Ke Aloha Aina, Volume III, Number 41, 9 ʻOkakopa 1897 — HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA -NO KE- Keikialii Alabati. Ke Kaeaea o Pelekane. -A ME- Ka Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA

I ka ane#ac nma se e kupono ka la i ka loio na elemakule kahu hanai o laua, iCDUB o ko iaaa mau alo, a ike nai ia laua nei e noho ana malaio • ka mala o na lau laau, a ua lito hoi ia be maika' i ko laua noonoo. A me ka leo olu waipahe o ka eleaaakole, ua pane ako la oia peoei: He wahi maikai iea keia ae ko kakou hoolauna ana, & ua mana hoi aua, maanei kakou e haawi ai i ko kakou y<aiDß awikea, ina hoi ia ua k*fk>no i ke oukou makemake, a ina no hoi aole oia (ho la tio, O keia aau olelo a ka elemakule 1 eoaoi aku la i ka oluolu o ka Ui Madma s no ko iako» paina aaa malalo e ke kumulaau a iaua e nohe pu aoa, ua lilo is he mea maikai ioa i kona noenoo, ī NoUiia, ua apouo aku la oia i ka uaanao o ka elemakuie, a oia uo hoi kooa wa i kīi io aku ai i ka lakou mau wahi mea ai, a paina pu iho la malale 0 ka malumaiu e ua kumu iaau ala." Ua ai iho ia lakou a tawa podo elike me ka eleu mau e keia elemakule ma oa hana uhai heloholona a ka lawaia r»anu pu hoi, a o ke koen» aku o ka manawa, ua hoohala pu la me na hoonanea ana, a hiki i ke ahiahi ana. 0 ke icensa opio hoi, ke pii ae la ko na nui, ke pii pu ae la mo hoi me koos nani, i 01 papalua aku mamua o kons mau makua, a ke pii pu ae la no ho; me kana »au hana s nana e hookauhnt aku iaia ma keia mua aku, 1 ka piha ana © kona mau makahik 1 ka eba, r< osa« hoi ka e!emakute ka> maaina e makaukau ana e heie, «ia ne ka wa i uia ae ai o ka manao hoohih iloko o pun*?3i op ; n, e nka'i : ®ia mahope o ka meheu a ka elemakule e hele ai. I ka wa kakahiaka aui poeieeie wal< ua haia mua iho ua keikialh oei me k: ike ole mai o fcona makuahine, oiai, oiī īloko o na hooninipo ana a na moeuha «p pahaohso. 0 keia bo hoi ksFwa like loa i loaa i; laaa, i ka elemakule a me ke keiki opie n® ka hele ana iloko o oa laau hihipe! 0 ke kuahiwi, me ka ike ole msu o kt he mea kekahi e hahai ans nahope o kona meheu. ' 1 ka wa a ka elemakuie i kom« loj aku ai iwaena o kekahi pouaha laau e hihipea ia ana e na laau hibj, elike paha me ka ieie, ka maile a peia aku. Aia hoi ua hoopuiwa la ae ia kona «apao i ka ike rfna iho, eia oia iloko e ka luakupapau no ka wa hope ioa mamuli o koua komo pono aoa aku iioke 0 ke aluka o kekahi pohai o kekahi o 4 hana bea makuahme me kkna mau keiki ekolu, > makaukau ioa e omo aku 1 kona koko no ko lakou aina kakahiaka, O na keiki bea e4io!u, ua like ko iak©u nuuui mt ko lakou makuahine, a

