Ke Aloha Aina, Volume III, Number 51, 18 Kekemapa 1897 — HE MOOLELO WALOHIA. -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

HE MOOLELO WALOHIA. -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

Ēlike me ka maka'ni epa ana s pela ka weliweii o ka make a ke keiki opio e anai oel maluna o na Deneicakas no mea hoi'nana i hoopahaohao «ku i ka noonoo o na mea a pau e nana mai nei naaluna ona. A no ka aanawa hope loa, Loo* huli a<- I&'oia i ke poo o kona iio, a kamoe pololei aku Ja.no kahi a na aliikoa Deneinak& e Looluiu ana nm ka aoao o ko kkou Moi, n.e ka makaukau mao e haawi i na kauoh-a no ka nee ana aku imua o ko lakou mau paaiikoa. no ka !uku a hooneoneo ana i na koa oloko o ka papu e puka mai nei e huipu he alo a he alo me na koa malihim. I kona wa i kokoke loa wni ai m& ka aoao akau o ka lio a ka Moi| e kao ana. oia no ka wa a ka Moi I i huli ae ai a kauoha aku la i kona mau aliikoa e h .pu koke aku i ke kino o kahi keiki nana lakou e hoohaahaa nei i na me ke ola a inake paha. Aole i jau 1-01.0 aku kana ma» oleio imua o konft rnbU aliikoa, ua loaa pono nmi la kona poohiwi akuu i ka hauna ihe a ke keiki, a no ka īkaika loa oia pa ana raai ia»a, ua hehee iho la oia mailuna iho o kona lio, a waiho aku !a ilaio o ka

ili o na honua, ua pau ka ike. A o keia io hoi ka wa i lele mai ai ona aliikoa ukali o ua Moi nei, me ka lakou mau pahikaua <= iho ana ma o a maanei o ka aoao o ke keiki opjo rne ka weliweli »u : . Ua koopum koke ia ae la hoi oia e na pualikoa, me ka manao e oinua ae i kona ola, ka mea hoi nana e hoolilo nei i ko lakou lanakila i mea ole. ! Aolie wahi a ke keiki opio e toloj ai i pakele ai Kona ,ola a o kana ha- j na poao wale no, e abo e kakele! oia i ka oi o kana pahikaua a hiki i | kona sekona hope loa, i kuipu e alo ae ai mai ka make e liele nei a ko-j koke loa imua o ka maka. j O keia komo aluku ana mai oj keia poe a nau, no ka pepehi maolil ana no ike keiki opio } oia ka naj koa Pelekane kaua lio, i iiolo aku I ai me ka awiwi nui e pale aku i keia mau hana pakahn maluna o kahi kanaka uuku. 0 keia hoi ka wa i kokoke loa iho ai ka wini oi o ka pahikaua a kekahi aliikea Denemaka he iniha wale 110 ke kaawale mai t-;ona kani a-i ae, a o ka wa no hoi ia i pale ia ae ai me ka hikiwawe loa o keia j:ahi e iho iho nd maluna ona.

A ua I .-aapii mai i > oia i na haum pnhi oolea loa a ke koa Pelekane kau a mahele pu ia ae U kona kino i elua apaoa, a hau'e aku la oia i ka ili o ka honua, he kino make, ua pau kt> h!m. 1 ka Wii | nj;ii ai o ku knki opio ! koia kau lio e hili nei m < ka - na pahi nm k' na uo- i, akau ,-i iu<* ka liema, me ka weliweli nui, oi a n » hc«i ka wa i hcK>i loa ia aku ai ka luku ana n»e ka weiiweli nul. O ke uio an« o keia poe a me ka hookahe ia o na koko he noi wa?e, oia ka ke keiki opio i ku iho ai iluna o kekahi ah.ua me ka n; na ana aku me keia raay hiona wel'weli e kau mai nei mamua o kona alo. Oia no hoī ka wa i ike ia aku ai n kekahi mau hololio e holo pol.'lei mai anP no kahi ana e ku nei iluna u ke ahua, n,c koua nana po io niiii aku i ka ho!o pololei naui o keia ' Ipoe kau bo imua oua. | Ua komo mai la na manao hooj hno! iieko «.m'i, e holo mai ana paha [lakou ma ke ano e ninaninau pono no keia hoouka kaua weliweli i na hcra mamua iho, a i ole. he'ī;ana okoa ae no paiie. Oka mea e holo pololei oiai nei imua ona, aole ia be mea okoa, aka, o kora makuakane ponoi. no ia, a e [ hele n\ai ana oia e haawi aku i na loomaikaiana he nui nona m»> ke m i on aku i -k'ona oluolu e kjpa ma 1 k i halealii no ka paina pu ana me ka moi, a me na alihikaua o ke ka- 1 hua kaua. i Oiai hoi kona makuakane ponoi | e ku aku nei imua o kona alo, me | ka makaukau hoi e haawi aku i na hookipa ana a pau i keia keiki ouio ho?, nona kawivro ole a ko lakou mau maka j ike ai i ka w$ mamua ! aku.

