Ke Aloha Aina, Volume III, Number 16, 17 April 1897 — Page 8
This text was transcribed by: | Danna Ebia |
This work is dedicated to: | Daniel & Anna Asinsin |
KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 17, 1897.
HE MOOLELO HOONANEA
NO KE
Keikialii Alabati.
Ke Kaeaea o Pelekane.
A ME
Ka Ui Madelina.
Ke Kukui Uwila o Ainapo.
Hoohenoia no KE ALOHA AINA
Na keia ano uluahewa o ke kaikamahine alii, ua hookaumaha loa ia ka manao o kona mau makuakane, a pane mai lo oia imua o kana kaimakahine me keia mau olelo o ke ano makua makee keiki oiaio, penei:
E ka maua keiki aloha, ka mea hookahi hoi mailoko aku o ko maua puhaka, a i manaoia hoi, ua lawa ka hakahaka o ka nohoalii o kou mau makua mau e pani.
I keia wa, ke hoike mai nei ko’u mau helehelena nani, i ka mae ana iho o kona nani mua, mamuli o kekahi kumu a’u e haupu wale nei, ua haule paha oe i ka hewa me kekahi mea, i kupono ole i kou kulana e kuu keiki?
Ina eia iloko nei o kou aupuni ka mea nana i hoonawaliwali i kou mau aakoko ua oi loa aku ko’u pono e lawe ae i kona ola mamua o ko’u ike ana aku iaia e noho hoomalu mai ana maluna o ka lahuikanaka a kou mau kupuna i malama ai.
Ina hoi o ka mea au i aloha ai, a he mea oia mawaho aku e ko kaua aupuni alaila, ua hauoli au i ka panai ana aku, wa oi aku ia o ka pono a me ka maemae mamua o ka mea e ae.
Nolaila, iwaena o keia mau mea elua wa hiki no ia oe ke kaana pololei nou iho, a hoike mai i ka mea oiaio imua o’u, ina ia he mea e hooluolu ia ai na la o kou ola opiopio ana.
Aole no hoi o’u makemake e hoike mai oe i kekahi mea, me ka nele i kaoiaio maloko, i hiki ai ia’u ke hoolako aku i kau mau mea a pau i makemake ai.
O keia mau olelo maikai a kona makuakane i ninau aku ai iaia, ua lilo ia he hana nui iloko o ka puuwai o ke kaikumahine aliii iloko oia mau minute, e noonoo ana no kana mea e pane aku ai a i ka hope loa pane aku la oia penei:
Ua hou poluiuhi la ko’u noonoo, he mau la i hala ae no a ua lilo hoi ia i mea e hoonawaliwali ai i ko’u kino, me ko’u manao e noho mehameha iho no au malalo o ko elua malu, a hawaiina la hope o ko’u ola ana.
Aka, e hoike aku au mua ou e kuu makua aloha na halawai mai au me ka uhane nani a maemae o kekahi keiki nana i k@ aku i ko’u noonoo a pau maluna ona.
Aohe ona lua a’u i ke ai iwaena o ko kaua mau makainana a ke manao nei no hoi au o ka mea a kuu naau e aloha nei, aole oia no ka aina pahaohao o Ainapo nei.
Aka, me he moa la no kekahi aina mamao loa aku ia mai ko kakou aina aku nei a’u @ e hoomaopopo nei he mea oiaio ka’u i koho ai.
Kulou iho la ko poo o ua ui nohea la ilaio a na ka waimaka no e hio o mai kona mau lihilihi iho me ka hiki ole i kona mau lima palupalu ke @ omi aku i ka hana a ka waimaka e hue lani mai la, mailoko lilo mai o konapuuwai.
Ua palulu ae la oia mamua o kona mau maka o kona kamaka nui, a kona makuakane i haawi mai ai iaia, he mea e hoike ana oia ka hooilina o ke kalaunu, a nona wale no ke kuleana e paa ai ia mea a hiki i ka wa e loaa ai o kona kokoolua.
O keia mau haawe luuluu e hekau ana maluna o kona kino, oia ka kona makuakane e haka pono aku la maluna o kana lei aloha he keiki, ka hua hookahi hoi a ka Ao i loaa mailoko mai o ko laua puhaka.
Kakali malie iho la kona makuakane o ka ea ae o kona poo iluna, a haawi aku i na olelo hoolana, e hiki ai ke hoomaalili ia ae ka wela o kona umauma, e hana palena ole la iloko o kona puuwai.
A no ka hapaha hora a oi o ko kona makuakane kakali ana i ke ea ae o ka poo o kana kaikamahine iluna, akahi no a lapakoi ana a ka manao.
