Ke Aloha Aina, Volume III, Number 19, 8 May 1897 — KA MA'I PAHAOHAO DIPTHERIA. Eia ia ke Pukaamaka mai nei. O ka Hana Hemahema a ka Papa Ola oia ke Kumu o ka Pilikia. [ARTICLE]

KA MA'I PAHAOHAO DIPTHERIA.

Eia ia ke Pukaamaka mai nei.

O ka Hana Hemahema a ka Papa Ola oia ke Kumu o ka Pilikia.

Ua tito ka hhā ana ae nei o keia ano ma-'i hou iloko o ke kulanakauh«le nei ! mea hoopiooia ai na manao o na hoa o ka Papa Ula, ka poe no hoi na lakou e ae mau nei i ka hookomoia mai o na mokuahi ma na wahi i ikeia, a i loheia ao hoi e kakou a pau» aia he ma'i lele ke anai la ma na awa kumoku q īapana, kahi e Lwe ia mai nei na limahana lapana no Hawaii nei. Ua hana anei na hoa o ua Papa Ola la, i na mea e hiki ai ke hoopakele ia ko ka lehulehu mau pono ola kino, mailoko mai o na mai lele i hookahua ia a kumu ma na wahi i koho īa aku ai, he pilikia a me ka poino ma ia mau wahi ? . Aole loa makou i ike, ua hanaia keia mea hookahi a makou e olelo nei, he poe hoohemahema keia i ke oia o ka lehulehu o na kanaka Hawaii maoli, aka, o ka makou i ike, oia no ka hookomo aluka ia ana a makena wale o ua poe la, i kohoia aku ai, mai a lakou mai i laha ai keia ma'i ino, nana e lumai hou aku nei i kekahi mau ola iloko o ka luakupapau. U ke ano o keia ma'i e laha nei f aia no ia ilokoo ka pohal o na poe opiopio loa, a i kapaia hoi e na kauka he "Diptheria/* he ma'i eka iloko o ka puu, a! ka wa e loaa ai o keia ano ma'i, ua nawaliwaH loa mai la ka hiki ana i na mea hana o ka pou moni ai ke moni aku i na mea ai o loko o ka waihona ai 1 a o ka hopena oia no ka hiki j ke hoola la ae, mai keia poino ae. . I Ma ka Poaono iho nei.ma- 1 waena o ka hora 12:30 p. m.,' ua malama ae ta na hoa o ka 1 Papa Ola i halawai kuikawa ; no lakou malalo o na hoike no 1 ka !oaa ana*!TkeFaht poe i ke- ! ia ma'i eha o ka puu," ma ke-1 kahi mau wahi o loko o ke ku- 1 lanakauhale nei. i I hikiai hoi ke noonoo koke hana 1 e pale a'ku ai i keia !aha nni| ana ae a palahalaha, ma kekāh? mau wahT e ae i loaa ole i keia ano ma'i. O ka Peresldena o ka Papa Ola, ka Lunahoomalu, he eko lu kaukā a me eke'u mau lala o Wa Papa t ka poe nan*i ī ma lamam iho !a keia halawal, > piī! ani i ke o!a e ka !ahui, a oka hapanui o m !ata, m no malalo o ka !akqu mau ha na ponoi. U« waiho mai he ehia «oau kauka t ka !aua mau ho!ke e pl!i ana ana tio kHa ma k t, ora he ehi poe ! laai h me

keia ano ma'i, a e hoikeia ana 1 ko lakou mau wahi paleahi V noho ai, a oia iho keia malalo:! 1. O ka mea mua i loaa i keia ma'j, he keikl kanaka ma-' oli oia, a o kona wahi noho aii ua kokoke aku no ia i ka Pa IKna Katolika, ma Koula, ma ke Alanui Moi hoi, E hōomanaoia no nae, ua iawe aku no ha makua o keia; keiki imua o kē kauka o ka Papa Ola, ma kahi haawi laau o ke aupuni, a ua ike koke iho la ke kauka o ka hale haawi laau he diphtheria keia «ino ma'i, nolaila, ua hooholo kona manao, e lawe i keia keiki opio imua o Kauka Wahie, ma kona keena hana ma ke Alanui Beritania, aka, mamua ae. nae o ka hoea ana aku i kahi o ke kauka, ua make iho la oia, ks! mea hiki ōle hoī i ke kaukai ke hoopakele ae i kona o' mai keia poīno mai. A mamuli o ka' hoea kino ana ae o Kauka Alvarez, ua lawe aku oia i kekahi mau meal 0 loko o ka puu moni-ai no ka : nana ānai ke ano o ka ma'i, a! uahooiaio iho la keia kauka he ma'i diphtheria (puu eha), keia,j a o Re kumu no hoi ia'o kona make ana, O keia ka hehu mua loa malalo o keia ano ma's a o ka hana pono wale no t o ia ke keakea ana aku i ka laha ana ae o keia maT a hiki I ka palahalaha loa ana aku hoi ma na wahi o ke kulanakauhale nei, ī 2. Oka lua ona mei i loaa 1 keia ano ma'i, ua loaa no ia | i na la mua o kela pule aku nei, ma kekahi hale o ka poe Geremania ma ke Alanui Ema, a he keiki Geremania hoi ka mea i ioaa. Oke kauka nana i aole oia i koho i ke ano o ka ma'i i loaa ai keia keiki, a ua make hou no Hoi keia keiki e like aku la me keia'. I ka ms» keana o keia keiki, ua haawi |aku o Kauka Wahie na Kiau;ka Alvare*z e nana pono, me 'kana mau mea paahāna ike, k ua hboia ae no oia he ma'i diphtheria no ia. 1 3, Oke kolu keia o m mal a hekeiki Kepani hoi keia, je noho nei ma Kamoiliili, a i hoike ia mai hoi ka lohe mai js" | Kauka Kcjima mai. Ua hoo|~ una koke ia aku kekahi Kaukk no ka nana pono t ke kt - lana ma'i keik t a m hooia 1 ia ae, aole no la ht mn'i'okoa, aH, o kria ma'i ehb pua no in, Ma ka Poalua ne> t mnke ai ola. J 4, O ktia ka ma'i hope !<m, a he keiki Hawaii maoli no ho? ka mea i loa», ma k* Alanui M oiwahine, rrta kahi kokoke i ka Hak? Aupunt ma Aliiolani i O h sna o keia poe ke?ki eha na wahi Ttke oie o *e kvhnaksuha?e nei he hoomih«ahua ana mal H ?

pilikia maioko nei o kahi e noho hulkau ia ana e ka lehu-1 leliu, a o ka mea pono wale no, oia ka lawe ana ae i na keehing brkt ole hōopalahalah'a ia aku keia kupuino e ulu.ae Ia iloko o. keia m.au la, a ma ka iono i loaa mai ,ia rrakou£e hoomalu ia aku ana na wahi i puka ae J.aj>. keia ano nia'i, a e kaa aku*ana na ku kiai ana malalo 0 na hooponopono ana a ka Papa Ola, Lalina a me Kauka Howard. Ua kohokoho wale ia ae kahi 1 hoea mai ai o keia ma'i, u , olelo ae o Kauka Wah»e, Kapalakiko mai i hoea mai &t keia ano ma i.