Ke Aloha Aina, Volume III, Number 30, 24 July 1897 — Page 4
| This text was transcribed by: | Brianna Matsuura |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
Hoopukaia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii.
----
EDWARD L. LIKE,
Lunahooponopono.
E. A. NAWAHI
Piiku o KE ALOHA AINA
---
HONOLULU, IULAI 24, 1897.
----
KA MOIWAHINE LILIUOKALANI
--
Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Auseteralia i keia kakahiak Poalua, i loaa mai ai ia makou ka lono awiwi loa i hoouna ia mai maloko o ke telegarapa, i hoolaha pu ia ae hoi maloko o ke Karonikala o Kapalakiko, e hoike ana, ua haalele aku la ka Moiwahine Liliuokalani i ka Hotele Cairo, ma Wasinetona, i ka Poaono, Iulai 10, a kamoe mai la Kana huakai hele no ke kulanakauhale o Nu loka, e ukali pu ana ma Kana huakai Kana Kakauolelo Pilikino.
Ua hoike ia ae, aole loa hookahi mea i lohe, a i ike hoi o ka Hotele Ana i noho ai, i ke kumu nui o Kana huakai hele no ia kulanakauhale, i kaawale aku mai Wasinetona aku. He oia mau no Kona ola kino, a o Kana hana, aia no ia ke ku mau ala imua o ke alo o na Senate hoopono a hoopololei, me he kukui ihoiho ala noloko o na halepule Katolika, ka aa mau i ka po a me ke ao. Nui no Kona aloha ia eia poe, elike me ko kakou.
----
NA MANAO KALAIAINA.
--
Eia kakou a pau ke ku nei ma ke kahua o na manano kuli ke ole o kela a me keia, e hoi ke ana hoi eia ka pono la e huli mai kakou, no ka mea, o ke kahua i ku ai ko makou mau wawae, ua kupono ia mai ko ka lehulehu ae, ka mea hoi a ka Haku i olelo ai maloko o kana palapala, "in a e olelo mai kekahi eia maanei ke ola, mai manaoio aku ia mau ano olelo/
No ka mea, aia iloko o laila ka pilikia a me ka poino."
He mea oiaio kela, no ka mea, ua la@@aha ae nei na manao o ka poe i piha i ka loea ma ka noonoo ana, e hoohulihuli ana i ka manao o na mea a pau, me ka hoike ae i ko lakou kakaua pakahi i ku ai, ka mea hoi a makou e ike nei, he mea hoopilikia ia i ko kakou manao aka hoi, @ua hiki no ke manaoia, aia iloko o ka nui o na hoopoino ia a me na hoowalewale ia, e loaa ai ia kakou ka lanakila.
O ko makou kahua kalaiaina I kukulu ia ai i kinohi, e ka mea nana i ake, a paa ka hale o KE ALOHA AINA, oia ke aloha i ke Alu, ke aina a me ka lahui ana i h@poi ai, a hiki i hala ana aku la ma kahi mau a kakou a pau e ukali aku ai.
Oia kahua kalaiaina no ka makou e ku nei a paio i keia la a pela no ma keia hope aku. Aole loa he mea hiki ke hoololi ia ae ko makou ano, no ka mea, oia ke kahua i hoopili paa loa ia iloko o ka umauma o na kanaka Hawaii.
O ka makou keia e hoike nei i ka lahui Hawaii, no ka mea, he lua ole kona kahua i hookumu ia ai, aole ia mamuli o na manao kanaka iho, aka, mai ke ahonui mai no ia o ko kakou Makua Nui ma ka Lani, ka mea nana i hoomau mai i ka ikaika iloko o ko makou mau lala.
Elike me ka lehulehu o na lala maluna o ke kumulaau hookahi, pela kakou ka poe aloha aina e kupaa nei mahope o ko kakou moto i kinohi.
--
KA PAANI KINIPOPO O KA POAONO NEI
--
Ma ka hora 3:30 p.m. o ka Poaono mei, i ulele kinipopo ae ai na Hui Kinipopo Hoku me ka Regimana Ekahi, no ka mea o laua nana ke eo. Ua hoike ma ka Hoku i kona ano papaana i keia paani ana mamua o kona kulana mua.
Ua hoopiha ia ae no ke kahua kinipopo elike me kona ano mau, e hoopuipui mau ana i ke kahua kinipopo no ka pono oia poe. I paulehia loa paha hoi kahi, no ka ike ia, he mau kaeaea like no laua a i elua no ke kahua ulumaika o Kolaokahua.
I ka ulele io ana iho o laua, ua ahai ae la ka Hoku i ka lanakila ma kona aoao, ma ke kaa ana o ke eo iaia, o 14 puni ia 4 wale no a ka Regimna Ekahi.
