Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 4, 22 Ianuali 1898 — Page 4

KE ALOHA AINA

 

Ka Lani Alii O Hawaii

Ma ka Moana mai nei o ke ahiahi Poaono nei, i loaa mai ai na hoikeike aua no na mea e pili ana i ka noho ana o ko kakou Alii Aimoku, iloko o ke ola mau, a i oololi ole ia ae hoi ke ano mai Kona nee ana ae mai ka Hotele Shoreham a hiki i keia la. O ka hoea mau mai o na lono elike me ia, he kupaa ana ia i ka ikaika kaohi iloko o na umauma o na oiwi ponoi o ka aina e hea mai ana ia kakou mai na aina mamao mai, mai hoololi, mai puni wale, a mai ae aku e hookomo i ko kakou mau kino iloko o na hana pahele a ka poe nana kakou i k@makaia. O ko kakou hoomauawanui, me ka wiwo ole i na poino he nui e kau mai nei maluna o kakou, ka mea nana i hoolana mau i ka manao o ko kakou Alii Aimoku, ua hooko mau ia Kona leo alii, mai kinohi mai a hiki i keia la. A nolaila, elike me ko kakou ikaika ko ka lahui, pela no hoi ka ikaika hana iloko o ka puuwai o ke Alii me ka hoomaha ole, e kuekaa ana i kahi e loaa ai ke alahele malaelae e hoea aku ai kahi o ke ao aina. E hauoli mau kakou no ka loaa mau maio na lono no Kona ola kino.

 

HE OIA MAU NO NA ELELE

Elike no me ko makou manaolana mau, e loaa mai aua he mau nuhou hanoli mai ko kakou mau Elele mai, a me ke ano hoi o ko lakou noho ana ma ka aina malihini, pela io no i hoea mai ai ma ke ahiahi liula o ka Poaono nei, he mau ukana makamae na makou, a he o wili lauae hoi no Makana i kanaenae, a i mohai aloha hoi na ko makou mau makamaka heluhelu, mai ka la hiki i Haehae a ka welona a ka la olu o Lehua. A oia hoi ka makone e awiwi nei i ka hoike aku. Aohe wahi i koe, a kanu loa ia aku ke kuikahi hoohuiaina iloko o ka lua pa'u o kona make mau loa.  nolaila, o ka makou wale no, e uumi iho na hau, e pepelu iho na kuii, a e nonoiaku i ko Iehova Sabaota mau kokua ana ia kakou a pau, no ka hooholo pono loa ia o ka kakou mau hana a pau, a i ole ai hoi e kau mau  mai ka leo maua o ka poe malihini maluna o ko kakoumau hokua. Wela no ka hao i na Elele, a enaena no hoi na hana iluna o ke kahua kaua o ka po maikai.

 

KA LONO HOPE LOA

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Miowra i keia kakahiaka nui poniponi Poalua, mai Victoria a me anekova mai, i loaa hou mai ai ia makou, ka le@a hope loa a kekahi o na Elele e puka aku la ma ko kakou pepa o keia la a i kakau ia hoi ma ka la 2 o Ianuari, 1898 He haawina makamae keia na Ke Aloha Aina e pulama nei, oia hoi, e panai mau ia ana makou me na mea hou makamaka wale no, e hoohauoli mau ia ai ka manao o ko makou poe heluhelu, ka mea hoi a makou i hoike mau aku ai o Ke Aloha Aina wale no kahi e loaa ai na mea hou kauke@io, e noke ai oe i ka hoonuu a lawa ka makemake. O na lono e pili ana no ko kakou mau Aliikoa e nee la iluoa o ke kahua kaua o ke kue hoohiu aina, aia lakou a pau iluna o ke kiekiena o ka ma naolana kahi i ku ai, a o ko lakou mau ene@i hoi, aia ia ke noke la i ka hooikaika me ke akenui e kau ma kela aoao, aka, aole nae e hiki, no ka mea, ke pau la na koa i ka auhee, a i ka hoomaopopo ia, me he mea la, ua pau a ua maha ka manao o na alihikaua a ka lahui, a ke hoea hou mai kekahi mau lono ma keia mau iho, ua ku ka luhi o na Elele, a ua ko hoi na leo pule a na haipule

 

UA HOOHIKI I KA REBUBALIKA HAWAII

No ko makou manao maikai, a i mea hoi e ike mai ai ka lahui Hawaii i ka pipili mau o ka oiai@, mahope o ka makou mau huaolelo i hoike mau ai, a i kue ia mai hoi e ka hapanui o ka poe i pee iho ia lakou, malalo o na ula leo, me ka manao e hoolilo ia makou i luahi na ko lakou mau manao inaina, aka, o ka manao  nae i ulu wale ae no, me he ohu nalu la, aole ia e kupaa mau nona iho, e aluhee aku ana ia a lilo i ole, pela no hoi makou e ike nei i ka oiaio hookamani ole oia mau olelo, a i wahi hoi e maopopo ai keia Hawaii, i lawe ae la i ka hoohiki e lilo i hoa kaana pu no ke aupuni Republika o Hawaii, oia no o Robert W. Wilikoki, ka lihikaua malalo iho o Sam'l Nowleiu, i ke kaua i Ianuari 6, 1895 ma ka puu kaulana o Leahi, a i mea hoi e hiki ai ke hoopololei ia ka makou mea e hoike nei, ke lawe mai nei makou i na mea i hoolaha akea ia maloko o ka nupepa puka ahiahi ka Buletina o ka Poalima nei, a ke oiaio hoi kana mea i hoike ai:

