Ke Aloha Aina, Volume II, Number 14, 4 ʻApelila 1896 — NUI KE KUE IA O KE KANAWAI AIE [Illegible] [ARTICLE]

NUI KE KUE IA O KE KANAWAI AIE [Illegible]

E iike me ka maloNl mea i hoike mua aku ai no m kuia o keia Kaaawal ai€ dak, pela no koha hopena Ifeoea aku ' ai imua o kekahi haiawai akea ke Keena nui o ke Senate, ma ka auina. la o ka Poakahi nei Manki Āfl. ■ ■ AHOIAIU WVi * O na poe i hiki kino ae imua oia halawai, mawaho ae o na laia ponoi o ke Komite, oia no o Peresidena Dole, Kuhina Waiwai Damon, Senatoa Mc Candless, ka Lunamakaaioaoa Richards arme na poe nona na inoa, P. C. Jones, W. G, lr*rif B. Atherton, F. M. Swen*y E. D. Tenney a me A. B Wood. Ua kohoia o Senatoa Water house i Lunahoomaiu. Hoa kaka mai oia i ke kumu manae o ka halawai, ota no, ka noo noo ana i ka mea e hoemi ia mai ai jo ka aie lahui o Hjwaii nei. A t oiai o ke Kuhina Damon ka mea nana i hookumu i ka btla kanawai aie dal? f oia mua k?i kahea ia mai e hoakaka mai. Ua hoike ae o Mr. Damoo e ka ninau no ka hana e ho emi ai i ka aie lahui, ua nai koha hoonaku ana ma keia ano a ma keia ano no ka makahiki hookahi a oi aku. He mau mahioa waie no hoi i haia a/nei, ua hoōlala iho la au e hana i kanawai, me k-ia manaoe ikeia nei. Aole he mau keehma i Uwelaweia maluna o ia m«a e ka AtiiMana Hooko. Okeiaka mua • loa o ka manawa i hoeueu ia ai o keia ano hana ilōko o keia aina, a ua ukali koke ia ra jpoe i ioaa ia lakou ia mea ma ko lakou lima ma kekahi ftnmuhana, e haha heie ana Iloko o ka pofeleele, aohe o lakeu kumu 'alahai e "Hīki" a 4ke hahai aku. Ua imi aku oia ina hoonaauao ana ma Ladcna, ma ke ano, oia wale no ka Makele, kahio keia mau hana i lawelawe nui ia ai, a oia no hoi ka Makete oi loa aku o ka makepono. Ua hala aku la Ladana ma kahi o ka hoouna ana aku i Amerika Huipuia» -no ka mea, o ke kulana kalai waiwai malaila, ua oi aku -ka maikai ma ke iakou ka maaina ana i ke kulana o ka noho ana inaanei nei. Ua manao kekahi poe, he mea pono no ke hele i New \ ork, .a i ole ia ma Boston hoi, aka, o Ladana', oia maoli no kahi e hiki ole ai ke kanaluaia he makete makepono loa. A ma ke ano io maoli no hoi, ua huli aku la oia i kghi ana i manao ai e loaa mai na kukai kalepa maikai loa ana. j

