Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 2, 8 January 1898 — Page 1

KE ALOHA AINA

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE III.      HONOLULU, POAONO, IANUARI 8, 1898        HELU 2

 

KA NUPEPA KEALOAH AINA

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi, he 5 keneta.

E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na @ anikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka Pule

Ke – Aloha – Aina.

Hookahi makahiki       $2.00

Eono mahina   $1.00

Ekolu mahina  .50

Hookahi mahina          .20

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o

Ke – Aloha – Aina.

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

NA LEALEA O KA MAKAHIKI HOU.

            Mamua ae e ke poha ana mai o ka malamalama o ka la, a i ka po hoi mamua iho o ka hoea ana mai o ka makahiki hou, aia hoi, ua ike ia na mea a pau e liuliu ana no ka hoolawa ana me na mea ai ma ko lakou mau home, ho, e laa ka puaa, ka moa, ka i-a a me na wai hoohiluhilu o luna o na papaaina, e laa ka waina, a me na ano wai like ole, i ku i ko ke kanaka noonoo. Ua piha pono na hale a pau i na mea i hoomakaukau ia.

            O kekahi poe hoi, ua hoomaka e no lakou e malama i ko lakou hauoli makahiki @, i ka hora 12 ponoi o ka p@, no ke ka@na pu ana @ make ana.  Ua kani-ke ae na bele kanikau e hoike mai ana, na nalo loa aku la ka hanu a me ke kuhikuhi manawa oia makahiki, a ua hoea mai la he pani hou ma kona wahi.  Ua haawi ia ae la na leo kahoahoa i ka Makua Nui maluna, no kona haawi ana mai i ka hanu ola iloko o ko kakou mau kino a halawai me keia makahiki.  Mahope iho o ka pau ana o na leo kahoahoa pule iloko o kekahi mau anaina ohana, ua haupa iho lakou i na kohi kelekele a ka Puukolu, ua ai a lawa, a ua inu no hoi a kena i na lako i hoomakaukau ia.

            O ka makou mea i mahalo ai, oia no ka ike ana aku i ka hapanui o na ohana a pau maloko nei o ke kulanakauhale, ua hoolohe mai lakou i ka leo a'o i hoike mau ia aku maloko o na kolamu o ka kakou milimili nei, a ua pale ae hoi i na uhaai ana a oi aku mamua o ka mea kupono.  Ua hookola ia, mamuli o ka nuiole o na poe ona maloko o na kauhale a ma na alanui akea hoi oloko nei o ke kulanakauhale, e hoike mai ana, ua loli ae ka malama ia ana o keia makahiki i ko ka 1897

NA OULI HIKI HIKIMUA O KA LA.

            Ua kipa kauhale ae na poe hookani ohe, a pela no hoi na puali himeni e like me ka mea maa mau i ko Honolulu nei.  He hoohauoli ana aku keia i ka poe e noho ana ma na home, a ua hoolele pohaku a-la paa mai no o Kaueleau kekahi poe, he makana Hapenuia na ia poe i ka poe i kipa aku e laulima pu me lakou  ma na hana hauoli i ku i ka naauao, aole no i hooki kekahi poe himeni i ka lakou hele ana ma na kauhale a hiki i ka po ana o ka la.

NA LEALEA.

            Ma ka hora 9:40 a.m., ua kani ae la ka pu hoailona no ka heihei waapa kao mawaena o na alii o luna o ka mokukaua Balatimoa a me ka Adamu, a oia no hoi ka wa i ulele like aku ai laua no ka mea e kaa ana ke eo o ke kahua heihei.  Ua kaa mua ke alakai ana i na hoe waapa o luna o ka Adamu, aka, aolo nae i liuliu ka manawa ma ia ano, a lilo koke aku la na ka Palatimoa ke alakai ana, a kaa ae la lakou mamua o ko lakou hoa paonioni, a me ia ano i hoomau ia aku ai a hiki i ko lakou huli hoi ana ae i ka boe, a he elua anana hoi ke kaawale mawaena o lakou ia wa, a i ka huli hoi ana no loko nei, a hiki i ka pahu eo, ua like me @ anana, a nolaila, ua eo na heihei waapa i ko ka Balatimoa mau keiki hoe waapa.

            Oiai hoi na heihei waapa e malama ia ana, eia no hoi he paani kinipopo e malama ia ana ma ke kahua kinipopo kahiko o Makiki mawaena o ko Honolulu poe keiki kaeaea a me na poe hana o loko o kahi o Theo. H. Davis, a ua kaa ke eo i ko Honolulu poe.

            I ka auina la, ua malamaia he paani kinipopo mawaena o ka Razzle Dazzle a me ka Hui Kini popo Tarara, a iloko o 2 hora me 20 minute i paani ai laua me ka hooikaika nui ana e kaa ke eo i ka Razzle Dazzle ia 11 puni me 8 a kona hoa paio.

 

HE WAHI HANA PAHAOHAO

 

            Ua komo mai iloko o ko makou puuwai ka hoohuoi no kekahi hana a ke aupuni Repubalika Hawaii, i hoike ae ai maloko o kona wahaolelo, oia hoi ka Avalataisa o ka Poakahi nei, a i panai pu ia mai hoi me ko keia kakahiaka Poalima, e pili ana i ka hooko ia ana o ke koi poho a kekahi haole, nona ka inoa o Jas. Dureell, o Amerika Hema, kekahi hoi o na mea i komo pu iloko o ka hookahuli aupuni o ka 1895 a i hoopaa ia hoi iloko o ka halepaahao o Kawa no kekahi manawa, a i hoolaha hou ia mai nei kona inoa pololei maoli o James Dunwell.