"no ka manao nui no ka hoihoi hou ia mai o na pho Kiwila i lawe ia, ua lawe ae la o Rober W. Wilikoki @ ka hoohiki hooia o ka Republika Hawaiim oia ke aupuni a me kona mau kanawai"

Aohe no a makou mea e hoohalahala aku ai no kona hoohiki ana aku la i hoa no ka Repubalika Hawaii  no ka mea, he mea no ia ua kau mua kona mau kahoaka i ka puka auiani, a o ka hooko ana i kona hopena, oia ae la paha keia a kakou i ke ae la, no ka mea, ke olelo nei hoi keia pepa nana i hoolaha ae la, o ka pono Kiwila ka maunu nana i hooia iaia, e lilo i lala no ke aupuni hou. Ua pono, kuu ia i ka pahu loa.

 

NA ELELE HAWAII I WASINETONA

E Na Kiai e hai mai?

UA MAULEULE KE KUIKAHI HOOHUIAINA

 

Kiai paa ia ka Maka ha e na Elele

 

Aohe Pueo Nana e Po'i

 

O Iehova ka Hae ola Hawaii

(Maluna mai o ka Miowera.)

Ke Aloha Aina

Aloha oe:

O ke kulanan o na Elele a ka lahui e ku nei iloko o keia mau la, oia no ke kali ana i ka la a me ka ho@a e hoea mai ai ka noonoo ia o ke Kuikahi Hoehuiaina, a me ka Palapala Hoopii a na Ahahui Aloha Aiua o na Kane a me na Wahine a oia ka manwa ano nui e hookui mai ai me na Elale.

O na kahua paio a na Elele e ku nei, aia no ia maluna o na kulana like, e like me ka nui o na nioau, e hoolei ia mai ana imua o na Elele, pela no ka nui a me ka hikiwawe ke pane ia aku imua o na poe a pau i halawai me na Elele, ua ulu mai no he mau ninau ano hou i hoomaopopo ole ia e na Elele oiai lakou ma Hawaiim aka, ua hoakea mai ke Akua, i na Elele, a ua paneia aku me ka maopopo loa, o kekahi o naninau ano nui a ka aoao hoohuiaina, e wahawai nei i ko Wasinetona nei poe, oia no ka olelo ana; Ina aole e hoohui o Amerika ia Hawaii, e lilo ana ia Iapaua, a i ole, ia Britania paha, aka , i kekahi nae o laua.

Ua hoolei ia mai na ninau like ole imua o ua Elele mluna oia Kumuhana, a ua pane aku na Elele, aole loa i noonooia ia mea ma Hawaii, aole no e hiki ke hana ia ia mea, ua ninau ia mai na Elele i na he mau kumu kekahi e hiki ai i na Elele ke @oiaio aku i ka hiki ole ia Iapana a me Beritania ke lawe ia Hawaii, o ka pane i loaa mai na Elele aku maluna oia ninau, oia keia:

1--O Ka noho hoaloha a makamaka ana o Iapana me Amerika Huipuia, a i paa loa hoi kekahi i kekahi malalo o na kuikahi kalepa no laua iho, ua hii loa ke manaoioia me ke kanalua ole, aole e aa o Iapana e kue i ka Amerika alahele e hana ai no Hawaii, in a no e waiho mai ana o Amerika ia Hawaii ma ka hoohui ole, e like aku ana no ke kulana oia wa me keia wa, a i na i makemakeio o Iapana e lawe ia Hawaii e like me ka olelo a ka poe ake e @lo o Hawaii ia Amerika, hiki wale no ia Iapana ke lawe i na wa a pu, i na no i keia la, a i na no mamua aku nei aole e kali o Iapana i keia Kuikahi a i ole, i ka manao o keia poe hoohuiaina, aia a pu keia Kuikahi alaila, komo mai e kaili ia Hawaii

2 No na mea e pili aua ia Pelekane, no kona komo mai a lawe ia Hawaii, aole loa ia mea i moeohaue ia, oiai, o na kaupale@a ana Beritania iaia iho, a me Faraui, ma ka laua kuikahi i ae ai e ku o Hawaii i Aupuni Kuokoa iloko o kanalima makahiki i hela ae nei, ua olelo ia ma ua kuikahi la aole e lawe o Pelekane i ke kauwahi o Hawaii, a pela pu me Farani, nolaila, aohe ne mea nana e kono mai i na noonoo ina aku, no ka lilo o Hawaii ia Pelekane, koe wale no i na nona ka ikaika e lawe ai e lilo ana no he hana i hiki loa ke hanaia i na makahiki eha i hala ae nei, a i keia manawa no, aka, aole e aa o Pelekane e hana i kekahihana kaili a lima nui i ka aina o kekahi lahui nawaliwali, mea e hoohaukae ia ai kona inoa maikai.

