Ke Aloha Aina, Volume III, Number 11, 13 Malaki 1897 — Page 2

KE ALOHA AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE,

Lunahooponopono.

E. A. NAWAHI,

Puuku  KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU, MAR. 13, 1897.

 

UA KONO IA MAI.

Ua loaa mai ia makou na hooia poiolei loa ana, ua loaa aku la i ka Moiwahine Liliuokalani, ka Moiwahine hookahi i haalele iho i na kuonoono a pau o ka lepo o Kona one oiwi, a au aku la i ke kai, no ka pono o Kona aina hanau, i mili lima ia e Kona mau kahu hanai, ka pono hoi o ka lahui i kupaa mau me ka hoomanawanui, iloko o na pilikia he lehlehu, a me ka pono o Kona Nohoalii i hao wale ia, oia mau mea a ekolu, ua hui ia a kaakolu ia iloko o ka owili hookahi, a oia Kana e paa la iloko o Kona houpo Alii. O ka mea hou hope loa, oia ka loaa ana mai o Kona, a me Kona mau ukali noho iloko o ka Hale Keokeo, no ka la e komo aku o Makinile iloko oia hale poo aupuni.

 

KA MAUWAWA O KE OLA.

E like me ka leo nihi o ka hanehane, e kupinai ana iloko o na ehuwai o kekahi kiowai, a papuhea ae la kona leo ma na wahi a pau, e hoike mai ana, i ka mea e lohe ana, aia he mau hoanoano o ka ilihia, ka weliweli a me ke kauhola pu iho o na haawe pihoihoi, e lele ai ka hauli, aia he hana nui, e hoea mai ana mahope aku.

            Pela no, ua noke mau kakou i ke kuekaa no na mea e pili ana i ka Ninau Hoohuiaina, mai ka 1893 mai a hiki i ka 1897 a lohea mai la, ua moe, ua nalo loa, aohe e puai leo @ou mai ana no ia kumuhana a ka lahui i makawelawela loa ai, a hiki i ka palalauhala ana o ka kakou mau mamo ma keia hope aku, a o ka mea hope loa, oia ka hauwa@ ke ola, i hoike ia mai maloko o ke telegarapa awiwi, e hoike mai ana, ua ah@wale na pae puu, ua auhee na ene@, a @ ka punoh@ uakoko o ke Alii, me ka maka@a maemae mai ka Peresi@ dena hou ma@ o Amerika. Nani ka hauoli o ka naau, hoomaikai mau aku ko makou @ha@e i ko ke A@ua Ko@ ana mai i ka hana a ke Alii Aimoku, a hiki i ka pahu hope o Kona hoo@ka@ ika wahine’ana mahope o Kona lahui.

 

HE LONO TELEGARAPA.

Hookaulua iki iho la o Kalani Aimoku

KONA HELE I KA AHAOLELO

Owela na Puu i ka Hana A ka Wahine.

PIPIKA KAKINA MA NOHO I KALEPONI.

E ka Lahui e Hamau Iho o Makani Auanei.

Elike no me ka makou i hoike aku ai ma ko kakou pepa o ka Poakolu nei, ua lawa ole ke kowa no makou e hoopiha aku ai i na mapuna wai ono o na hana a Kalani Aimoku, i ke Kapitala o Wasinetona, nolaila ua hoike aku makou i na mea hiki ke hoopau ia ae ke po’uluhi o na manao o ko makou mau makamaka heluhelu, a o ka lahui hoolookoa no a pau, ma ka mea hiki ke hoike awiwi aku, a i keia wa, ua loaa mai ka piha pono e huepau ia aku ai na nihoniho o na hana e lawelawe ia mai ana e ka Peresidena hou, a me kona Ahaolelo Lahui, a ia wa @oi e hoi iho ai na houpo wela o ke kanaka aloha aina a i ka wai ua lana malie.

            Mai ko makou hoaloha a makamaka mai hoi ma Kapalakiko, i loaa mai ai keia nuhou awiwi loa maloko o ke telgarapa mai Wasinetona mai, e ka puana a ka moe, aia ka Uakoko o ke ohohia ke nawe malie la i ka houpo o ke poo o ka Mana Hooko o ke Aupuni, i pohai hoohulu ia iho e ka eheu o ka A@. Nani a hemolele ka h@okamaaina ia ana ak@ la o ke aloha, iloko o ka lunaikehala o ka mea e noho hoomalu aku ana maluna o ka huina kanaka o na umi mil@, a oiai hoi ke Alii Aimoku, he mau wahi ka@na wale iho no kona heluna lahui imua o kela makolukolu. A oia ho@ ka makou e hoike ak@ nei me ka hookaulua ole@ ke hookokoke loa aku nei kakou i ka puka ana a @, o@ kaiao e pualena mai ana.

