Ke Aloha Aina, Volume II, Number 20, 16 May 1896 — Page 5

KE ALOHA AINA

 

5    KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 16, 1896.

 

@ POKOLE NO KE THE

@OSOPHY

 @ no KE ALOHA AINA.) 

@ uosophy.  oia ka Hoo@  anao ke mau nei oia @  a hiki ole ke poina ia.  @  i mai ia ia kakou he @  hoakaka ana no na @  o maoli i hanaia a me @  a ka mea i ikeia ma@  a noonoo i loaa mai i @  anaka naauao kiekie @  i hala aku, a i hoo@  maoli ia hoi, o lakou @  ka Hikina.  A ua@  hoi kana mau hau@  e koa ae, o keia au@  ole ia he mea i ma@  ia aku a i hoohalike @  k@  aka he mea ia i @  maoina a i hoomao@  na poe e manao ma@  ae aku me na kumu @  O kekahi @  kumu kahua i @  a ia ai, oia no @  nei.

@  uhane (spirit) @  kanaka oia hookahi @  maoli e mau @  ola ana, a o @  ano kino @  i paipaia o @  wele, a o @  ka hopena no na @  hoohuihuiia, @  na mea a pau loa ilo@  maka a koe aku @  (spirit) oia ka mea @  ana

@  O na mea a @  ka lani a me ka @  hookahi mau @  ano like ole, @  pau loa maloko @  hoohui pu ia no @  holookoa a me @  ae, a nolaila mai i @  ai ke kulana ka@  na e kuhikuhi ana, aia @  uao maoli.  Aohe @  e manao hoea wale @  ekahi i wahi mahele @  hoomaopopo nui ana, @  hi honua mea.  No@  mea a pau loa i hiki @  okaawaleia ua apoia @  a ma ka hipuu o na @

@  no malalo iho o ka @  ni), a maluna'e hoi o @  ke kahua o ka Lu@  kahi i hoomaopopoia @  maa i kapa mau ia, @  nala ano uhane, he @  aikai ana keia o ka @  welawe e like me @  a i ole e like me @  00 maikai ana.

@  keia hana uhane ana@  ui loa wale ia aku @  na kuleana ano nui @  anui, a o na koi @  ka io, ua emi iho @  no ka makemake @  nele maoli hoi i ko @  kino kiekie ae, a @  ia i pili i ke ano @   a a me ke kanawai i @

  4.  -  O na poe kanaka i a'o kumuia e nana pono, e hoomaopopo pono ia loko, iloko o na mea kino ola, ke ao uhane a me ko lakou mau hoomakaukau ana e pili aku ai me ka oiaio me ka hoopanee ole a me ka makaukau koke, e like me ka mea e hiki ai ke hoopaa i na mea kino maoli, ua hao mai oia i na mea o ka noonoo, a i ole ia, i ka hoonaauao ana mai i na mea pili i ke kino e like me ke kumu o na manao, alaila, ma ia hope aku, ka lakou mau olelo hoike no ia Oiaio, he mea hilinaiia ia, e like me ka hoike a na poe Noeau, a akeakamai no ka oiaio ma ka lakou mau kahua hana.

  5.  -  Ma na kumu e pili ana i keia ao uhane ana, oia poe kanaka ua loaa mai kekahi ike hoomaopopo ana a me ka mana maluna o na kulana lehulehu wale iloko o ka Mea Kino ike ole ia e kekahi poe e ae, a pela i hiki ai ke hoohana aku i na hana maa nau i kapaia; na hana mana, he mea ano kolu io no, aka, oia ka hua o ka hoomahuahua ana aku i ka ike ma na kanawai o na mea kino.

  6.  -  O ka lakou mau olelo hoike, e pili ana i ka ike oiaio nui ae, ua hooia ia mai ia, ma o ko lakou hoopaa ana ia mau mana, e koi ana i hooiaio ana mai na manao mai o na ano hoomana a pau loa.

  Ma ka huli ana ae i keia wa i na ano kulana i loaa mua i na poe naauao, ua loaa ia kakou keia mau manao ano nui.

 

  1.  Ke kulana o ka hoea ana mai o ka Honua nei, ka wa i hala aku a me ka wa e hoea mai nei o keia honua, a o na hoku hele e ae, ke poai mau ana o ke ola iwaena o na minerala, na mea ulu, na holoholona a me na ano kino ano kanaka.

  2.  O na hana o keia honua nei a me kona poe lahui kanaka, ua pili ia lakou na kanawai poai (kaapuni), a oiai e pili ana i kekahi poai, ke ana, a ke nui o ka nee mua ana, e pili ana i kekahi poai like ole, he mea hiki loa ia.

