Ke Aloha Aina, Volume II, Number 21, 23 May 1896 — Page 4
This text was transcribed by: | Lynne Minamishin |
This work is dedicated to: | Minamishin 'Ohana |
KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 23, 1896.
KE ALOHA AINA
Hoopukaia no ka Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.
J. NAWAHI, Lunahoopono pono a Puuku.
E. L. Like, Hope-puuku.
HONOLULU, MEI 23, 1896
OLELO HOONAAUAO AKU.
Oiai ke liuliu nei na poe kokua o ka lahui e lawe aku i ka hana hoao imua o ka Aha Piha no ka ninau ina paha he kue kumukanawai keia kanawai kakau inoa, a he kue ole paha.
Mamuli oia manao ua hiki ia makou ke hoonaauao aku i ko makou lahui ponoi, e akahele mai kakou mai pulale i ka ike a ka maka, a hiki i ka wa e hoea mai ai ka pane a ia Aha Mana.
Na Kumu Kue.
O na kumu kue i hoakaka ia mai e kekahi poe, oia no ka lele oi iluna o ka Lani, o keia hoohiki kauwa ana.
1. Ma na lawe hoohiki ana o ke kanaka maluna o kona mare ana kona lawe hoohiki oihana ana, kona hoohiki hoike auhau ana, kona hoohiki noho kure ana, kona hoohiki hoike ana iloko o na aha hookolokolo, aole loa ia mau hoohiki i hoohanaia, e like me keia hoohiki kauwa ana.
Ua olelo ia, ua hana ia keia kanawai i mea e hiki ai ke ohiia na auhau o na poe pake a me Iapana, a i mea e maopopo ai ke ano a me kulana maikai, a inoino paha o ke kanaka. Aka, ma ia hoao ia ana e hana, ua hoohanaia keia maluna o na poe e ae, no ka makemake e hookoia mea.
Ke olelo nei lakou, ua like loa keia me ko Rusia kanawai, a e hoohalike ana e like me na hana a Rusia, kekahi aupuni moi o Europa, a na poe misionari i hoino mau ai no ka paa ia o ka mana kanawai iloko o ka lima o ka Moi wale no.
2. O ka poe makaikai i komo mai na aina e mai, e noho iki wale no no na la pokole; ua hapalaia kona manamana lima nui akau, i mea hoike aku, ua hiki mai oia i Rusia-Hawaii nei.
3. O ka poe i hanaia ma na hoohiki kauwa o Rusia-Hawaii nei, e hoi aku ana a hoolaha i keia hana i ko lakou mau home, alaila, ua loaa he mau kuia e makemake ole mai ai na poe kaahele e komo mai i anei nei.
4. O ka poino e loaa mai ana i keia Aupuni mamuli o keia kanawai kauwa o Rusia, aole poe malihini e hele mai e noho ina Hale Hotele o Hawaii nei.
5. Aole nui na hana hoopomaikai mamuli o ka hana ana i kekahi kanawai kauwa e like me keia ke ano. A e mihi auanei ka poe nana i hoao e hana i keia kanawai, a e hoohalike, a e hoolilo maoli ia kakou malalo o na kanawai kauwa o Rusia.
KE MIHI NUI NEI UA IKE I KA HEWA
Ano, ua puka maoli mai ma ka nupepa wahaolelo o ke Aupuni, na olelo mihi a minamina nui, no keia kanawai hapala manamana nui, a lakou i akena nui ai mamua iho nei, he kanawai maikai loa. Aia nae a pipili kepau oha o Humuula, alaila, olelo nui mai, he maikai ole keia kanawai, he mea hoino, a hoohaahaa i na poe kipa wale mai no e maikai no ka wa pokole loa. A he mea keia e laweia aku ai na olelo ana iwaho o na aina e a hoino loa i ka hana a ko onei nei mau kanawai i like loa me ko Rusia.