he mea lunaīa» loa ka pakele ana o! kekabi nei kiao o!a «ai ko lakou fhau mwuu raai. O keia kulana kupilikii e kan tnai nei oianua e ka »aka o ka elemakuī?, ua kokoko ioa tt i ka hopeoa o kana mau la ( Oiai ka noakuahine i hek kona mau oa&ka a enaena i ka k» b«hu, lele au; la oia tn» ka hoohakalia ole naaium o ka elemakule, a oia no hai ka wa o ua eiemakule nei i omau aku ai i kaoa īhe loihi penehi holoholoaa nei aaaUna o ua bea oaakuahiae nei, a ioaa pono aku ia ua ka puuwai o ua bea !a. Uwo ae ia oia lae ka ieo nui, naieoiokolo ae ia o loko o ka ui*laau, a pau ak« la ka nui o oa h»lohoiooa i ke auhee, me ka weiiweii aui, no ka piha t ka maka'e. Naaahu ae ia kona mau niho wakawaka i ka hapalua like o ua ihe ia ana e paa an«i. 0 ka hakipu ana o kina wahi kumuhana e kne aku ai i koaa mau enewi, oia kana 1 koho iho ai, ua hamama kona iuakupapau i»a ke jkowa o ea niho o sa bea keik», e makaukau mai la e ooao i kona ke.ko, no ka panai ana i ka hopena o ko iakou makuahihe. 1 ka wa i hakipu ae ia o kana ihe, j ,©ia no h«i ka «uniie hope loa o ka bea raakuahjne, a hiaa «ku !a kioo nui iluna o ka ihhonua, ua pau ka oe a ua pio hoi ka oe aiii. Ha keia ike ana mai o kana mau keiki ekoiu i kona hopena i ka« aku maluna o ko lakou makuahme, oia eo ka manawa like ioa o keia mau bea keiki ekwlu i lele mai ai maiuna o ua elemakule aei no ka hooko ana i ka lakou manaA <&Bokpkp waluna o kona kino. Ua hoao oia me ka iksika e hiki, ai ke hoopakele ia kona oia, aka, ua pahua nae u mau rne? a pau, oiai, o ko*a ikaika hoekahi, ua iawa eie ia no ke ku p.jle ana i na ikaika ekoiu e pinai mau ana i keia a rne keia sekona. No ka wa bnpe ioa hina iho ia oia ilaio, a oii< no hai ka wa a ua mau bea keiKi nei, i ?eie iho ai me ka maaao t nahu pu i ka hapalua iike o ua eiema''uie aeū ko lakwu hiohiohā weliweli e hekaa asa maiuna o laieoi pakahi. O ko lakou mau ieo hooho, ua hole aku la ka wawalo iioko oia ulunaheie, me ka pau ona holohoiom i ka nahole no ka mea ua "maopopo ia lakon, ui halawai kekahi holonoleua ikaika oie kekahi mea e heokui a*i i kana bana t lia na omaka wai koko aa heie a uh pa maluna o ke kino o ka eiemakuie mam*H o na hana lokoino a na mamt o ua bea nei ekoln, kue ia hookah mea kino ola. Oiai aa niho o ua poe be« nei e »a kaukau ana • nahu ih* raa ka hapalui like o ua eiemakule nei, oia no hoi k£ wa hikiw'awe !oa a k« keiki opio Aiafe reda I kauiona poioiei aku ai ma kab a na bea keiki eiua i makaukao ioa < nahu i ke kme o kona kapunakane hookama, me kana pua pana. Hookuu aku la oia ma ka iaina poioiei ioa, a j»bai aku la oia i ka «kana ahailono o ka make, maluna ona hoa paio o kona kupuoakane, a kowo pololei aku ia mawaenakon» & ko laua ma« kiao, m< he mea la, ua kauiua la iaua i hookahi.