  3.  O ka mau ana o ko ka Lani a me ka Honua laha ana, a me ka malamalama oluolu ana, i kapaia, he Malamalama Hoku, a o kekahi inoa he Akasa, oia no ka waihona hoahu, o na wa a pau i hala aku a me keia wa ano, a me na mea ano nui o ka manawa e hoea mai ana; a e hoopaa ana hoi i na hana a pau loa, a me na manao i hoea mai, mai ka uhane mai, a i ole ia, mai na mea e ae no hoi, o keia mea e kapaia ana:  O ka Buke a ka Anela Hooiaio.

  4.  O ka hoomau ana, ka moolelo, ka hoohana ana, a me ka hopena aku o ke ano kanaka.

 

HEAHA KE KUMU I MAKE AI NA HANA MA NA

KIHAPAI EKALESIA?

(Kakauia no KE ALOHA AINA.)

  Ua ike pinepine mau makou i ka hookomo pinepine ia o keia nina kumuhana, iwaena o na papa kuhikuhi hana o na halawai Ahahui Mokupuni, a Ahahui Euanelio no hoi i na wa i hala, a pela no i keia wa

  O ka makou mea haohao loa nae, aia a hiki aku kekahi Ahahui Mokupuni, a Ahahui Euanelio paha, i keia kumuhana, alaila, ua lele aku la he kumuhana okoa aku, a waiho iho la no keia; a i ka manawa e hoi hou mai ai no kekahi mau kumuhana e ae, aia hoi, e waiho malie ana no keia.

  Haohao makou, a ninau no hoi.  No ke aha la i hiki ole ai e pane kokeia keia ninau?  No ka mea he poe kahu lakou, a he mau haiolelo no hoi maloko o na apana ekalesia kahi i kukulaia ai ka ninau.

  Ua hele auwana wale aku ka ninau iloko o ka buke moolelo o na hana o ka Ahahui, a o ka Hui Euanelio paha o na pae moku.

  I ko makou hoomaopopo maoli ana, aole me ke kuhi wale aku, aole hoi me ka manao kolohe, aka, me ka manao oiaio kumu pololei maoli, i kukuluia iluna o ka oiaio; a oia no keia:

  1.  O ka lilo ana o na Kahu ekalesia, a haiolelo Euanelio paha, i lima paahana kokua maoli i na hana hoomake i na hana iloko o na kihapai ekalesia.

  2.  O ka hana ana o na poe kahunapule, a haiolelo paha, i na hana kue i ke a o Karistiano ana.

  3.  O ko lakou apono ana na hana pili kalai aupuni, he kuleana pu iloko o na hana hoomana.

 

  E KE ALOHA AINA, ua makemake au e hoomanawanui mai oe ia'u, ma keia kukulu manao ana, a e hookomo aku ana au i ninau hou mamua ae o ko'u hoopili ana aku i na manao maluna ae nei, oia keia.

  Heaha na hana hoomake i na hana iloko o na ekalesia? 

  O ke komo kino maoli ana a o ke kokua ana aku hoi, o na poe kahunapule a poe haiolelo hoi i na hana hoopoino mai i ka manao lanakila o ka lahui nona ka lehulehu wale o na poe e noho ana he poe hoahanau iloko o ko lakou mau ekalesia.

  O keia ke kumu ano nui o na mea i make ai na hana pono ma na kihapai ekalesia.

  Nolaila, i ka wa i lilo ai na kahu a me na poe haiolelo i poe kokua i na hana e hoopio ai i ka manao kuokoa a lakou i a'o aku ai i na hipa o ko lakou mau pa-hipa, alaila, ua lawe ae lakou i ka hana a Petero i hana ai, ma ke oki ana aku i ka pepeiao o kekahi me ka pahikaua.  Alaila, huli ae la o Iesu Karisto a papa ia Petero, me ke kauoha, e hoihoi hou i ka pahikaua iloko o ka wa-hi, - "O ka mea e lawe i ka pahikaua, e pepehiia no oia i ka pahikaua."

  Ua ike pono makou i kekahi mau kahunapule a mau haiolelo, e paa ana i na mea kaua iloko o ka la 8, 9, 10, o Ianuari 1895, e auamo ana i na pu a me na elau pu me na kahei poka ma ke kino holookoa.

  Ua hoomanao mau makou i na ao a na makua misionari mamua aku nei:  "Ea, hookahi no pu a me ka poka oia no ka olelo a ke Akua."

  Ae hoi, a pehea mai lakou iloko o Ianuari 1895 aku nei?  Aole lakou i noho malie e like me ka lakou mau olelo a'o, aka, o lakou ponoi kai lele aku, a komo kino iloko o na pualikoa me na lako kaua, a hele ma na alanui, i mea hoikeike aku i ka Lahui Hawaii.

