Ke Aloha Aina, Volume III, Number 27, 3 July 1897 — Page 1
This text was transcribed by: | Donna Shiroma |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
BUKE III HONOLULU, POAONO, IULAI 3, 1897. HELU 27
KE ALOHA AINA
E hooopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.
Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he 5 keneta.
E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.
E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.
E hoouna pololei mai i na Nuohu na Kumumanao, na Olelo Hoola ha, na Kanikai a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.
Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.
Ka Napepa Puka Pule
E - ALOHA - AINA
Hookahi Makahiki $2.00
Eono Mahina 1.00
Ekolu mahina .50
Hookahi Mahina .20
EMMA A. NAWAHI
Puuku o
KE ALOHA AINA
EDWARD L. LIKE
Lunahooponopono a Hope Puuku
S. P. KANOA,
Hope Lunahooponopono
O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoouna pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.
KA HAKAKA KUIKUI PUUPUU.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Auseteralia, ua loaa mai na lono e pili ana i ka hakaka kuikui puupuu mawaena o Peter Maher a me Sharkey.
Ua malama io ia ae no ka hakaka mawaena o Maher a me Sharkey, he eono puni a laua i hakaka ai me ka maopopo ole o ka mea nana e kaili ana ka lanakila o ka la, a i ka ehiku o na puni ua hopuia iho la laua e ka makai a lawe ia aku la no ka hale paahae, ua ano nawaliwali o Maher mai laua mai ka hale paahao mamule o ke kaueha a ke kiaaina.
Ua aa aku o Sharkey e hakaka me @ no $10,000 ka pili, a ke ae ole @ ua makaukau oia i ka halawai me Cerbett no ia pili hookahi no.
KA MOKUAHI PAKALAKI.
Ma ke kakahiaka o ka Poaha nei, i ku mai ai ka mokuahi Aorangi, mai Vanekoua a me Vitoria mai, iloko o na la holo he 9 mai ia mau awa mai. He mokuahi pakalaki loa oia ma na wai o ka Moana Paki pika nei, oiai i kana huakai mua loa no mai na Panalaau mai o ka Hema, no Vanekoua a me Vitoria, ua haki mua no ke a-u o ua mokuahi la, oia hoi ka haalele ana mai ia Honolulu nei no ua mau awa la.
I keia huakai mai nei hoi, oiai oia ma kela mau awa kahi i hoomaemae ia ai, a ma ka la 15 nei, haalele ia mau awa, a holo mai la no Honolulu nei no kana huakai huli hoi i na Panalaau, aka, iaia mai nei ma ka moana, ua puka ae la na ipuhao mahu, a pela iho la i holo ulolohi mai ai oia, a hiki i kona komo ana mai iloko nei o ke awa, mahope iho o ka hora 7:30 p. m. o ka po Poaha nei, mamuli o ka uapo i ka mokuahi Warrimoo, ka mea i hookuu mua i kona heleuma i ka uapo.
E holo aku ana paha oia, ke pau kela mau puka mahu liu i ke pahonohono ia a paa, i hiki ai iaia ke hoomau aku ma kona alahele moana, ke ole nae hoi e halawai hou aku mo ke pakalaki.
KA HOOKUKU KINIPOPO O KA POANO NEI.
Ua hauwawa ae na lono alanui ma ka Poaono nei, mamuli o ka ua a me ka pakikakika o ke kahua kinipopo o ka Poaono nei, ua ulele koke ae no na Hui Kinipopo i hookaawale ia la, oia hoi, ka Hoku a me ka Rigamana Ekahi, aka, mahope o na aumeume ana mawaena o na Hui Kinipono elua, ua hoomaopopo koke ia, aia ke au o ka lanakila mahope o ka Regimana Ekahi, ia wa, ua hoomaka mai la na hea o ka Hoku e olelo, aole hiki la lakou ke paani, a ua kaa aku la ke eo ia Regimana Ekahi, i ka eha o na paani ana.
Mamuli o keia kumu, ua hoohalahala na hoa o ka Hoku me ka waiho pu aku i ka lakou mau hoohalahala, a me he mea la, e paani hou aku ana no paha laua no ia kemu ma keia mua aku.
KA WAHINE O KILAUEA.
