Ke Aloha Aina, Volume II, Number 20, 16 Mei 1896 — Page 5
| This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
| This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
KE ALOHA AINA
5 KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 16, 1896.
@ POKOLE NO KE THE
@OSOPHY
@ no KE ALOHA AINA.)
@ uosophy. oia ka Hoo@ anao ke mau nei oia @ a hiki ole ke poina ia. @ i mai ia ia kakou he @ hoakaka ana no na @ o maoli i hanaia a me @ a ka mea i ikeia ma@ a noonoo i loaa mai i @ anaka naauao kiekie @ i hala aku, a i hoo@ maoli ia hoi, o lakou @ ka Hikina. A ua@ hoi kana mau hau@ e koa ae, o keia au@ ole ia he mea i ma@ ia aku a i hoohalike @ k@ aka he mea ia i @ maoina a i hoomao@ na poe e manao ma@ ae aku me na kumu @ O kekahi @ kumu kahua i @ a ia ai, oia no @ nei.
@ uhane (spirit) @ kanaka oia hookahi @ maoli e mau @ ola ana, a o @ ano kino @ i paipaia o @ wele, a o @ ka hopena no na @ hoohuihuiia, @ na mea a pau loa ilo@ maka a koe aku @ (spirit) oia ka mea @ ana
@ O na mea a @ ka lani a me ka @ hookahi mau @ ano like ole, @ pau loa maloko @ hoohui pu ia no @ holookoa a me @ ae, a nolaila mai i @ ai ke kulana ka@ na e kuhikuhi ana, aia @ uao maoli. Aohe @ e manao hoea wale @ ekahi i wahi mahele @ hoomaopopo nui ana, @ hi honua mea. No@ mea a pau loa i hiki @ okaawaleia ua apoia @ a ma ka hipuu o na @
@ no malalo iho o ka @ ni), a maluna'e hoi o @ ke kahua o ka Lu@ kahi i hoomaopopoia @ maa i kapa mau ia, @ nala ano uhane, he @ aikai ana keia o ka @ welawe e like me @ a i ole e like me @ 00 maikai ana.
@ keia hana uhane ana@ ui loa wale ia aku @ na kuleana ano nui @ anui, a o na koi @ ka io, ua emi iho @ no ka makemake @ nele maoli hoi i ko @ kino kiekie ae, a @ ia i pili i ke ano @ a a me ke kanawai i @
4. - O na poe kanaka i a'o kumuia e nana pono, e hoomaopopo pono ia loko, iloko o na mea kino ola, ke ao uhane a me ko lakou mau hoomakaukau ana e pili aku ai me ka oiaio me ka hoopanee ole a me ka makaukau koke, e like me ka mea e hiki ai ke hoopaa i na mea kino maoli, ua hao mai oia i na mea o ka noonoo, a i ole ia, i ka hoonaauao ana mai i na mea pili i ke kino e like me ke kumu o na manao, alaila, ma ia hope aku, ka lakou mau olelo hoike no ia Oiaio, he mea hilinaiia ia, e like me ka hoike a na poe Noeau, a akeakamai no ka oiaio ma ka lakou mau kahua hana.
5. - Ma na kumu e pili ana i keia ao uhane ana, oia poe kanaka ua loaa mai kekahi ike hoomaopopo ana a me ka mana maluna o na kulana lehulehu wale iloko o ka Mea Kino ike ole ia e kekahi poe e ae, a pela i hiki ai ke hoohana aku i na hana maa nau i kapaia; na hana mana, he mea ano kolu io no, aka, oia ka hua o ka hoomahuahua ana aku i ka ike ma na kanawai o na mea kino.
6. - O ka lakou mau olelo hoike, e pili ana i ka ike oiaio nui ae, ua hooia ia mai ia, ma o ko lakou hoopaa ana ia mau mana, e koi ana i hooiaio ana mai na manao mai o na ano hoomana a pau loa.
Ma ka huli ana ae i keia wa i na ano kulana i loaa mua i na poe naauao, ua loaa ia kakou keia mau manao ano nui.
1. Ke kulana o ka hoea ana mai o ka Honua nei, ka wa i hala aku a me ka wa e hoea mai nei o keia honua, a o na hoku hele e ae, ke poai mau ana o ke ola iwaena o na minerala, na mea ulu, na holoholona a me na ano kino ano kanaka.
2. O na hana o keia honua nei a me kona poe lahui kanaka, ua pili ia lakou na kanawai poai (kaapuni), a oiai e pili ana i kekahi poai, ke ana, a ke nui o ka nee mua ana, e pili ana i kekahi poai like ole, he mea hiki loa ia.
