Ke Aloha Aina, Volume II, Number 12, 21 March 1896 — Page 4

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 21, 1896

 

KE - ALOHA - AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa

na ka Lahui Hawaii.

J. NAWAHI, Lunahooponopono a Puuku.

E. L. Like, Hope-puuku.

HONOLULU, MARAKI 21, 1896

 

Ko ke Akua Malama Ana.

Ke kamailio nei makou i ko ke Akua malama ana i ka

Lahui Hawaii.

  Oiai o ka ekolu a oi keia o na makahiki mai ka wa mai o ka hookahuliia ana o ke Aupuni Moi o Hawaii nei, a oiai, ua nui na hune a me na popilikia i kau iho maluna o ka lehulehu, mamuli o na hana a me na poino i hoea mai iloko o na makahiki i hala aku, a oiai nae, eia no ka Lahui Hawaii ke ola nei, me ka loaa ia lakou o ko lakou mau pono e la ai i kela a me keia ia, maluna mai ke Akua mai.  Nana e hanai nei i na mea a pau lea, a e kiai mau nei ia lakou i kela a me keia la.

  Nolaila ua loaa ia makou ka manaoio maoli noi no ko ke Akua aloha oi pookela i ka Lahui Hawaii.

  Aole e hiki ia makou ke hoole i keia mea, oiai, ua ike pono aku makou i ka noho ana o kekahi mau ohana, iloko o ka hune a me ka nele maoli, aka nae ua kamau no ko lakou ola ana i kela la keia la, a hiki i keia wa.  Nawai la lakou i malama ke ole o Iehova e kiai a e hanai ia lakou?  Aole mea nana e ae nana i hanai, a i kiai, a i hoola ia lakou o ke Akua wale no.

  He nui na poe lako a kuonoono, a waiwai e noho oluolu ana iloko o na lako, aka, ua hala e aku la lakou, a ua make aku la, a o keia poe ilihune maoli, eia no lakou ke noho mai nei, a ke ola mai nei, iloko o ko lakou hune a me ka nele loa.  O ko ke Akua aloha ia ia lakou a me kakou.

 

KA MAKETE HOU.

ME NA MANAO LIKE OLE.

  Ma na nupepa i ike iho ai makou i na manao o Mr. Colburn e koi ana i ke Kuhina Kalaiaina, e ae ia e loaa ka pono kuai i na i'a ma na wahi e pili ana i ke Alanui Maunakea a me Moi, e like hoi me ka ae ia ana o ia pono i ka Hui Kuai Bipi a me na poe Kuai Puaa, ma na wahi kaawale loa, mai ka Makete mai o Honolulu nei. - Ua hoole ka Papa Ola i kana noi, alaila, ua koi loa aku oia i ke Kuhina Kalaiaina.

 

  O kekahi hoi, he palapala hoopii mai na poe e noho hoolimalima nei maloko o ka Makete; e koi ana e hoemi iho i na uku hoolimalima rumi, a kauohaia na mea a pau loa e lawelawe ana i na hana kuai io holoholona a pau loa, na i'a, na manu, na hua manu, na mea lau ai ia, a pela aku.

  I hookahi wahi kuai no na lako a pau o ko ke kanaka ola ana.

  Pela na manao hukihuki mawaena o na aoao elua.  O ka hopena o keia mau hopii ana, pehea la?

  Ina hookoia ka Colburn, alaila, e emi ana paha na uku rumi no ka mea, he mea kela e hoemi ai i ka nui o na poe hele i ka Makeke.

  A ina hoi e hookoia ka ka poe lehulehu, alaila, he hookahi wahi a pau loa e kuai ai ina lako o ia mau ano mea kuai.

  He hookahi no paha kumu like ole, he kokoke loa ke kau ana mai o Alanui Maunakea, a he momonaloa hoi ka hele ana mai no ka Makete hou.

 

KA PANE A KE KUHINA KALAIAINA.

  Ma ka Hale o na Lunamakaainana ina ka Poalima o ka pule i hala, Maraki 13, ua pane mai ke Kuhina Kalaiaina i ka haina no ka ninau a Lunamakaainana Winston penei:

  "Ma ka pane ana aku i ka ninau a Lunamakaainana Winston, e ninau mai ana ia'u e hoike aku, ina paha he manao ko ke Aupuni e kauoha aku i na poe laikini pepehi holoholona a pau loa o Honolulu nei, e nee aku maloko o ka Makete Kuai Pa ma ka manawa e pau ai ko lakou mau laikini e paa nei.