Ma ke ku ana mai o ke Kinau i ke kakhiaka Poaono nei, i loaa mai ai na lono makamaka hou loa e pili ana no ka wahine hookalakupua o Kilauea, ka mea hoi i waiho a moe malie ana o kana mau hana pahaohao no ka hookahi makahiki a oi, a eia oia ua puka hou ae la ma o na lono la i loaa mai, mai ka Luna Nui mai o ka Hotele o Kaluaopele, Peter Lee, ia Mooheau, oiai hoi ke Kinau ma ke awa o Kawaihae, hora 8 a.m., o ke kakahiaka Poalima nei, a e hoike ana penei:
Ua pahu ae i ka hora 7:30 p.m., o ka po nei, ke ahi pele, a ua haule aku, ma kahi he 30 mile ka mamao mai keia wahi aku a mahope iho o keia ahi pele, ua iake maopopo ia mai ke ahi pele e na poe e noho ana ma kahakai o Kau.
He lehulehu wale o na luawai pele a me na lako ahi e kahe ana, a i keia wa aia ma kahi o 500 kapuai ka hehonu, a e mahuahua mau ana hoi na ea mama e palahalaha ana ma ia mau wahi.
He nuhou maikai keia no ka poe e ake ana e ikemaka i na hana a ka Wahine ai honua o ka Lua. I kekahi manawa, he nele loa ka lua i ke ahi pele ole mamuli o ka haaiele ana o na kupa o ua home la, a hoi iluna o Mokuaweweo e hoomaha ai no ka manawa, a ke hoi no ilalo o ka lua, ua poha ae la ka honua, a kahe aku la na auwai a me na luapele elike me ka hiki ke hoohana ia.
Mamuli o keia mau lono i hoeo mai, a ua holo aku ke Kinau i keia kakahiaka Poalua, me kona lawe pu ana aku mei ke heluna mui o ka poe e ake ana e ikemaka i ke ahi pele o Kilauea, a pela no hoi ka Mikahala, ua lawe aku oia i na ohua ma ia ano hookahi no, no ia manawa like no.
He hoopemaikai ana mai keia i ko k akou mau hui mokuahi, mamuli o ka paulchia o na @hini mai o na aina o e ikemaka io i kahi ahi pele kaulana ma na Paemoku Paredaise o ka Paki pika.
KA HOIKE HAPAHA O NA KULA SABATI O KAUMAKAPILI.
Ma ka hora 10 o ke kakahiaka Sabati nei, Iune 27, 1897, ma ka luakini o Kaumakapili, i malama ia ae ai na hana hoike Kula Sabati o ia Ekalesia o kakou.
Malaila aku makou kahi i makaikai ai i na hana maikai a na Kula Sabati. He 14 Kula Sabati i malama ae i na hana hoike, ua malama ia na hana manawena o ka Kula a pau me ka noeau, a me ka eleu, e keia kekahi o na hoike hapaha kiekie loa i loaa i ka ekalesia o Kaumakapili iloko o io makahiki i hala ae nei, a i oi aku hoi na hana i lawelawe ia e na kumu a me na haumana, i ko na hoike mokupuni i malama ia iloko o Iune o kela a me keia makahiki, a i ei loa aku hoi keia i ko na hana i malama ia iho nei o ka hoike mokupuni i keia mahina iho la no ma Kawaiahao.
He nui na kula i malama ia ma keia hoike, a ua pau no i ka wa kupono me ka ui-ha ole o ke anaina, mamuli o ka eleu o ke Kahukula Mrs. Diliinahama, mamuu o ka hoomaka ana o na hana, ua koho ia he 3 lala o ke Komite nana hoike, na lakou e hooholo na helu kiekie mawaena ae o na kula, ma ka haawi ana i na helu i a me 2, i ka pau ana o na hana hoike, ua kauoha ia aku la ke Komite e hoike ae i na Kula Sabati nana e kaihi ae i na helu i a me 2.
Na Mr. Asa Kaulia ka Lunahoomalu o ke Komite i hoike mai penei: wahi ana, aole e hiki i ka noonoa o ke Komite ke haawi i olelo hoohole mai waena ae o na kula, i heorabi kula ma ka helu I, a pela me ka helu 2, oiai, ua nui a paiapai, like a like kekahi mau kula, a no ia mea, ua lawe ae ke Komite a heoholo penei:
Na Kula e aumeume nei i ka helu i oia o Honolulu Waena, Kapalama, Iwilei a me Pauoa.
