Ke Aloha Aina, Volume II, Number 18, 2 Mei 1896 — Page 2
This text was transcribed by: | Shari Fukuyama |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
2 KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 2, 1896.
KE ALOHA AINA
Hoopukala no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.
I. NAWAHI, Lunahooponopono a Puuku.
E. L. Like, Hope-puuku.
HONOLULU, MEI 2, 1896.
Ne Mau Hana Hoopilikia.
NA MANAO ALUNU A HOOKAUMAHA I NA POE ILIHUNE.
Ma ka Bila Auhau Laikini, a ma na hoike no hoi a na nupepa Star a me ka Advertiser e pili ana i na mea i hanaia iloko o ka Hale Ahaolelo o na Makaainana, ma ka Poakolu nei, Aperila 29. A ma keia mau mahele manao penei:
NA HANA HOIE DALA.
O ka Oihana Hoaie Dala:-Pauku 16 B:-O ka Auhau Uku Makahiki no ka hoohana ana aku he Oihana Hoaia Dala he $250.
HOAKAKA ANA.
Hoakaka ana:-O ka manao o ka Oihana Hoaie Dala, ma ke ano o keia Kanawai, oia no ka loaa ana mai, a i ole, o ka lawe ia aku o ke dala o kekahi mea, a o ka lawe hoaie a haawi mua paha ia mea i kekahi mea, a i kekahi poe aku paha, e kau ana i ukupanee kiekie ae, mamua ae o ka mea i ae ia i ka mea hoahu mai, a i ole ia, o ka hoaie ana a kekahi kanaka no kana dala ponoi iho, a i ole ia o ke dala a kekahi, ma ke ano oihana maoli, a i ole, ma ke ano hooholo mua, a i ole ia, ma ke ano he lala no kekahi oihana mau.
Ke Makou Manao Iho.
Mamuli o ka ae ia ana-e haawi i Laikini no ka Oihana Hoaie Dala, ua lilo a pau loa kamana, ke kuleana a me na pono a pau loa ma na wahi a pau loa e nohoia ana e ka poe e paaana ia ano Laikini. A ina aole he poe mea laikini e noho kokoke ana ma ia wahi, a apana paha, alaila, ua oi loa aku ka poino o ia poe, mamuli o keia kanawai.
Ua lawa na Hale Banako Hoaie Dala no na huina dala mahuahua ae mai ka $200 a piiaku iluna.
O keia hoi, he Oihana hoopukapuka Dala keia ma na huina dala a pau loa, mai ka $1.00 a pii aku iluna mawaho ae o na Banako.
Ina i kaupalenaia, a i hoakakaia kekahi kahua kukulu no ka huina dala e hoomaka aku ai ka mana o ka laikini o keia ano ina ua loaa hoi he ahona iki.
E oleloia; e hoomaka ana mai ka $100 a $200 aku, alaila, ua loaa i na poe ma na kuaaina he wahi maha a oluolu ma keia mea. No ka mea, ina e pilikia ko na kuaaina i wahi $10 a $20 paha. Aole lakou e hele i kahi loihi loa, a i ole, i Honolulu nei paha, e kii ai i dala.
Ua papa loa ke kanawai poe i kii ole i laikini $250, aole e lawelawe ia mea. A @ e loaa ia poe, alaila, e hoopaila no keaha?-Heaha kana hewa i hana ai? Aole he hewa. Hookahi no hewa, o kona kokua ana aku i kona hoa loha i na dala he $10 a $20 paha.
Ua hookuu aku ke Kanawai Auhau i na kanaka a pau loa mai ka heluia ana o ko lakou mau waiwai ponoi he $300.
A no keaha i loaa ole ai he hookuuia ana o na poe a pau loa, mai ka helu ana i $100, a pela aku, mai na pea ana a na poe Likini Hoaie Dala maloko o keia kanawai hou?
O ka poe ilihune wale no ia e nokeia nei i ka haukoaia a paa. O ka poe waiwai nui nae ua hele lanakila wale aku no lakou; no ka mea, aohe hoa’loha no ka poe ilihune ma keia ao, aka, ua piha ke ao nei i hoa’loha no na poe waiwai.
Ae, ua hoomanawanui maoli ke Akua, a ke nana mai nei Oia i na poe ilihune e hookaumaha wale ia nei e keia poe puni waiwai. A e lohe ana Oia i ko lakou mau leo kaniuhu imua Ona.
