Ke Aloha Aina, Volume III, Number 11, 13 March 1897 — Page 4

KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 13, 1897

KE ALOHA AINA.

Hoopukaia no ka Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka lahui Hawaii.

EDWARD L. LIKE, Lunahooponopono. E. A. NAWAHI, Puuku o KE ALOHA AINA.

HONOLULU, Mar. 13, 1897.

KA PUA KAU I KA HANOHANO.

"O ke Alii wale no ka'u makemake, O ka luhi o maua me ia nei."

He mea nui ke Alii, i ke kanaka i piha kona maau i ke aloha nona, elike me ka maa o ko kakou mau kupuna mai kinohi mai, i ka malama a me ka hookapukapu ana i ko lakou kulana eehia, pela no a hiki mai i keia la, koe wale iho no, na aui loli o ka manawa, a pela kakou i ike ai, ua nee ae ke kapu lani mai kona ano maa mai, a i ke ano hou, a ua hiki hoi ia kakou ke hele ku aku, me ka pepelu ole iho o na kuli ilalo, elike me ko na au i hala aku. I keia la, eia kakou ke ku mau nei me ka manao aloha oiaio no ko kakou Lani Alii Aimoku, ka mea hoi a ka lahui e pulama mau nei i kona inoa me ka naau makee oiaio, aole ma ka hookonokono ia, aole hoi ma ke ano pilikana, aka, mamuli o Kana mau olelo maemae Kona lawe ana i ke koikoi o na hoino ia a pau maluna o kona hokua ponoi iho, ke kumu nui nana i hoopilipaa i ka manao aloha iloko o ko kakou mau puuwai a hiki i keia la. Eia ke laulaha mau nei na olelo hoinoino Nona, mai kekahi poe mai i ake mau e pii ae ma Kona kahua i ku ai, ma ke ano he alakai a he mana Hooko iloko o ka lahui, mamuli o ka puni hanohano a me ke ake @. Aka, ehia iwaena o ka lahui Hawaii makee Alii, i aa e hana pela? Hooho mai anei ko lakou mau leo e kokua mahope oia hana awahua, a ka naau o ka mea lokoino? Aole! Aole loa!! O ka poe wale no i omo i ka waiu o keia aupuni hou e ku nei, i pipili ko lakou naau, me he kepau la, o lakou no ke kokua ana, a o ka hapanui, e loaa no ka puu huahelu ole o Ladana ia ano poe. No ka mea, he makia paa ka ka lahui Hawaii i hoohiki ai imua o ka paepae o ka Mea Mana Loa, a ke paa nei ia a hiki i keia la, aohe he mea hiki ke hoololi, a ke hookahuli ae paha i ko ka lahui manaopaa, no ka pua kau i ka hanohano no ka wa mau loa. A o na olelo hoino a ka poe @ e hoi hou aku no ia maluna o ko lakou mau poo iho, me ka loaa i ka ma'i Nahulu o ka hilahila mau loa, a e lilo hoi ia ano poe, i poae nana ole ia aku ma keia mua aku.

HE OIAIO ANEI KEIA LONO?

Ua lilo i mea kamailio nui ia ko Pat Cullen paa ana mai i ka hopu ia, a hoihoi hou ia mai no ka halepaahao ma Kawa, Honolulu nei, eia ka mea kupanaha, aole he mea i hoomaopopoia no ka lawelawe ana i kekahi keehina hana e hiki ai ke hoopai hou ia ma kekahi hihia hou, oia hoi ka mahuka. Aka, heaha nae ka mea i ike ia a hiki i keia la, eia ua kanaka la iloko o ka laina kahi i hele ai e hana, me he mea la ua hoopau hou ia no, a o ka mea nana i hoomahuka, me he mea la, e hoopau wale ia ana no. Ua haupu ae makou, i hana ke aupuni i keia, mamuli o ka manao e hopu ia Koolau kela kaeaea o na pali o Kalalau, a ua manao ia o ke kanaka keia e paa ai ua eueu la, a ko hoi ka manao, e @ iaia maluna o ka amana. Eia nae ua lawe mua ka Haku i ko ia la hanu, a waiho iho la i ka lepo na ua limakoko la. He hoohuai wale no keia, aka, e hoea mai ana no nae he mea oiaio mahope.

KA MANAO O KA POE PUUWAI ELEELE.

