Ke Aloha Aina, Volume II, Number 33, 15 August 1896 — Page 2
| This text was transcribed by: | Punahele Todd |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 15, 1896.
MA KE KAUOHA.
-
Hoolaha Helu Kanaka.
E like me ke kuhikuhi ana a ke kanawai, no na mea e pili ana i ka hele kanaka o Ko Hawaii Paeaina, e malamalama no ia ma ka po o Sepatemaba 27, 1896. A e hoolohe na mea a pau e like me na hoakaka ana a ke kanawai malalo iho:
O na mea a pau e hoolohe ole ana malalo o keia kauoha, e hoopai ia oia i na dala @@@ ole aku mamua o ke kanalima, a o na hooponopono ana, e kau no ia maluna o na makai, a i ole o kekahi Lunakanawai Apana paha, a e loaa no na haina o na ninau mai na Agena mai o ka Papa Hoonaauao, e hai aku i ke ano nui no na mea e pili ana i ka helu kanaka.
Eia iho malalo nei na Luna Nui i hookohu pono ia aku no ka lawelawe ana i keia hana o ka Helu Kanaka.
HAWAII.
Hilo……………………….H.C. Austin
Hamakua………………….Chas. Williams
Kohala Akau………………W.P. McDougal
“ Hema……………..Miss E.W. Lyons
Kona Akau………………..Waldemar Muller
“ Hema………………..Harry T. Mills
Kau………………………..Meinecke
Puna……………………….Harry Rycroft
MAUI, LANAI A ME MOLOKAI.
Lahaina a me Lanai………..H. Dickenson
Wailuku……………………John A. Moore
Makawao…………………..C.H. Dickey
Hana………………………..R. Stranch
Molokai…………………….Geo. Trimble
OAHU.
Ewa me Waianae……………E.C. Dement
Waialua……………………..Ed Hore
Koolauloa}
………………William Henry
Koolaupoko}
KAUAI ME NIIHAU.
Waimea me Niihau………….E Omstead
Koloa………………………..Edward Stertz
Lihue………………………..W.I. Wells
Kawaihau……………………H.Z. Austin
Hanalei………………………W.E.H. deverill
ALATAU T. ATKINSON,
Luna Nui o ka Helu Kanaka.
Honolulu, Augate 4, 1896.
4tsd 3tswk.
-
KE – ALOHA – AINA
Hoopukaia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu
pepa na ka Lahui Hawaii
-
J. NAWAHI, Lunahoopono
pono a Puuku.
E.L. Like Hope-puuku
-
HONOLULU, AUGATE 15, 1896.
-
OLA NO KAKOU.
He wahi mamala olelo hoolana manao no keia, a ua pili laula hoi kona ano ma na hana a pau a ke kanaka e hana ai, ina ma ka mahiai ana, e loaa ana ia kakou ke ola mai laila mai.
Oia no hoi, he mea ia e hoopomaikai mai ana i ko kakou mau kino.
A ina paha ma ka lawaia, e ola ana no kakou, oia ka mea nana e kokua mai i ko ke kanaka mahiai mau mea ulu, a ke hoohui ia ae laua a i elua, ua kulike ia me ko kakou makemake, a e oluolu auanei ko kakou mau ola kino.
Aka, aole oia ke ola a makou i anoi ai, a i hiipoi ai iloko o ko makou mau naau, o ke ola ana iloko o ka hoomanawanui a ka hune a me ka nele ina pono o keia noho kino ana, no ke aloha i ka aina hanau, oia ua ola la a makou i pailani aku nei imua o ko makou mau makamaka heluhelu, me he keiki hiwahiwa la iloko o ka poli o kona mau makua.
Nui ko makou hauoli ke alawa aku ma o a maanei o ka aina, aia mau na lono, hoohauoli a puni ka Paeaina e hoike mai ana me ko lakou mau manao lokahi, aia mau ko lakou mau manaopaa mahope o ka aina hanau.