Eia lakou ma ke kulana like loa, eha eo pakahi i ka mea hookahi, a he eha no hoi hau le, koe wale no paha ke kemu e hoopaapaa ia ne i mawaena o ko Sana Lui a me ka Hoku, a in a e maopopo pono ana, ua haawi ia ia kemu i ka Hoku, alaila o ka piha ana ia o ka 5 eo ana iaia, a i ole ia Sana Lui paha.
----
I KAA HAPAUMI NO KALIHI
--
Ua waiho aku kekahi poe he palapala hoop@ o 200 inoa ka nui, e noi ana i ka Luna Nui o ke Alahao Hapaumi, Payne no ka hooloihi ana aku i kahi a na kaa hapaumi e hole ai, a hiki loa aku ia wahi mahele o ke kulana kauhale nei.
He noi manicai keia a ko Kalihi poe kupa i waiho ae la, a ke holopono keia mau hoolalal ana, alaila, e haulani ana ko laila mau kupa me na hale holo honua me ka maalahi. He ho oi aku hoi i ke kulana maemae mamua o na kaa 'bus'.
----
HAWAII KUE IA AMERIKA.
--
Uina ka wai o Namolokama
--
Hoole Loa ia ke Kuikahi Hoohui Aina.
--
LOHEA KA LEA O LILIU E AMERIKA HUHA.
--
Na ka Palapala Kue a Liliuokalani, i Anai i ke kumuhana a ka Poe Pakaha Aina.
--
Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Auseteralia ma ke kakahiaka Poalua nei, Iulai 20, 1897, i loaa mai ai ia makou na mea hou ano nui e pili ano no ke kumuhana hoohui aina, a oia ka makou e lawe ae nei i ka leta malalo iho a kuupau aku i ka holonui, no ka pono o ka lahui aloha aina, a e heluhelu ia penei:
Wasinetona D.C. Iulai 8, '97.
*****
Aloha oe:
He mahiehie mau na manao hauoli e pili ana i ke kulana o ke Alii ka Moiwahine e noho nei imua o ke alo o ka lahui Amerika, a ua hoopumehana mau ia Kona alo e na hoaloha e kipa mau mai ana e ike laia, a ua hoohala ia ka manawa me ka hauoli.
O ka muhou maikai loa i loaa mai ma ka la i nehinei, Iulai 7, 1897, oia ka olelo hooholo a na Hale Ahaolelo elua o Amerika nei, e pili ana no ke Kuikahi Hoohui Aina a Kakina ma i lawe mai nei, ua hoole loa ia ke Kuikahi Hoohui Aina, a ua make kanu no ka wa pau ole.
Ua nui no ka h@oikaika o na poe kakoo i ua Kuikahi la, a o na poe ma ko kakou aoao, a'u hoi e olelo ae nei, o lakou na hoaloha oiaio o na kanaka Hawaii a me ko lakou Alii, aole lakou i leo nui, i ka nanahe wale no i mili lima ia aku ai, a a ke koho ana, ua kaa ka hapanui ma ka aoao e kue loa ana i ka hoohui, a oia iho la ka hopena loa e pili ana i keia ninau a ke Alii e kiai nei, nolaila, ua lohea a ua nana mai o Amerika i ka leo kue a ke Alii a me Kona lahuikanaka, a ua lilo keia hooholo ana a na Hale Ahaolelo i mea nana e hoonaluea aku i ka noonoo o na paalalo a ka poe pakaha aina, a aole no hoi he lawaau ae o ka waha o na nupepa a lakou, ua nahu hewa paha i ka Ape ka ai maneo.
KE KIAAINA MINESOTA IMUA O KE ALII
Ma ka Poakakhi nei, Iulai 5, 1897, i hele mai ai ke Kiaaina Minesota e ike i ke Alii ka Moiwahine a me ka puali nui o kona mau ukali he iwakalua a oi, me ko lakou mau kahiko oihana o ka aahu piha, he mea i ike ole ia mamua aku, a ua hoopahaohao ia ka noonoo o ko ke kulana kauhale nei, i ka ike ia ana mai o kekahi kanaka koikoi a me kona mau ukali lehulehu i kipa mai e ike i ke Alii, ua hoohalaia ka manawa me na kukai olelo ana mawaena o ke Alii a me ke Kiaaina, a ua haawi mai la oia he mau olelo kaukau o ke ano hoaloha oiaio i ke Alii, a ua hookuu ia ka Aha Ike me kapiha hauoli o na mea a pau.
HELE HOOMAHA KE ALII.
E hele hooluolu aku ana ke Alii ke hiki ae ma ka la 10 o Iulai nei, e holo ana no Nu Ioka, a mailaila aku no Long Branch, a mailaila aku no Cape May, e hala ana paha he mau pule ma keia huakai hoomaha a ke Alii.
