Ke Aloha Aina, Volume II, Number 44, 31 ʻOkakopa 1896 — Page 7

KE ALOHA AINA

                        KE ALOHA AINA,  POAONO,  OKATOBA 31, 1896.               7

 

@HENO NO WAIMEA.

 

@ Waimea i kona nani,

@ ehu a ke kai,

@ iho ai,

@ pohai nei,

@,

@ @lani nei,

@ pahu olelo,

@hana kamahao,

@ lohe iho ai,

@ halale ke kai,

@ o ka pepa helu,

@kai a Wile,

@ Wile me ka nahenahe,

@ ka Elemihi,

@ a kahi Ulili,

@ Beni i ka enegini,

@ ka puni a na lio,

@ i ka puka lina,

@ @kawalu a na pohi,

@ lina keleawe,

@ a ka enegini,

@ ka Hae Hawii,

@ manao kahi Akina,

@ malie,

@ kaua,

@ po huihui,

@ ana ka puana,

@ ka hanohano

@

                                    S. P@

@ HOONI PUUWAI.

 

NO KE

@KIALII GASIA.

@ K.

@ JENITA.

 

@

@ pu mai @

@ aole @

@ no ka @

@ opio wale @

@ pomaikai ma ke @

@ iho ua @

@ ka @ wahi @

@ e hookokoke mau ma

@ ka lua kupa@au no ka

@

@ walu iho ia ko laua mau

@ aloha e kahi i kahi, no

@ koke mai ko laua wa e

@ aole no hoi i liuliu ko

@ ana iho, ua lohe hou

@ ka leo o ka elewakule i ka

@ penei

@ @hine i alo pu mai nei

i keia mea, ano ua hiki mai la

@ hope loa e hookaawa-

@ mamua nae o kou kaawale

@ aku, ke haawi aku nei au

@ pena iho nei ou a me @ pena k@ a pau, e hoihoi

@ a haawi aku i ka'u wahine, a

@ @maha wale aku hoi iaia no

@ @ina e ili mai ana maluna o u,

@ e hooponopono hou i ke

@ @ena iho nei kou, koiai, ke ha-

@ wale mai no ia'u e halawai aku

@ me na pomaikai ma keia

@ ma o keia kii la.

@ e hookuu mai ana anei oe

@ @okahi e hele aku ma keia alahele

@, wahi a Jenita i pane aku

@ ka hiolo makawalu ana o kona

@ @maka, a hoaa aku hoi me ka

@ ole ia'u o kahi i noho ai o

@ @hine.

@ he pohihihi o ke alahele, e hoo-

@ i ka holo ana imua, no ka mea

@ haneri kapuai wale no koe, a

hoea aku no oe no waho o keia ululaau weliweli, a no ko'u home, aole no he hana nui o ka huli hou ana aku, oiai, aole no he nui loa o na hale malaila, a oia wale no hoi ka hale e ku ana ma k@ kae o kekahi wahi kahawai.

            Ina ua @ hemo mawaho o keia ulu@ la @ e i hoomanawanui @, a hoea aku hoi kaua no @ kela ululaau me ka palekana?

            I keia wa hoi @ lohe hou ia aku ai ka @ o hae hihiu o na @ ae e aoa n@ai ana me ka weliweli, ma kahi he mau anana wale no ke kaawale mai ia laua aku.

            Puili mai ia ka elemakule ia Jenita, a honi iho la iaia, a me ka leo walohia pane mai ia oia.

            Ua hiki mai ia na sekona hope loa, aole au e pakele ana, a nou hoi e kuupau i kou holo ana a mai hoohakalia hou iho hoi, i loaa ai ia oe he palekana a nolaila o ke aloha no ko, a ma kela ao nani e hui hou ai no kaua.

 

HOOUMUIA ANA O HAWAII.

 

I Ka@ a hooponoponoia e Rev. J

E Pok@ea, mamuli o ka Moolelo

Hawaii i paiia ma Lahainaluna i

@ka M. H. 1838, a ua paiia a hooponopono ia ma ka Halepai Pala-

@ Honolulu 1838.

 

@ ANA O K@ @ KAP@ MA HAWAII NEI

 

            @ ka wa @

@ mai @ na @ kalepa i ka

@ ke Ah@ @ koi aku a

@ kona poe kaa

@

@

@

@

            @ Alii @

@

ke Alii i ka @ poe Alii a me

@ ana ka akau @hi

ka @, a nananee ko Hilo kini, hooluolu, i ke one Hanakahi i ka ua mea he nui o ka aie.