3. O ka mau ana o ko ka Lani a me ka Honua laha ana, a me ka malamalama oluolu ana, i kapaia, he Malamalama Hoku, a o kekahi inoa he Akasa, oia no ka waihona hoahu, o na wa a pau i hala aku a me keia wa ano, a me na mea ano nui o ka manawa e hoea mai ana; a e hoopaa ana hoi i na hana a pau loa, a me na manao i hoea mai, mai ka uhane mai, a i ole ia, mai na mea e ae no hoi, o keia mea e kapaia ana: O ka Buke a ka Anela Hooiaio.
4. O ka hoomau ana, ka moolelo, ka hoohana ana, a me ka hopena aku o ke ano kanaka.
HEAHA KE KUMU I MAKE AI NA HANA MA NA
KIHAPAI EKALESIA?
(Kakauia no KE ALOHA AINA.)
Ua ike pinepine mau makou i ka hookomo pinepine ia o keia nina kumuhana, iwaena o na papa kuhikuhi hana o na halawai Ahahui Mokupuni, a Ahahui Euanelio no hoi i na wa i hala, a pela no i keia wa
O ka makou mea haohao loa nae, aia a hiki aku kekahi Ahahui Mokupuni, a Ahahui Euanelio paha, i keia kumuhana, alaila, ua lele aku la he kumuhana okoa aku, a waiho iho la no keia; a i ka manawa e hoi hou mai ai no kekahi mau kumuhana e ae, aia hoi, e waiho malie ana no keia.
Haohao makou, a ninau no hoi. No ke aha la i hiki ole ai e pane kokeia keia ninau? No ka mea he poe kahu lakou, a he mau haiolelo no hoi maloko o na apana ekalesia kahi i kukulaia ai ka ninau.
Ua hele auwana wale aku ka ninau iloko o ka buke moolelo o na hana o ka Ahahui, a o ka Hui Euanelio paha o na pae moku.
I ko makou hoomaopopo maoli ana, aole me ke kuhi wale aku, aole hoi me ka manao kolohe, aka, me ka manao oiaio kumu pololei maoli, i kukuluia iluna o ka oiaio; a oia no keia:
1. O ka lilo ana o na Kahu ekalesia, a haiolelo Euanelio paha, i lima paahana kokua maoli i na hana hoomake i na hana iloko o na kihapai ekalesia.
2. O ka hana ana o na poe kahunapule, a haiolelo paha, i na hana kue i ke a o Karistiano ana.
3. O ko lakou apono ana na hana pili kalai aupuni, he kuleana pu iloko o na hana hoomana.
E KE ALOHA AINA, ua makemake au e hoomanawanui mai oe ia'u, ma keia kukulu manao ana, a e hookomo aku ana au i ninau hou mamua ae o ko'u hoopili ana aku i na manao maluna ae nei, oia keia.
Heaha na hana hoomake i na hana iloko o na ekalesia?
O ke komo kino maoli ana a o ke kokua ana aku hoi, o na poe kahunapule a poe haiolelo hoi i na hana hoopoino mai i ka manao lanakila o ka lahui nona ka lehulehu wale o na poe e noho ana he poe hoahanau iloko o ko lakou mau ekalesia.
O keia ke kumu ano nui o na mea i make ai na hana pono ma na kihapai ekalesia.
Nolaila, i ka wa i lilo ai na kahu a me na poe haiolelo i poe kokua i na hana e hoopio ai i ka manao kuokoa a lakou i a'o aku ai i na hipa o ko lakou mau pa-hipa, alaila, ua lawe ae lakou i ka hana a Petero i hana ai, ma ke oki ana aku i ka pepeiao o kekahi me ka pahikaua. Alaila, huli ae la o Iesu Karisto a papa ia Petero, me ke kauoha, e hoihoi hou i ka pahikaua iloko o ka wa-hi, - "O ka mea e lawe i ka pahikaua, e pepehiia no oia i ka pahikaua."
Ua ike pono makou i kekahi mau kahunapule a mau haiolelo, e paa ana i na mea kaua iloko o ka la 8, 9, 10, o Ianuari 1895, e auamo ana i na pu a me na elau pu me na kahei poka ma ke kino holookoa.
Ua hoomanao mau makou i na ao a na makua misionari mamua aku nei: "Ea, hookahi no pu a me ka poka oia no ka olelo a ke Akua."
Ae hoi, a pehea mai lakou iloko o Ianuari 1895 aku nei? Aole lakou i noho malie e like me ka lakou mau olelo a'o, aka, o lakou ponoi kai lele aku, a komo kino iloko o na pualikoa me na lako kaua, a hele ma na alanui, i mea hoikeike aku i ka Lahui Hawaii.