0 ke komo pono aoa o keia pua pana iloko o ke kino o keia mau bea» e makaukau tie( e nahu ! ka elemaku'e, oia ka wa I kupaka ino ae ai laua ka manao; ? ka roea a ke akamai j omau ;■ iluaa o ko laua mau ki»o, Aks, he ■ makehewa wale no ia, oial, aohe «V;. :ti naoa e hoomakili ae \ks paa i hana ia, a oia no hoi ko !an» wa i kupaka hc!e a<cvi ai ilokō o ka utu - laau !a. a lilo ae ka hihipra o ua u!u!aau la, i wahi maiaelae e hiKi ai me ka maalahi loa, haule iho !a !aua a i elua, he luahi na ke keiki opio pana pua, rae ka ike ole o ka e!emaku!e na kana moopuna keia mau hana kokua 1 ka wa hoi e kupaka hele la ke!a naau bea keiki e!ua no ko !aua hopena, oia no ka wa a ke koiu o na Keiki bea i lele mai al maluna o ka elemakule «e ke kaomi ana iho o kona r»au wawae pepeekue maluna o ke kino o ka elemakuie, me ka manaa e uhae pu ae i kona kino palupaiu ma ke kowa o kona mau ntho. Aka, euamua nae o ka hiki ana iaia ke hana De!a, oia no ka wa a ke keiki pana pua pololei loa i hookuu mai'ai i kaua elele o ka make maluna o ke kino oua bea punolun»!vj !a, a komo pono aku ia ma ka hene • kona uha, a kapaluiu aku la ma ka puuwn, a ka ae ia kona huelo no kona manawa bope ioa. 0 keia manawa i baule iho Ia o keia bea opio iiaio, oia ka wa a ke keiki opio i holo mai ai me ka mama nui a ku ana imua o ke alo o kona kupunaka*e a ninau aku la ina ua eha oia. 1 ka wa i ike mai i\ o ka elemakule, o keia keiki opio loa ka mea nana i pepehi i keia naau bea a pau, oia kana i.haawi ae ai i na kahoahoa ana imua o ka Mea Mana Loa, e malaiua luau ia ke ola oke kama opio, a e iiio kana inau hana i mea nana e bodkaulana aku i kona in»a ma na wahi a pau o Pelekane, Laiau mai ia oia„ ina lima o kana moepuna me ka puuwai kapalih o ka havoii n me ka leo ku ī ka walohia, ua pane aku la oia, pehe-i la e»ia i ike ai, aia oia maloko oia wehi kabi i hele ai. akU i« O.i ū. .' .. A pa,U a ua hoohauoli nui ioa ia hoi oia t. ka lohe ana ika moolelo oiaio mai ka lehelehe oiaio mai o ka ppio. llnh hoi aku ia iaua a i e lua no ko lakou wahi heoae me na mea i loaa ma ka iaua huakai heie p~ ko lakou aina kakahiaka. I ko Saua wa ī āoea wa i hoea aku ai I kauhale, ua ike mai la kona makuahine a me ke kuputjawabioe e h®i. pu aku aua laua me na mea i ioaa ma, kalaua huakai hele. Ua hoekahahaia ko la«a noonoo» a oia no hei ka wa i hoike piha aku ai o ka elemakule i na m«a a pao, a me kona pakele mahunehune ana mai ka maiuu mai o kekahi bea hibiu. Ua lilo keia mooleio i inea hoehauo!i ia !akgu a pau, a oia hoi ka wa i huliuia wai ai o ka lakou mau w&bi mea ai «u ia kakahiaka, aua hoolawa iho hoi me ka ono o na mea i hoamakaukauia, Oiat lakou e aoho aei ma keia uka ua hlo oa waaaaa a pau, i wa makv»ala ma« no ke keiki upw, a, e bcle mau ana eu iloko o ua ululaau e aiuaiu holoholona ak ' - ■

A pela »o boi na oa aluna ahiahi, a ua iilo keia nao wa elua i maaawa no keia ketki opio e hoao ai i ka wikaai o kooa mau aakoko. Ua lilo o loko o na nlalaau i wahi ohohia oui loa ia e ko ke keiki opiu maaao, a eue he mea la, o koaa pah#kv ja i> kana mau bana a pau. I ka piha ana o na makahiki ehiku 0 ua keiki la, ua lilo na puu na oawa, na kahawai, a me na oah lele a Keae, 1 wahi puaahele l«a iaia. I kekahi la, kau ae la oia maluna o kona waht lio ulaula »e ka noho ole a kaulawaha hoi, a hoonaaka aku la ma kekahi huakai ana 1 manao ai e hele no elua la, ai oie ekoiu paha, elike »e kaaa aaea i manao ai be po*o.