Ke Aloha Aina, Volume III, Number 50, 11 Kekemapa 1897 — HE HOOLELO WALOHIA. -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

HE HOOLELO WALOHIA. -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

0 ke keika op:o, oka makama* fo& keia o iwaa hēbi ana 1k& iepo 0 ke o La*d*aa, &k&* ©ka i߀fc kugpa,aabft n*e, •»& kom i na wahi a pāu o loko « ke Mul«uJcii»bAle bd« be nae» Uw 05*'ftils ®o oa* kabi i hanau ia &i 1 k« k** |*mo ftna āku ken u o 1«, kui&n.kauh&K oia «k* wa Lhaāmi o u» ieiki k iika &} boqps.i, Jfcfe We ]» 6 poniu ka ike 1 n& maka o ka poe uhai oaahope a*u% A iloko co o ka wt pokole ōanalo aku laola mai ke alo aku o ūa poe koa*kau lio la, a oia hoi ka wa i hoopuoho ia ae ai o ko ke kumamuli o ke pohapoha 0 na kapuai 1», e noke alapine nei 1 ka holo, A o keia boi ka wa i ala koke oiai ai &a kaziaka a pau, a c keia no lioi ka wa i j)uka aluka mai jb ina koa mailoko mai oka papu s ao na koa kau Jlo hoi, ua holo koke ae Ja lhkeu rua kahi e liiki ai ke hnpn ia a koia {ioe hoohaunaek;. Me ko lakou m&nao iloko wale. uo o ka w& pokoJf, ua pau ke'm pee i ka luku ia. a o kekahi hoi mai hea mai la i hoea mai ai keia poe, mai waho naai paha o ke kulanakauhaie, a i o]e, iio 1 ■>» poeoi ae »o paha, ke kumu o keia mau hook'e hauli o; ka "•'» I .

I kfcia v»a, aia i:a kukuiia u ka jaalam&l.s;ua ke pohki ae la ma na kakai j ali o na pae n.aunu. e hoike d:ul am. iiu ao kaaa e ka, Inuwai, Ua holoko ae !a Loi na moa a pau oofti ko lakeu Li<xm<-.e ao, a p'aka n ; ai U . v. ..k<< e nana poriO i kt komu 0 koa halulu o t»a kapmii wawae lio. a ]j.t ko na koa hele wawne. A o keia hoi ka wa i hookahaha ia ai ko ke knlanakauhale alii o Ladana, i ka ike mai i na koa iau ]io Deneijiaka e uhai aua mahope o kekahi kau lio, he wabi keiki opio! waie no, I Aole .no hoi i hoonaaopopo kokej ia aka ke kumu o keia hana a hikij 1 ke kokoke loa ana aku okapoe, koa'kau lio[e hahai ia mahope o ke| keiki, he hookahi wale no anana ke. ka&wale. ' A Oiai hoi, o lakou a pau. aia ' iioko o ke kulana o ka maktiokauj iiui e lumai ibo i ka wini oi o ka ( niaka o ka lakou mau pahikaua maiima o ke kiuo hala ojc o ua ke;ki kn\? c-p ; " ]n, I

' A oin nohoi ka w» a iphuh hu ! j i holo mai ai me ka maHao e hoopa- • Ikele ae iaia mai'oko mai o keia pili- ! kia e hookokoke iho la e kau tna* iona ooā. j Aka, ua kuhihewa ia nae ko lakou manao, iiO ka m*\n, ilnko wnle no o ka w,h p>ko]e loa, ni* hoi. ua huh ' | i ipapo mai la knna ak> irnua o kona. i I j mau enoūii. e kele iho la ka maka o j jkftjttkt)U mati pahika«a a hahaiu' mali;na pono iho o k> »a k&nui-i. | O k«ia no kona w» i kuh koke ae ai a hou aku 1& a'm ka maka o kana ; [ihe. a kapoo aku la īloko o ka uioa- ! ama 0 ka mea i kokoke ka iaia, a S»ule aku Ia oia i1«io <s lta honua } pto ka oe kaun. Lalnu iho U oia i k«aa ipahikaua ene k& hoeha pu *k«i ike kaena o keia poe i alxzalu ai!>i ai i»ia a haa-1 hh aku !a ia lakou iloko o oa eha-' O keia no hoi ka t» & ua wahi j k«ki nel i kau a««i i ka o-le a j kona hoaioha o ke kuahiwi, k* eeea j fcoi e noho la iloko o h&ooha«o nui j «e na pomaik?! he lehulehu wale. O keia no hoi ka wa i hoopioo ia ( ae ai ko loko o ka halealii, a oiai f km ke keiki opio e holo hou a«a no «aho o ke kulanakauhale kahi hoi \ ana i haalele aku ai i na koa Denemaka e nee mai ana no ioko o ke j kailanakauhale.

