Ke Aloha Aina, Volume II, Number 20, 16 May 1896 — [Illegible] Moolelo [Illegible] NA- [Illegible] O HAWAII. [ARTICLE]

[Illegible] Moolelo [Illegible] NA- [Illegible] O HAWAII.

{illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible} {illegible}

c> • ■«' & ! 9: *"* - ,i ) ai li • ■* * !t' * ' nana, eka lulu. e ka - i., - nana i ka t .ia k*na < •t '>' <• ka ia ua, • ' - .< . k /u la i • . :*ko i k« ' - ia r. c ola *' ' »• 'ii uiii mau k ' ■' •> <* i ka nui 1 ' ' - c arn*ma tt: - : *■* i'ī halaj>a i »• j:j keia nau . waii la, ilaila. hiki paha k» «■■»*? liaila. 1 '•' r: "<'■* * i>au, ala ■ a * a ka la- ''' f ni īkamaka, ! •" , j-kai, waiho au a ; * - lte kapu, o , i awaia. '** „ja kanaka 1 *' a hiki aa 1* " k *h<> ilalo, me t ji. j n-' ,hr» iho ia a a kana-. anikau, k - " a nele luka k "■ -ru hooniaka 1: huaolelo 6 he maka--1,1 r ,J '■ M:;a neie o'u n *1 - makau e * J '' ' i ke kolol iana no *' 4 M»> ua ola fci •, ... i i' i inu. 10 • kana aho, « ,<a ' ,a j no ka hoi }l iu ae > a ki jaw(|ia ,6)el< » «akau.

No ka Lawaia Upena. Aole hookahi wale no upena a ko Hawaii nei poe kahiki e nana ai, aka, he nui no e like me ke ano o ka iʻa manaoia e ka poe lawaia e kii aku a maloko o ke kai, pela no ke ano o ka upena e hana ai lakou. upena nui kekahi a he upena iki kekahi, oia hoi, upena Malolo, Opelu, Weke, Uhu, Akule, Kala, Amaama a me ka Koki a he Hano a me Kapapa, kekahi, a pela aku. I ka makaikai ana o na mea a pau e pili ana i keia mau ano upena, a o ka hele aku la no ia e lawaia. A he upena laau kekahi i hana ia e lakou, a o ka inoa i hanaia e lakou he laau hoonaona a he luu ilalo ka mea e loaa mai ai o ka iʻa oia ano upena, no ka mea, na keia laau a ke kanaka lawaia e paa ana ma kona lima a luu aku la maloko o ke kai, a hiki malalo o kahi a na iʻa he mui e holo ana, a hana aku la oia i kana ana i mea e laka mai ka iʻa, a hiki i ka ike ana o ka lawaia ua nui loa na i'a i laka mai, alaila, ea oia iluna a olelo aku i ka poe maluna o ka waa a i ole ka waa, e au wale ana no paha maluna o ka ili o ke kai e kuu i ka upena, a nee mai a komo aku la na iʻa he nui i imi ia e keia upena laau hoonaona. He hooloihi a he nahili olelo ana paha keia a ka mea kakau, oiai no hoi, e lawa no hoi ko kakou ike ana i na hana lawaia a ko kakou poe e lawaia mai nei

o keia wa, ke mahao nei no hoi au, ua like no hoi ko lakou me ko kakou, na pua mailoko mai o lakou, aka, eia paha ka mea i koe i ko kakou poe e lawaia mai nei o keia o ka pule ana i ke akua lawaia ana O ka hana a ka poe kahiko, he mau pule ka lakou i ke akua lawaia ia Kuula, a i ka la no hoi, a he nui aku paha na akua lawaia o ko kakou poe kupuna i malama ai o ka wa kahiko. No ka Lawaia Hinai He mau ia okoa e pii ai i ke i-e, a loaa ke i-e, alaila, hele aku ia mea nala hinai a loko o ka hale i hoomakaukau mua ia no ka aumakua lawaia, alaila, nala ka hinai. He hinai nui keia e nala ia nei, a ua kapu loa ke nala ana, ina he kupapau make, aole hiki ke hele aku ka mea e nala ana i ka hinai malaila e uwe ai aka, ina e komohewa ka mea nala hinai maloko o ka hinai o ka mea make, alaila, i mea e pau ai o kona laumia, e noho oia me ka hoomalu i elua anahulu, alaila, pau ka haumia, e laa ka hili ana o ke kaula, he kapu ka aʻe ana maluna o ke kaula o ka hinai e ke kanaka e, o hookae ke kanaka lawaia iaia. I ka paa ana o ka hinai, alaila, lele ke api i ke kai. O keia mea o ke api, ua like no me ka hinai, he hamama hoi o luna o kona waha. oia hoi kahi e uhao ai o ka limu kala, a o ia limu kala i hoopiha ia ai maloko o ke api, oia ke hookuu mua aku ilalo i laka mai ai ka iʻa i ka nanea i ka ai mai i ka limu kala. A ike ke kanaka lawaia, ua nanea ka i'a i ka ai i ka limu kala maloko o ke api, alaila, lawe aku i ka hinai a ma kela wahi a ke api kukulu iho, alaiia, hoihoi mai ke api iuka, me ka hoopaa iho nae i mouo, i mea hoolana maluna o ka ilikai, i kumu e nalowale ole ai. A makaukau aku la na mea a pau e pono ai, alaila, hoi mai ka lawaia a no-

ho mauka kali ae a awakea, alaila, kii aku a huki ae. Alaila, nana iho maloko o ka hinai a ike he nui ka ia e haluku ana, e like paha me na kao e haluku ana maloko o pa, oia ka wa e hoomaka ai ka ohi ana i ka ia a luna o ka waa, piha o mua o ke kuapoi o ka waa i ka ua mea o ka nui o ka ia i loaa mai. I ka pae ana aku o ka waa o ka lawaia iuka o ka aina, alaila, nana iho la ka lawaia a ke kala nui, he eha a elima paha kala nunui, hoi a ka hale; puholo a moʻa ka ia, alaila, kii aku la ka lawaia i ka aumakua lawaia mai loko mai o ke Kuula, ka hale noho o ke akua lawaia o ka poe kahiko. Hana iho la oia i kana hana a pau ke kanaenae ana i ka aumakua, o ka hoomaka no la e hoonuu a halale ke kai, ao ke koena iho o kela mau ia i kahukahuia ai, hoolei aku na ka ilio a me ka puaa, a o ka pau ana ia.