A ina paha, aole i hoea. ak-u keia i keiki iloko o ke kulanakauhale, me j na poe kau lio e hahai ana mahope ona, no ka lawe ana ee i &ona ola, ina no paha, aohe mea nana e hoiae aku, ua kokoke mai ko lakou hopena, e luku īa ai me he holoholona ala imua ona. I kona hoea pono ana aku mamua 0 ke alo o ke keiki noho kuahiwi. ua (ele iho la ola mailuna iho o kona lio a me na huaoielo o ka mea 1 piha ka nauu i ka hauoli, paue aku la oia penei; Ekeiki opio. £a mea nona k'a puuwai i piha ī ke koa a me ka makau o!e, a'u boi, a me na pualikoa o ke aupuni; i ike maka aku nei i kau kakeie pahikaua ana> ua like me ka niniu poahi ana o kekahi hu'la wai, i ka wa a keknhi kikiao makani ikaika e pa ihoana maluna o na epaex>a o ka mea hooniniu. Ke nonoi aku nei au i kou oluolu e ae mai e kipa ma ka halealii o ko'u aupuni, no ka haawi ana .aku a ka moi i kona hoomaikai palena ole maluna ou, a me ka haawi ana hoi i na paina hool&uka no kou hanohano e ke keiki opio, ka mea i

i o!e ia ttiaV>u kiu w:ibi i hoea mai ai, a me kou inau makua pu hoī. 1 ka wa i pao ai o fctna umu oklu a kona makuakane pouol i o liui, a laua a i eluH f maopopo ole ai, uft k'inou liuo,utnkai aku I i koini poo nin ka Ij«»ik«* on-i aku a kona mau i i ka haui.]'. | A oia no hoi ka \va o k? Kt!kiiilii i k;iu ae ai mnluua o kona j lie, a knnioe poloUn aku la no loko j o ke kulanakauhale, kahi hoi a ka I! Hal.ealii e. ku ki'akila mai aname. kona iiaui nui. 4 Qke keiki opio, eia no oia maluua { ' ■». I o koaii lio uuiiaheie kahi. i kau ai a 1 e ake ana hoi oip o ka p.iu ae r.o o ka puina e haawi ia mai ana nona o kona huli hoi aku no ia no kona aiua hanau, ka mea hoi a kona makuahiue o kuu inai l<i na maka, o ka huli hui aku. Oiai laua e holo nei mamua. aia hoi na pualikoa kaua lio ke ukali mai !a mah-pe o laua, a o na koa helewawae hoi, eia Lkou kf ho-a pu-a mai nei ina poe p;o Denemaka, a 2 ka poe no hoi i hoio ak«j, ua imi aku no lakou i kahi e Dak t le ai o ko'lakou mau oli. I ko laua hoea ana &ko m s waho 0 ka puka pa o ka Paalii, oia no ka wa i kikeke koke aku r.i oia ika ! puka, a oia no hri ka wa a ke koa maloko i pane mai ai: Owai kela mawaho! A oia hoi ka ke Keikialii Ahbati 1 oane koke aku ai, e oluolu e wehe kok 1 nmi 1 ka puka, no ka mea, 9 ka meii. e kamailio aku nei ia oe, o Kou haku ponoi no ia. I ka wa i lohe pono luai ai 0 se koa i ka leo o ke Keikialii, akahl no a maop.ipo iaia, a o kona iva no hoi ia i wehe koke mai ai 1 ka ouka. A gia hoi kana i ike mai ai i keia wahi keiki uuku e kau nei maluna oka lio a me kona haku pu, aka. aole nae ia he mea nana e kamailio aku ai, mai, aole ia o kona kuleana he kauwa wale iho no oia inalaloo ke kauoha. A o keia no hoi ka wa i komo aku ai ka pualikoa holoukoa no loko o ka pa alii, me ka lakou mau pio e hoopuni ia ana ma na aoao. Ame ia ano i huli ae ai ke keiki noho kuahiwi, a nana mai la i kona mau hoa kakele pahikaua, a me na heiehelena o ke aloha, uu ike ia aku. no kona mau lihilini uaaka, me he mea aia he hana nui iloko o kona puuwai kahi i loku ai. Ae, pela io no, aole paha iaia wale no ia inea, aku, ua lawa like lio ia kakou a pau, a aloha Avule ia ka hoi ka punua, he ohuku wale up hoi ia. a iwa loa aku hoi keia, he uhane kanaka uiaoli. Ikeku ana iho 0 na kapuai lio uianiua 0 ke aiapii 0 ka hulealii. a o ka w u uo hoi ia 0 luikmlii i iele īho ai wailuea iho «> kon« li u , * pCi& no hoi k<j keiki nolio kuahiwi mailuaa iho 0 kona iio. i -