            No keia aie ana o Liholiho a nui hewahewa, ua hoouna ak@la oia i kona mau makaainana, na Alii, na punahele na mea no hoi a pau a ku aku i kekuahiwi i ke kua iau i

            Aka, aole i pau kona @le i ka hookaaia: a hiki wale i ko Kamehameha III noho ala ana no keia aupuni, oi o Kauikeouli.

            Noho uhauha iho a o Liholiho ma Oahu me ka inu nui ana i ka rama, a me ka hoopii mau ana i kona aie, a hala hookahi makahiki o keia mau au ohana a Liholiho maluna o kona aupuni, alaila, ma'i iho la oia.  Alaila, imai la na kauka haole ona penei: "Mai mu nui oe i ka rama, he mea make, a he mea pau no hoi no keake."

            I kona lohe ana i kela mau olelo ao, hoopaakii iho la oia i kona naau no ka hana hewa, inu aku la oia i ka rama a ona iho la, hana aku i na hana i ku i ko ke Alii makemake.  Alaila, holo aku la oia no Kauai, a lawe oia i ka wahine a Kaumualii a hoi mai no Oahu, a pepehi oia i kekahi kanaka no ka moe ana i kana wahine, "O hanahanapono, oia ka inoa oia wahi Kaaka.

            Noho iho la oia ma Puuloa i Oahu, alaila, hele aku la o Binamu ka inoa, e hoohuli mai iaia i omaikai ai kona aupuni, a i ola ai kona uhane.

            Alaila, olelo mai ia oia me ka hoohiki pu ana mai: "I elima o'u makahiki koe, alaila, huli au i kanaka pono."

            I ke kolu o ko Liholiho mau makahiki ma Oahu, hana iho la oia i hookahakaha no, kana poe wahine elima, oia o Kaiohelani Kamamalu, o Auhea, o Kinau, o Pauahi, a o Kekauonohi.

            I kela manawa a Liholiho e noho nei ma Puuloa i Oahu, ua ku hou mai la kekahi poe Misionari i Aperila 27, 1823, ko lakou ku ana mai, o ka lua ia o ka papa o na Misionari i hiki mai ma keia Paeaina, o Mr. Tuaka a me Mr. Rikeke, na Keopuolani laua i lawe aku a hoonoho no Maui.

            Make iho la o Keopuolani ma Lahaina, Maui, a ua piha pu ke Aloalii i ke kaumaha no kona make ana.

            Mahope o ka hala ana ae o na la o ke kaumaha, ua ulu ae la ka manao ia Liholiho e holo oia no Kahiki, (Beritania).

            Aliala, kauoha ae la oia ia Kauikeaouli e noho i alu no Hawaii nei.

            E ku ana kekahi hale nui Halau ma Kaluaokiha ma Lahaina, Maui, maloko oia halau i akoakoa ai na Alii, a me na makaainana no ka hoolohe ana i ka leo A@i mai luna mai o ka noho Alii, a penei: "Auhea oukou e na Alii ame o'u poe makaainana, ke holo nei ma Kahiki, eia ko oukou Alu o ku@ kaikaina, e holo au a @hoi mai, alaila, ua loaa iho la n@ ke oukou Alii o @koi kaina nei @

 

MOOLELO O KA AHAHUI KULA SABATI O KA MOKUPUNI O OAHU

 

            @

@ Kaumakapili

@ 2 p. m. o ka Po-

@, Oct. 8, 1896.  Hoomakaia na

@ Rev. E. S. Timoteo.

            Hoomaopopoia na Lala o ka Aha:-- Kula Sabati o Kawaiahao, D. L. Naone, Hope Kahu J. Aiu, Elele; Kula Sabati o Kaumakapili, J. W. Naukana, Elele; Kula Sabi e Kalihi me Moanalua, D. Kunukau, Kahu; Kula Sabati o Ewa, H. K. Meemano, Kahu, H. K. Meemano, Elele; Kula Sabati o Waianae, J. K. Kekahuna, Elele; Kula Sabati o Makua, Namea, Kahu, J. Halemanu, Elele; Kula Sabati o Waialua, S. K. Mahoe, Hope Kahu, Henry K. Poepoe, Elele; Kula Sabati o Hauula; Kula Sabati o Waikane, E. P. Aikue, Elele; Kula Sabati o Kaneohe, A. Kaulia, Kahu, A. Ku, Elele; Kula Sabati o Waimanalo.