O keia ae la no na mea hou ano nui o keia mau la, ua lohea ka pule a ka lahui, ua Isabota ka Hoohui Aina.
I aloha ko kaua a me ka lahui pu.
****
----
PPAU I KA AI IA E KA MANO.
---
L@dana, Iulai 8, He lono telegarapa awiwi kai loaa mai ia nei, e pili ana i ka mokuahi Sultan, i holoholo makikai aku ma I@ia, he 100 mile ma ka hikina aku o ka mokupuni Socotra, o ka mea hu mua loa i lohe ia mai, mai Colmbo, ma o ka mokuahi Waletta la, ma ka la 15 aku nei o Iune, e hoike ana i ka wa no i hoo kuu ia iho ai o ka waapa mua loa mai ka oneki iho o ka mokuahi Suletana, oia no ka wa i nanahu ae ai o na mano pololi e kaalo ana ma ia wahi a lilo ka waapa a me na ola maluna iho on a, i mau apana lulii iloko o ka waha o ka mano.
O na põe a pau e noho ana maluna o ka oneki o ka moku ahi, ua aa ole lakou e kau hou aku maluna o ka waapa, no ka holo ana iuka. He 20 mau ola i hoopakele ia ae mai ka waha ae o ka mano, me ka loaa pu i na palapu manaonao. Nunui io aku la ko laila mano, ke weluwelu lilii ala ka waapa.
----
HALAWAI O KOMISINA HAWES ME KA ULIA POINO.
--
Ua loaa mai he lono ma keia h@lo makaikai ana aku nei a ke K@maina Pelekane Hawes no Hilo ua halawa iho la oia me kekahi uha poino, oia ke Kianu mawaho ae o @a kapakai o Hamakua, a ma ia ino, wa hina iho la ke Komisina iluna o ka onekio ka @o ku me ka loaa ana iaia o kekahi mau pilapo.
Mahope o kona malama maikai ia ana, ua loaa iho la iaia ka oluolu, a @@ie aku ia kekahi ana huiahula i haawila ma Hilo.
----
LILIUOKALANI MA HAWAII.
--
Kakoo ia Liliuokalani ma Amerida.
--
Ka leo no ka wa lanakila, kue
i ka leo o ka wa iloko
o ka Halepaahao.
--
NAKA NAAUPO E HOOHAAHAA AKU
--
E kaia paha auanei i ka Pohuehue
e ke hupo na Loio naauao
a ke Kuokoa?
--
Ua kone ia mai makou e na kukulu manao ana a ka nupepa Kuokoa o ka la 9 o Iulai nei mamuli o kana mau alakai ana e kono ia mai ai ka noonoo o ka lahui, a nana aku i na keehina a ke Alii ka Moiwahine e hoonee la i Kona mau kapuai ihikapu imua o ke alo o Amerika, no ka pono o ka lahui, a oia ka ke Kuokoa i olelo ae ai ma kona poo kalaimanao, "he alahele hupo haalele loa," a wahi hou a ua o Kuoka, o ka okoa ana o ka leo o ke Alii ia Peresidena Dole, mai Kona leo ae ia Amerika, ma ko makou ano e nana aku ana me ke akahele i na aoao pono ma keia kumuhana a ke Kuokoa i walaau ae nei; e loaa ana no ka pane maopopo ana i ka noonoo o kela a me keia i lawa me ka lunaikehala maemae.
Ma ka hoomaopopo ana, aole e lawa ka moolelo piha o na palapala elua ake Kuokoa i hoike mai nei e pili ana i ka palapala haalele Noho Ahi a ka Moiwahine, a me ke Palapala Kue a ke Alii ia Amerika no ka hoohui, ke ole e lawe ia mai ka palapala pane a ke Aupuni e hoole ana, aole e ae i ua palapala haalele la a ka Maoiwahine, nolaila, ma ia pahe ana a ke Aupuni, ua pau iho la ka mana o ka palapala haalele a ke Alii @iai, aole i ae a apono aku ke Aupuni i ua palapala la, ma ia ano, o ka palapala la, ma ia ano, o ka palapala haalele a ke Alii e nokeia mai nei e ke Kuokoa, he palapala uhane ole ia, a hiki mai i keia la; aole i haalele ka Moiwahine i ka Noh@ Ahi, aka, in a i apono mai ke Aupuni i ua palapala la, in a paha ua lilo i mea e ko ai ka ke Kuoka moeuhane palaualelo.
O ka hapai ana mai a ke Kuokoa i keia mau manao he hoike ana mai ia i ka nawaliwali o ke aupuni a ke Kuoka e kakoo nei, o ka KE ALOHA AINA e ao aku nei, mai nanahu na niho i ka iwi io ole a pau i haihai na niho, e lawe i ka makou mau olelo hooheno o keia mau la.
Wela ka hau, alu ka uwea, hewa ia la.