Nani no ko ke Akua ahonui i ka hookomo ana iho ina manao maikai o ke aloha i mea e mau ai ko kakou noho maluhia ana malalo o na kanawai o ka aina, a e pale aku hoi ina manao ino e ulu ae ana i kahi manawa, a oia ka makou e kaena ae nei me kela mau huaolelo moakaka, “ua ola no kakou i ko oukou hoomanawanui ana iloko o na pilikia a pau.”
-
E MALAMAIA KE OLA O NA OHA
NA PILIKIA
-
Ua nui ko makou ike pinepine i ka make mau o na kanaka Hawai enho paahana ana malalo o ko lakou mau haku hana, me ka mainoino pu o ko lakou mau kino, a i ka wa o keia uil pilikia i ili iho maluna o keia knaka, a mau kanaka paha, ua noho ka lakou mau wahine a me na keiki liilii opio me ka hemahema a pilikia i na mea e pono ai o ko lakou noho ana ohana.
Noho lakou iloko o ka hune a me ka nele, helelei ko lakou mau waimaka ke hoomanao ae i ka wa e hoi mai ai o ko lakou mau papa mai ka hana mai, me na mea e lako, a e kuonoono ai ka noho ana me ka lakou mau kamaiki opio, a punahele, a me na wahine hoopono a malama i ka maluhia.
Ke manao nei makou, he mea pono loa i na haku hana ka lawe ana a malama i na ohana o keia poe kanaka i poino a make, mamuli o na hooikaika ana i ka pono o kona mau haku hana, a i ol ai hoi e hooliloia ka noho maemae ana o na makuahine o kela mau ohana, i poe komo iloko o na hana haumia a pelapela no ka imi ana i ola no lakou iho, a me ka lakou opuu makamae he keiki.
O keia wale no ke alahele a makou i manao ai, e loaa ka palekana mai na hanaino mai, a e lilo ole ai hoi keia mau makuahine i mau puu kapiki kalewa hele ia ma ka lae ino e Kepohoni, a e nana pono ia hoi ke ano o ko lakou malama ia ana, he mea auanei ia e kaulana ai ka inoa o na haku hana ma keia mua aku, a e lilo auanei lakou he poe hoaloha no na kanaka Hawaii. E hookoia ka makou e upu nei, pela auanei e mau ai ko lakou noho hoaloha pu ana.
NUI KA MAHAE O NA AOAO PAONIONI.
-
Me ka loaa ana mai o na nupepa o na aina e mai, ua ike iho makou, ke mau la no ke paonioni maweaena o na aoao kalai aupuni o Amerika Huipuia, a i ka hoomaopopoia iho, aole e hiki ke ike lea ia me ka maopopo e kaa ana paha i na Repubalika ke eo, a i ole i na aoao Demokarata paha elua i mahae ae la ma ke kumunana pili i ke dala keokeo a me ke gula.
Eia no hoi ka aoao Populist ke hoonahoa mai nei me ko lakou ikaika a pau e onou aku imua i ka mea a ka lakou aha kuwaena i wae ai, e kaena ana no hoi o ka lakou mau moho ke puka ana, oiai, o ka lakou moho i wae ai ai oia no o Bryan, ka mea a ka aoao Demokarata mahele ekahi i wae ai, oia hoi na mea kakoo ikaika ma ke dala keokeo, aina e hoohuia ana ko laua ikaika hana i hookahi, alaila, he mea maopopo loa o ka laua moho ke hele lanakila mai ana i keia kau koho ae o ka malama o Novemaba ae nei.
Aka, he mea maopopo ole no nae ke koho pololei ana aku, oiai, eia no ka manaolana o ka poe e kupaa nei mahope o ke dala gula, o lakou ana no ka lawe haaheo i ka hanohano o ka la ke hiki mai ia manawa.