Ua nana a ua hakilo makou i na manao pane o ko makou makamaka o ka makapena, e pili ana i kela palapala a Julius Palmer, no ka mea e pili ana i kela hoolala lawe i ke ola o ka Moiahine, i hue ia mai nei a ahuwale na iwi o Hua i ka la, maloko o ke telgarapa, e kekahi hoaloha i ike ola ia kona mau helehelena. Ke ku mai nei na hana lima ikaika, i kakooia mai e na hana ohumu malu a kekahi poai o ka poe ake hoohalua i ke ola o ka Moiwahine, me he kino aka wailua ala no kekahi kino kii i hooleleaka ia, ka hiki ke ike maopopo ia aku na helehelena maopopo loa ma kekahi aoao mai o ka paku lole. Ke hoololi nei lakou i ka oiaio o na mea a pau, i waiu bata hehee, e kukala ana me ka leo nui, aohe oiaio oia mau mea, eia ka mea oiaio, he hoopunipuni, a pela aku, Ke ike mai la on oukou e ka lahui, he mea paani ia ke ola o ke kanaka e ka poe manao ino, i hiki ai ke hoo@ ia na hana weliweli i mea mauaualo. Lapuwale.

Maluna o ka mokuahi Peru i hoi loa aku o Mrs. W. W. D@ no Amerika Huipuia.

KE KAMAIKI ALOHA.

Me ka luuluu a me ke kaumaha i loaa mai ai ia makou ka lono, ua kipa ae la ka Ane ia o ka make ma ka home noho o Mr. a me Mrs. A--ina, a lawe aku la i ka hanu ola o Miss Annie A--ina, i ke ahiahi Poakolu nei, ma ko lakou home noho ma Kamakela ae nei. He opuu maemae oia iloko o ke kihapai o ko laua noho ohana ana, a he mea hoohauoli hoi i ke alo o na makua, ka ike ana iho e pua mohaha ae ana na hiona o ke kamaiki maemae me ka manaolana o ka hauoli, e hooloihi ia mai ana la kona hanu ola. Aka, ua hoike kahiko mai no ka Baibala, ma kana olelo noeau, he punahele na keiki liilii imua o ka Nohoalii o ka Mea Mana Loa, a pela no hoi ua oleloia, o na kamaiki liilii no lakou ke aupuni o ka lani. Ua piha iaia na mahina elima o kona hanu ana i na ea o ka honua, a hoi aku la oia ma ka poli o Aberahama, ke kupuna o ka manaoio. Me na makua a me ka ohana a pau ko makou u pu ana. Aloha no.

KA OHANA KEIKI ILOKO O KA HAUOLI.

Ua lilo i mea na ko makou puuwai e hauoli ai, ka ike ana iho i ke kulana o ka noho ana o kekahi ohana koikoi a maemae o Amerika Huipuia, a o ka makuakane hoi o keia ohana oia o Senate Mason, o Ilinoi i koho ia mai nei, a i ka nana iho i keia ohana ma ko lakou kii, he mea e ka hauoli o ka manao, oia hoi mai ka mea hanau mua loa mai, a hiki aku i kahi pokii uuku loa o 2 makahiki a oi aku ka nui. O ka hana a keia poe keiki oia ka hoohauoli ana i ko lakou makua kane, a me na mea kani, a e poha ana ko lakou mau leo nahenahe maluna o ke kuau o ka lakou mau pila hookani oia hoi o ka ka hiapo o Lewis he puhiohe kana, a o kona kaikuahine iho, oia hoi o Estel, he piano ka mea punahele loa iaia, ka Ruth hoi, he kaikamahine no, he vaiolina kona hoa hoohonehone pu, o Winifred hoi, he gita kana mea punahele loa, mamua o na mea e ea a pau, o ka lima o ke keiki, he mandolin kona hoa moe pu, Roderick he banjo kana mea hiaai, a o ka muli loa, oia hoi o Lowell, o na ano mea kani e hiki ana iaia ke paani, oia no hoi kana e hana ai. A ke makemake ko lakou makuakane ia lakou a pau, ua lawa no kona makemake mea kani i kana ohana keiki mamua o kona hele ana iloko o kekahi hale keaka, a anaina mele paha. Hauoli io aku la no ka noho ana oia @, ina pela kekahi ohana Hawaii, he keu a ka mea nani.

KA OLELO A KEINOHOOMANAWANUI.

