Ke Aloha Aina, Volume II, Number 48, 28 November 1896 — Page 5
| This text was transcribed by: | Nadine "alohatita" Samorano |
| This work is dedicated to: | Rebekah Malia Samorano |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 28, 1896.
@ lanai ma ka aoao ma @ o Wasinetona Hale, e @ ana ke Alii Aimoku @ helehelena i hele a ha@ ia ka pehia iho e na @ maka, mai kona i mau @ mai, a aia hoi Kona @ lahilahi e hii ana ma-@ @na alo, me he mea @ okoa mai ana no i @nao kupilikii, mamuli @ a ke aloha no ko @a. @a i @e kai no na aina @ @o aneane alua maka @.
@kou ku pono ana iho @ ke alo o ke Alii, a he @ai wale no hoi ko la-@ @o mai Iaia mai, ia @wi aku ai o Joe Aea i @ olelo hoolauna mua @ aoao o ka Puali Pu-@ keia mau olelo kanae-@ i ka walohia:
@, eia hou makou, ua hoea @ imua o Kou aio, mai ko @ele ana iho i ka aina nei, a @ la maluna o na ale hanupa @ Moana Pakipika, no ka imi @ o keia noho ana, no ma-@ makou mau wahine a me @ hooneleia i ka lakou mau @ ke kowa loihi o aneane @iki.
@, e hoomaikeike aku au ia @ ia e makou ke anu maeele o @ o na Mokuaina lehulehu @, a ua komo hoi iloko o @ lehulehu wale, Au paha e @ ai mailoko mai o ka ma-@ @ana pakahi.
@eieia makou i kahi moe ku-@ ua hooneleia hoi i kekahi @ ka ai ole, e pono ai ko ma-@ @ana ma keia aina malihini.
@ ke Al@ e, aole loa ia i lilo i @ @hana ai a nahaha, e like me @ o ko makou mau enemi, i @ia ai ko makou mau kino @ o ka aina malihini.
@ Akua o ke Ahonui, Oia ko @kai nana i kiai a malama ia @ mai na hoopilikia ia he lehulehu, aka, o ko makou kupaa, luli @ nana i hapai aku la i ka @ Hawaii a kau i ka panepoo o ka @ ma na wahi a pau o Amerika @kemaka hoi i ka makou mau @.
@ @pau ana ae i keia mau olelo @ imua Ou e Kalani, ke haawi @, ma ka inoa o ka Bana Alii @ ko lakou aloha a nui ia oe e @okuikekapu.
@ia ka manawa a ke Alii @ mai ai me keia mau ole-@ @e na waimaka e kahiko @ maluna o kona mau pa-@ pane mai la me keia @ olelo i ku i ke aloha @.
@ keiki a ka Lahui, ka Puali @ Alii Hawaii. Aloha oukou a @.
@ oukou wa i haalele iho ai i ka @, ka aina nani hookahi wale @ Hawaii, e noho ana Au he pio @ ka hoomalu ana a keia aupuni @ ma kahi paa i hookaawale kaokoaia, mai ka huipu ana aku me Ko'u makaainana, i hana no ka pono o ka aina a lakou i aloha ai.
"Ua ike, a ua lohe no hoi au maloko o ka oukou mau leta a me na nupepa pu no hoi, i ko oukou komo ana iloko o na pilikia he nui, mailoko mai e na hana hookuee a hoomokuahana hoi a ko oukou mau enemi, i wahi e lilo ai oukou i poe auwana ma ka aina malihini, a i kumu hoi e hoonalowale loa ai i ka inoa maemae o ko kakou mau Paemoku ia ma o ka oukou mau hana maikai.
"Ua manao no hoi Au, o ka nui o ke dala, ka mea e hiki ai ia oukou ke kaahele ma na aina mamao, e like me ko kakou ike a kamaaina i na poe kaahele a hana i na mea e pono ai o ko lakou noho ana, aka, na oukou, aole pela.
