Ke Aloha Aina, Volume II, Number 29, 18 Iulai 1896 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kate Motoyama |
| This work is dedicated to: | mr. date, from honpa hongwanji, dad's good friend |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO @
--
KE - ALOHA - AINA
Hoopukaia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu-
pepa ma ka Lahui Hawaii.
--
J. NAWAHI, Lunahoopono
pono a Puuka
E. L. Like, Hope-puuku.
--
HONOLULU, IULAI 18, 1896.
--
OLELO HOONAAUAO AKU.
--
Mai hoouna mai i na manao hoolaha pili kalai-aupuni a mea e ae, me ke kakau ole ia o ka inoa ponoi, aole o makou makemake i ka inoa kapakapa hohewale e holopee ana.
E hoomoakaka ponoia na manao, alaila, e kakau i kou inoa oiaio ponoi, a in a i makemake e kapae ae i kou inoa, e hoike mai i ka inoa panai.
E kiolaia na palapala a pau loa i kakauinoa ole ia.
He paakiki loa na poo o kekahi poe o Kahana, Koolauloa, he houna wale mai no i na palapala hoolaha no kekahi mau hana ano nui koikoi, eia nae, kakau mai i inoa kapakapa o Uw@e.
Mai hana hou mai pela. Aole makou e pai ia mau palapala i mea e ili mai ai maluna o makou na pono a me na popilikia ma keia kana. O ka lohe ka naauao, o ka hookui ka nele.
--
Mai hoouna mai i na mooolelo pili i kekahi mau hihia karaima, ka mea kupono na na aha hookolokolo e hana.
A in a he mea pili i na hana o ka Papa Hoonaauao, e lawe i ka hana imua o lakou. A in a he mea pili i ka Papa Ola, e hoouna imua o lakou. Aole he waiwai o ke kamailio wale ma ka nupepa, aka, aole he hua e loaa mai ana no ia mau mea.
E hoouna i ka hana i kahi o ke kulana o ia hana, alaila, e ikeia auanei kona hopena.
--
KA HOOMALU ANA IA HAWAII
NEI.
--
Ke kamailio wal nei na nupepa no ka oi loa aku o ko Amerika pono e lawe i ka noho hoomalu ana mai maluna o Hawaii nei no ka mea. Ina e lilo ka mokupuni o St. Thomas ia Amerika a e lilo iaia ka noho hoomalu ana i ke Alawai o Nicaragua, alaila, ua moe pololei ko Amerika mau kulana hoonoho-mok@ kaua ana.
Pela anei ka mea e hookoia ana? Heaha na hoailona? Ua hoikeia mai anei kekahi wahi makili e hapaiia ana ua hana ano nui la?
Hoolona makou! Aole lohe ia! Aole pane mai! Noho hamau na mea a pau loa.
Eia ae na poe i alualu aku nei e loaa o na pauku uwea uwila o ke ao nei. Aka, he neo @a mea i loaa mai.
E olelo wale @ ana no e hoomalu o Amerika ia Hawaii nona ia, no ka mea, ua olelo mai o Cleveland, ua loaa ia ia lakou mamuli o ke kokua ana o ke aumoku kaua Amerika, e hookahuli i ke Aupuni o Liliuokalani, nolaila i kaena ae ai lakou na Amerika e hoomalu ia Hawaii nei.
Aka, ma ka pololei maoli nae, na Amerika e mihi i kana hana hewa loa i han aai, a e hoihoi mai i keaupuni o ka Moiwahine Liliuokalani, a lakou i powa iho ai.
Ua hiki ole ia Amerika ke alo ae mai keia hana, no ka mea, ua hewa oia, a ua hooiaio ia ia hewa e kona Peresidena a ka Aha Kuhina.
Aka, no ka nui o ka poe kolohe e hewa ole ana keia mau hana ino. nolaila, ua ulu ke ino e hoopilikia i ka poe hewa ole. Aka, ke pule nei makou e ae mai ke Akua e hoihoi i ka pono no ka poe pono.
--
E HOOMAU KAKOU
--
O ka makou hana ma ka aoao o ka Lahui, oia no ka paipai aku i na mea a pau loa e hooinau i ke kupaa ana. Mai hoi hope, a mai puni i na olelo wale me ke kumu ole.
Mai haawi i ko oukou kulanakanaka i mea pio malalo o na poe enemi, a mai puni i na olelo no na mea ano ole.
E hoomau i ka oukou hana mua mai kinohi mai, aole hoi e kokua i na hana a ka poe nana i hana ino iho.