  Ke hoike oluolu aku nei au, aole ia o ka manao o ke Aupuni e hoopilikia aku i kekahi o na poe laikini pepehi holoholona iloko o na halekuai ponoi, oiai e hooko ana lakou i na kanawai a me na rula o ka Papa Ola.

 

Ko Makou Hoakaka Ana.

  Ma keia pane a ke Kuhina, ua hoole maoli mai ia i ka manao kou o na poe pakaukau ma ka Makete, e hoakoakoaia na poe a pau loa e lawelawe ana i ka oihana kuai io holoholona a me na mea e ae ma ka Makete.

  A wahi a ke Kuhina, aole ke Aupuni e hoopilikia wale aku i na poe laikini pepehi holoholona, (bipi, hipa a puaa paha) iloko o na halekuai ponoi, oiai e hooko ana lakou i na kanawai a me na rula o ka Papa Ola.

  Ua ae mai ke Kuhina Kalaiaina, ua pono no na poe laikini pepehi holoholona e noho no ma ko lakou mau halekuai ponoi iho e lawelawe ai i ka lakou hana, ina he malama lakou i na kanawai a me na rula o ka Papa Ola.

  Alaila, he hookahi mea pono a ke Kuhina e hana ai, e hoemi koke i na uku auhau hoolimalima o na pakaukau kuai i'a maloko o ka Makete, a no na kumu kupono hoi, penei:

  1.  Aole e nui ana na poe e kipa mai ana e kuai ma ka Makete, oiai, ua ae ia na poe e paa ana i na laikini kuai, e kuai aku ma na wahi a pau a lakou e noho ana ma ko lakou hale kuai pono iho.

  2.  E hooiia aku ana ka hele mau o na kanaka ma na wahi kuai kokoke loa ia lakou, mamua o ka Makete momonaloa a na Kuhina i hana iho nei.

  3.  Aole he mea kupono i ke Aupuni, e kau i na auhau kaumaha maluna o na wahi e lawelaweia ai ka mea pili maoli i ko ka lehulehu pono, a me kona ola: ma ke ano e hoihoi maoli ia mai ai na dala lilo piha no ka Makete i koke huia no ka Lehulehu, mai ke dala nai a ua lehulehu la.

  4.  Holomua puko wale ka Hale Makete o ka ana, me ka uku loa o na panee lawelawe hana ana a nae ke ohehia ole ia e ka Lahui Maua na dala i kukuloia ai na Makete la.

  5.  He mea ho hilahila i na mea a pau o keia au maauao, ka ike ana i keia keikei kulana Makete e ku ana, aohe mea hana o loko.

 

  Nolaila, ma ka inoa o ka Lahui kuai i'a a me na lako io holoholona, a me na lako meaai e ae, e ola ai ka Lehulehu nana ke dala i kukuluia ai keia Hale Makete, ke kokua nui loa nei makou i ke noi e hoemi i ka auhau hoolimalima o na rumi kuai i 'a maloko o ka Makete hou, ma ka uku haahaa loa; a heaha la ka hewa, ina no he $5.00 no ke pakaukau i ka mahina hookahi.  Nui no ia mau dala!  Ina he 100 poe noho, ua loaa he $500 i ka malama, a he $6,000 i ka makahiki hookahi.

  Ke lana nei ko makou manao e ae mai ana ke Kuhina i keia mau hoakaka, ina hoi oia no.

Aole i hoi mai nei o Akepoka maluna o ka Australia o keia la, e like me na lono i hawawa wale ia ae ai mamua e hoi mai ana.

  Ma ka auina la o ka Poaono nei i ku mai ai ka Monowai mai Kapalakiko mai, a maluna o na i hoea mai ai na nu hou a makou e hoopuka aku la ma ka pepa o keia la.

  Eia ke liuliu mai nei na poe i ko iho nei o ka hui keaka lio, no ka haawi i keaka maanei nei ma keia mua koke iho, a ina e holopono ia mau hoolala ana, alaila, e kaahele hou aku ana lakou ma na kuaaina me Price ka hao - le lele baluna.

  Aia ma kekahi puka aniani o ka halekuai buke o Sopa, kahi i kau ai o ke kahi kii o na aumoku kaua o Enelani, he nui a he lehulehu oi no na moku kaua ikaika o Enelani, i ku io ai kela kaena ana:  "Na Enelani e rula i na ale o ka moana," ma ka ike aku a ka mea makaikai.

 

NUHOU KUWAHO.

HOOUNAIA ELIMA MOKUKAUA

 

Ke Hooneenee aku la i na Kapakai o Venezuela.

HE MEA I IKE OLE IA KA LAKOU HANA.

Ka Enelani mau Kumupale ma ka

Hoopaapaa Palena Aina

me Venezuela.

