Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 1, 1 January 1898 — Page 5

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, IANUARI 1, 1898         5

 

          ka hana a oukou i hele mai nei, e like me ka hikiwawe e loaa ana i keia auina la, nonoi na Elele e hookuu ia mamuli o na rula, aohe ninau he ike no oukou i ka namu? aohe ninau he naauao no oukou? oiai e namu like ana Elele a pau, aole olelo mai hapakue hoi kau namu ana, e like me na hoino no Kaulia a me Ka’auokalani, ma ka hua o ka laau e ike ia ai kona ano, he 15 minute a hookuu ia ka Aha ike Kuhina a na Elele.

          I ka hoea ana mai o na Elele mai ka rumi mai a ka holo (hall) aia he hapa kakini kakau nupepa e kali ana mawaho, ua ninau koke mai la, a ua pane ia aku e like @ la me ia maluna, ia wa i luli iho ai ke poo o ke kakau nupepa o ka Hoku, he nupepa kakoo ikaika i ko hoohuiaina, a oia no ka nupepa i hoike ole ae ia auina la i ka ike ana o na Elele i ke Kuhina, he mulea paha i ka Ape.

          Hui na Elele me ke Alii a hoike i na nuhou maikai me ka hauoli a hoonani ae la i ke Akua.

          Nolaila, e ka lahui, aole o ka holopono ana o keia mau hana a hoopalaleha i ke kiai ana ma ka pule, oiai, aole kakou i hoea i ka pahuhopu, aka, o ke ehu kakahiaka ka i lilo ia kakou, a na ko kakou Akua no e hoopakele mai, a e kokua mai i na Elele.

          Hookahi no a maua nonoi i ka lahui, i nui ke aho no maua, ua hala kekahi hapa o ka hana me ka holopono, a hookahi hapa i koe, oiai, ke hoao nei maua ma na ano a pau e pau pono ai ka hana a ka lahui, ua pau, a o ke kali aku me ke kiai ana i ka hopena e hoea mai ana, oia koe, a e hoea pu mai ana no me na hakoko ana a me na manaolana pu no no ka pono o ka aina, a na na lani e kokua ia maua a me ka lahui.

I aloha ko ka lahui a nui.

Na Elele a ka lahui.

KALAMAKUAKEALOHAAINA.

Wasinetona, Dec. 12, 1897

---

 

UA HIKI PONO AKU ME KA MAALAHI.

 

          Ma ke ku ana mai o ke Kulanakauhale o Pekina mai Kapalakiko mai, ma ka hora 12 o ka po Poalima nei, i loaa mai i KE ALOHA AINA, na hooia pololei ana, ua hiki pono aku na Elele a kakou i ke kulanakauhale Poo Aupuni o Wasinetona, e like me ka hoike a kekahi o na Elele e puka aku nei ma ka pepa o keia la, a ua huipu hoi me Kalaui Aimoku, a ua waiho aku i ka lakou mau hoike, no ka lana a ka lahui. Ua ikemaka o Kalani Aimoku i na waiwai a Kona lahui i haawi aku ai na na Elele e lawe aku. A e like me ka naauao i loaa i ko kakou mau Elele, ua hoolauna koke aku no lakou me Senate Hoar, kekahi o na Ahikanana o ka aoao kaoo i ka hoohuiaina, a mamuli o ka paa rula o na Elele, a me ka makaukau pu, i komo kapalulu aku ai na Elele iloko o ka Hale Senate, ka mea hoi a lakou i hoike mai nei, ua kaa ke ehu kakahiaka o na hana ma ko kakou aoao, aka, aole nae o ka lilo ana mai o na minute mua o ka hana, he mea ia no kakou e hoopalaleha ai, aia ko kakou mau Elele ke ku kiai la ma o me ka hoomanawanui i na pilikia he lehulehu wale a pela hoi kakou e ku kiai aku ai maanei, no ka pono oia poe. E like no me ko kakou ano mau, he makee kakou i ko kakou mau hoa kanaka o ka oiwi ponoi, a pela makou e hoomanao mau aku nei, e ku kiai mau kakou i na wa a pau, a hiki i ka wa e poha mai ai o ka lamaku o ke ola, nana e hoomalamalama ae i na wahi pouliuli.