O ka poe noho malie a walaau ole oia ka poe ikaika loa ma ka hooko ana i ka hana, a ke hooni no lakou i ka mea a lakou i lia ai, aole loa ia e hala, e ko ana me ka nui ole o ka hana, aia iloko ka manaopaa kahi i noho ai, a oia no auanei kumu e lanakila ai, aole e nele. He kakaikahi wale no ka manawa e nele ai, o ka hapanui he ko wale no.
Pela makou e manaolana nei e loaa ia Amerika Huipuia he kanaka kupono no ia kulana, e like me ko Peresidena Kalivilana ano ka hoopono a hoopololei, a he kupaa hoi maluna o ke kahua o ka oiai, i hoomauia ai kela ninau kumu a ka Lahui Hawaii i waiho aku ai iloko o ka poho lima o Amerika, a kakou hou e hoomanawanui nei a hiki i keia la.
E nana aku no hoi kakou me ka hoomanawanui, a na ka hopena o ka la mokomoko, e hoike mai i ka mea oiaio.
-
KE KOPAA UALA.
-
Ua haawi ae o Claus Spreckels, he anaina hooluana ma Salinas, no na kanaka o Monterry County,a ua unu ia ae na ano kanaka like ole o kela ame keia ano ma ia anaina a ua Moi la o ke kopaa.
Ua hoike ae oia, e kukulu aku ana oia i kekahi mikini nana e nome me kona ikaika hoohana i ka huina nui o 3,000 tona o kela a me @@@@ @@@@ e makaukau mau ana he @@@ tona i le a ame keia @@ @@ @@ makete hoopukapuka @@@@.
A mai loko mai o @@@ @@@@ e loaa ana he $12,000 i kela a me keia la, a e hoowaiwai ana hoi ina limahana i ka huina dala mahuahua o $5,000 i ka la hookahi.
He hana mua no keia no na Moi la-o ke kopaa, a i kona hole ana aku nei i Europa me kona ohana a hoi ae nei, ua lawe pu mai oia i kekahi mikini ano hou loa, i hiki ke wili ia ke kopaa uala he 3000 tona o ka la hookahi.
He hana hoohoihoi keia ina limahana eleu o ka mokuaina o Kaleponi, kahi a ka mea nana o hoeueu la ina hana e holomua ai ka aina, a e loaa mau ai hoi ka ai i ka poe miki ma ka hana, aole hoi e makilo hele ma na alanui, e like me ka mea i hoike ia no kekahi poe e noho la ma ia mokuaina.
Ke lana nei ko makou manao, aia no he wa e hoololi ia ai na manao o ua Moi kopaa la e hoao no oia e kukulu i maloko uala maluna o ka lepo o Hawaii, a e hooi aku i ka waiwai o ka lepo o Hawaii, e like me kana e hana la ma Kaleponi, o keia no ka aina nana e hoowaiwai mau nei iaia, a malia paha o hana mai oia pela.
-
UA KAU IA KA HOOPAI.
-
Ma ka hora 2 p.m. o ka Poalua nei, Augate 11, i laweia aku ai ka olelo hooholo a ka aha hookolokolo koa imua o Kapena Good, ma kona hale lole i kiai ia ai, a malalo hoi o na kumu hoopii he ehiku.
Ua haawi mai ka aha i ka hoopai no na kumu hoopii eono a he hookahi kumu hoopii aohe hoopai.
O Kapena Good, oia ke kapena o ka puali E, malalo o ka Repubalika Hawaii, a mamuli o kana mau hana e hoohaahaa ai i ka hanohano o ka oihana koa ua hoopau loa ia kona noho aliikoa ana maluna o na mahele koa a pau o ke Aupuni.
O ka hopena keia o na hana hukihuki mana a me ka puni hanohano i hookomoia me na manao hookiekie me ka manao e lilo oia i mea nui maluna o ke poo o ia oihana, aka, aole i ae ke Akua i ke kanaka lima koko e lilo i poo maluna o ke kulana malama maluhia o ka aina, no ka mea, he mea ia e hooi loa aku ana i ka pilikia oia hana, a e ulu mau mai ana paha na haunaele mailoko mai o na`lii a me na koa malalo iho o kona mana.