Mai poina i na hana a lakou a mai poina i na hana ahele ia oukou i keia wa e hana o oukou na hoomanao ana no ka pono, a mai kiola ia mea a hiki i kou wa e make ai.
He ola ia nou a me kou Lahui, kou aina a me kou home.
--
E HOOMAU I KA MANAOLANA.
--
I ko makou wa e hoopuka aku ai i na huaolelo no keia manao, ua hoopuka aku makou me ka moakaka ia makou ma ka uhane o ka manaoio, aia he ala o ka malamalama ua poha mai iloko o ka pouli o na ao poeleele o ka lewa lani.
He mea pohihihi i na poe i paulele ole maluna o ke kulana o ka hoopono a me ka oiaio, aka, he ahuwale na mea a pau loa i ka maka o ka uhane o ka mea e aloha ana i kona aina hanau.
He aloha anei oe i kou ana hanau? He aloha anei oe i kou M@i a me kou lahui?
Ina he aloha oiaio kou, alaila, aole ou hopohopo, aole paulele kapekepeke, aole puni wale, aka, ka hau maluna o na mauna kiekie loa. Aole on a wa e hehee ai a nalowale, aole ia e nalowale mai ka maka aku o na h@ ka lehulehu, wale e oia ana i na @ani miliona o na makahiki o keia ola ana.
Pela ka mea hoomau i kona aloha hoomanawanui no kona aina, ka makana makamae hookahi a ke Akua i haawi mai ai i keia Lahui o Hawaii nei.
--
AOLE MEA HIKI IA OUKOU KE
HANA KE OLE AU.
--
He olelo keia na ka Mea Mana maluna o ka Lani a me ka Honua. He olelo hiki ole ke hooleia kona oiaio a me ko@ pololei.
Ina e makemake na mea a pau e lawelawe a e hana i na hana pili i ka hoohuli ana i na kanaka mai ka hewa a i ka pono. Aole no e hiki ke ole Oia. He mea ole ka ikaika, ka mana a me ka maalea o ke kanaka, he mau mea ia i emi loa iho malalo o ka ole.
Maluna o na hana a pau a ke Akua i ike mai ai ua hanaia a kukuluia me na manao maikai loa, no ka pono o na mea a pau ua makaukau. Oia e kokua ia hana.
O na hana i kukuluia me ka manao alunu a me ka manao kalohe maoli, ua ike mai ke Akua ia mau hana a kanaka, mai ka Lani mai, a e hiki no Iaia ke hoopoloke, a hoopilikia a hoilihune, a hoonele maoli i na pomaikai a lakou i kuko mua ai.
Pela eia põe e moe ole nei ko lakou po na ka hiaa i na hana hoopahulu mau a ke diabolo.
Oluolu ka manao, ka noho ana a me ka launa ana aku me na poe i komo ele iloko o na hana hewa, a me na hana kolohe a powa wale i ka ohana, a lahui i hana hewa ole mai.
Ke kokua mau nei ke Akua i na hana pono! O ke ku ana a me ke kamau o na hana hewa, he aho wale no ia o na hope poino loa.
Mai kuhihewa, ua kokoua ia na hana hewa e ke Akua. He kue ia i Kona ano hemolele a me Kona Akua ana.
--
AOLE I LOHEIA MAI NEI.
--
O na mea pili aupuni ma kahi o ke dala, aia no ia ke hele la i ka loa a me ka laula o ka aina.
He mau lonolono wale no nae ua komo mai he koi ana ia lakou nei, no kekahi mau mea i hana mua ia maanei nei.
E noke wale no lakou nei i ka huna, aole e nalo ana, e pau ana i ka ikeia e na mea a pau loa.
O na olelo uhiuhi a hunahuna a lakou, aole loa e hiki ke upoi iho. Ua maopopo ka wa no kela a me keia mea e hoea mai ai.
Aia no o P. C. Jones ke hoouluulu la i na haipule mea dala @ a lakou @ panee kiekie @ Amerika.
Oia no ke a@ o na hoohanau imi waiwai, e ake lakou a lilo ia lakou ka honua nei. A@, ke make aku, aole lawe i na eke dala.
--
O KA MAKOU KEIA I LOHE AI
--
Mawaena o na manao hauwawa i paholala ae, ua loaa na mea e maikai ole ai ua noonoo o ka poe iaia na hookele ana o ke Aupuni. Heaha la ia mau mea?
O! AOle o lakou hoike mai, aka, ma na helehelena kaumaha oia poe e ike ia ai, ala he mea ano nui kaumaha loa ua hiki mai i o lakou la, a nolaila na kumu pono ole o na manao, a hiki ke hoea mai ia mea mawaho o ka helehelena hookamani e huna ana.