Me keia mau wehewehe i lilo ai i mea nana i hoololi ae i na manao o kekahi poe a lilo i poe kue hoohuiaina.

Nolaila, ke paio nei makou ma na aoao o pau a Kakina ma e hoololi ae ai me ka manao e nele ana makou me ka makaukau no ke pale ana aku, aka, aole loa pela, aole e lanakila na hana kolohe. Ma keia wahi iho la i hailuku ia mai ai maua e ka enemi no ka hupo ike ole, hawawa, a lala aku, aka he okoa ko ke Akua hooponopono ana.

O ka ulu anan mai nei o na hana e pili aua ia Kina, oia ka mea nana i hooulu hou ae he mau noonoo ia ana, o hele loa mai ia mau hana a hiki i Hawaii, nolaila, ke manao nei ka poe hoohui aina he mea ia naea e hooikaika hou ia ae ai ka aoao hoohui aina, aka, aole no makou i kuhau no ia mau hana, a na ka hopena e hoike mai i na aoao e lanakila ana.

Ua hoao mau mai o Kakina e kono ia makou e hele aku i kona wahi, aole makou i ae aku, a ke ku mamao nei makou mai na mea e olelo iaae ai, au lilo aku makou i poe kakoo no ka hoohui aina. O keoni a me Kalauokalani kai halawai ma ke alanui me Kakina a ua koi mai la ia laua, aka aole i ae ia aku.

O na logo hope loa, ua hoolaha ia  mai ne e na nupepa o anei nei e lawe koke ia ana ke kuikahi a noonoo i au la mua e noho mai ai ka Ahaolelo i ka Poakolu ae nei, uolaila he manaolana, e hoea koke mai aua ka hopena o keia ninau. Kuu Aloha Aina ua hala ka makahiki 1897 ka makahiki hoi naua i hoolalelale ae i kuu lahui no ka na-i ana i ka pono kumu o ka aina, ke haawi nei au i na hoomaikai ana, a ke kalokalo ae nei, o ua ehaehaa me na kaumaha o kuu lahui, e anamo pu aku oia ma kona alahele no ka wa mau loa, a o kona mau hoop@kai ana mai i ka lahui, e kono ana oia i ka makahiki hou. e hii mia anu i n hoopomaikai ana maluna iho o ka lahui a me ka aina. Nolaila, ia kakou e komo nei iloko o ka makahiki hou, a e like me kona hoea malihini ana mai, pela no na haawina pomaikai aua e hali mai nei, n2laila, e ka makahiki 1898, kau e kahoahoa ae nei ia oe, iloko o kou mau la, e hoolei mai oe i ka lei o ka lanakila maluna o kuu lahui nawaliwali i hoope2a ia, a e kukulu hou ia ai ka pono kumu o Hawaii aloha.

Maikai ke ola kino o na Elele a meke Alii.

I kou hooki aua i keia, e ae mai iau, e haawi aku i ko ke Lii ko"u, ko ko"u mau hoa Elele, aloha Happy New year i ka lahui. Aloha Hapenuia a pau loa. Happy new year to all. Jas. K. Kaulia. Wakinekona, Jan 2, 1898

 

KA NINAU HOOHUIAINA O HAWAII

 Waiho ia, no ka Poakahi i hala aku la

 

Kue na poe Mahia mai oa o o ka Aina

"Wasinetona, Ian 5. Ke hoike aku nei au ma keia Poakahi ae mahope o ka pu ana o na hana o ke kakahiaka e hoonee mai ana au iloko o ke Senate no ka noonoo ia ana o ke kuikahio Hawaii. A ke hoike hou aku nei no hoi au e hoomau ia aku ka noonoo ia ana i kela a me keia la e noho ai ka hale mahope aku a hiki i ka pau ana oia kumuhaua"

O keia ae la na olelo a Senate Davis, ka lunahoomalu o ke Komite Senate o na Aina E, i hoopuka ae la, kekahi hoi o na kum@hana e paio ia aku ana me ka hahana maloko o ke Senate. He kaua hahana io ana ke hoea mai ana, a au maopopo hoi ia Senate Davis ia mea aka, ua lawe ae la oia me ka wiwo ole i ke alakai ana i ka aoao ana i manao io ai e lo@a ana iaia ka lanakila. Ua loaa iaiai ke koikoi loa o na poe maka aoao kue.

O na kanaka mahiai mai na wahi mai a pau o ka aina, aia lakou ke hoopiha la i ko lakou mau Senate me na palapala kue.

Eia kelohe ia mai nei e kapili hou ia ana he mokuahi hou no ka hui laina mokuahi Pakipika, @na ke kaumaha o 10,000 tons a ke paa io keia mokuahi, o keia aua ka mokuahi nui hookahi ma ka moana Pakipika nei.