keiaa&o, <*1a winaumua, *m «P kukoa jCflfcK iu|puiil ITe u!» pdiii6 imū i« loaa m Hawaii ji e* <Mp he a!na hōohauhaek* roau ahe awiwi loa aoā i New Y »1; a i ofe i%J Partsa paha. ;-'. : 'v;* ■; * - Oka poe aua ioa i h«awik aku keia pone maiaio o kei« kanawai i han lia, oia np ka poe Hawali. I Kilā miMWt «ik ke Aupuni ke id| | aku «im he eluahapakoiu o'm ma mau ks«a iHa* kahiki no aa i Eku Ltt4a Aupuni aoo aa pee l Miaiaa,« o ke koeaa iho, ua aku no na lib ulia waie. mai. A oiai e mau atia kepi ano noho ana pela, alaila, c| heie aku ana ka aina iioko o na aie eiala mau ana, ina;e hoohoioia ana no ija hana «i'ka lehukhu. He kumu e ae m> hoi'kekahi o ka hanaia ana o ke kanawai, oia no ka makemake ana o ria kanaka lawelawe oihana. e loaa i*ia kana hoaie dalaana ma ke ano akoakoa loa, e iike ifte!- ka hiki ana e hana pela. i £ hiki mai ana ka manawa e hoohuiia ai jne Kapalakiko, alaila, e liio ! keia Aupuni* i Mea Kuleana j pu iloko o fca Palapaia a e hoopuka ina hona, a e |oaa hpi he leo iloko o ka Hui e lawelawe aaa |i ka Uwea Moana. E hoea koke mai ana paha keia, a i ole, e lohi aku ana no paha mahope alyj. , Aka nae, he meapono | keia aina e hoo* noho aku iaia, ma k<- kulana e haiawai ai me ka mea e hoea waie mai ana. A no ka ae/ana ako i Komiaina i na hui rto ke kaiewa ana aku ika aie, uā hoikeike mai jke Kuhina no na hemahema o ike kukuiu ana \ nauapo, a pela Iku. Ua makemake na mea a pau i keia may hana pomaikai e ioaa ana he mau hoohoihoi waiwai ioa ana, ma ka waiho ana aku i na bona i mea e hoolawa ai i na heolilo no ia mau hana oomaikai; Aoie loa au i ike i kekahi wahi kue maloko o neia mau kanawai, kahi e hiki ai i ke Kuhina Waiwai e hoohana aku, me ka ae oie oka Aha Mana Kuka, a i oie id, o iakou paha, me krae oie oka Haie Ahaoieio'. Oke kuinu o ka lawe ana mai i mau kanawai kaawale, °ia no keia. O ka mea maa e pai i ke Jcanawai e apono ana i ka Aie ana, iloko o na bona, oiai ka Ahaoielo e hooloiiioli mau ana i kela a me keia manawa, i ka rula o ke kalewa aku ?ka Aie. Maanei nei hoopau ke Kuhina Oomon i kana mau olelo, a hoi ae la, e oluolu no oia e pane i na ninau a pau e waiho ia mai ana.

, f£b fiial o Staetoa « fe ka b«t»a k*H loei $ Ohiia aku ai miwwl olee Ks±nawa.i Aie' Dala ? nO; keii Kau aku? 'fcne o KuhifuTo Oamon, he: $22,500. oia fra huina avalika, no na makahiki eiua i hala aku, ;e ak|i *a* i ka makahikl O ke ikumu i kupoiio ole ai me ieeia ok'no, malalo o ke kanaw&i o ua hiki ke hoololi ia na dala, mamuli waie no o na mea ji 6wlmka ia maioko b ia ka»a« 'Wmi O kekahi mau haawina \m-' p&u )oa, a o kekahi hoi, he :k#ena no, aka nae, aole e hikii |ke hooloii ia ae. A no ka pane ana aku hoi ii ka Senctoa Brown ninau, e pili ana i ke kumuhana pili laula no ka hoemi ana mai i ka aie t keia manawa. Ua pane mai o Kuhina Damon. O kona manao ponoi iho he mea pono e hoopau ia ka aie, e like me ka manawa kov koke e hiki ai, a e iike hoi me ka emi loa mai o na ukupanee. O iea 6 pa keneta he pii loa kela e uku ia nei. Kaheaia o Mr. Jones no kona a ua pane mai oia: 4Ja manao au he kuhihewa ioa kalwao anae hoemi mai i ka aie malalo o na kumui hoakaka ia ma ka bila kauawai. He kumohana oki loa ka ae ana aku e haawi i 2y t pakeneta uku ho~ emi, a he 15 pakeneu uku ko-f inisina. He mea kuhihewa loa ka hookomo ana i keia mau kumu iloko o ka biia. Mamuli o na olelo ponoi o ka biia, he $8,400,000 i ae ia aku i mea e hoopiha ai i na hoolilo he $3,500,000. Ma ana o ka uku panee o 4 pakeneta, e loaa ana na lilo no ka aie he 4.6pakeneta, a i ka pakui ana aku me ia mea, aiaila, e ioaa ana he $450,000 e uku ia aku ai i ke Aupuni i ka manawa e oo ai ka aie. O na kaupalena ani. ua nui l°a aku ia. O na bona o Amenka Huipuia, ke hoolilo ra nV ma ka 17 pakeneta uku makana, a e pau ana iloko o laila na mea a pau i hooholoia ai, ke kamailio nei oia no na boua Hawqii ma ke kumu waiwai io. Aole ioa o Hawaii i heole aku i na uku panee eupona. O na bona, e pau ana lakou mawaenao keia manawa a hiki » *a M. H. 1900, a he $13,500 wale no e koi mai ai. O ka hapanui aku o tcelcahi mau aie aole i hiki mai i ka wa e hookaa ia ai, no 17 mau makahiki nae e kali ai. ~ He oi aku ka pono mamga o ka hookomo maoli ana iloko o ka bila i na hookuu ana, ke nonoi nei oiano keia manawa e noont>oia ka ninau aie wale no 1 manawa, O na poe o Haw r aif U a'l