Ea! E nana mai oukou ia makou, eia ka mea pono loa la, he aahu i na lako kaua e pepehi aku ai ia oukou! Ke ike mai la oukou? Ae!
Ua ike pono aku la makou ia oe e Rev. Peck, Rev. O. P. Emekona a ia Ezera hoi, a me lakou iho no e noho mai nei.
Kupaianaha no oukou? Eia ka o ko oukou lilo mai nei no ia i poe e luku mai ana ia makou?
Ua oi ka moakaka o keia mau hana, i hoike akea maoli ia mai no e na poe kahunapule a me na haiolelo, mamua o ka hiki ke ao aku ina poe hoahanau o na Ekalesia, e hoopau i ko oukou manao ana, ua hana makou ia mea.
Nolaila, o ka lilo maoli ana o Kaunapule a me na haiolelo; o poe lima hooko i ka manao i hoike ia ae la maluna, he kumu no ia i make maoli ai na hana pono, ma na kihapai ekalesia a pau loa.
He mea akioma loa keia wahi a ka Moleanahonua. He mea i hiki hou ole aku ke wehewehe hou aku, oiai, ua lawa a ua piha a ua moakaka loa ke kumu o ka make ana o na hana ma na Ekalesia.
A heaha la ka waiwai o ka hoouna ana aku ia Rev. Ezera, e hele e paipai hoohuli haiolelo, ma Kauai?
No ka mea, oia kekahi o na Kahunapule e auamo ana i na lako kaua, ka pu, ka poka, a me na lako pepehi kanaka e ae! Hilahila ka hookamani o na hana. Aole no ke Akua e puni i na hana a Ezera e hana nei.
A heaha aku hoi ka O. P. Emekona? Oia like ana no laua me Rev. Peck.
He pakike mau ia na poe kahunapule i hapai i na hana o ia ano, noka mea, ua kue maoli no na kana i ko lakou kulana oihana i hoonohoia ai. Pela e hiki ole ai ke nalo ka hewa ke uhi aku.
A oiai, e aeia ana no na poe kahunapule a me na haiolelo i kokua i keia mau hana, e noho pela, alaila, aole anei ia he mea na na poe hoahanau o na ekalesia e hooiaio loa mai ai i ka hookamani o na hana a keia poe. A pehea la e hiki ai ia lakou ke a'o aku i na hoahanau, mai pepehi-kanaka oe, oiai, ua ike mua lakou ia oukou e auamo hele ana ma na alanui o Honolulu i na mea e pepehiia ai ke kanaka?
He nui a lehulehu wale o na poe hoahanau o na ekalesia o Kaumakapili a me Kawaiahao i haalele maoli mai i ka luakini mamuli o ko lakou ikemaka ponoi ana i na hana hookamani a na poe kahunapule o kakou, a me na poe haiolelo i hana aku ia mea. A ua komo aku la ma na ekalesia Bihopa Enelani, Katolika Roma a me ka Moremona.
Aia a unuhi mua ia ke kaola mai ka maka aku o na kahu ekalesia a me na haiolelo, alaila, ua hiki ia lakou ke ao aku i ka lehulehu ina pono i pili i ko lakou ola a me ko lakou noho ana oluolu a maemae hoi.
A ina aole e loaa he hoopau maoli ana aku i keia mau kumu o ka poino, alaila, he mea makehewa loa ka ninau ana, i ke kumu i make ai na hana pono iwaena o na Ekalesia.
Aole Maluna o ka Lahui ka Hewa.
O na poino a me na popilikia i loaa i ke Aupuni mamuli o kana mau hana ponoi ana, ma o kona mau Lunahooko la, aia no ia hewa maluna iho o lakou iho, aole loa ia mea maluna o ka Lahui.
O na koi poho i ae ia, a e aeia aku ana ma keia hope aku, i loaa mai mamuli o na hana hoopaa kumu ole, a kue kanawai, a ano e ae paha, ua pili no ia i ka poe ponoi nana ia mau hana i hooulu ae.
Oiai ka Lahui e noho kaawale maoli ana, a i hoonele maoliia hoi ina pono o ko lakou aina ponoi iho, a i a keia hoi ma na ano a pau loa, e anai aku, a e hoopau aku mai luna aku o ko lakou aina aku, aia hoi, ua moakaka loa ke ala, a ma ia kumu hoi, ua ili ole mai maluna o ka lahui ia mau koi poho ana.
He mea i moakaka loa, aole o ka Lahui kuleana ia mau pono i kapaeia mai ai, aka, aole nae ia he mea i manaoia, he kue ka hapanui ina mamuli o ke kaulike a me ke ano aloha kanaka maoli ia mau hana. Aka, ke, waiho nei makou i na luuluu a pau loa imua o ko ke Akua Nohoalii mau loa.