Aia a make like ke kanaka waiwai me ka mea ilihune. Ua hele like aku la laua me ka lawe ole aku i na waiwai alunu o keia ao.
Ua waiho iho ke dala a me na waiwai a ke kanaka waiwai aole hiki ke hapai a lawe aku.
Pehea la ka nui o ka alunu a me na hana aloha ole a kekahi poe e hana nei i keia wa?
NA KEA KUPAIAMAHA LOA.
O na poe Senetoa i hoomoe ai i ka bila kanawai hoopau aie, ma ka 7 poe kue, oia keia e walaau hou mai nei, e lawe hou i bila aie o 4 pa keneta ukupanee, 3 pa keneta uku hoemi, a he 2 pa keneta uku komisina.
He mea pono e ae ia aku na Mr. McCandless e hoolaha aku i ka aie o 3 miliona dala ma na makete hoolawa dala o ka honua nei. Malia e loaa io mai ana ke dala e like me kana e haanui mai nei. Haawi aku i pau ke kuhihewa o na mea a pau.
Ma keia mau ano hana a na Senatoa e maopopo loa ai ka haiki maoli o ko lakou mau noonoo ana.
Heaha ka waiwai o ka hoole ana i kekahi mea, a mahope, kii hou no a lawe hou mai ia mea, aole kela he ano o ke kanaka noonoo, aka he hana ia i kupono no ka holoholona e.
Ua hala aku na la hana he 56 o keia Kau, a koe he 34 wale no la i koe. A heaha la ka mea i hanaia a i loaa mai? He hoookahi wale no wahi a lakou, oia ka bila nakawai kakau inoa, aole he wahi mea e ae. Nani na kukakuka naauao ana a ka poe ia lakou na hookele ana o ke Aupuni hana ai.
KE KULANA O KE KAHUA LEPERA.
E like me ka Hoike a ka Peresidena o ka Papa Ola.
NO KA HELUNA NUI O NA POE I LOAA I KA NA’I LEPERA E NONO MAI LA I KA AINA O KA ENAENA.
Na Liko Mea-ai a me na Lilo no na hana hou o ka Panalaau Ma’i Lepera a me ka uku o na Luna Hana a Oihana.
Ua lawe mai makou i keia i aniani Uila no ka Lahui Hawaii e ike iho ai, i na mea e pili ana i ka noho ana, ke ola ana o ko kakou mau pilikoko ponoi e noho mai la i ka Aina a ka Ehaeha, ke kaumaha a me ka luuluu. A lakou o aumeume la me na popilikia hiki ole ke apo ae a hoomaopopo iho i na hana a loko o ka puuwai hana mao ole. A hookahi palena o ka make.
Aloha no kakou! Aloha ka Lahui Hawaii e hele mau nei.
Na Poe Ma’i Lepera ma Molokai
NA LAHUI KANE WAHINE
Hawaii 550 424
Hapahaole 36 25
Haole, na makua 3
Pake 27 2
Amerika 6
Beritania 4 1
Geremania 1
Pukiki 2 2
Paniolo 1
Rusia 1
Negero 1
Paemoku Hema 1
633 454
Huina pau lao 1,087
NA POE KOKUA A ME NA POE MAEMAE E AE E NOHO ANA ILAILA.
KANE WAHINE
Hawaii 54 51
Kahuna Katolika 2
Kahuna Kalavian me ka wahine 1 1
Kauka Lapaau 1 0
Na kaikuahine o ke aloha, Bihopa Home 0 7
Home lapana kauwa 1 1
Poe Malama Home Balauina 6 0
65 60
Huina pau loa 126
Nolaila, peneiia ka hoakaka piha ana:
Na poe Lepera 1087
Na Kokua 125
Na keiki hanauia 58
Aeia a he’e me na makua 1
Huina pau loa 1271
NA HOLOHOLONA E HOLO NEI MA KE KAHUA MA’I.
Bipi ke’a 4
Bipi Kane 76
Bipi Kumulau 284
Bipi Wahine opiopio 132
Bipi Keiki 94
Bipi Kauo 32
Huina 622
LIO A ME NA KUKA@ A KA @ OLA.
