Ke Aloha Aina, Volume II, Number 27, 4 July 1896 — Page 3

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI 4, 1896

 

@ LOHE LAUAHEA WALE NO.

  He mau kikiao makani ke @  hola ana i kekahi o na lono @  au i hoike ia aku no e ma@  u manua aku nei.  A heaha @  eia lohe lauahea koaniani ma@  ani Puulena.

  Eia hoi la, ma kekahi wahi, @  hoi iho la kekahi poe i @  ono maoliia no ka halawai @  na, a o ke kumu manao, oia @  a noonoo ana i keia kulana @  oino o ka aina e hele mao@  opo ole aku nei.

  Ua koi mai kekahi o na ala@  ai mua loa o keia Aupuni e @  oonoo a hooholo koke no ke @  hea ana aku i ke Kama'lii@  ahlae Ka@ iani, no ka hoo@  ola loke ae ma ka Noho @  amu o Hawaii.

 

  Auwe!  O lakou wale no ia @  noonoo nei, a heaha ka ma@  ao, ina he oiaio ia mea?  He @  i a hohonu ka manao a me @  hana a loko hana nui e @  oke hana nei i keia mau la.

 

Ka Hooilina Moi o Hawaii.

  Aka no ka Hooilina Moi o @  Hawaii ma ka aoao hema o @  arani e luakaha la me kona @  akua.  Aia no kona huli hoi @  ai i ka aina hanau, aia a pau @  a Puakala me ke Kakalaioa i @  ia i ke ahi.

@  ka pane a ke Kama@  , a pehea la e manao @  Kuokoa e ae mai ana o @  e hoohiki i kupa no @  Aupuni nana i kaili i na @  oko a Kona Makuahine Alii @  kokaua Lahui.  Aole @ he oiaio, ua hala aku @  lawe i ka Nohou @  nei.  Alaila, pehea @  mai ai e lawe i @  no keia Aupuni @  lakou nei ku @  e ae mai.

  @  Akua e hana i na @  hao no Kona inoa.

 

KE HOLO NEI KA MANAWA.

  ua aoi ae la ke kikowaena @  maka o li@  hapalua maka @  iki eia kakou ke nee aku nei @  oko o ka hapa hope o keia @  makahiki.  He mau la ikiiki @  eia no ka nui o ka wela o ka @  a, a no ka maloo hoi o na @  mea ulu a me na laau o ka @  aina.

  E like me ka nee ana aku o @  a wela a me ka maloo malu@  a o ka aina, pela e nee pu nei @  me ka hune, ka nele a me ka @  maloo o na hana pili i keia @  una a me keia Aupuni.

  E hoomanao na mea a pau. O ka poe mahiai a me ka poe @  awaia, aia ko lakou mau maka @  e kaupono ana iluna o ke ku@  ana o ka aina a me ke kai, no. @  ka mea, mailoko mai o laila e @  oaa mai ai na pono o ko lakou@  aoho ana.

  Aka, oiai e holokiki ana ke au o ka manawa, alaila, aole mea e hiki ai ke kali no na pono e loaa mai ana.  O ka loaa, o ka ne.e , ua like aa like ia mau mea ina la e holo mama ana o ka manawa, aole mea ninau, aole mea olelo, aole nea pane mai, aka, he lele mau nei ka manawa me kona mama nui i na sekona a pau.

 

NA KANAKA NAAUAO.

  He nui wale na kanaka naauao o hanauia ma ke ao nei mai kinohi mai.  ua okoa no ka naauao o kekahi, a ua oloa no hoi ko kekahi,  He kupono ka mea naauao a kekahi kanaka i hana ai no na me a pau loa, a he kupono wale iho no kekahi hana naauao a kekahi, no kekahi wahi ohana wale iho no, aole no na mea a pau.

  He loli mau kekahi mau mea e hanaia ai, a o kekahi, aole hiki ke hoololi iki ae. Ua mau loa na rula alakai no ia mau mea.

  Na keia au hou o ka malamalama e hookuku nei i na ike o keia wa a me ko ka wa i hala aku.

  Ke hoomanao nei makou i ka inoa kaulana o Mr. Hadelei ke kanaka mua loa nana i kukulu iho i ke kahua imi latidu maluna o ka ohe mea ana poai hapaha e lawe mau ia nei e na kapena moku, he mau haneri tausani mai kinohi mai.  Ua pomaikai ke ao holookoa mamuli o kona ike i huli ai, ua lawe na moku he mau tausani e holo ana maluna o na moana a puni ka honua nei.

  Ua pomaikai maoli na ohua mamuli o ke alakai ana o kela mea ana "Quarterand."  Mai ka wa i loaa nana au ia mea ana, a hiki i keia wa, aole la i ke hoololi a hoano e ae i ka mea ano nui i kukuluia ai ua mea pauhana ia, aole loa.