            O ke kumu o ke pahaohao, aia a nalowale keia kanaka, a i ole, make paha, oia ka wa i puka ae nei o keia mau hoikeike ana, oia hookahi kai loaa ka pono o keia koi poho, a o kekahi poe e ae, he nele ko lakou ma na ano a pau, aka, e hiki mai ana no nae ka wa e hookaakaa ia ai na maka o ka poe nana keia mau hana, oia hoi, ua like wale no ka lakou mau hana a pau, me ka mea hoonaukiuki aku ana i ka manao o ka poe i hoopaa pio pu ia, a i koi no hoi i ko lakou poho mamuli o ko lakou hoopaahao hewa ia ana iloko o kahi paa.

            Manao anei kakou, he mau hana ia i hookoia e ke aupuni malalo o ka manao maikai, aole anei no ka ike ua lele ka manu mai ka punana aku, oia keia hoolaha hookamani i puka ae la i ke akea, me ka manao, aole e hoomaopopo ia aku ke kao-na o ko lakou hana ana pela, aka, no makou iho, ua ahuwale ia me he aniani la, a pela i hiki ai i ka oi o ka makou makapeni, ke hoike mau aku i @a hana popopulu a pau a ka poe i manao, pela iho la lakou e pakele ai i ka ale nui, a ma kahi ale iki hoi ka hooikaika ana, i ole hoi e koikoi loa aku ka anamo ana i na haawina o ka pilikia maluna o ko lakou hokua.  He maikai no hoi paha ia, aka, o ka hewa ae la kela e olowa@ koke mai ai na leo kupinai o ka poe kue i hoopilikia wale ia.  E pono no nae kakou e nana aku, mahope auanei kapa ia mai makou, no ko makou lilo no he poe kue, oia ke kumu o ko makou hoopuka mau ana aku i na manao kue.  Aohe a makou nana no ia mau ano olelo, hookahi mea nana o ka hopena oia mau hana.

 

UA KUNEWA AKU LA I KAHI MAU.

 

            Ua hala aku la ka makahiki 1897 me kona mau hoomanao ano nui, a kakou e poina ole ai, aia iloko o kona mau la he maewaewa i hele a paku'i i na mea a ka manao e hoomanao ai, a e like no hoi me ka nee ana o ka ohu halii maluna o ka piko o na lau laau o ke kuahiwi, pela no hoi i nalowale aku ai ia mau mea i ik@maka ia ma kona wahi mau me ka hoi hou ole mai ihope nei.  Iloko no hoi oia makahiki o ka lihaliha a me ke kaumaha, ua hana no ka lahui Hawaii, i kekahi hana e hiki ole ai ke hoopoina ia i na hanauna ma keia hope aku, ma o ko lakou hoohui ana ae ia lakou ino i hookahi umauma, @ i hookahi hoi puuwai ma ka hana i ku i ka naauao a me ke kaulana, mamuli o ko kakou hoouna ana i mau Elele i Wasinetona, ka mea hoi i olelo ia, he poe nawaliwali a hiki ole ke hilinai ia, aka ke ike ia nei i keia mau @a, mamuli o ko kakou hana ana pela, ua haalulu na kuli o ka poe e kue nei ia kakou no ka hoea mai o ke kulana kupilikii maluna o ua poe la.

            A e like hoi me ka hoea ana mai o na la omaka mua o keia makahiki ke manaola na nei makou, e kokua mai ke Akua Kahikolu i ka kakou mau nonoi ana aku @aia, mamuli o ka pepelu ana iho o ko kakou mau kuli me ka manaoio mau, Oia no ke kiai o ka wa popilikia, a o ka Puukalahala hoi o ko kahou mau Elele e noho mai la i ku aina malihini.

            A o ka panina pau o na lealea oia no na heihei kaa hehiwawae i malamaia maloko o ka Paka o Kewalo, a iaia no hoi hookuu na hana ma ka hora 11 o ka po.

 

NA HEIHEI O KEWALO.

 

            Elike no me na mea i hoolala ia no ka malama ia i mau heihei ma ka Paka o Kewalo, i ke ahiahi o ka la Hapenuia nei, oia hoi ka Poaono, pela no i hooko ia ai, ma ka hoopiha pono ia ana ae o na wahi a pau o loko o ua kahua la, ua hoopiha pono ia na noho a pau, ma ka heluna o na tausani.

            Ua hoolealea ia ka poe i kipa aku ma ia wahi, e na poe haumana o ke Kula o Kamehameha.  A e like no hoi me ke ano mau no hoi o na heihei kaa hehiwawae, pela no i hanaia ai i kela po, na nui no ka lealea, a ua lawa no ka makemake o ka poe i kipa aku ia mau hana hoohauoli o ka makahiki hou.

 

            Ua hookuu ia o Keoni Rikikini opio ma ka bona o $2,000 i noho hope ia e A. N. Kepoikai a me J. T. Aluli.
            Ua komo aihue ia ae ka halekuai papale o Murata ma ka po Sabati nei, a lilo aku la ma ke dala maoli he $5.60, a ma kekahi mau waiwai e ae o loko, ua hiki aku ka huina i ka $21.  Nui ka aihue, aone u@ poe.