            E heluhelu ia iho keia @ malalo iho, me na manao @ho hia @aio o ke kanaka aloha aina, a he mo@ai @ahia hoi ia lokomaikai iloko o ka pohai o na Home Hawaii a pua, i hoopaa ia maloko o k@ lakou mo@ kupaa mau@ Ke aloha i ka aina a me ke alii, no ka @ pau ole.

 

Grand Hotel, March4. 1897.

Aloha oe:

He mau la loihi ae nei ko kaua noho ekemu ole ana aole no hoi he loaa hou mai @kau leta ia’u, oiai au ma Oakland, malolo o ka’u hana ponoi, no ka imi wahi pono ana ma keia aina malihini, kahi hope hoi a’u i hoouna aku ai i ka’u leta ma ka la 4 o Feberuari, a me he mea la, ua hoo@na hou ae no paha oe ma Oakland, oiai au e nee ana, i o a ianei, me he makani puahiohio la ma o ka piha pono mau o ko’u manawa i ka hana i na la a pau, a he mea hoohauoli no ho@ ia i ka manao o ke kanaka paahana.

            Ua hoi mai nei au, a eia iloko o keia Hotele kahi i noho ai no ka manawa wale no, a e nee hou aku ana no i keia mau la aku no Sakarameneto, me ka oluolu maikai o ko’u ola kino, a ikaika hoi o na @ala.

            I keia kakahiaka nui, ua hoopuiwa hou ia ko’u puuwai, ma ka loaa ana mai ia’u o kekahi lono malu loa, ma ka telegarapa mai ke kulanakauhale Poo Aupuni mai o Wasinetona, a e heluhelu ia iho pene@

Wasinetona,

March 4, 1897.

 

Aloha oe:

            Ua hoouluhua loa ia paha kou manao, no na mea e pili ana i ko ka Moiwahine Liliuokalani kipa ole ana e ike i na hoa o ka Hale Ahaolelo Senate, maloko o ka’u telegarapa mua loa i hoouna aku ai ia oe, a ua lilo no hoi ia, i mea hoouluhua mau i ko makou @oo@oo i na la a pau.

            Oiai hoi na hoa a pau o ka Hale Senate nei ma o kekahi poe la, i ike ole i Kona mau helehelena kino, a koe ae hui makou, ka poe i kipa mau aku e ike @aia ma ka Hotele mua Ana i noho ai, a me keia Hotele hou h@i Ana e noho nei.

            Ma o ko’u ano @a, he hoaloha @ nou, iloko o ka Hale Ahaolelo Senate nei, ua imi nui au i ke kahua o keia @lolohi loa ana, a i ka wa hope @, oia hoi keia wa a’u e telegarapa aku nei ia oe, ua loaa iho la ke kumu oiaio o Kona hookaulua ana i Kona ko@o ana mai iloko o keia hale ano nui o ko Amerika nei mana kau kanawai.

            Oiai hoi, e lohe oe, aohe kumu nui e ae, hookahi wale iho no, oia ke @uka ana mawaena o na Peresidena elua, no ka holo@ a hoomaemae loa ana i ka Amerika ma@ hana hewa ana maluna o kahi aupuni @ o Hawaii, i noho hoomalu ia e k@ Moiwahine Liliuokalani.

            I keia @ a’u e @ nei i keia @, aia na @ pau i koe iho ia Peresidena Kaliwalana, iloko o ka lima o ka Peresidena hou o Amerika Huip@uia, malalo o ke kumu, na ke au Peresidena Repubalika i hookahuli i k@ Moiwahine Liliuokalani, mail@na aku o Kona nohoalii, a na ka Peresidena Repubalika no e hoihoi hou ae Iaia, maluna o Kona nohoali@ i pakaha ia.

            I wahi hoi e holoi ia ai, ka lepo o na hana a ka aoao Repubalika, i lawlawe ia ai e Peresidena Harisona, a me Kuhina Noho Kiwini, ma ke Aloalii o Hawaii nei, o ka hana naauao wale no ia i ka aoao Repubalika e hana ai, ma o kona Peresidena hou la, a mak@a iho maluna o ke kahua hoihoi aupuni moi, i wahi e hiki ole ai i ka aoao Demokarata ke hailuk@ aku i ka moho holo Peresidena o kona hoa paonioni, no ke Kau o ka makahiki 1900, ka wa e koho Peresidena hou ai.