31 * uku i» im w»pI»|9TOMm 1r»I-1 &&; i:*m. O ka Iwk he aaaw : V huii«'aky - nka e hilH jnftj . 'M ibko ae o ke» m«tt in«ki||Ē elia, * Uok&t> ke «u ■ n» # '; a^ll^- o^W9^īffl4 me» miiikal e Uke me )&■&&&> rfka Huipuk mau boftsu Ael* loa he %«khi kuleam* e hiki ai ka maikai o ko bona, e Hke me ko oa &iaa<»ae, Pane hou o Dmon: O ka. mea mua loa e pono ai ke w kuluia, oia no ka hiliaaiia rta! r a mahope aka|(a aina e kuNji ai i kulana maikai me na hale o na aina e, aole loa he kurau e hoole ia ai ko na bona haha|i ana mai mahope, e hiki ole ai ke kalewa ia no ka 2}4 p* neta. Ma ka hoohalike ana io£ Bona Hawaii me na waiwsi hoopaao ko Amerika Huipuia, ua like loa me ka naio e kati ana ma ke kua o ka bipi kauo. W. G. irwin: Olelo o'ua ano iike no me na wehewehe manao ana a Mr. jones. H* maikai na Bona Hawaii, eia wale iho no he wahi mea no e pili ana i ka hilinai ia mai, a aole oia i ike i kekahi kumu, no ka haawi ana aku i kekahi hoemi uku ana. . A eia 'hou nb aole oia i ike i ke kumu kupono no ka aie ana. Aok keia aina e koomakaukau ana e karfiailio no ka uwesi moiuia, i a wahi hoomaioo moku a pela aku, He mea pono loa e wa-> iho malie aku i keia mea na keia Kau Ahaolelo aku e nanā. O na bona i keia wa, eia ilokoi nei o ka aina ka "hapanui ioa. O ke dala e uku ia aku nei iwaho, ua ohiia ia maloko o keia aina. He nuiwale na poe mau mahele liilii e paa nd maanei, a ina e haawiia ana ka aie i na aina e. alaila, e auwan» aku ana ke daia ma na alanui o na aina e, Aole oia i apono ii, ka hookoeia ana o ka $20,000 ma hoopau ana i ke ano hana o keia wa o ka poe e paai ana ina bona, he oi aku ka pdno e waiho malie aku no peb.*He mea kupono ole no ka laweia ana mai o keia bila iloko o ka Ahaolelo i keia wa. He mea' hoopoino loa keia i ke kulana| hilinai ia o ka aina. Aole no he mea kupono ke hapai ina [ k*fla-j>omaikai a pau loa i majnao wafe ia. E kali na hao&i pomaikai. He mea pono i ka| Ahaoielo e hooholo i kanawai e ae aku ai i aie aka, o ke kanawki e kamaiiio ia nei, ma ke ano i kda wm» loa ona maikai iki s»% kc ano k*lai-*upum,

HiM 1 » i $5,000 h^j