A ia wa no hoi i ea ae ai oia iluna, a holoi ae ia i na waimaka maemae, i hoopulu iho i kona mau onohi alii i na minute mamua iho.
A oia no noi ka wa a kona makuakane i pane mai iaia me keia mau huaolelo o ka makua makea oiaio i ke keiki, i ka i ana mai penei:
Eia oia ke hoehaeha mai nei i ka puuwei o kou makuakane a me kou mama aloha, a i ka wa paha a kekahi o maua e hoao aku ai e kaohi, a e aua mai i ka hookuu laelae ana aku i kou mau manao aloha,o kou wa koke no ia e ku kohana ae ai mai ko maua alo aku,a hoomaka aku i kekahi hana e hoopoino ai i kou ola.
Nolaila, e hai aku au i ka mea a kou naau i hooholo ai, a oia hoi ka mea e hoopau ia ai o kou mau manao naauaua mahope o ke aloha oia hoi:
Mai keia la aku, e liuliu, a e makaukau nou iho, no ka nele ana ma kau huakai huli i ke aloha, no ka pono o kou noho ana ma keia ao inea.
He mea nui a koikoi ka hoao ana o kekahi kaikamahine, i lawa ole ka ikaika no ka hele ana ma kekahi huakai hele, i akaka ole kona pahu hopu e hele aku ai.
Aka, aole nae ia he mea nana e hoonawaliwali mai i ka ikaika hana a na aakoko o kou puuwai e pauma la iloko o kou kino mai luna a lalo, a oia auanei ke kokua nui nana e pale i na pilikia a pau mamua o kou alahele e kuu kaikamahine aloha.
E hookuu aku ana au ia oe e hele e iau ma na welelau o ka honua i ka mea a kou naau i aloha ai.
Me ko’u hoomakaukau ana i kekahi moku kupono no ka hoouna aku ia oe e hooko i kela kumehana, na a i lawe ae i ke ola o kekahi poe opiopio i piha pono i ka ui a me ka nani.
O kou la e kaawale aku ai mai ko maua alo aku, a mai kou lahui aku hoi he la nui ia a me ke kaumaha a he la hoi i ike ole ia kona lua ma na wahi a pau o ke aupuni o Ainapo nei.
E kuahana pili aupuni kou kaawale ana aku mai ka aina nei aku, malalo o ke sila o ke mana hooko me ka hoike pu ia ana aku hoi e hoohakahaka ia iho ana ka makalua o ke kuleana Hooilina M @ ma o kou waiho ana mei no ka manawa au a hele ai.
He hana kaulana nae nau i kou la we ana ao ke keehina mua loa o kou huli ana i ka mea o kou naau i aloha ai aole hoi ma ke ano he kane, elike me ka huli ana a kekahi poe e ae.
A oia ka kou makuakane e hookuu aku nei ia oe, e hele me ka hopohopo ole ma na wahi a pau o ka honua.
O keia mau olelo a kona makuakane i hoopuka aku ai ima o kona alo, e ae ana iaia e hele e imi i ka mea a kona naau i aloha ai.
Ua like ia me ka moanawai i hoohakukoi ia kona mau ehuwai e na kikiao makani ikaika e pa iho ana maluna o kona ilihualaia.
A na keia mau olelo maikai hoi a kona makuakane iaia, nana i hoihoi hou mai i na manao aloha iloko ona no kona mau makua.
A oia hoi kana i pane hope loa aku ai imua o kona makuakane penei:
O kou haawi ana mai i kou ae e hele au e huli i ka mea a ko’u puuwai i aloha ai, he haawi ana mai ia ia’u i ka ike a me ka naauao e hiki ai ia’u ke malama i ko’u aupuni me ka maikai, i ko’u wa e kau ae ai ma kou hakahaka.
A oiai noi, aohe paha he mea ola i hanau ia mai elike me ko’u ano, ka aa e hele imua a make a ola hoi no ka mea a kona uhane i hooipoipo ai.
Nolaila, o ka mea nui wale no au e kali aku ai, oia ka hoike pololei ia mai o ka la a me ka hora au e haalele iho ai i na kahiko nani o kuu aupuni, a me ka lahui hoi au i aloha ai.
He mea ole na mea a pau, ke ole au e ike mua, pehea la ka loihi o na la mai keia wa aku, a hiki mai ua la ala au e hookuu mai ai ia’u e hele auwana aku mahope o ka naauaua i ke aloha.
Huli mai la kona makuakane a pane mai la i kana kaikamahine me keia mau wahi olelo pokole:
He hookahi pole mai keia wa aku, ua laua na hemahema a pau no kou hele ana ma kau huakai hele wahi a kona makuakane.
O keia no hoi ka wa o ue ui la o ka aina i haiamu mau ia e ka pouli i haalele iho ai i kona mau makua e noho ana iloko o ko lakou rumi paina me ka hamau loa, aoha wahi puai leo ae.