            A malalo o keia @ nui, a me ko ka Moiwahine o Hawaii hamau loa i Kona leo ma na mea pili i Kana huakai, e hoike ana i Kona loea, a me Kona makaukau kala@aina ma na mea pili i ka noho ana aupuni, ua ume ia ka naau holookoa o ka hapan@ o na hoa o ka Hale Senate nei mahope Ona.

            O kekahi kumu no hoi, ua oi aku ke anoano a me ke eehia i hookahi no Ona wa e hele mai ai iloko o keia Hale, i ke a@ e noho ana o Kalivalana, aole nae nana e hooko, aka a@a no ia, ia Makinile.

            Nolaila, o ka naauao oi loa aku o ke Aliiwahine, oia no Kona wa ho ana a i ko Makinile au e hana ia ai, a pela i ulolohi ai, a hiki i keia la.

            Eia hou, aole loa o Kakina ma e komo mai ana i Wasinetona nei, a hiki i ka wa e pau a@ na mea a pau i ka hana ia, a i ole i ka wa paha a @ Moiwahine e haaiele iho ai ia Wasinetona nei, a hele aku he wahi @koa.

            Elike me ka loihi o ka manawa a ka Moiwahine e noho ai ma Wasinetona nei, pela ka @oihi o ko Kakina, Ka@ a me Hatawela noho ana ia Kalepon@.

            Me ke@, ke hoomaikai aku nei ko’u @.

“Aloha nui.”

            O @ olelo o @ telegarapa i @ o ka lahui @, a me @ hauoli nui @ e hoike aku @.

            @

 

KA HAUNAELE MA KAHAKAAULANA.

PIOO KA OIHANA MAKAI.

Aole i maopopo ka Hopena.

Mahope koke iho o ka hora 8 o ka po Poalua nei, Maraki 9, aia hoi, ua kapalulu koke mai la ka leo o ka uwea telepona, mai kai mai o kahi hoo malu o na limahana Iapana, e paa nei e ke Aupuni, e kauoha mai ana e hoo@a awiwi aku ia 10 makai no ke kahua hoomalu.

            O ka mea nana i hoouna awiwi mai i kela lono, oia no o Jack McVeigh, ka Luna Nui o ke kahua hoomalu.

            Ua hoouna koke ia o Paul Revere, he makai kau lio no ka hele ana e kii i na makai k@ huina, e malama ana i ka wa kiai o na huina Alanui, a i ka wa pokole wale no, ua lawa ka huina o 1@ makai, no ke kahua o ka hana i makemake ia ai.

            Ua kau koke lakou maluna o ka waapa, a holo pololei aku la @o ka uapo hoopae limahana, me ka lakou mau mea kaua, i makaukau no ka hoohana ana aku.

            I ka hiki ana aku ma ke kahua i manaoia ai he haunaele, ua kaa aku la na kuhikuhi ana ia Jack McVergh, ka Luna Nui. Aole no hoi i emo, hoea ana o Lutanla Wells, o na makai kau lio me kona mau makaukau a pa@ o ka oihana kaua, me na kauoha piha mai ka oihana makai mai, no ka hooko ana i ka hana, i ka wa e ulu io mai ai o ka haunaele.

            Ua lawe ae na makai ku @ina i ko lakou kulana kiai, ma kahi i @wi ia aku ia lakou, a o kekahi mahele hoi, ua hookuu ia a@u lakou no ka hoolohe ana i na leo halulu o na nal@ e po@i ana i ka aeone, e hooluolu no ka manawa, ma ke pue ana iloko o ko lakou mau huluhulu, mawaena o na makika e @alin@ ana.

            O@ o na poe a pau i hik@ aku ma kahi o ka haunaele i manao ia ai, ua malama ia he Ahaku@ no ka @ a o J. A. M.@gun@ ka Peresidena, ua noho lakou e huli pono i na mea a pau, a o ka mea i ko@ oia ke hoike ae i ke kumu i aia mai @ o keia @ mawaena o lakou.

            Ua laulaha ae no hoi keia @ iwaena o na @ i keia @, maloko o ke @kauhale nei, me ka @ e @ mai ana @.

            @