Ua makehewa na walaau ana o keia ano, no ka mea, ua hanini e ka waiu, a ua kakauinoa o Peresidena Dole i keia Kanawai e kipaku aku ana ina poe waiwai kaapuni honua, mai kipa hou mai ina Hawaii nei.
Eia ka o ka maikai loa o keia kanawai, o ke kipaku aku ina poe mea dala, mai kipa mai lakou i anei nei. He au hou keia, a o keia kekahi o na kanawai hoohoihoi a hooulu dala mai ma Hawaii nei. Kupaianaha ka ke Akua alakai ana ia lakou nei e komo iloko o ka nenelu poho o na manao alunu kuhihewa.
KA NUI O KA POE I HOOHIKI.
O ka nui o na poe i paa i ke kakauinoaia ma kela pule aku nei i hala he 474 ka nui, mai na lahui like ole mai penei:
Na poe haole o na aina e he 212. Na poe Hawaii, he 153. Na Pake, he 79. Na Iapana, he 22. Na Pukiki, he 24. Na poe e ae he 4. Huina pau loa he 474.
E Akahele me ka Malie.
E na poe Hawaii, ua nui ko oukou hoomanawanui ana no 3 makahiki a me 4 malama, alaila, e noho me ka pupuahulu ole, e noho malie me he manu nunu la, a e maalea hoi me he nahesa la!
Mai hoolohe i na olelo hauwawa a kekahi mea e olelo ana. E lilo kela a me keia i Lunahoomalu i kona manao iho, aole e puiwa wale, a hana me ka hopuhopualulu, me he mea ala e uhaiia mai ana e kekahi mea uhane kino ole.
Ke Imiia Nei Kahi o ke Ola.
Oiai, eia ke imiia ae nei kahi o ke ola, alaila, e noho iho pela a hiki mai ua ola la. O ke Akua ka Puuhonua a me ka ikaika o kakou, he kokua kokoke loa ia i ka wa popilikia.
Mai Puni Wale Aku.
Mai puni wale i na poe e ake ana e pepehi ia oukou, a make loa. Ua kanaka makua no oukou, a ua ike i ka pono a me ka hewa, i ke ola hoi a me ka make. Nolaila, heaha ka waiwai o ka hoolohe aku i na olelo a ka poe e ahele ana ia kakou? Kupaa mau a hiki i ko kakou ola ana!
HAUHILI KA AI A KAWELE-A.
I Keia wa Akahi no a Ikeia ke Ino o ka I'a a Umiamaka, he Okea Oloko.
Ua hauhili ke Kanawai Kakau Inoa, wahi no a ua poe nei nana i olelo, he kanawai maikai loa keia. Ke kuwo ne me ka olelo, he mea pono i ke Kuhina Kalaiaina ke hoopau ae i kela hapala manamana nui, a e hookomo malaila i ka inoa ponoi, alaila, pau iho la.
Pehea e pau ai, no ka mea, ua hapala ke kanawai 13, pauku 10, lalani 21, o ka Repubalika o Hawaii, a oia olelo manamana nui, he olelo kanawai ia, i apono ia e Peresidena S B. Dole, aole mea e hiki ai ke holoi ae, ua paa a ua aai loa.
Hookahi wahi e hiki ai e hoopau ae.
1. Oia no ka lawe mai o keia Ahaolelo i kekahi kanawai e hoopau ai ia kanawal.
2. O ka laweia o keia kanawai e hoao imua o ka Aha piha, e nana i kona ku ole a me kona ku paha i ke Kumukanawai.
Ma keia kakou e ike ai i ka hauhili o ka ai a kawele-a. No keaha? No ka mea, he hilahila loa na poe Hemolele o Honolulunei, i ka hapala ia o na lima o na poe haole Luna Aupuni kiekie o Amerika ke hiki mai i Hawaii nei, no ka maikai ana. No ka mea, e olelo auanei lakou, ua hoi hou o Hawaii i hope loa i ka wa ia Umi, ka wa o ka hume malo a me ka pa-u. Alaila, hoi aku lakou a Amerika hoike aku i ka mea a keia Aupuni hupo i hana ai ia lakou.