"Ua hele aku me ka nele i na puolo ma ko oukou mau waihona, a o na ohe oia hookahi wale no ko oukou puuhonua o ka alo ana i na mea ma ka aina malihini ke kumu e loaa ai o ka oukou mau mea ai a me ko oukou wahi e moe ai.
"He mea keia Na'u e hoomanao ae ai, me ka piha hauoli no ko oukou papahi ana i ka inoa makamae o Hawaii iloko o ko oukou mau puuwai, me na hoohiwahiwa a oukou i lawe haahea ai, mai ka lima mai o kekahi mau puali puniohe kaulana o Amerika, oiai lakou e kakele ana maluna o ka ike i ao ia ia lakou.
"Ua hauoli nui Au i ka ike hou ana aku ia oukou a pau iloko o na ole kino maikai, a he hooi ana ae hoi ia i Ko'u ulumahiehie me na manao kuhohonu o ke aloha oiaio.
Ua aloha ia oukou e ka Mea Mana Loa, a Nana no i hoopakele ae ia oukou, mai ke komo ana aku iloko o na mea o keia ola ana, a me ka hoopau ana ae i keia mau olelo kanaenae, ke haawi aku nei Au i Ko'u Aloha.
"Aloha oukou a pau."
I ka wa i pau ai o na olelo kaukau a ke Alii Aimoku, oia no ka wa i emi hope mai ai na hoa o ka Puali Puhiohe, malalo o ka malumalu o na lau laau, e hekau ana maluna iho o ko lakou mau poo, kahi hoi a ka lehulehu e haiamu aku ana, e ake no a lohe pono i ke kani o ka lakou mau ohe, na milimili hou hoi a lakou i lulu ai, mailoko ponoi mai o ka hou o ko lakou mau lae.
I ka wa i wawalo ae ai na leo uhene o ka lakou mau ohe, a e kani kapalili ana hoi ka leo o na pahu a na keiki hahau pahu, oia ka wa i ike ia aku ai o ka lehulehu, e komo aluka mai ana iloko o ka pa o Wasinetona, me ke keakea ole ia, e hele ana o kane, o ka wahine a me na keiki, aole hoi o na kanaka Hawaii wale, aka, o na haole, na Pake, Kepani, a me kekahi poe e ae he lehulehu wale.
A ua ku no hoi i ka nani a me ka maikai ka lakou mau lawelawe ana, a aole no hoi he mea nele ole i ka mahalo no ka maemae o na leo mele i haawi ia mai, a elike no me ka lakou i koena ai, he laau hana aloha ka lakou mau leo puhi ohe a me na himeni, pela io no ma ka makou hoomaopopo aku.
O ka makou e kauleo aku nei, e hoomau loa aku i ka oukou hana, iloko o ke kuikahi a me ke aloha, a pela auanei e o mau ai ka inoa o Hawaii no ke oi.
-----
NA LONO HAUOLI NO KE ALOHA AINA.
Ma ke Claudine o ke kakahiaka o ka la Sabati nei, i hoea mai ai na Elele Koho Peresidena o ka Hui Aloha Aina o ka mokupuni o Maui o Kama, e like me ke kuahaua akea a ke Kakauolelo Nui o ka Hui Aloha Aina Kuwaena o ko Hawaii Paeaina.
Ua hui kino makou, me kekahi Elele, mai ka Ua Lani Haahaa mai o Hana, nona ka inoa o G. P. Kauimakaole, me na luiulima pu ana o ke aloha oiaio, ua apo aku makou iaia me ka manao he Luna oia no ka kakou wahaolelo ma ka apana o Hamoa, Hana, a ua hoike pu mai no hoi oia, aia KE ALOHA AINA, iloko o ka umauma o na kanaka o ua aina ua kaulana la kahi i puili ia ai, me ko lakou kauoha pu mai, e hoouna aku i mau nupepa KE ALOHA AINA na lakou, i hoa kuwili no na po kehau anu o ua aina la a ka i'a iki i noho ai.