  O kona ike ka mea nana e hoopakele i kekahi mau moku poino ma na moana, a na ia me e hoike koke ae i ka aina e waiho kokoke ana ina poe poino.

  He nui ka pomaikai i loaa ina lahui, na aina a me na Aupuni, mamuli o ka loaa maoli ana o keia mea paahana maikai loa.

  Nolaila, he waiwai nui no na ike o na kanaka maauao i hala aku, a o ka lakou mau hana, ua waiho iho mahope nei i mea kokua maoli i ke ao holookoa.

 

NA HUI HOOHUIIA MA BERITANIA NUI.

  O ka holomua kupaianaha loa ana o na poe hui o Enelani ua laweia mai ia a waihoia ae imua o ke akea no ka makaikai ana iho.  I ka wa Hui Nui mai nei ma Woolwich.  Oia ka Iwakalua Kumamawalu o na  makahiki o na Hui i ku ai.  A ma ka haiolelo mai nei a ka Earl o Winchilsea, ua hoopuka ae oia; i ka 1865, he 850 wale no mau hui nona na hoa lala he 150,000 ka nui, a o ko lakou kumuwaiwai ia wa he £1,000,000.  A i ka 1895 ua pii mahuahua ae na hui a hiki  ka 1,750, me na lala 1,000,000 ka nui, me ke kumuwaiwai he £15,000,000!  Ua pii mahuahua mau ae ka ikaika o keia mau hui dala o loko o Enelani, a i keia wa he $80,000,000!

  Ke olelo nei na poe Amerika, ina ko Amerika poe e hahai i ka Enelani e hoohana nei, alaila, aole loa he wa e pihoihoi ai no ka nele dala.

  O keia ke kumu ikaika o ko Beritania a-a kaua, no ka mea, ua nana iho, ua hoonohonoho ke a i kauhale, a me na ipuka o na Hui o kona lahui ponoi.

  I ka wa a ke Aupuni i makemake ai i dala, ua hikiwawe ka pane ana mai a kona lahui ponoi.

  Eia mai ke dala.  E lawe e like me ka nui i makemakeia.

  Aole e loaa ia mea ma na aina e ae, no ka mea, aohe dala a na kanaka o ia mau Aupuni.

 

NUI KA LA MA KONA A ME KAU

  Ae, pela mau no na kau a me na makahiki o ko ka honua ola ana.

  O na aina o Kau a me na Kona he mau aina maloo, malie mau, a puni kekahi mau mahina loihi loa.  pau ka wai i hoomakaukauia, alaila, auana na kanaka e pii iuka me na kekake e lawe mai i na wai o na punawai a luawai paha.

  Ua mau no ka maloo o ana ma na laua me ke komohana a me na wahi e kokoke mai ana.  Luhi ke kana ka wahine a me na keiki i ka hulihuli wai.

  Ma Pahala, ma maloo kekahi mau kumu wai o ka hui mahiko a ua hoolanalana aku ka hui i kekahi poe kanaka e hele e huli i wai, a o ke kanaka e loaa ana o ka wai he 3 kapuai ka hohonu, e loaa no iaia he hookahi haneri dala.

  Ke pau la ke ko i ka maloo no ka wai ole a me ka nui loa o ka la.  Ua hoomaka ka maloo ana o keia mau kumuwai ma na la i kai hoae ai.

  No keia maloo nui, i ka wa e pa aku ai kekahi huna ahi i ka mauu maloo, aia hoi, ua lilo oia i mea hiki ole ke hoomalu ia aku.

  Ua oleloia, aia he mau pauahi mui ma kahi kokoke aku i Kapapala, a ke hele okoa la ke ahi enaena iluna o na pili a me na mauu kalamalo e kau ana maluna o ka pahoehoe.

 

Nui loa ka Ua.

  Ma ka aoao hikina o Hawaii ilaila kahi i kukuluia ai ke kulanakauhale ua. (rain city).  I ko Hilo poe e uiha ana i ka loku hala ole a na kakaa ea, aia ko na Kona ke pii la me ka pu-a kekake me na tini, e hele ana e huli wa; oiai ua maloo ka aina aole ua.

  Ke noke ia nei i ka lukuia he mau haneri tausani o na laau o ka ululaau a ke waiho malaelae nei he mau haneri tausani eka aina, aka, oia mau no nae ka ua, aole emi iho.  He mea oiaio ma kahi nui o ka wai, aohe ma kahi nui o ka wai, aohe nana ia aku o ia mea, aka, ma kahi o ka nele he mea nui loa ke loaa kahi kulu wai e inu ai, a hoomaikai ae i ke Akua, no ia haawina pomaikai.

  O ke dala oia ka mea e hiki ai na mea a pau, a ina he haawina dala no ka wai e laweia mai Hilo a Kau, a Kona, he hiki wale no.  A ina kokua ia mai na wai mai o Waipio a me Waimanu, ua hiki no.