  Ea!  E nana mai oukou ia makou, eia ka mea pono loa la, he aahu i na lako kaua e pepehi aku ai ia oukou!  Ke ike mai la oukou?  Ae!

  Ua ike pono aku la makou ia oe e Rev. Peck, Rev. O. P. Emekona a ia Ezera hoi, a me lakou iho no e noho mai nei.

  Kupaianaha no oukou?  Eia ka o ko oukou lilo mai nei no ia i poe e luku mai ana ia makou?

  Ua oi ka moakaka o keia mau hana, i hoike akea maoli ia mai no e na poe kahunapule a me na haiolelo, mamua o ka hiki ke ao aku ina poe hoahanau o na Ekalesia, e hoopau i ko oukou manao ana, ua hana makou ia mea.

  Nolaila, o ka lilo maoli ana o Kaunapule a me na haiolelo; o poe lima hooko i ka manao i hoike ia ae la maluna, he kumu no ia i make maoli ai na hana pono, ma na kihapai ekalesia a pau loa.

  He mea akioma loa keia wahi a ka Moleanahonua.  He mea i hiki hou ole aku ke wehewehe hou aku, oiai, ua lawa a ua piha a ua moakaka loa ke kumu o ka make ana o na hana ma na Ekalesia.

  A heaha la ka waiwai o ka hoouna ana aku ia Rev. Ezera, e hele e paipai hoohuli haiolelo, ma Kauai?

  No ka mea, oia kekahi o na Kahunapule e auamo ana i na lako kaua, ka pu, ka poka, a me na lako pepehi kanaka e ae!  Hilahila ka hookamani o na hana.  Aole no ke Akua e puni i na hana a Ezera e hana nei.

  A heaha aku hoi ka O. P. Emekona?  Oia like ana no laua me Rev. Peck.

  He pakike mau ia na poe kahunapule i hapai i na hana o ia ano, noka mea, ua kue maoli no na kana i ko lakou kulana oihana i hoonohoia ai.  Pela e hiki ole ai ke nalo ka hewa ke uhi aku.

  A oiai, e aeia ana no na poe kahunapule a me na haiolelo i kokua i keia mau hana, e noho pela, alaila, aole anei ia he mea na na poe hoahanau o na ekalesia e hooiaio loa mai ai i ka hookamani o na hana a keia poe.  A pehea la e hiki ai ia lakou ke a'o aku i na hoahanau, mai pepehi-kanaka oe, oiai, ua ike mua lakou ia oukou e auamo hele ana ma na alanui o Honolulu i na mea e pepehiia ai ke kanaka?

  He nui a lehulehu wale o na poe hoahanau o na ekalesia o Kaumakapili a me Kawaiahao i haalele maoli mai i ka luakini mamuli o ko lakou ikemaka ponoi ana i na hana hookamani a na poe kahunapule o kakou, a me na poe haiolelo i hana aku ia mea.  A ua komo aku la ma na ekalesia Bihopa Enelani, Katolika Roma a me ka Moremona.

  Aia a unuhi mua ia ke kaola mai ka maka aku o na kahu ekalesia a me na haiolelo, alaila, ua hiki ia lakou ke ao aku i ka lehulehu ina pono i pili i ko lakou ola a me ko lakou noho ana oluolu a maemae hoi.

  A ina aole e loaa he hoopau maoli ana aku i keia mau kumu o ka poino, alaila, he mea makehewa loa ka ninau ana, i ke kumu i make ai na hana pono iwaena o na Ekalesia.

 

Aole Maluna o ka Lahui ka Hewa.

  O na poino a me na popilikia i loaa i ke Aupuni mamuli o kana mau hana ponoi ana, ma o kona mau Lunahooko la, aia no ia hewa maluna iho o lakou iho, aole loa ia mea maluna o ka Lahui.

  O na koi poho i ae ia, a e aeia aku ana ma keia hope aku, i loaa mai mamuli o na hana hoopaa kumu ole, a kue kanawai, a ano e ae paha, ua pili no ia i ka poe ponoi nana ia mau hana i hooulu ae. 

  Oiai ka Lahui e noho kaawale maoli ana, a i hoonele maoliia hoi ina pono o ko lakou aina ponoi iho, a i a keia hoi ma na ano a pau loa, e anai aku, a e hoopau aku mai luna aku o ko lakou aina aku, aia hoi, ua moakaka loa ke ala, a ma ia kumu hoi, ua ili ole mai maluna o ka lahui ia mau koi poho ana.

  He mea i moakaka loa, aole o ka Lahui kuleana ia mau pono i kapaeia mai ai, aka, aole nae ia he mea i manaoia, he kue ka hapanui ina mamuli o ke kaulike a me ke ano aloha kanaka maoli ia mau hana.  Aka, ke, waiho nei makou i na luuluu a pau loa imua o ko ke Akua Nohoalii mau loa.