Aohe a makou hoole aku ia mea, no ka mea, ua makaukau mau makou i na wa a pau, e hooko aku i ko ka lehulehu mau iini i na wa a pau, oiai makou e hookele opiopio ana i ka kakou wahaolelo, iloko o na makani puahiohio o ka hoino ia mai, no ka pono o ko kakou aina i aloha ai, no ka makee i ka inoa maemae o ka lahui, a me ke kupaa luli ole, mahope o ke kumuhana hoihoi aupuni alii e mau nei no kona ola ana a hiki i keia la, a maluna oia mau mea a pau i ku iho ai makou me ka oi o ka makakila a pale aku i na manao kuee o ko kakou mau enemi, e lilo i mea lanakila maluna o ko kakou kahua kupaa mau.
Nolaila, ke pahola aku nei makou i na manao ulumahiehie o ka hauoli, i na makamaka a pau e lawe ana i ke kino lahilahi o KE ALOHA AINA, ko oukou makamaka hookahi wale iho no ma ke kino, nana e hoike i na mea huna e hoea mai ana ma keia hope aku, a oia ka makou e kahoahoa e ae nei i ole honua: O ka lokahi, oia ko kakou ikaika mokuahana a kuee, oia ko kakou mawaliwali. Nolaila, i nui ke aho e na ma kamaka, hoomanawanui ia ke aloha aina a hiki i kona lanakila ana, oia ko kakou palekana.
-----
Mai ke kakahiaka Poaono nei a hiki i ka po la Sabati nei, he 84 ka nui o na poe i laweia ae i ka Halewai no na hewa like ole, a he 62 nae o lakou i hopu ia no ka piliwaiwai.
-----
NA ELELE O NA MOKUPUNI.
Eia na Elele o ka mokupuni o Maui o Kamalalawalu, a me Molokai Nui a Hina, i ke kulanakauhale nei, ma na mokuahi o ka Poaono a me ka ia Sabati nei, me ko lakou mau kino ola maikai.
He hookahi Elele o Molokai i hui pu me makou, oia o Geo. Kekipi o Kamalo, a malia paha o hoea hou mai kekahi mau elele ma ka Mokolii o ka po Poalima ae nei.
He @ Elele mai Maui mai, a eia iho na inoa i loaa mai ia makou, a ke panee ia aku nei no ka pono o ka lehulehu:
G. P. Kauimakaole Hana.
P. K. Kauimakaole Hana.
Moses Manu Kipahulu
L. K. Naholowaa Kipahulu
J. Honokaupu Koanae
J. K. Hueu Koanae
O keia na mea i loaa mua e mai ia makou, a me he mea la ma na mokuahi o ka Poalua a me ka Poakolu, e pau loa mai ko Maui a me Hawaii mau Elele.
O ka makou e kalokalo ae nei, e halawai ia ka lakou huakai me ka holo pono, iloko o ka puuwai pumehana o ke aloha a me ka lokahi. Oia ka makou mau leo uwalo i ka Nohoalii o ka Mea Mana Loa, e hooholomua loa ia aku ka oukou mau hana, no ka pono o ka aina, ka lahui a me ke aupuni alii o Hawaii.
KA PAPA KUHIKUHI NO NA HANA HOOMANAO O KA LA KUOKOA.
Eia maialo iho ka papa kuhikuhi a ka Ahahui Aloha Aina e malamaia ana ma ka Ariona Hall, no na hana hoomanao no keia La Kuokoa, Novemaba 28, 1896 i ka hora 10 o ke kakahiaka:
Puali Puhiohe Lahui Hawaii.
1. Mele - "Ka, Makua Mana Loa" Liliuokalani
Hui Opio Hawaii.
2. Pule Wehe Rev. E. S. Timoteo.
3. Olelo Hoakaka J. K. Kaunamano.
4. Mele - "Kuu Aina Hanau e" Hui Opio Hawaii.
5. Haiolelo o ka La Kuokoa Jas. K. Kaulia.
6. Olelo Hoolaha i na Elele J. K. Kaunamano.
7. Mele Lahui - "Hawaii Ponoi" Hui Opio Hawaii. me Puali Puhiohe Lahui.
8. Pule Hookuu Rev. E. S. Timoteo.
Hawaii Ponoi Puali Puhiohe Lahui.
