Ke Aloha Aina, Volume III, Number 5, 30 January 1897 — NO KE AUPUNI. [ARTICLE]

NO KE AUPUNI.

- He wahi aupuni kuokoa no keia, aole v ia malalo o kekahi aupuoi, kuokoa no ma hoopunopono aupuni ana, he Moi, a be Kumūkanawai a me na Kanawai, a u« kukulu ia ke aupuni maluna oke Kumukanawai, a malaila nō ka hoopenopono ana i na hana, oia hoi ka Moi a me kana mau hana, Na Lunakanawai Kiekte 33 a me na Lunakanawai Apana, ka Ilamuku Nui aiue n» Makai, na Luna Helu, a oia no na Luna Auhau, a na lakou no cj ohi na dala auhau, na kakauolelo a paa ! ka Luna X>ute 3, a na kela a n#e keia e hana ka hana malalo .0 na kuhikuhi a ke Kuinukanawai a me na Kanawai, a hookahi no Kuhma Nui, o ka poe malaio iho • ke Kuhina Nui, he Puuku malama dala t he Kom sina mahele aina a me kona mau hope. , Hē Ahaoleio no, a na ka Ahaolelo no e mahelehele na haawiaa dala no kela a me keia oihana aupuni. Ke ano oka aina. He nui abe lehulehu na mokupum, a he mau mokuoum liilii, a he hookahi no mokupum nui, oia o Togatabu, a he 3* oaile kona loa, a he ano oololi ka aina ma kekahi wahi, a laula aku ma kekahi wahi, 0 ka nui iho o na mokupum, he *nau moku liihi no, «o a mile kekahi mau moku, a he hiln iho a pela aku. No ka Niu. Oka niu no ka mea waiwai ma keia mau ama, oia ne ke kumu waiwai o keia mau aina a me ka maia a aiani hoi «0 kekahi manawa, Ke ano o kanaka a me ko lakou noh» ana. Oka nui ona kanaka o keia wahi aupuni, aia no ma kahi o il,o»o a nae 19,000, ke hui pu >a na mea a pau loa. He poe oluoiu kei* a me ka lokomaikai, j»et;ei ko Ukou mau hana, He poe mahui no keta i ka lakou mau mea ai. oia hoi ka Uhi, Uata s Utu, Maia a cd« ka A pe, o keia na ai o keia aina, aole nae no ka manawa hoekahi, he ioli ka manawa e ai ai o keia mau ai. O keia -mau ai a bkou, me ka hoomoa waie no e pono ai 1 na manawa a pau e ai ai. O ka niu, oia no k» mea e loaa ai o iiahi dala u»c ka nui ole o ka luhi, o ka niolowa, oia no ka nnea e k a.i ole ai o ke dala. Omt, ua nui loa ka niu makma o ka ama, a no ka nui'o ka aina, &ma ia mc« e b*opau ai m pīlikia maluna 0 o ka sina a roe ke aupunī no hei, aole nae he mau mea e like me ka niu. O ka l'a, oi» no kekahi ui ma ka aina, 0 ka p:hkii nui wile 00, ot# no ka hoL-maopopo Dte o na a he mea no īa e k»aa ai ke d<-!a irta n > e manao w t hana, *ka 4 ht imi no aa kanaka i »*<ea ai no lakou ihi». Aole nae he manao nui 0 ktia na e -«•, »ia walt no mi ka Vo.sUm» a o»e k« Poawo, 01 • ee ko kkou mm ia e I»ooik*»ka loa ai no ka law*',a, }tto ko lakou hooman»o bo ka t» 1 • ptSā ka hana mau aia fM>e. ! Ke *pm» v> ko lakem noho Aole I ao i hwwaopepe keia 1»» k» | ana. e nke T>e k» mx m ihak, oiai, h* | v * |M>m Me n* laoii o iakvo Kvj»onotvno r v.* jnoho ana. s 1 «e ? « | ma kt »ro o V 1 'sk.--r w.-e s r^, av e *e> >n« o,- 4 h'.n i l» e K «m < t: A*A'*a 4 e lU,"C 4tU < , m' f • uir:'.i(, A \ M i le «K\- jn--O,'S £ . ks ,> stv »'0 < 1 •i' ei t x- «. ,»• maw •*' e k» a.n», a * - -ys* >># tnc» a

He ano kakau ke ike aku, aka, ma kekahi o fea 'lakou mau hana. be ku maoh no ) ka maikai a maemae, oia hol ka ulana .moeni ana ke kuku ana i na pa'upa'u, e like me ko kakou ano hana ihamua. aku nei, a fae l»oe imi nui no ma na mea e pono •i o ka noho ana. No ka aina. Mai ke aupuni m&i.no e loaa ai ka aina, ke ae nae oe e hoeko pono ma ka uku ana i ka auhau aupuni, oia hoi he $9.00 o ka "makahiki, s $1.00 o ka ama e~hoho ai, i oi aku mamua o hookahi eka. A maiuna o keia mau aina 1 loaa la oe mai ke aupuni mai, nou ja ina, a o oe īho la ka mana ina e kue La māi ana oe, a ua loaa ka mana hoopū ma ke Kanawai, e like me ke komohewa maluna o ka aina, a ina e ku kona hewa a hoopai la no ka $25.00, alaila, e mahele ana ia uku hoopai no ke aupuni a rae oe, ka mea nona ka aina. Eia noke ano, ua papa ia roa ke kanawai aole i loaa ka mana ia "e e kilai a hoolilo i kela mau alna, aole hoi ma ke ano hoolimali-na, a ua kapu pu no me kou ae aku .1 na haole e noho ma k«u halp, ua kapu no ma?a ano, a ina e hookipa ana oe i na haole ma kou hale a ikeia, alaila, e ho»piua an» oe, a ina ku ka bewa ia oe, alaila, e hoopai ia he $100, o ka manao nur Jna keia papa ana no ka manao o hoohaumia ia ka noho »hana ana. Hookahi no mea ano nui o ke!a poe oia maoli no ka oluolu a me k* lokomaikai. Aoie kaua e pololi ma ma ia aina, oiai, he poe manao l»a lakou i na ano kanaka • Hawali nei No ka mea oia oaha ka aina 'i loaa mua ka inoa 0 Hawaii (Vaihi), penei e maopopo ai: Ma ke ano o ka lakou olelo penei: Ina e heie ana oe ma ke alanui, a ike mai la kek hi mea ia oe me kahi paelo, alaila, e mnau ia mai ana oe, oia hoi keia: E hele ana oe ihea ? Ama ka !akou oielo h»i, "ko alu i fea ?" A loa e hai »ku oe e hele ana oe 1 Waulua, alaila, e olelo m»i anā oia 1 4*eia mau olele "mamao," leihi, Eia kau pane loihi la i like me Hawai. "He mamao īa ua to i Vaibi.' A o ka moa o ka Moi 4£amehamefaSj oia no na olelo sbo nui no Ha waii nei ia lakou, a he mau olelo no ia i panaau ma ko lakou mau waha a hiki i keia !a a'u e kakau nei i keia 'm'au mamala oleio, a o kekahi mau mea aku paha, ua koe aku kekahi mea, | e kala mai ia'u. ] Me ka mmhalo, James Keau, I' k '