Omi ka laua kaikamahine ua puka aku la oia a hala iwaho o ka maiapua ana e mili lima mau ai i ko lakou mau lihilihi.
Oia no hoi ka wa o ka makuahine i pane aku ai kana kane me keia mau olelo.
Ua akaka loa he mau la helu wale no koe, alaila, e hookaawale mai ana ka kaua milimili i manao ai nana e hoopiha iho i kou makalua ke hiki mai i kona wa kuu no e lilo ai i mea pani ma kou hakahaka.
O ko’u manao i keia wa, e kuahaua ia aku imua o ka lahui, iloko o na la eono mai keia la aku, e hele mai na makaamana a pau e ike i ka Hooihua Moi mamua o kona haalele ana.
O keia mau olelo a kana wahine ia’a ua lilo ia he mea maikai i kona manao a oia kana i pane mai ai ua apono au ia mea a e hookokoke ia aku ana ia manao mahope aku e ko kaua hemo ana aku maikoko aku o keia rumi.
I ka pau ana o keia mau olelo, ua puka aku la laua maikoko aku o ka rumi elua a hoi aku la no loko o ka rumi @ okepa kahi hoi a ka Moi i haulele iho ai i kana wahine e noho hooka@.
Komo aku la oia maloko e kona rumi kakau palapala, a kahakaha iho la i keia mau huaolelo penei:
He eono la mai keia wa aku, ua makemake ia na mea a pau e hele mai e ike i na helehelena nani o ke kaikamahine alii mamua o kona kaawale ana aku mai keia aupuni aku, malalo o kekahi kumuhana ano nui. E hoolohe i keia.
MAU AINA KUAI!!
A ia ma ke alanui e pu la iuka o Kalihi mahope aku o ka Halekula o Kamehameha koke i ke Aianui Moi, he
40 Apana Aina
50X100 i makaukau no ke kuai aku i mau Pahele noho no ka poe e makemake ana. Aia pu no hoi malaila ka POHAKU KUAI. He hookahi hapakolu e hookaa mua ia a o ke koena loko o 3 makahiki e hookaa ai. No ka poe ake ana e ike i ke kii o ka aina e ninau ae ia N. Fernandez keena hana e pili pu la me ko J.O. Carter, (Keo Kaaka.) Alanui Kalepa, a i ole ia
ABERAHAMA FERNANDEZ.
Telepona 280
Kalihi, Jan 18, 1897
jan 18 dly & wky tf
NA APANA AINA HOME AEKAI MA WAIKIKI-KAI.
A ia he 107 mau Apana Aina no ke kuai ma Kekio, Waikiki-kai, ma ka aoao mauka o ka pau ana o ke Alahao o ke Kaa Hapaumi, a e pili ana me ka home aekai o Mrs. Lemon, e huli pono ana hoi kekahi mau Apana i ke kahua hookani bana ma Mokupani Maki. He iliwai likk ke kahua o ka aina me he pakaukau pahupahu la.
Aohe wa e ae e loaa ai na Home aekai o keia wale no. He oluolu maikai ke kumukuai. No na mea i koe, e ninauia.
W.C.ACHI & CO
Na @ o na Waiwai Paa
A i ole ia R.W. WILIKOKI
David M. Kupihea
- He mea malama a hooponopono i na Buke Helu Waiwai.
- He mea hana i ka I’aiapaia Kuai, moia ki aelike. Hoohui (Partnership, Corporation, and etc.)
- He mea ike i na rula e maalahi ai ka lawelawe ana i na Oihana Kale a e keia me kea ano.
- He me unuhi olelo.
- He mea kokua i na mau pili ana aina.
- He mea wehewehe i na hihia like ole i pau a ke Kanawai.
- He mea Kuai aina Dala ma ka liolio.
HAWAIIAN COMMERCIAL AGENT.
He Arena Kalepa i na Waiwai Hawaii e keia a me keia ano.
E hua no ke Kupe, Uala Pia Kaia Laiki a pela aku.
E ona me na hipu a me Puaa mamua keia ekahi.
MR. AGENA KAUOKA I KA ANO WAIWAI O KA ANO A PAU MA NA AINA E
He olaola na kuke ana a ke olaola ka @ end
E HOOMAKA ANA I KEIA POAKAHI.
No Hookahi Pule Wale no.
E haawi ana makou i ka poe kuai mai i ka mana o ke kuai i ka nui no na mea liilii.