Lalau mai la oia i leoea l?jria toa.J te an > o ka ke aujjuni o Peleiane, maleaiia ia i ka mea, jj£|.na*i kele 1 ka lalm'kaoaka inailpko oaki o kekahi poino ulia a ka enemi. ! A ma ke anuu mna o ke al ipii o ka haleilii, i huli mai ai 'ae Keikij alii Alahaii iuaua o na pualikoa kaua lio a aie hele e ku pohai aku nei mamua o koun alo, me na nanaina ulumahie'hle ofeal mea i piha i ka hauoli. Oisi hoi na pio e ku puhai ana iwaenakonu, me ko lakou mau papale e paa ana ma 'ko lakou mau lima, a e poiio m ii ana laoi ko lakou niau onohi maka maluna o kahi keiki opio, nana i hoolilo ia lakou i poe pio'maLlo o 'na koa Pelekane. # I keia wa'a na u«aiikoae ku laina nei, me ka lakou mau pio pu hoi, oia no ka wa i ike ia aku ai o ka Moi Uilama i ke komo ana mai iloko o ka pa, me kona mau ukali e hahai ana mahope on«j. A iloko hoi o na I«o huro o kona mau makaainana a me na pualikoa e ku pohai nei, ma kela a me k°ia ao&o o ke alahele» I komo mai ai oia iloko o ka malumalu o kona halelalii me na leo ohohia he nui wale, I kona lele ana iho mailona iho o' kōna Jio, ua awiwi koke aku īa oia ē haawi koke aku i koua aloha pu.' mehana i ke keiki opio, nona ka' wiwo ole ana 1 ikemaka ai e kakele 1 ana me ka hopo ole i na hoi-a ma-: mu» aku. | Oiai ka moi e puili ana i na lima ! o ke keiki opio, me kona kuhihewa j he keiki e loa keia, aole ? pili iaia, aole li hoi he wahi koko ona iloko o : laila, eia ka o kona io no ia a a>e ke knko. I Ma ka auiua la o kela Poaha aku uei i hoea aku ai k& uiokukaua Bi">m£ietona i Lahaiua. 1 E m&lamaia aua he mau kalea! beihei lio ma Kapaa, Kauai, ke J hiki aku i ka la Karisimaka ae I

V %^V^3a^^YUa^o, |! ioopuka i» ae m» ke kyla " i leaūe o Klamehamehā i ike fmakou. «ia ke hart;i la nei līe iaāU* jp« iai»u uia ia kula, no ko .lakoa. I mau i)UaJi,koa no ba wa kaka. TJa eleu no. " " f