O keia mau lono, ua hooiaio ia mai ia, e ke kualana pilikia o na oihana lawelawe kuloko.
Auhea ka mea olelo mai he wa oi aku keia o ka pomaikai? Owai la ke pane mai, eia na hana kalepa waiwai o ka aina ke holomua nei? Aole mea pane mai. No ke aha? No ka oi launa ole mai o ka nele a me ka hune a ka pilikia e anai nei maluna o Hawaii Mumule na poe kalepa, aole pane mai ia ninai. A heaha ka mea e pane ole ai lakou? No ka mea, o lakou pu no kekahi i opa puia e neia hoopoino.
O na manaolana o na poe mahiko no na pomaikai a me na puka maluna o ka oihana mahiko, eia ke ai ia aku nei a paiole e na ulia o ka manawa.
Aia na mahiko ma ka mea kaupaona iloko o ka moeuhane a Belehazara ke Alii o Babulona.
Eia lakou ke houpoo nui nei e loaa na paahana emi loa o ka uku. Aia na makau in a hoi e kohoio ia ana o McKinley i Peresidena no Amerika i keia kau koho balota ae.
Eia ka wela o ka la ke puhi mai nei i na malako opiopio a lakou a maloo i ka La. He kumu keia ua hooiliili ia, a e hoihoi hou mai iluna o na poe mahiai ko, mamuli o ka lakou mau mea maoli i kuko ai e hana, a ua hana io no, a ua lawelawe e hookahuli i ke Aupuni o Hawaii. Hana oukou i ka oukou mau hana aole pilikia ke Akua, aka, i ka wa a ke Akua e hoopa ai i Kona lima iluna o ka lakou mau mea e hana ai, alaila lilo lakou i mea ole loa.
Ua hoao na mahiko e wawahi i na la Sabati, a ua wili i ke ko i ka la Sabati, a ke olelo nei makou, he mea weliweli loa ke hoonele o Iehova i na maia ko a lakou me ka wai, a lilo ka lakou mau mea i manao ai he pono, he make no lakou.
@ kakou a mahope @ leo uwe no ka nele wa@ ka ua ole, a pela aku.
Ae, oia ka hopea o ka lakou@ hana pakaha i ke Aupuni o Liliuokalani.
--
KE KOMO AKU NEI I KA
MAKALII.
--
Ke hoomaka mai nei ka wela @huahua ana o ka la ma Honolulu nei, eia na mauu o na pake maloo mai nei, he hoailona ia o ka hoi mau mai o ka malie loa a me ka wela kikiki o na kukuna o ka la.
Ke manaoio nei makou ua malie o Hilo, a ua lana malie ke kaikuono kaulana Barton Oial e hauoli ana ko laila mau kiai, no ka malie o ka aina ua, a i wa hookahi no nae e uwe waimaka ana na aina maloo a papaala no ka nele i ka ua ame ka wai.
Ma ia mea, iloko o ka wa Makalii, ua oi aku ka pono o ka aina ua mamua o ka aina maloo, a papaala.
Nui na hoohalahia @ @oe o na aina maloo ke @na aina ua, aka, ua oi@ o ka aina ua mamua @ e ae.
Aole o ulu @ keia wela nui o k@ ka mea, lilo ka honua@ me he ahi la, a malo@ kanuia aku ana.
I keia wa e auhea@ noho kahakai i na h@ ha kuahiwi e hooluolu@ eia no ma na aina haole, @ ana na kanaka i kahi we@ ka wa anu; a e lewa ana ma na aina anu i ka wa wela.
He mea maikai keia no ke ola kino a me ka noho ana a he mea e hoopomaikai mai ai i na ohana a pau loa.
--
AOLE LOAA KA UWEA.
--
Aole loaa mai ka uwea moana a kakou. No ke aha @?
No ka mea, aole he manao nui mai o ko Amerika @ ia lakou nei. Aole noon@ mai ia Spaulding, owai oia?
Nolaila, ua uloloh@ me nei i hele pupuaha@ ai. Eia ka he mea na@ mai la keia poe ma@ Amerika e na Amerika@ ka hoomaopopo an@ mau la e hele nei.
Ina la kinohi nui @ ana e pili ana no keia@ a hiki mai i keia la a@ wahi mea i hanaia.
O na poe e hoolala m@ mau Hui Amerika no @ hui ana ia Amerika me@ a komo iho o Hawaii iw@
O ko lakou paha ke ho@k@ ana, aole no paha.
Aia no na Panalaau o Beritania ke oni malie la, aole lohe ia kana mau olelo ana. Owai la ka mea paa koke.