Na keia hana ! hoala 'am i ka laoonoo o fea Moi Uilama a me keiia healia la ke ano o keia o-le a laua e lohe nei i ke kani kupioai iloko oia wa kakahiaka tiui wale, A oiai hoi, mamuli o kfia niau haua houkalakupua a ua wahi keiki | riei s ua hlo ia i Diea e makaala ai ] na Eoa o loko o na pspo, a ola hoi' keia a kakou e ike ae la eia lakou ' ma kahi o ke kulaiia makaukau; kahi i ku ai r.o ke kaii ana no ki . wae haawi ia mai ai o na kauohi a . 0 ka ho.ohan» koke no ia. * ■ I ke!a wa nae a ke kfeik| opio e kiiupiiU la i ka liolo o kona iio, oia , no ka M*a a na pualikoa hele wawae 1 alai -ae ai man/ua- o ke alahele o ■ ua p.ahi keiki nei me ka u?anao } e. hopu pio neiīioli iaia a e hookolokolo j ia ho! n.a ke kunawai k< a no kona i hoao ana e "wawahi i ka papa kulii-; kuhi t ; ana a ka Moi o Detiemaka, j He mau kapuai wale no kona! kaawale m t n a lakou mai a e hke ' me ka wili ikaika ana o ka makani i puahiohio, pela oia i oi'i pulelo aku I ai me ka haawi ana iho i na olelo hoouaukiuki imua o ka Moi a me kona mau Alihikaua, : ka i ana iho: Ua kuhihewa lea ia au, he poe la oukou i lehia i ka hili ana i ka oukou mau pahikaua a me ka hou ana oukou mau newa a laau ihe hoi eia ka he pee oki loa no n a na ano a pau. ! \ Na keia ooau olelo hoonahoa ake; kelkh i hoowela ae ia loko o ka j umauina o ka Moi, kona mau | a me kuna mau ahhikaua pu hoi : me ka p.ha i ka iraina nui a me ke