Na Kalakoa Amerika he 30 i a i ke 1 00
Na Dimiti he 14 i a i ke 1 00
Na Lole Kalakoa (Duck) he lo i a i ke 1 00
Na Lole Keokeo he 20 i a i ke 1 00
Na Lole Hauhuli he 15 i a i ke 1 00
Na Kalakoa Haekaeka he 20 i a i ke 1 00
Na Dimiti he 12 i a i ke 1 00
Na Lole Kikokiko he 8 i a i ke 1 00
Na Keokeo he 15 i a i ke 1 00
Na Pale Uuluna 42 iniha lau’a he 8 i a i ke 1 00
Na Halii Moe 81 iniha laula he 16 keneta o ka i a. Na Halii Moe 90 iniha laula he 22 ½ keneta. Na Halii Moe Nani 81 iniha laula he 20 keneta o ka i a. Na Pale Pakaukau Lilina he 37 ½ keneta o ka i a. Na Kawele Holoi Lima Damaseka he $1 25, 1 75, no ke kakini. O na Lole Aahu o kela kikina aku nei he 15 keneta o ka i a, mamua aku nei he 25 a $1 00, 1 25 a me 1 50 o ka mea hookahi. Na Papale Kapu o na Kane he 45, wale no kene ia Na Papale o na ano a pau ma ke kumukuai hapalua like.
Mai hookuu i keia wa kupono loa e hele mai ai i ko makou Halekuai.
L.B. KERR.
HONOLULU ALANUI MOIWAHINE.
KA LAAU HOOLA –
A KAMALENA.
Ua makemake au e hoike aku i ka waiwai o ka Laau Kunu a Chamberlain ma na wahi a pau. Ua hoopakele mai oia ia’u mai kekahi kunu ikaika loa i loohia ia’u, iloko o 24 hora, a no ia kumu ke hoike aku nei au me ka oiaio aole au e hele wale me ka loaa ole o ia Laau kaulana. O keia ka Laau helu ekahi iwaena umi tausani. O.R. DOWNEY, Lunahooponopono o ka Democrat, Albion, Ind.
Kuaiia e na poe hana laau a me ka poe kuai iku.
Benson Smith & Co.
Agena Nui, Honolulu, H I
He oiaio no hoi, he haawina kiekie loa ia i loaa i na poe kalepa, i mea hoohoihoi aka i na poe kuai mau iloko o ko lakou mau ha kuai a i hoakea ia ae hoi mai ka Hui Kule Laau o Meper a me Eshlman, Sterling, ILL a i hooia ia ae hoi e Mr. Eshleman: “Iloko o 16 makahiki o ko’u lawelawe ana i ka hana kuai laau lapaau, aole loa au i ike a i ole i ka ai a i ole hoao i ka laau lapaau i haawi ia, i oi aku ka maikai, @ me ka Laau Kunu, Korela a me ka Laau. Hi a Kamalena.
Ke kuai ia nei lakou maloko o na hale kauka a me na wahi haawi laau,
Benson Smith & Co
Agena Nui, ma Honolulu I
Ma ke kakahiaka o ka ia 20, Feb. 1896, ua loaa iho la au i ka ma’i rumatika a waiho iho ia iiuna o ka moe a hiki i Mei 21, ua loaa mau la he omole Laau Hoola a Chamberlain. I ko’u hoao mua ana, ua loaa mai la ia’u ka oluolu a i ka lua o ka manawa o ko’u ina ana ua kaa iho la ia’u ke ola. A mahope koko he o keia ua ola loa ae ia wau A.T. MORRAUA, Laverne, Minn.
Kuaiia e ka poe kauka a me oka poe paina laau.
Benson Smith & Co.
Agena Nui, Honolulu, H I
Aole e hiki i kekahi kanaka ke lilo i Kiaai na no kekahi wahi, koe wale no ma ke kobe lokahi ana a na hoa e noho pu ana, o Geo W. Humphrey he kuaina i ike nuiia no Swanson, Ohio, a ma ka la 17 o Ian 1896, ua kakau iho la oia penei. Ma keia ke hoike aku nei au i ki mahalo i ka Laau Hoola Kunu a Chamberlain. O ko’u ohana a me na makamaka ua hono lokou, a ue ike hoi he laau maikai loa no he kumu a me ke anu. GEORGE W HUMPHREY.
Benson Smith & Co.
Apena Nui, Honolulu H I
OLELO HOOLAHA
Ke hoike nei au ma ke akea owau o P. Peahi Napahi o Kipahulu, mokupuni o Maui, keiki a n uahi i make kauoha ole. Ke hoole aku nei au me ka oiaio aole he kuleana piha ko Luuku, whaine mare a Nawahi e hawiilo aku ai ma ke kuai, maruki i ka aina e @ end.
P PEAHI NAPAHI
Kipahulu, Mar 19, 1897
WILLIAM KAMALI.
HELU EKAHI ma ke @ end