 

Ua Waihoia mai ka Buke Bolu Kahiko o na Kunu Hoike

imua o ka Hale o na makaainana.

 

  Ma ke kuana mai nei o ka mokuahi Monowai mai Kapalakiko mai, ua loaa mai na nuhou a hiki i ka la 7 o Maraki nei, a penei:

  New York, March 6:  E hoike ana ka nupepa The Herald Caracas, he mokuahi Farani mai Trinidad mai, nana i lawe mai he hoike e olelo ana, aia he aumokukaua Enelani o 5 moku e ku koke ae ana ilaila iloko o na la pokole wale no.

  Ladana, March 6:  Ua loaa mai i ka nupepa The Time he lono hoike mai Curacoa mai, ko Denemaka Inia Komohana wahi, ua loaa he mau hoonaauao ana ma poo-aupuni ma ia wahi, aia he aumokukaua Beritania o Elima moku, e hiki koke aku ana ilaila iloko o ka manawa pokole loa.  o Curacoa he 70 mau mile wale no kona mamao mai na kapa, kahakai mai o Venezuela.

 

E HOOKO ANA O ENELANI I KA

MANA KAUA?

  New York, March 6:  He hoike kai ka nupepa World mai Caracas mai e olelo ana.  O na la he 90 i aeia aku ai o Venezuela e pane mai i ke koi poho, no ka hopu ia ana o na Luna Aupuni o Enelani, Barnes a me Baker ma ka muliwai Uruan iloko o Dekemaba 1894, ua hala aku nei ia.

  Aole e hoike pili aupuni maoli ae ana ke Aupuni, aka, o ke Poo Mana kiekie loa nae, ua hoike ae la oia, aole loa o Venezuela e ae e uku i kela koi ana, a ua hoike ae, o kela ninau e pili ana i ka hopu ia ana, a me ka ninau palena aina, aole laua e hiki ke hookaawaleia aku.

  Ina e uku aku ana i ke koi poho, alaila, he apono ana aku ia i ko Beritania mana maluna o ka aina o Venezuela.

  Ua manaoio ia maanei nei, ina aolo e hiki ana ia Sir Julian Pauncefote a me ke Kuhina Andrede e hooponopo@   ia mau mea ma Wa@  alaila, e hoohana al@  Enelani i ka mana ka@  e loaa mai ai na dala @  ai, e hooko ana i ka@  ana ka mea maoli i @  no loko ae o na pale @

O ka Buke Bolu (h@  Beritania, e pili ana @  no na palena aina e ho@  ia nei o Venezuela, a@  ia aku ia i keia la, ma@  kaukau o ka Hale o @  kaainana.  O keia ma@  nei, na hoakaka ana @  lana o Beritania Nui, @  me ia i hoolahaia ma@  i waiho ia aku ai.

  KA MUA:  @  MAI KA @  loihi loa mamua aku, a@  manawa mai @  o @  kahi o M@  oke@  (olelo-e) ka@  na l@  ma na wahi @  loa@  tania Gui@  na @  no nae @  n@  ana.

  ELUA:  @  niolo) hoo@  n@  mai ma@  al@  no o santo @  le@

  AKOI@  ke@  manawa @  mai@  a i ka 1796, @  loa @  mai ka noho @  dutch, ma ke @  kah@   lookoa, @  ka @  Borentin a @ 

  AHA@  A@  ko @  manawa nei@  mauk@  kokoke ana @  pau@  na muliwai @  hoon@  he nui wale o@  oe@  na apanaaina @  kok@

  ELIMA:  @  al@  A. D. 1723,  aole loa @  ka noho nui ana mai @  Sepania (Paniolo) koe @  no o Santo Home de @

  EONO:  @  Mawaena o @  a me 1796, ua kukuluia @   siona o Capuchin ma @  hema o (ka muliwai) @  a ua mahuahua ka pa@  ana ae ma ka hikina @  hele aku ana @  i ka@  ka poe Dutch.  O ka@  loa i ka hikini i noho@  Sepania, oia @  pum@  i ikeia i ka 1788.

  EHIKU:  @  Mamua a@  1796, ua aohe na poe @  a pii loa iuka. @  U@  ua kukuluia @  na Dutch @  kokoke @  Yuruan, a na @  no @  ka noho lawelawe @  ha@  ka aina plan@  ho@  Cuynui.

  EWLAU:  @  Aole loa @  nia i hoohana aku @  mana aupuni maluna o @  e hoopaapaa ia nei, k@  iho no, ka noho hookah@  Santo Home de Guava@  ko lakou Misiona.