| akenui hoj li-,p i pio jnaoli ia oiii, j • a e pepeh! hwom-iinoioo ia n.aluna ' ; o ke kahua kaua, kahi hoi ft lakou e ] hoomoana nei. j Aka, ua kuhihewa loa ia pae Ja kou, oi»i lakou e makauli iU aua u i lc!c j r>ipu m uluna o k-e koik; o*iu, oia no l<a wa i ik>! i<i aku ai o kekahi pna!ik"ti kau t ) o <* puku ma' . nna niAilok.o tnfti o ka j aknmi, a mni ka haleaiii nmi !>oi ke]ialii. Oia k* wa i haawi koke ae ai ku rani ike kauolu no ka nee koke ana aku ienua, no ka hoi ana aku me ka enemi, k» mea hoi a kona liaau hookiekie I knko ai, e laohoaHi ana oia malana o ko Peleeane holookoa. Na keia kauoha awiwi i hoala 1 koke ae i na ma&ao hae o ka Inainā iloko o ua poe iliohae noho hau nei oka Anemoku o Denetnak* ame ki puahi nui, \ia kokoke loa e lioo ktrt na puaīikoa a i elua i kahi ltookahi. O keia no ka wa i kaalo iho ai o ke kau lio opio mamua o ke alo o | na kaa Denemaka a e like me na | aWo o ke ahi, pela ka make e lumai j īa ala eke keiki opio iloko ona ! pualikoa Denemaka. ! A o keia hoi ka wa i hoopiha loa 1 b> ai ko ka Moi puuwai i ka ioaina nui i kona ike ana mai o keia wahi keiki uuuka wale no ka mea nana e hoohaahaa ia lakou. He wa keia no [ua Moi nei i huli «e ai a hiU aku la me ka ikaika nui o kana j.ahiknuu, mo kon* manao, iua e loaa pono aku, ua Jua ia kona kino a me kona lio e kau ina. Aka, aa alo ia nae ia h una pahi aua Moila, a hoopa ia iho la ke kuau o kana pahikaua e paa ana, me ke kikoni ia a» a īho u,aluna o ka puupuu i wahi nooa e pii ae ai ka Wfli G ka ukiiAi a lelehou mai imua ona. Na keia hara lioi a ua.'wah! kejki nei, ua lele msi la kekahi o na ukali oua Mni la. e hou malu nt» ka puui ■ wai o keiki ha'a ole, a ua pule koliO ia &e nie ka e'eu nui a haawi koke itku fa oia i : panai no kana liaha powa a ikeia f;lru la oia i ka haule ana aku maiiana aku o kona lio me na palp.pu i loaa pono aku la mai ka hauna pahi aku a ke keiki. O keia hoi ka wa ī ike ia aku a' na pualikoa I)enetnaka, e oiliili iuaana ma ke kua aku o ke kulaiukauhale me ke kamoe j!oloiei mai no hoi iio bftbi a ko lakou hae e pulelo ana i ka makani. A o kahi poe hoi o lakou ka poe 1 ike a i hoomaopopo hoi i n i heleheiena o ke keiki opio, eia Ukou ke nana aiai nei poe na maka pahaohao oia hoi lakou ke hookokoke loa aku nei e hui he alo a he alo, me ka inea a lakou i ikemaka ai i kona wifeani maluua o ke kaua. A oiai hoi t keia wa e kukel« paU;kaua ia noi mawaena oka Moi o Peneniaka a me keiki ouio» ua hoopii paumi ia ae ka inaina Ojtko o ko i

kino a me na lala oka moi, a aia I hoi oia ke haka pono Ia i k&hi kupono ana i makemake e law e i kona ola me ka hakalia ole, ina ia lie i mea hiki ke hnoko ia. No ka lua o ka manawa, ua ani hoo ae lft kona mau lima me ka ikaika nui a uhau hou mai la i kaoa pahikaua maluna o ke kino pilalahi o kahi keiki, aka, ua t>ale ia. ae la nae ia ma ka palaoiimo a haule aku Ia kana pahi he mau anana ke» kaawale mai iaia aku. 0 keia hoi ba wa i hui ae ai m jp«:Rli koa hope mai la, me'na koa o ka ..loi o Denemaka. ka mea hoj nana i kono aku la i ka Moi Uilama 0 Enelani a me kana keiki. Puka mai la ko lnua koa a hookui ae la me ko na Oenemaka, a ike ia aku la ka walawalā ana .o na koa *• - - mailuna aku o ko lakuu mau he aimilono na ka make, a e ike ia aku ana hoi ku ]akou hou aku a hou mai «»o na okn ame n a pah:k-tua. 1 kiea wa iioi i ike i i ak'u iA ka haal./k* r.na īho o ke keiki opio i kona kulan i u,u i, ana h. i i kaktle pahl nuia ;hc> ai nie ka moi o D<.*ne-' maka a holo aku ia _no kahi a na pualikoa e hakaka nei. I Ame ka eleu i loaa i kona mau I oiona, oifii hoi na koa Denemaka e j lawe haaheo aoa ika iat.a ! iila ma | ko lakou aoao, me ka 'uku nui aua Ina koa Pelekane a oia hoi kana i lawe ae ai ī ke kulana aiwaiwa lua ole ma ka hoohana »na me ka luku nui ana hoi ina kna o ka enemi o kona makuakane.