Ua waihoia aku ka olelo hooholo a ka aha koa imua o ka Peresidena, a ma ka hora 1 p.m. o ka Poalua nei, i heluhelu ia ai na olelo hooko o ka hoo@@ @@@ o ka lawehala, a i apo aku la hoi e ke Kuhina o ko na @@@ E.
Ua hoihoi aku ka lawehala i ka waiwai a pau o ka puali, @@ @@ @@ i napoo ai ka La, oia @@@@ i pau ai o kona noho ana nolaila, a hoi aku oia no kona wahi ponoi, e like me kona wa i kinohi loa, i komo ole i ka oihana koa o ka Repubalika a lakou i kukulu ai.
-
UA MARE IA.
-
Ma ka aina i akaulana i ka @@@ a ka poe puni mele, “Moanalua ha i ke @-@,” i hoohui ia ae ai o Kikila @a@@@u, ka mea nona ka “mahimahi kai o Puaena” iloko o ka berita maemae o ka mare, me Mrs. Mary K. Dickson, ma ka Poalua nei, Augate 11, e ke kahu Rev. H.H. Pareka.
Ua ulu no hoi ko-kea o kahi kanaka iluna o ka lepo o Hawaii, akahi no a pili i ke kepau a ke kaikamahine kiamanu o Haleakala, a oiai o ko laua hipuu ia ana iloko o ka berita maemae o ka mare, he mea ia e hooi loa aku ana i ka inoa maemae o na mea i mare ia.
-
Ma ia manawa @@@@ @@@ Augate 11, maloko o ka H@@@@ @@@ Aharu, ua mare ia ae @@@@ @@@ Bihopa Willis o Hon@@@ @@@@ @@@ Walker a me Miss B@@@ @@@@ Konuwela o Waikapu.
He paaa mare opio @@@@ @@@ ke hoi ko laua mau he@@@ @@@@ kekahi, aohe mea nana e @@@ @@@ ko laua mau manao, oiai, @@ @@ wai o ka like.
O ka makou e ka k@@@ @@@ e uhai ia na paa mare i hoo@@@ @@@ i ka la hookahi, e na pomaikai @@@ noho kino ana.
-
MAKE IA KEIKI O KE KAI.
-
Ua halawai ae he @@a poino maluna o kekahi kanaka hana o luna o ka mokuahi Hawaii, ma ka Poakahi aku nei o ka pule i hala, ma kekahi awa o ka mokupuni o Hawaii, oiai hoi oia ma kona wahi e hana, ua aule maila ke palaka maluna o kona poo, a @@@@ pu ia ae la ka puniu o kona p@@@@ ahuwale ka lolo.
Ua kamau mai kona wahi @@@ a hiki i ka Poalima iho nei, ua @@@@ mai la oia i keia ola ana, a hooku aku a i ka uhane no kona wahi m@@@ Menemene ka naau i ka ikeia ka @@@ @@@ na make o keia ano. O ka @@@@ keia kanaka o Keoki, a o kona one hanau, me he mea la no @@@@ @@@ ka Hema aku hoi.
-
E PAU ANA KA MAA@@ ANA MAI.
-
Ma keia ku ana mai nei @@@ @@@ lia, i loaa mai ai na @@@@ @@@@ kuahi Monowai pau @@@@ @@@ holo ana ma na kai@@@ @@@@ Pakipika nei, mai Kap@@ @@@@ loa aku i Sidane, a @@@ @@@@ makalua e kekahi m@@@ @@@@ tona he 3000. Eia @@@ @@@ kuahi Uniona o Don@@@ @@@@ mai nei e kapili hou @@@ @@@@ kuahi nunui, no ka h@@@ @@@@ keia laina, a i oi aku hoi @@@ @@@@ mamua o Monowai ma.
E pau ana ko kakou @@@ @@@ ke kani kapalulu u ke oeoe o keia @@ kekahi, i holoholo loihi mawaena o kakou a me ka Panalaau o ka Hema.