Nawai Keia Mau Hana?
Ma ko makou manaoio maoli, na ke Akua no keia mau hana.
K@ hou hewa loa nei lakou me ka ike ole maoli i ka lakou mea e hana ai. Makemake lakou i ka hoohui aina, aka, ke hana nei lakou i ka mea oi loa aku e make loa ai ia mea.
He uuku loa keia wahi hapala manamana lima, akia, he nui nae ka walania, no ka mea, ke ekepue nei na pauku kino, me ka lia o ka ili i ka maeele no ka ino @ ia wahi mea.
Na HoaHana Manamana @@@
HE HOIKE ANO KAEAIMA IA@@ KUE ANA I KA HOOHUIA@NA
(Mai ka P. C. Advertiser mai e Mei @@)
E Mr. Lunahooponopono: Owau kekahi mawaena o ka poe e kue ikaika loa ak@ ana i keia koi hoopoino ana, ina o ka hoailona manamana nui o na poe kanaka i hiki ke kakau i ko lakou mau inoa, a heluia ma ka Baibala Enelani.
O keia mau hana ana e like me keia e koi ikaika ana e hooko pihaia ka olelo (kanawai) maluna o na poe kaahele Amerika, he mea hoopoino loa aku ia i ke kumuhana o ka hoohuiaina.
O ke kumu kue maalahi loa e haiolelo ia la ma Amerika e na poe kupa naauao, e kue ana i ka hoohuiaina o Hawaii nei, oia no keia. Eia me kakou nei he nui loa o na lahui o Asia. Nolaila, aohe mea e ae, o ka hookomo nui wale mai no i na limahana Asia iloko o ko, kakou nei lahui, he mea hoike maopopo aku ia i ka lilo holookoa loa ana o keia aina ma ke ano Asia.
Ma na aina naauao, ua apono maoli ia ko ke kanaka kakauinoa ana, he hoike maoli o kona hooiaio ana aku. Aole loa he wahi kumu e hiki ai ke hoololiia ae keia hoike kakauinoa ana i hooiaio maoliia e ka Baibala Enelani. Aole no hoi e aponoia e na Mana Aupuni malalo o ke kanawai e ku nei ma ka hoololi ana ae no ka hoailona manamana nni.
Hookahi au kumu i koe, oia keia. Ina e hooholo io ia ana me ke kanalua ole maoli ke koi ana aku i na keonimana, e hoohiki me ko lakou mau lima me ka inika ulaula, i mea e hooko pono ia ai na olelo o ke kanawai, alaila, he mea kohu pono loa ma ka manao oluolu maoli e hoolakoia e na Luna Aupuni kekahi mea e hoopauia ai kela haukae ma ka manamana nui.
Ke manaoio maoli nei au, he nui aku ana na hana hoohaahaa loa e hoounaia aku ana i na aina e mai kela keena oihana aku, no kela kohu ihika ma kou manamana nui, me kekahi wahi huaolelo mihi ole mai ka luna oihana mai, nana i hookikina ia'u, e kau i kou manamana nui ma kahi o ko'u kakaulima inoa maoli, ka mea a na aina naauao i kauoha ai ia'u e hana iho.
E manaoio mai i ka'u. Aole loa he poe kaahele Amerika i koiia aku e kapili iho i kona manamanalima nui maluna o kekahi palapala hoike aupuni o ka Repubalika o Hawaii, e aa mai e kokua i ke kumu manao o ka hoohuiaina.
A. B. L. * * *
Na na Hui Kuaipopo Hoku a me Honolulu, e hoae hou ana i ke kak@@ kinipopo o Makiki, i keia @@@@ la Poaone.