 

KA OLELO A KA P. C. ADVERTISER.

  O keia ka wahaolelo o ke Aupuni Repubalika a me ka haku o ke Kuokoa.

  A heaha kana i olelo ai?  Ae.  Ma keia la 1 o Iulai nei, ua hoopuka ae la ua nupepa nei no ka maopopo ole o ka hoohuiaina, a he mau ao hakumakuma ke kau mai ana a puni, aole hoi he hiona o ka hauoli, a ua olelo ae hoi penei:

  "Aole loa i ike ikiia kekahi mea no ka hoohuiaina, ma ka papa-hana a ka aoao Repubalika."

  He pololei keia mau olelo ana, a he oiaio maoli no hoi.  A ina ua poina loa ia ko Hawaii nei hoohuiia me Amerika, iloko o na kumuhana holo koho Peresidena o ka aoao Repubalika, alaila, heaha hou aku ko lakou nei manao e kali aku i ka aoao Repubalika nana i kiola mai la ia oukou i ke anu? 

  He mea kupanaha loa no nae keia, o ko ke Akua lawe ana mai i na hooia no ke ko le o ko lakou makemake, mailoko ponoi ae no o ko lakou waha.

  He mea keia e hooiaio mai ana ua pololei mau ka KE ALOHA AINA mau wehewehe ana aku a ua lalau ka ka nupepa wahaolelo o ke Aupuni a me ke Kuokoa.

 

KE HOOMAU AKU NEI MAKOU.

  Ke lawe mai nei makou a kapae aku i na hoouna nupepa ana e like me mamua, ma ke ano hilinai hou aku, ua pau ia, no ka mea, aole he Hooko pono mai o na makamaka i ka hookaa pono ana mai i ke ola o ka nupepa.

  Mai lauwili a pelukua i na hana me ka hookaa ole i na uku nupepa, aku nae, ua pau mua na nupepa i ka helu @  a o na uku, aole no i hon@  mai.

  Aole ma ko makou a@  hemahema, aka, aia no ma @

aoao o na Luna a me no poo@  lawe nupepa a lakou.

  He mea makehewa ka ole@  iho i ka hoopaaia o na nupepa @  ae, ua ike na makou e luhi @  a e hookaa aku nei i na u@  pepa a me ke pai ana a me @  keiki hana.

  Aka, o ka poe i lawe nae. @  ku nupepa a pau na mahine eono, aole hookaa mai, he mau hana ake kela e hoohiolo, a e hoopau i ka pono o ka oihana nupepa.

  O keia lawe kaokoa ana, a kalele aku maluna o na mea a pau loa i kokua ole mai i ke ola o ka nupepa, he mea no ia e hoemi mai ai ina lilo mahuahua e pili ana no keia hana.

  Ua manao makou; he kokua, like ko na mea a pau loa, aka, ma ka hua o ka hana aole ia mea i ikeia.

  Nolaila, ke hoomau nei makou i ka hoopau loa ana i ka hoouna aku i na nupepa i na mea kokua ole.

JOSEPH NAWAHI,

Luna Hooponopono o KE ALOHA AINA, Honolulu Iulai 1.

 

KA MALAMALAMA O KA AKAU.

  O keia kekahi o na mea ano nani a kupaianaha i ike mau ia ma na aina kokoke loa i ka welau Akau.

  I ka wa i hala loa ai ka La ma ka Hema, a loihi ka pouli ana ma ka Akau, aka nae, aia he malamalama e kau ana maluna o ke aouli o ka Lani, ua piha me na kukuna malamalama, a na ia mea i ha auhee aku ina pouli aaki loihi o ka wa hooilo.

  He mea kamaaina loa ia i ko laila mau keiki aloalo hau huihui, a he mea na lakou e nana nui ole aku ai.

  He mea kupaianaha loa no ina hoi ka La i ka Akau a mau ka malamalama loihi ana i kekahi mau mahina, alaila, ua ike no na keiki o ia aina o ka po keia (i ke ao no nae) o ka hoi iho la no ia e moe.  A ia lakou no nae hoi ke ao (i ke ao no keia) ua puoho mai la na keiki a pii i na puu hooholua e paani ai.  E moe wale ana lakou i ke ao no, eia nai, ua pololei no ia moe ana, oiai ua pau na hora o ke ao.

  He mau mea keia i maa i kela aina a kela malamalama kaulana e noho paa mau nei, oia hoi ka Aurora Boliales, ka wena malamalama.

  Eia kakou i ka aina mahana a loaa mau i ka la, a no ia mea aole o ia ano i haawiia mai ia kakou.

  He oi aku no ka maikai o ko kakou mamua o na latidu kiekie loa.  No ko kakou kaawale iwaena o ka moana, nolaila, ua puni kakou me na makani oluolu a me na ea huihui.