---

 

UA KIPA AKU E IKE.

 

          Ua olelo ia, aole alahele e ae e hiki ai i na Elele a ka Lahui Hawaii, ke ike i ko Amerika Huipuia Kuhina Nui, aia wale no a hele pu lakou me ke Kuhina Noho o ka Repubalika Hawaii, ma ke aloalii o Wasinetona, alaila, hiki pono lakou imua o ke alo oia kanaka nui a koikoi oia aupuni ikaika o ka honua, aka, e hoonani ia ke Akua ma na lani kiekie loa, no ka haawi ana mai i alahele okoa ae, e hoololoiahili ole ia ai ka huakai hana a na Elele. Nolaila ma ka hora 11:30 a.m. o ke kakahiaka Poalima Dec. 10, ua eleu aku la na Elele no ka hele ana e ike ia John Sherman ma ka Hale Keokeo, ka mea hoi e noho ana e hooponopono i na hana o kona Keena, no ka pono o na kanaka o kona lahui, a kee o Keoni Rikikini; a oia hoi aia na pailaka ana o keia huakai ike malalo o ka J. K. Kaulia alakai ana, a me J. Heleluhe, ua hiki pono aku iloko o na paia anoano a eehia o ka Hale Keokeo ka Halealii hoi o Amerika nei.

          Ua hiki ia mai makou a hookipa ia aku e ka poe hookipa o loko oia hale, no ke kali ana, no ka hoea mai o ua kanaka la a makou i lohe wale ai no i ka inoa, a iloko o na minute 3 a 4 wale no, ua hoea mai la me ke kulana hauoli, e hoike mai ana, he poe hoaloha na Elele no ua Kuhina Nui la, a o ka makou wahi hana i haawi aku ai nana,oia ka Memoriala a ka lahui. Ma keia wahi i hoike piha ai na Elele i ko lakou ike namu, aohe loiloi mai o ua Kuhina la, he hawawa a hapakue hoi ka namu ana a Kaulia laua o Kalauokalani, aka, he alaneo wale no a hiki i ka pae ana i kula. Ola na iwi, na hooke i na hana.

---

 

AIA NA HOOHUIAINA ILOKO O KE PIHOIHOI.

 

[Mai ka S. F. Call mai]

          Wasinetona, Dec. 13.    O Senate White o Kaleponi a me na poe kue i ka hoohuiaina o Hawaii, ua hoohauoliia ae lakou i keia po ma ke kamailio ana a Spooner o Wisconsin, ma ka lakou koho aku aole e holo ana ke kuikahi hoohuiaina. O keia kekahi o na puupuu ikaika loa i loaa aku i ka hoohuiaina mai ka noho ana mai o ke kau ahaolelo, no ka mea, ua manaoio ia o Spooner kekahi o na loio naauao o ka aoao Repubalika e noho nei maloko o ka hale, a o kona manao ma ka ninau pili kanawai a me ka mea pili lahui, he koikoi loa ia iwaena o kona mau hoa Senate.

          Ua koi na aoao a elua no ke kokua mai o Senate Spooner ma ka hakaka pu ana ma ka hoohui aina o Hawaii, a i ka wa i hoike ia ae ai o ke Senate mai Wisconsin mai he kue i ka hoohuiaina, ua hoopilihua ia na poe e noi nei e hooholo ia ke kuikahi.

          Me Senate Spooner a me Hoar na kanaka ike kanawai o ka aoao Repubalika, he kue i ka hoohui aina, a me Senate Aldridch o Rhode Island, ke alakai kalaiaina o ka aoao Repubalika, he kue i ka hoohuiaina, he mea oiaio, he alahele paakiki loa, e hele ai maloko o ka Senate ma ke kuikahi a i ole ma kekahi hana kuikawa.