            Hapaiia ka noonoo no ke koho ana i na Luna o keia Aha.

            Ma ke noi a D. L. Naone, ua hoomauia no E. P. Aikue i Lunaheo nalu, a o S. K. Mahoe i Kakauolelo no keia Aha.

            Noi hoi mai la o D. L. Naone e lilo na hoa kuoono e ae i mau hoakuka no keia Aha, hooholoia.

            Koho ka Lunahoomalu ia E. S. Timoteo, D. L. Naone a me Asa Kaulia i Komite Imi Kumuhana.

            Hoike a ke Komite Imi Kumuhana:

            1.--Hapaha Hora Haipule.

            2.--Hoike a na Kahu Kula Sabati Apana.

            3.--Hoike a na Elele.

            4.--Na Palapala Hoopii.

            5.--Ka Buke Kula Sabati "Hoahana,"

            6.--Oihana Kuwaho.

            7.--Ka Olelo Paipai a ka Peresidena Paeaina,

            8.--Na kulana hana o na Luna Nui na Kula Sabati.

            9.--O na hoike elele, e hele mai ana imua o keia aha, e pono no e heluhelu mua ia imua o ke Kula lSabati, e like me ka rula o ka Ahahui Nui o ka Pe aina.

            10.--Na hana hou.

            11. Na hana hoeueu.

            12.--Kahi a me ka manawa e halawai hou ai keia Aha.

            Ua aponoia ka hoike a ke Komite,

            Hapaiia ka noonoo ana i na kumuhana:

            1.--Hapaha hora haipule, ua hookoia.

            2.--Hoike a na Kahu Kula Sabati Apana.  Na D. L. Naone no ke Kula Sabati o Kawaiahao, na ke Kakauolelo no ke Kula lSabati o Kaumakapi.  Noi mai o D. L. Naone e kapaeia na rula rula i hiki ai ke heluheluia na hoike papa helu i like ole me na hoike papa helu i pai hakahakaia, hooholoia,

            Na D. Kunukau i ko Kalihi a me Moanalua, na H. K. Meemano i ko Ewa, na ke Kakauolelo i ko Waianae, na ke Kakauolelo i ko Makua, na ke Kakauolelo no i ko Waialua, aole hoike no Hauula, aole no hoi o Waikane na A. Kaulia i ko Kaneohe, aole hoike no Waimanalo, ua aponoia na hoike papa helu a pau i heluheluia.

            3.--Hoike a na Elele.  Na J. Aiu i ko Kawaiahao, na J. W. Naukana i ko Kaumakapili, aole hoike o Kalihi me Moanalua, na H. K. Meemano i ko Ewa.  Noi mai o A. Kaulia, e waiho i ka Hoike Elele o Ewa, a noonoo pu me ke Kumuhana i, hooholoia, Na I. Kekhuna i ko Waianae, na J. Halemanu i ko Makua, na Henry K. Poepoe i ko Waialua, aole hoike Elele o Hauula, na ke Kakauolelo i ko Waikane.  Noi mai o A. Kaulia e waiho ka Hoike Elele o Waikane a noonoo pu me ke Kumuhana i, hooholoia.  Na A. Ku i ko Kaneohe, aole hoike Elele o Waimanalo,  Ua hooponoponoia na Hoike Elele e ae, a koe na hoke o Ewa me Waikane.

            4.--Na Palapala Hoopa.  Aole.

            5.--Ka Buke Kule Sabati "Ka Hoahana."  Penei ka mahelehele ana o na dala i na Kula Sabati pakahi:  Kawaiahao $30, Kaumakapili $25, Kalihi me Moanalua $10, Ewa $7, Waianae $10, Makua $10, Waialua $11.50, Hauula $2.50, Waikane $11.50, Kaneohe $5, Waimanalo $2.50.  Huina a pau loa $125.  Ua aponoia keia Kumuhana.

            6.--Oihana Kuwaho.  Noi mai o E. S. Timoteo i hookahi haneri dala no na Buke Gilipati, a e waihoia aku ka mahelehele ana ia mau dala i ke Komite Hooko o na Kula Sabati, hooholoia.

            7.--Ka Olelo Paipai a ka Peresidnea o ka Paeaina.  Na ke Kakauolelo i heluhelu mai i ka Olelo Paipai imua o ka Aha.  Ma ke noi a J. W. Kahalewai ua aponoia keia Kumuhana.