@-unreadable A HOOKOMOIA @-unreadable
Maloko @ @a Ekalesia Katolika E@-unreadable
Ma ka hora 6:30, a. m. M@-unreadable
18, 1896, ua bapetizoia, a @-unreadable
@@@@ aku ma ka manaoio, o @-unreadable
Ekalesia o ka Hoomana K@-unreadable
wahine i aloha nui ia Lili@-unreadable
okalani.
Na ka Bihopa Willis o H@-unreadable
nolul@, i lawelawe i na ha@-unreadable
eehia maloko o ka Luakini S@-unreadable
Andrews. Ua loihi na la i h@-unreadable
ae mamua o ka hookoia ana @-unreadable
keia hana me ka malie, a @-unreadable
ka maluhia hoi.
He hoomana ia i kuluma@-unreadable
ka noho ana o na Ohana Alii @-unreadable
Beritania a hiki mai ia Vitor@-unreadable
e noho nei. Ma ia Paepae @-unreadable
ka Ipuka Lani hookahi i wai@-unreadable
aku ai o Liliuokalani i Ko@-unreadable
kuleana pu iloko o ka Pa H@-unreadable
o ko Karisto hoomalu ana, @-unreadable
like me ka olelo a ka @-unreadable
Hakumele kaulana.
1. "E hooho olioli ia Ieho@-unreadable
e na aina a pau.
2. "E hookauwa aku na @-unreadable
hova me ka hauoli, a e @-unreadable
mai hoi imua o Kona alo @-unreadable
ka hoolea ana.
3. "@ ike oukou, o Iehov@-unreadable
Oia no ke Aku@ Nana no @-unreadable
hana ia kakou, aole na kak@-unreadable
kakou iho, o kakou hoi Ko@-unreadable
poe kanaka, a me na hipa @-unreadable
o Kona pa.
4. "E komo iloko o Ko@-unreadable
mau ipuka-pa me ka hoom@-unreadable
kai ana, a iloko hoi o k@-unreadable
mau wahi hoano me ke @-unreadable
ana, e hoomaikai aku @aia. a @-unreadable
hoolea aku hoi i Kona inoa. N@-unreadable
ka mea, ua maikai o Iehova @-unreadable
ua mau loa Kona aloha a @-unreadable
Kona oiaio ina hanauna a pa@-unreadable
O HILO PAHA KA HIKIMUA @-unreadable
KA UWILA?
Ua lawe mai o Senatoa Ly@-unreadable
man, he bila kanawai no @-unreadable
kukulu ana i alanui kaa ma @-unreadable
ka Hui Kukui Uwila la. A @-unreadable
komo mai i ka heluhelu @-unreadable
ana, alaila, ua lilo aku i ke K@-unreadable
mite Pa'i.
O keia no ka hana a Sam@-unreadable
G. Wilder i hoikaika nui ai @-unreadable
ko o na makahiki loihi loa @-unreadable
ka 1885 mai no, a mamua a@-unreadable
a mahope no hoi.
Ma ka A. D. 1887 ma @-unreadable
mahina o Iulai aia o Mr. W@unreadable
makaukau loa e loaa ke dala, @-unreadable
e holopono na hana a pau, @-unreadable
hiki aku la ka lono, ua hauna@-unreadable
ele o Hawaii nei, alaila oki @-unreadable
iho la na mea a pau loa!
A hoi nele mai la o Mr. Wi@-unreadable
der me ke dala ole e kukulu @-unreadable
i kekahi oihana hoowaiwai @-unreadable
e loaa mai ai ma na auhau @-unreadable
puni he puu dala nui o na @-unreadable
neri tasani. Oia maoli ke @-unreadable
mu o ka Mr. Wilder ma'i ana @-unreadable
make ai.
Ae, ua haule kana hana, a @-unreadable
lilo ae hoi he poe okoa kai @-unreadable