---

 

HE LOIO OPIO O EHIKU MAKAHIKI.

 

          Nu Ioka, Dec. 14.    He lono i ka nupepa Herald kai hoea mai Topeka, Kansas mai, e olelo ana: O Byran Gilbert, ke keikikane a J. G. W. Gilbert, he loio no Atchison, ua hoea ae oia imua o ka Aha Kiekie o Kansas, no ka noi ana i laikini loio nona i keia a uina la. Ua puka pono oia mai na ninaninau ia ana, a ua loaa kona palapala ae. E noho ana ka Aha Hookolokolo Kiekie i ka wa a J. G. W. Gilbert i komo aku ai me kana keiki.

          He moho ka’u i lawe mai nei no ka hookomo ana iloko o ka papa loio, wahi a Gilbert i pane mai ai imua o ka aha, a hoolauna mai la i kana keiki.

          Ia wa no i hoomaka aku ai o Lunakanawai Kiekie Doster e ninau i ke keiki i kekahi ninau pilikanawai, a ua pane ia mai me ka hikiwawe loa me ka pololei pu. I ka pau ana o kana mau ninau ana, na kauoha aku la oia i kana kakauolelo e haawi mai i palapala loio no Gilbert opio. He ehiku wale no ka nui o na makahiki o keia loio, a me he mea la, oia ke keiki opio uuku loa maluna o keia ilihonua i loaa ka laikini loio.

---

 

MAI A KUHINA HAKI MAI.

 

          Maloko o ka nupepa Avalataisa o ke kakahiaka Poaha nei, i ike iho ai makou, ua ohou poo mai nei o Kuhina Haki e noho la ma Wasinetona, he hoike i kona poe haku aina e noho nei ma Hawaii nei, „aole ka i hoololi ia ae ke kulana ikaika a holomua o ka ninau hoohui aupuni iloko o na hale kau kanawai o Amerika.“ O na lono e pili ano no ke koho ana o na hoa o ka Hale Senate a me ko na Lunamakaainana i ka wa e noonoo ia ai, he oia mau no ka ia ke alo pali.

          Nui no ka naauao o kahi Kuhina Hawaii o ka Repbubalika Hawaii, me kona ike no aia ka nawaliwali ke hahai mau ala ma kona meheu i na wa a pau, oia po nae kana e haanui mai nei ihope nei i kona mau haku, me ka hoike pu mai, oia mau no lakou. E like me ka hiki ole i kekahi iliohae, ke hoopau i kona ano puni koko, pela no ka poe nana i lawelawe a hana kino maoli i kekahi pakaha ikaika loa i manao ia, o ka pee ana o ko lakou mau poo malalo o ka malumalu o Amerika oia ko lakou mea e palekana mau loa ai. He lapuwale ia mau kohokoho ana.

---

 

HE ALOHA AINA ILOKO O KA PAKEKE.

 

          O ka makou ia e hoomaopopo nui nei, o na poe i hoike ae ia lakou iho i na la kinohi o ka hookahuli ia ana o ko kakou aina, he poe kue lakou i na hana lima nui a me ka hoohuiaina, ua hoike mai ko lakou mau manao i kahi e manaoio ia aku ai he aloha aina maopopo, ma na ano a pau, a ua alakai ia hoi kekahi poe o ka lahui, e manaoio aku, ua komo pono io ia poe iloko o kapuahi a Uli, mamuli o ka pahee o na olelo ana, na kalai olelo a me na kuilima pu ana, ma na hana no a pau e hiki ai ke kaualako holookoa ia aku ka noonoo ana, he oiaio ia mai waho a komo loa aku iloko o ka iwihilo.