            8.--Na kulana hana a na Luna Nui o na Kula Sabati.  A oiai e noonooia ana keia Kumuhana, ua hapai pu ia ka noonoo ana me na Hoike Elele o Ewa a me Waikane.  Ma ke noi a J. Waiamau, ua aponoia kela Kumuhana.

            9.--O na Hoike Elele e hele mai ana imua o keia Aha, e pono no e heluhelu mua ia imua o ke Kula Sabati, a aponoia e ke Kula lSabati, e like me ka rula o ka Aha Hui Nui o ka Paeaina.  Ua aponoia keia Kumuhana.

            10.--Na Hana Hou.  Noi mai o J. kW. Naukana, na kela a me kaia Kula Sabati pakahi e uku i na lilo o ka hele ana o ko lakou mau Kahu Kula Sabati a me ko lakou mak Elele ma kahi e noho ai keia Aha, hooholoia.

            11.--Na Hana Hoeueu.  Ua waiho ia keia Kumuhana i na Kahu Kula Sabati Nui a me ko laua mau Hope.

            12. --Kahi a me ka manawa e halawai hou ai keia Aha.  Noi mai o E. S. Timoteo, e noho keia Aha ma Waianae mahope o ka aina awakea  o ka Poakolu mua o Aperila, 1897 e hiki mai ana hooholoia.  Pakui hou mai o James Davis i keia Kumuhana.

            13.--Koho ana i na Elele i ka Aha Hui Nui o ka Paeaina.  Koho ka Luna Hoomalu a J. Aiau a me J. Halemanu i mau Elele no na Kula Sabati o na Kona, a ia S. K. Mahoe a me A. Ku no na Kula Sabati o na Koolau, Pakui hou mai o J. kWaiamau i keia Kumuhana.

            14.--KOho ana i Komite no keia Aha imua o ka Aha Hui Nui.  Kohoia o S. K. Mahoe i Komite no na hana a keia Aha, a o J. Aiu no na Hoike Papa Helu a me Elele.

            Noi mai o E. S. Timoteo, aia a hoaponoia ka moolelo o na hana o keia Aha, alaila, e hookomo ia ma na nupepa Hawaii, hooholoia.

            Heluheluia ka moolelo, a hoaponoia.  Olelo Hooholo; Hooholoia: Ke haawi aku nei na Lala a pau o keia Aha, i ka mahalo a me na hoomaikai he nui i ka Ekalesia o Kaumakepili, ma ke kokua ana ma na mea a pau e oluolu ai ke kino.  A na ke Akua no iloko o Kona lokomaikai kamahao e kokua ia kakou a pau.

            Hoopanee ka Aha me ka pule a O. H. Kulika.

                                                                                                S. K. MAHOE.

Kakauolelo o ka Aha Hui Kula Sabati o ka Mokupuni o Oahu.

 

KA AHA MELE O KEIA PO.

 

            O ka paakiki o ke aloha o na kanaka Hawaii i ko lakou aina ka puupuu ikaika loa nana i opa pu na manaolana o ka poe nana e hookele nei ko kakou aina, ua maopopo iaia kakou, ua hoonele loa ia keia komisina moewaa o ka uhane aie nui.  Aka, aole nae ia he mea e hoemi iho ai i ka nani a me ka kolonahe o na leo mele o ka puali mele i hui ia ke hoea mai ka po Poaono Oct. 31.  E lohe aku ana ka lehulehu i ka leo o na keikikane a me na kaikamahine e kauaheahe mai ana me he welau makani.

            O na lehua like ole e nae ana i ka lau laau o Hopoe, ua ane like a like no ia me lakou nei ae ma ia o e hiki mai ana.

            A e like me ke kupaa o ko oukou aloha i ko oukou Moi, ko oukou aina a me ko oukou lahui, alaila, aole anei e hooi loa aku kakou i ke aloha i ka kakou mau milimili, a me kolakou mau leo houheuhene, e nai nei no ka pono o kekahi o na hale hoeman i ke Akua.  E ae mai ana oukou i keia leo hoakaka, a e pualu no kakou a pau i na huaolelo a ke keiki akamai o David kaena ae ai "I hookahi @ipuu na kakou apau."

            E kipa ae i ka halepaikauhao e lohe i ka leo mele nahenahe o na luhi a kakou.  Mai holo makanaa i na hale keaka haole aohe e hoihoi hou ia nai kau.