Ke Aloha Aina, Volume III, Number 40, 2 ʻOkakopa 1897 — HAWAII KUE IA AMERIKA Hoi Hou ke Aupuni Moi o Hawaii O KAIULANI KA MOIWAHINE Kupikopiko na Aina E, ua hiki o Liliu i kapalakiko. [ARTICLE]

HAWAII KUE IA AMERIKA

Hoi Hou ke Aupuni Moi o Hawaii

O KAIULANI KA MOIWAHINE

Kupikopiko na Aina E, ua hiki o Liliu i kapalakiko.

Mā ke ku ana mai nei 0 ka mokumahu Gelika mā kā Poakahi nēi, ua loaa māt rio la makou na mea hou ano nui e pili ana i ko kakou Moiwahine a me kā niiiau hoohui aina, a e h'-'omaopopoia e like me na f *u ano nui a pau o ka !etī 1 - , mai ia makou penei: Hotele Kaleponi Kapalakiko, sspt 20 '97. Aloha oe: Ua ike iho au ma ka nupepa ' Hoku' e hoike ana i ka hoi aku o Kaiulani i Hawaii. O ke kumuhana no ia a Kamu Diimana 1 holo aku nei i Pelekane, a ua hooholoia keia manao mawaena o laua me T. H, Davies ke kahu hanai o ke Alii a me Ake ka makuakane pu, a no ke Alii opio + ua manao au aole oia 1 ike piha 1 na alakai ana a lakou nei.

E hoi aku ana ke Alii e noho i ka aina a • hoaiohaloha i ka lahui, a i neie ka hoohui aina a na Pi Gi, oia ka wa e hoo,noho īa ai Le Alii opio iiu* na o ka noho Aīii, a o lakou ne ka .poe nana e alakai ke aqpuni a e laweiawe i na hana a pau. Aole i manao a moeuhane ke Alii opio i keia mau hoolala ana aka, e hoea aku ana paha oia e like me ka lakou koi iaia, a na ©ukou no ia e ike mai i na ha na e lawelawe ia ana. 1 kk hiki ana mai o ke Alii ka Moiwahlne i Kapalakiko nei ua hele mai kekahi haole a ole* lo mai la, "E hoi Kdiulani i Hawaii e kali ai, a i na e nele ana ka hoohui aina, e..h00 noho ia Oia i Moi ma ka NohoaliU aele o Liliuokaiani ke noho ana, aka, e pono Oia ke ae aku ia Kaiulani, ua pane aku ke Ahi aole au e olelo, "Na ka lahui ke Aiii, a no ka lahui na Alii."

Ma 4ce kakahiaka ae, ua pu ka mai la na nupepa e olelo ana ua ae au e kuka me ke Alii opio no ko'u waiho aku i ka Nohoalij, mamuh o keia mau manao haku wale aku, ua hookomoi'a aku he pane» me ka hoike akea, ia aKu o na niea a pau i ma Wakinekona, oia hoi, ui wiihoia aku he oaau palapal A hoopii ia Peresidena Maklaile, n© ke kue 0 ka lahui i ka hoohui ana ia Ha~ waii mc Amcr-ka, a me kc not

e hoihoi hou ia k« aupuni Moi lenmu ir.e kona MoiwshinēT noi ia. Ua nui ka poe ihaawi mai i ko lakou mau maha1© no keia pane a J. Heleluhe a penei ka pane aJ. Heleluhe: Kap»iakiko, Sept. t5 a ityī~ I ca Lukahooponopono CaUo AUha m: 'Maloko o ka l?«itnrntr a u.e ke Koronikala 0 ka la 12 o keu mahina, ua »ke la ai: i keknhi mSti manao no k« t>» na a ka -Moiwahme I/'liuokalani, nana i kahea mai.no ka pane ana aku na ka niea 1 manao, ua 6i kona maopnpo i «a nee ana a. ka Moiwahine mamua 0 na mea k<*kau 0 kela mau manao. Ua olelo Hke ae ua mau pepa la me ka hooia anj, o ka Moiwahine a me na poe mehope-ōna, oa haalele loa aku lakou i nt manaolana no ka hoikei ia ■ mai 0 Kona Kohoalii, a ua hooiala aku ' oia me Kana kaikamahine, ke Kama'ln wahine Kaiulani, oia hoi, kehaule kal hoohui aina, alaila, 0 Tce Kama'liiwahine ke p!t ae ma ka Nohoalii. E ae ma ia'u e olelo aku, mai ka'u mea i i-fce ai, aole i k»Aio ka Moiwakine ma īa mau hoolala aoa, i 0 ka hoopukaia ana oia uanao me ka - hoole okia aku, malia be mea ia e alakai bewa ia ai o Kona poe kanaka e noho ana, a e kupaa nei hoi me ka oiaio mahope Ona. Aole i hoopau ka Moiwahine, mai Kona hoea ana mai i keia aupuni, n® ke kuhi aoa aku i ke aupuni Ame rika i ka hana powa pelapela i hana la aku malana O ia a me Kona poe kanaka, ma o Kona hookahuli ia ana mai ka Nohoalii mai e kekāhi poe i kokua I» e na hko kaua Ainenka, a 0 ILanahana hope loa oiamūa o Kona haale'e ana aku īa Wasinetona, a hele ma i la

ho onei, oia no Kōna "waih# ana aku itf Peresidena Makimle i na palapala booptilikea Kon « poe kmaka e kue ana i ka hoohuialna, a e noi ana e hoihoi hou ia nttai ko lakou Moiwahine i aloha n'ui ia. Owau no «ae kaoia'o, J. Hblsluiie.

Ua ku ae i ka ponei he halawai kuka no kekahi mau 4ha hui o Kapalakiko nei, he 150 ka nui o na lala i wae ja mat na hui like .ole mai, o ke ku." muhana no ka nipau hoohui aina. ua wae na aoao elua i ma'u koa haiolelo h.e ekolu koa ma ka aoao hophuiamā, a i ka malamaia ana o na hana ua ku mai kela a me keia koa o na aoao a elua e paio elike me ka mea i loaa la lakou. A o ka mea oi Ipa mai waena mai oia poe oia o Mr, J. P. Iri«h ke kahi o na kanaka kaulana loa» a oia ka mea alakāi ileko o keia aha ma ka aoao kue hoohuhin? f a ui pio na poe alakai hoohui aim. Ma keia wahi iho h i ao ia mai ai ke Alii aole.e heuaHopo kona knakila, hookahi uo mea hopohopo o ke pelukua o ka lahui, aka, aole lea au i manao iki e hana ka lahui pela. E hoomanawanui iki mai ka lahui me ka wiwoole, . , A na ke Akna c kokua mai w kikou a pau, a c il ikai no

oia ia kakou ma ke aia o ka manao lokahi. E <iui ke aho make ka hoohuiaina, no ka hoihoi aupuni kumu ka hoi kajaina. I aloha ko kaua. •■* * * ■