          Aka, no makou iho, ua ike no i ke ano oia poe, he aloha aina ma ka lehelehe, aole hoi ma ka puuwai, a oia ka poe a makou e ike nei, he mau Ona mahiko lakou no keia Paeaina, a o lakou a pau ka hapanui, he poe manu hulu like lakou, lele like lakou e hoopuipui i ko lakou mau pakeke, me ke kokua ana o kekahi i kekahi, aia ka pono o ke ko o ka makemake, maha ka naau.

          No ka mea, ke hoike nei kakahi o ua auna manu hulu like la, ina haule ka hoohuiaina, alaila, o ka lilo ana no ia o ke kuikahi Panailike i mea ole, aehia ka hoi mea aloha, o ke poho o na mahiko a lilo ko lakou kumuwaiwai i noho hoopukapuka ai maluna o ka lepo o Hawaii, i na makahiki loihi ae nei i hala i mea ole, a o ka nee ana aku hoi ia o ka poe maikai mai ko lakou mau waihona hoahu aku i hoekepue ia no ka wa o ka pomaikai e kau ana.

          He aloha aina keia i hili nai @ i i na la i hala aku, a i manao ia hoi he oiaio ka puuwai iloko ona aka, make kakahiaka Poaha iho la, maloko o ka nupepa Avalataisa, i puka mai ai kana mau kamailio ana me ka mea kakau oia nupepa, a akahi no a poha pono ae kona leo me keia mau olelo, i na haule ka hoohuiaina, a i ole, hoopanee ia paha a no kekahi wa aku, alaila, e lilo ana ke Kuikahi Panailike i mea ole,“ wahi a Davies i pane aku ai imua o ka mea kakau nupepa. Ke ike pu ae la no kakou, aole i huna keia hoa mahiko o lakou i kona manao, ua hoike io ae la no oia i ka mea oiaio a me ka pololei maoli no hoi.

---

 

HOOHAKALIA KA LAWE IA ANA MAI O KA NINAU HOOHUIAINA.

 

          Nu Ioka, Dec. 13.    He lono mai Wasinetona mai i ka nupepa Herald, e olelo ana: O ka hoohuiaina o Hawaii, e waihoia ana ia a hiki i ka noho hou ana o ka Ahaolelo mahope aku o na ia kulaia. Ua hooholoia keia manao e na hoaloha o na poe hoohuiaina ma o ke Komite o na Aina E la, i loaa ai he wa e kuka ai me ka Peresidena i ke alahele a lakou a hana aku ai. O na mea i ikeia, me he mea la, e haalele loa ia aku ana ke kuikahi, a o ka bila a Mogana, oia ke hoonooia aku ana imua, ka waiho ana i keia manao hoohui aina na ka Ahaolelo e noonoomai.

          O na poe kue i ka hoohuiaina, ua manaoio lakou, e laweia mai ana ka bila imua, nolaila, eia lakou ke liuliu nei no ka hakaka ana aku, a ua manao lakou e ninau aku i ke kanawai o ka hoohuiaina ma ka hana ana a ka Ahaolelo. E paio ana lakou ma ka wehewehe ana, ina he kuikahi hoohuiaina e hiki ke hui ma ka hana ana a ka Ahaolelo, a hoohuiia i Panalaau no Amerika Huipuia, ma ia alahele, aole he kumu nana e keakea ka hoohui ana mai i kekahi mau Panalaau e ae ma keia hana ana, a ma keia @ o ke kanawai no ka hooholo ana i kuikahi, ua kapae ia ae ma kapa.

---

          Ua hookani ia ae na bele himeni o Kaumakapili ma ke ahiahi o ka Poalima nei, e Wray Taylor, a he ku i ke eehia ko lakou mau leo i ka hoolohe aku.

          He hookuku kinipopo kai malama ia malalo o Waianae mawaena o ua hui kinipopo o Waianae a me ke Kulanakauhale Momi, a ua lilo ka lanakila i ka inoa mua, ma ka loaa ana iaia he 19 puni, a o kona hoa he 6 wale no puni, ma ka la Karisimaka aku nei.