Lio @
Lio Keiki 1
Lio Wahine 11
Kekake @
Huina @
MISIONA KATOLIKA.
Lio 1
Lio Keiki 7
Huina 8
NA LIO, MIULA ME NA KEKAKE O KA POE MA’I ME NA KOKUA.
Na Lio Kane 325
“ Lio Wahine 271
“ Lio Keiki 67
“ Miula 3
“ Kekake 12
Huina 576
O ka huina o na poo holoholona e holo la ma kahi hoomalu o na lepera, ma Molokai, i ka la 31 o Dekemaba 1895, he 1269 poo.
O ka nui o na hale i ona ia e ka Papa Ola 380
Ona ia e ka poe e ae 10
Ona ia e na Lepera a 295
Huina 685
Na Lilo no na Lepera ma Molokai
NA LILO MEA AI.
Raiki $3,761 00
Barena 6,636 71
Balaoa 1,395 04
Kopaa 1,609 64
Pai-ai 33,371 49
Bipi 26,947 66
Samano 2,668 25
Ia hou 546 15
Io Puaa 26 50
Aila Honua 558 50
Sopa 1,575 00
Paakai 548 35
Kukaepele 491 40
Pai-ai o Waikolu 430 52
Bipi o Kalaupapa 1,250 14
Huina lilo mea-ai a hooliko $81, 816 35
O na lilo hoolako no na hana hou a me ka hana hou ana i na home Bihopa, Balauina, Halemai, na Oihana Wai, na Lakohao, na mea paahana, ka papa, ke pena ana, a hamo puna, na lako kakau a pai, na hana hou, a me na lilo o na ano a pau loa he 11,794.98.
Ka Halekuai o ka Papa Ola, ke Kula ma Kalaupapa, Keena Oihana Lapaau, na Loaa Aupuni, na Laina Telepona, Na Bila Haawina o Aperila 1, 1894, Okatoba 1, 1894, a me Aperila 1, 1985, na Bila Halekuai ma ka hapaha, ke kanu ana i na kino make, na wahi auaua mahana a Dr. Oliva, ka Halehoopaa ma Kaunakakai.
Hale no Mrs. Todd. Mahele ana i na mea-ai, kukulu ana i pa no ko Damiano kia hoomanao. Eli ana i wai ma ke awawa o Waihanau. Na hoohulu mau me ka hale pepehi @ $15,82.22.
O ka huina o ia mau @ a pau loa he $109,437.5@.
NA UKU LUNA HANA@
Uku Agena $3,@
Luna Nui Kokua a me ke Kakauolelo 3,@
Oihana Makai @
Mahela ai, a ia, waiu 2,@
Keena Oihana Laau @
Home Bihopa 1,@
Home Balauina 1,@
Halemai @
Kanu i na kino make, a me ka malama Pa Hina @
Luna Hookele Kaa @
Uku Kanu Laau @
Na Loaa Aupuni no na Ili Bipi @
Huina pau $13,@
NA LILO NO NA HANA A@
Uku Kamana $1@
Uku Amara Hao @
Hana Puna @
Hue Ukana Moku@ @
Pena a me Hamo Puna @
Hookele Kai @
Oihana Wai @
Telepone @
Na Hana a pau 1@
Huina $5@
NA UKU HANA O NA O@ PAU
Keena Oihana Lapaau $@
Home Bihopa @
“ Balauina @
Halemai @
Wahi Auau Mahana @
Kauka Oliva @
Malama Mai ana @
Eli ana i wai @a Waihanau @
Kanu ana i na make @
Na Lilo Laula @
Na Loaa Aupuni @
Huina $@
O ka huina n@i o @ pau loa, he $129,564.22
Ua pakui ia aku ma@ keia huina no ka uku o @ uku noho paa ma Mo@ me na poe kokua
Uku Kauka $5@
Uku hoi no 7 poe kai kuahine Viriginia @
Na Uku Ukana @
Huina $@
Huina a paa @ he $@.22. o ka hie maluna @ he $129.00.
Ua hoo@ a na keikikane@ ha a keia @ nui loa o ka na @ kumu i hoopaa@
Ma ke ka ana @ ka @ka auina la Hoalua ne @ aia no ke @kaika la ka @ pele iluna o Mokuaweoweo, @ lea hoi ke ahi ma ka lua o@