Ua lilo i mea e hoonaluea ai ko makou noonoo ka lohe ana mai i ka olelo a kekahi mea i pa-i iaia iho he wohi, a he alii kiekie mai ka lalani alii mai o Keoua, ka mea i kapa iaia iho, "he alii nui mai a Keoua mai, a he aihue ka Moiwahine Liliuokalani i ka nohoalii o kona mau kupuna." O keia mau olelo, ua poha ae ia me he leo la no ka hekili, a ne-i ae la, me he anapu ana la na ka uila imua o ka poe i lohe pono i keia mau olelo kona-kona a keia mea e ake nei e pii ae ma kaupoku o ka hale o Kalani a ka lahui i makia ai Nona hookahi ia kuleana mai ka po mai, a Nona no mai keia wa aku, a hiki i ka wa pauole, ke mau ka hanu ola iloko o Kona kino Alii. Nani ka menemene ole o ka manao o keia wahi hia a ka ohana Nihilisi, i kona kapa ana i ke Alli Aimoku, he aihue i ka nohoalii o Keoua, a oia hoi ka makou e olelo nei, he lapuwale a he ku i ka makona na olelo o keia ano, a o ke kumu mai no paha, oia ka lili a me ka makawelawela o ka naau manaoino, i hookomokomo ia me na manao aku alunu o ke ake pii i ke alapii a Kaopae, e ole hoi ka pii no ka wai hu o Kapapala. "He Nika ia a he koko Alii kiekie loa ko'u," mai a wai, a pehea i hiki ai ke loaa ia kuleana iaia, oia o Makaainana kahu lomilomi, ua pii aku ia kaukaualii, a loaa mai keia wahi hua e ola nei, a oia anei ka mea e ku ai o ka olelo hoino i ke Alii Aimoku a ka lahui i hilinai ai, aole loa e hiki iaia ke pii ae ma ia lapa manu ole. No ka mea, no Keei oia no lalo lilo aku, a o ka pii ana ae o ka olelo ma ke ala kapu o ke alii, he hoohaahaa loa ana i kona ano kulana maikai, a pela e hoowahawaha ia ai kana mau olelo a pau. "O ka Hoohui Aina, oia ke kahua i kukulu ia ai o ko'u kahua hana." Pololei kela hoopuka ana o ka Puuku wahine o "Ke Aloha Aina Oiaio" i kela mau olelo, no ka mea, aole oia i huna iho, aka, ua hoike ae oia imua o ka lehulehu, ma ke kahua e ku nei ia halepai, nolaila, ua pololei no makou i hoike aku ai, aia ia nupepa ma ka Hoohui Aina, a o keia ka pukamaka mua loa ana.

He 44,000 leta mai Kina  ame Iapana mai nei a ka Peru i lawe mai nei no keia awa.

He @ @ i hoike ia ae ma Tokio iloko o na hora i ka la 10 o Feberuari a he 38 i ka la 11.

HE LALAU KA AVALATAISA.

Ua ike iho makou i ka manao pane o ka nupepa Avalataisa o keia kakahiaka Poalua, ua heluhelu iho i kona mau manao pane i KE ALOHA AINA, a ua ike makou i kona mama e hiki ai ia makou ke hoolilo i kona mau manao pane i opala. Oiai, ua hoikeike aku makou ma ko makou manao hoakaka, e olelo ana, ua lawe mai makou i na mea i hoolala ia no ka powa ana i ke Alii Aimoku, mai kekahi poai, i manao wale ia, o Kakina ma paha ua poe la, a i ole, o ka Lunahooponopono paha o ka nupepa Avalataisa mailoko mai o na nupepa o na aina e, a me na leta hoi a ko makou mau makamaka i hoolaha ai, no ka pono o ko makou koko a io hookahi, iloko o ke aloha aina oiaio, ina nae he oiaio ia mau lono, alaila, aia ke koikoi o ka makou hoahewa ana maluna o ua poai la i hoao e hana pela. A ina no aohe oiaio, alaila, ua hala ole no makou, no ka mea, ua wehe e no makou i ka lua o ke Akule e noho ai, a mamao i ka hohonu, i loaa ole i ke akamai o ka mea hono upena o ka Avalataisa ke alualu ae a loaa i ke kaiuli, kai popolohua a Kane. Imi hou ia aku ia hoopunipuni e ka hoaloha. Ta-ta Avalataisa!

KO AIGUPITA MAU PUA KAHIKO.

Aia ma ka hale hoahu o na mea kahiko o Aigupita ma Bulale, kekahi mau mea e pili ana i na mea kanu i loaa aku maloko o na @ @ o kela aina i noho ia e ka pahaohao. Ua olelo ia, o na mea ulu i loaa aku e ku ana no me ka wa keiki o Mose, a i ole ia i ka wa kamalii o Iosepa, i ohi ia me ko lakou nani, a i loli ole hoi ko lakou mau wai hooluu. Aia no hoi ma ia wahi, e ike ia aku no ka ohu uliuli, a e ike ia aku no hoi ke kino aloha e moe ana o kekahi mea i make kahiko loa he mau tausani makahiki mamua o ko Aberahama a me Sarai iho ana ilalo o ka aina o Aigupita. Kamahao no na haawina o keia aina Puremida.

WALOHIA WALE.

Ua hala, ua nalo, ua huna aku la i ke aouli aa apaka o Mrs. J. H. Waterhouse, ma ko laua wahi noho ma Makiki, i kakahiaka nui poniponi wale o ka Poaono nei. He makuahine oia o eha keiki, a hookahi i make mua. O Ake S. Cleghorn kona luai makuahine. He 29 ka nui o kona mau makahiki. Aloha no oia.