-----
Ma ka po o ka Poaono nei i holo aku ai na lala oka Papa Ola no ke kahua ma'i lepera, a wa hoea hou mai no lakou i ke kulanakauhale nei ma ka po o ka la Sabati ae, na ka Iwalani i lawe aku nei a nana no i hoihoi mai nei.
-----
KONO AKEA NO KA LA K@ KOA NOVEMABA 28
Ke konoia aku nei na leta a pau o ka Ahahui Aloha Ala@ Kuwaena o na kane a me na wahine o Honolulu a me ka lehulehu e akoakoa ae ma ka Aliona Hale, ma ka hora 10 a. m. o ka Poaono, Novemaba 28, 1896. E hiki pu ae ana malaila ka Bana Lahui no ka hoohanohano ana i na bana o ka la.
Jas. K. Kaulia,
Kakauolelo Nui o ka Ahahui
Aloha Aina o Ko Hawaii Paeaina.
-----
EIA HOU NO UA ULIA POINO
Ma ka auina la Poalua nei, oiai hoi, kekahi poe kanaka o@a, ua uluhia e na uhane ino o ka waiona, a e holo heihei ana hoi kekahi poe oia ano ma na alanui o ke kaona nei, oia hoi, ka wa a Mrs. W. H. Hoogs a me ka laua ohana keiki o elima ka nui, e ka@aiwa ana iwaho ma ke Alanui Beritania, oia hoi ka manawa like @ a kekahi Pukiki ona rama a me kekahi kanaka maoli o kuupau mai ana i ka holo nui a ko laua mau lio, me he kahua heihei la oe Kapiolani keia alanui.
Mamuli o ka hiki ole i keia wahine ke kaawale ae kona kaa i piha me na keiki liilii oluna, oia no ka wa i hookui mai ai o ka lio a ke Pukiki e kau ana, me ke kolo o ke kaa a keia wahine e kau nei me kana ohana keiki, haule aku la ua Pukiki la a eha loa.
A o ka lio hoi ana i kau ai, ua halawai iho la oia me kona hopena mainoino a o ke kokoolua o na Pukiki la i holo pu mai ai, aole oia i kaohi mai i ka holo o kona lio, a hiki i kona nalowale loa.
O ka lio hoi o ke kaa a keia wahine e kau nei me na keiki, aole oia i puiwa, aka, ua pioo loa nae na poe e kau ana iluna o ua kaa la. Ua kahea koke ia o Kauka Wayson, a ma kan@ kauoha ua laweia ke kanaka pilikia ao ka halemai.
He mea pono no e haawi ia na kauoha i Makai Kau Lio, e hopu ia na mea a pau e ike ia ana maloko o na alanui o ke kulanakauhale nei, i oi aku ma@ua o ka holo maa mau e hoopilikia ole ia ai ke ola o ka lehulehu, a oiai hoi, he puu dala nui ka ka lahui e uku nei ia poe, aole anei hoi he hana kupono ia na lakou e makaala ai, elike iho la me ka hana a keia Pukiki a me kela kauaka Hawaii i hana ai a pakele ke ola o kela makuahine a me kana mau keiki elima.
-----
UA LOAA AKU UA MAKE.
Ma ka hora 2 p. m. o ka auina la Sabati nei, ua loaa aku he Pake ua make, ma kekahi rumi o ke keena inu kope, ma ke kihi o Alanui Pauahi me Maunakea. Ua ike mau ia oia e hele ana i o a ia nei, a ua waiho ia aku e kekahi mea he lono i ke keena Makai no keia make ana o keia Pake, ma na helehelena o keia Pake, me he mea la, ua make oia mai kekahi ma'i i loaa iaia no kekahi manawa i hala ae nei. Aole oia he limahana no kekahi hale hana, a aole no ona pilikana, a no ia kumu, ua lawe ae ka oihana Makai i na lilo o kona hoolewa ia ana, a me na mea e ae.
-----
Ma ka Poaono nei i kudalaia ai o waiwai banakarupa o ka halekuai uwati o Bara@nu a me Kube.