O na Kula e ae i koe, ma ka helu mekala ole.
Ua hooholo ia mai e ke Kahu Rev. E. S. Pimoteo, a malama ia ana he aha mele manawalea na na Kula Sabatia hoike iho nei ma ka po i o Mahealani keia malama ae, a ua kouo la ka lehulehu e kipa ae.
He aha mele manawalea keia na na Kula Sabati e ka ekaiesia o Kaumakapili e haawi ana no ka lehulehu, a o ke Kula Sabati e loaa ana ke kani o ke oeoe o ka Naniwa, oia ana paha ka mea aoaa ka helu 1.
Ke haawi aku nei makou i ka maha io i ka olelo hoohoio a ke Komite, pololei.
NA HOOPOHIHIHI ANA A KA EHAEHA.
No ke aha ko Lakou Kumu i Hoea mai ai a Pehea i Hookuula ai.
Na Hana Nui a na Poe Naauao no ka hoomama ana i na Kino Kanaka i Hoehaeha ia. He mea i Hoohaehaia.
[Mai ka Nupepa Hoku mai o Honolulu.]
Mai ka hookumuia ana mai o na kanaka ma ka honua nei a hiki i keia la, ua nui na hoopohihihi ana a ka ehaeha i hoopiha aku i ka puuwai o na mea a pau me ke pahaohao a me ka weliweli. No ke aha ko lakou kumu i hoea mai ai, a pehea i hookuu waleia ai, heaha ka lakou waiwai? O keia mau ninau a pau ua ninau ia ia e ha kanaka iloko iho no o lakou, a i kekahi mea okoa aku, aka, oia mau ninau ana nae aohe i loaa aku ko lakou mai haina. Ua nui na poe naauao i imi no ka hoepau ana ae i keia mau haawina eheha e ake ana lakou e hoola ia mai keia mau haawina popilikia mai. Mai waena mai o na poe i hoepakele ia o Mr. S. Louden o ka Washington Feed Co., i loaa ka oluolu a me ka maha i ikeia e na poe kupa o kakou nei. I ka 1889 ua hoea mai o ia i Honolulu nei, a lawelawe iho la i na oihana like ole, o ka hope loa o kana oihana i lawelawe oia no ka hoala ana he halekuai mea ai a ua nui no hoi na poe kuai i kona halekuai. Ua hoopuka ae ua o Mr. Louden, no kekahi mea e pili ana ko kona ma'i penei. "No elima makahiki i hala ae nei, owau kekahi mea i hoehaeha ia e ka ma'i nalulu a me ka haalulu, e hoea mai ana i kekahi manawa no hookahi pule, aole e hiki ai'u ke moe i ka po, oiai ka eha e hana ma o ole ana i kuukiao. Ua hoao au i na laau a pau, i kuu ike ana i ka hoolaha a Dr. Williams Medicine Co., ua heluhelu iho la au, a makoko o laila i iko iho ai au, ua hiki ke hoola i na poe ma'i a alulu o ke poo a me ka haalulu ke ai i ka Pina Pills (Huale Akala), nalaila, ua hoae iho la au. Ua loaa ia'u na pomaikai mai keia laau mai, Pink Pills, a no ekolu pahu a'u i ai ai, ua loaa mai la ka oluolu, a ua manao au o keia laau Pink Pills a Dr. William, he laau maiki loa ia."
O ka Pink Pills a Dr. William ua hoea aku ia i ke kuaiu o ka ma'i, e hoehu ana hoi i ka ma'i mailoko aku e ko lakou wahi i noho ai me ka hoihoi hou mai i ke ola kino maikai a me ka ikaika. O na ma;i lolo, kua eha, kua haneenee, rumatika, pehu, a peia aku. O keia hua ale mohei, ua hiki ke hoola i kekahi mau ma'i o na wahine i hookau mahaia, a me ka heihoi hou mai i na ili lahilahi ma ke paplina. O na poe awaliwali a pau e hoao i keia Pink Pills a e ioea no ke oia. Nolaila, e hoao mua i keia laau mamua o ka hele ana i na kauka.
O ka Pink Pills (Huaale Akala) a Dr. Williams ke kuai ia nei ia e na poe kuai laau a pau.
Aia keia hihia palena aina mawaena o Venezuela a me Bereitania Nui, a komo aku ana iloko o ka lima o kekahi mana aupuni oloa aka nana e hooponopono.