o ko kakou aina hanau, a e ku mai no auanei na oiwi aloha aina oiaio a pau me ka manao lokahi maluna o keia mau ninau nui o ka la penei:

            O na hoahanau anei o ka Hoomana o na poe Hoano o na la hope o Auwaiolimu a me Laie, o lakou anei ka panina hope loa o ka hoohui aina i keia mau la? Oiai nae kakou i na la i kaahope koke ae nei no he hookaei puuwai, hookahi ka manao a hookahi hoi ka auamo like ana i na ehaeka o keia noho ana pili-aiku ana, a i ka wa nae i hoea mai nei o ke akua haupeepee o Lokopaakai a na wahi hoahanau mailuilu puni wale o laila, i hoouna mai nei paha ia lakou hoahanau iho o ka Hoomana hookahi o Auwaiolimu a me Laie e kokua aku i ka hoohui aina, ke oiaio hoi nei lono, alaila, e hoohuli mai ana anei o J. Kanui, J. W. Kaunamano, Mrs. Makanoe Kaaepa, Apelahama ma a me ka hapanui o na hoahanau oia hoomana i ko lakou kua ia kakou, a o ko lakou alo @ ke kanaka e, a me na wahi hoaha nau mailuilu o Lokopaakai. Ea Ina pela ka mea oiaio.

            Aloha wale na hale o makou i makamaka ole,

            Ke alahele mauka o huli wale la e-huli wale, puni wale.

            He oiaio, aia no iloko o ka lakou heluna e huli aku ana no kahi poe a o na inoa mai@ai i hoike ia ae la maluna, aole paha lakou e puni aku ana, aole hoi e hihi o ka noho ana iloko o ka hoomana hookahi. Ua wa ia na hoahanau a pau oia hoomana. Aole anei hoi i ano like nei wahi haupeepee ana o nei wa i kela hoomana, e like me na haupeepee ana o ka Ekalesia o Kaumakapili i ka wa e noho kahu ana o Rev. J. Waiamau, pau na hipa o ke kau liilii i o a ia nei.

            I kou manao ana, ua like no, oiai, mamuli o ke kakoo ana mai o na poo alakai maluna ae ona, i kauliilii ai na hipa i o a i anei; pela aku ana no ka hopena like o na hoomana e ae, ke kakoo mai ko lakou mau poo alakai i ka hana i makaewaewa loa ia e ku poe aloha aina oiaio a pau, nolaila, o ka kakou no ka makaala aku ina ouli hiki mua onei haupeepee pouliuli ana o nei mau la e nee mai nei, a oiai, ma kahi e uwahi ae ana, he ahi ae no ko lalo a e loaa aku ana no ia kakou ka oiaio o nei. Ku-i-ku-i-hanaupele ano hou o nei mai la Kamehai nui wale a ka Eepa i hoohua mai ai, Lapuwale o na Lapuwale! Ke oiaio nei mau lono e wa olelo nei ma na pipa alanui, a ma kahi mau nupepa no hoi o kakou nei.

 

UA HOEA HOU MAI.

            Ma ke kakahiaka Poaha nei, i hoea hou mai ai ka mokukaua Farani Duguay Trouin, Kapena Pugibet, he 27 la holo, mai Callao mai, aole i maopopo kahi o ka pohaku hekau o kana huakai e kaohi ai i kona hele ume, aka, ua hoea ae nae ke kauoha iaia e holo pololei mai no Honolulu nei, a i ka hoomaopopo wale ia aku no e holo ana oia no Kina, mamuli o keia mau ooloku kaua e hekau la maluna o kona mau kapakai.

            I loko aku nei o ka malama o Okatoba o ka makahiki i hala, i kamoe aku ai kona alahele no Kapalakiko no ka huli hoi ana i ka home, a e ku ana ma na awa like ole o Amerika Hema o ka hoohala manawa ana, aka, iaia nae ma Callao, ua loaa ke kauoha iaia e holo pololei mai no onei.

            He mokukaua keia i uhi ia kona kino me ke kila, a nona hoi ka nui o na t@na i hiki aku i ka 3,600. a e halihali ana hoi maluna o kona hokua ia 10 pukuuiahi nunui, a me @@@ pu liilii. He 350 ka nui o kona maua kanaka. O Komod@a Fort, ke Alii Kiekie maluna o kona oneki, a o na hooponopono ana malalo iho, malalo no ia o Pugibit, a o na alii e ae oia mau no lakou ma ko lakou kulana mau, elike me na alii mua i hoea mai ai ia nei. E hookaulua iki iho ana paha oia ia nei no eha a elima la, no ka hoopiha nanahu ana, a h@lo aku no ke kai malalo o ke kauoha i sila ia.

 

HE AHA MELE NUI.

            E wehe ia ana he Aha Mele Nui no ka pomaikai o na Elele e noho mai la i Wasinetona, ma ka luakini o Kaumakapili, ke hiki aku i ka Poaono, la 19 o Feberuari, 1898, malalo o na alakai ana a ka Bana Lahui Hawaii.  E komo pu ana he Puali Himneni okoa.

            Nolaila, e ala e na Aloha Aina io a me ka poe no hoi e kokua mai ana i