Ke Aloha Aina, Volume I, Number 28, 30 November 1895 — Page 2
| This text was transcribed by: | Dana Wong |
| This work is dedicated to: | Hokuokalani,Kaleihoku,Kehaulani,Hau'oli,Noelani,Puniwai,Lehualani |
KE ALOHA AINA
POAONO, NOV. 30, 1895
---
(Mai ka aoao i mai.)
Ua ike aku la hoi kakou i kela Moiwahine ia Esetera a me kona lahui e niohai ana i ka uwe, ka waimaka, a me ka mihi hoehaeba no ekolu la, aole e ai, aole e inu i ka po a me ke ao. Esetera 3:15-17. E koi ana i ke kanaka me ka Laau Palau i hoopakele, a hoopakele io nui ia no, e ka Moi o na Moi, a me ka Haku o na Haku, a o kona makemake ke hana ia ma ka Lani a me ka Honua nei.
Mataio 6:10. "E hoolohe na kanaka a pau i ka ke Alii maluna iho, no ka mea, aohe Alii ke ae ole mai ke Akua, a o ka poe e Alii ana, na ke Akua no lakou i hoalii mai. Roma 13:1. No ia mea, ua pono loa keia pipili ana o ka Lahui Hawaii mahope o ko lakou Alii, o Liliu o Loloko Aloha ka@nka no.
"No ia mea, o ka mea e hoole ana i ka ke Alii, oia ke hooole ana i ka ke Akua Kauoha, a o ka poe hoole, o lakou ke hoahewa ia." (Pauku 2) "Nana no i noololi mai i na wa a me kau, nana no i kipaku aku i na Alii, a hoalii ae i na Alii, haawi mai no hoi oia i ka naauao no ka poe ake naauao, a i ka ike no ka poe e hoomaopopo ana Daniela 2:21.
---
KE ALOHA AINA
Hoopukaia no ka Pomaikai o ka Lehulehu a he Nupeya na ka Lahui Hawaii.
---
J. NAWAHI, Lunahooponopono a Puuku.
E. L. Like, Hope-puuku.
---
HONOLULU, NOVEMABA 30, '95
---
KO KA LAHUI ALAHELE
---
He hookahi wale no alahele kupono a ka lahui; o ka lokahi.
Ua hala aku la ka hapanui o na la i aneane e kokoke e piha ka ekolu makahiki okoa, o ko ka lahui Hawaii hoomau ana ma ke alanui o ka lokahi.
O keia lokahi paa mau o ka manao aloha aina o ka lahui ke kumu a Cleveland e kaukai mai la aia no i ka apono o ka lahui Hawaii ponoi ma ke koho balota kuokoa ana, ka hiki a me ka hiki ole ke hoohui mai i na paemoku o Hawaii.
Ua maa makou i na hana a ka poe ake e hoohui ia Hawaii me Amerika; a ia wale no ko lakou manao i ke ao a me ka po, maluna o ka lilo aku o keia paemoku ia lakou, i hookoia ko lakou mau manao uahoa o ka lokoino a me ke aloha ole.
Pela lakou e hana mau nei, a pela no hoi lakou e hele kohana mai nei imua o ka lahui Hawaii a lakou i hana ino ai, a e koi mai me na manao o ke kulana lapuwale loa, e puni hou aku ka lahui ia lakou.
No makou nae ua lana ko makou manao, e mau ana ko kakou lokahi ana, i mea e hooko ia ai ko kakou manaolana.
O ko kakou ku ana ae a hoike akea aku, he kue mau kakou i na hana a keia poe mai kinohi mai, he mea no ia e loaa ai ia kakou ka lanakila, aole ma o kakou iho, aole hoi no ko kakou hana ana, aka, mamuli no ia o ko ke Akua aloha wale ana mai.
E hoomaopopo kakou eia no o Iehova ke Akua Mana ke ola nei; alaila, e manaoio kakou, e hooko mai ana no Oia i ka kakou mau leo pule imua Ona ina me ka oiaio o ka uhane ko kakou nonoi ana.
O ka mea imi, ua loaa no iaia; a o ka mea noi, e haawi ia no iaia.
---
AOLE HIKI KE HUNAIA KA OIAIO
---
He nui na poe hana hewa i hoao e huna i ka lakou mau hana hewa ana, aka, aole nae he nalo o ka lakou mau hana hewa i hana ai.
Ua pepehiia o Abela e kona kaikuaana e Kaina; aka, aole i nalo kana mea i hana ai. Ua hoike mai ke Akua ia mea, he hoailona ua ike ke Akua i na mea a pau loa i hanaia. Aole loa he mea i nalo i Kona maka.
He mea hoopunipuni wale iho no ke kanaka i hana i ka hewa; aka, e hoao no nae ia e huna ia mea, ma ka hana ana a me ka hoike ana e noho ana, a e hele pu ana me ka poe haipule o ka hoomana Karistiano.
Aole o ke Akua a me na kanaka kana i hoopunipuni ai; aka, oia ponoi iho no.
Hele ke kanaka e aihue, a e powa paha, a mahope hele oia iloko o ka Halepule o ke Akua me he kanaka hoopono la , a me he kanaka oiaio la, a ia wa, ku ae la oia e pule, e nonoi ana i ke Akua e hoopomaikai mai ia lakou no na hana aihe a powa paha a lakou i hana ai maluna o hai.
Pehea la ia ? E loaa ana i kela kanaka aihue a powa kona uku, he uku no ka hoohilahilaia a me ka make.
Ua ikaika ka mana o kela lunaikehala e hoahewa ana i ke kanaka, a i kekahi wa, ua hiki ole maoli i ke kanaka ke ola, ua oi ka hilahila mamua o ka hiki ke hoomanawanui i ka ehaeha a ka luna manao, e hoahewa ana, a nolaila, ua make aku la ia poe.
Pela no ka poe i hoao maoli e hao, a e pakaha i na pono, a me na pomaikai o kekahi lahui e noho maluhia mau ana.
E haawi mai auanei ke Akua hoopono i na haawina o ka hoehaehaia maluna o lakou. He mea oiaio keia, a ua hooko pinepineia mai ia mau haawina maluna o na poe i hapai i na hana o ia ano.
No makou iho, ua hauoli makou i ka ike ana, e hana ana na popilikia he nui i mau pono no ka Lahui Hawaii.
---
KA HOOKAHULI AUPUNI
---
[Na Kamailio ana Mawaena o Mr. Blount a me Mr. Damon]
---
Honolulu Aperila 28, 1893:
Mr. Blount:---Pehea ka loihi o kou noho ana ianei?
Mr. Damon---:Ua hanau au maanei nei i ka makahiki 1845. Ua hele nae au i kahi e i kekahi mau manawa, a me he la paha mai ka ekolu a ka eha na makahiki o ia kaawale ana.
Ninau:---Mahea la oe i ka la 14 o Ianuari 1893, i ka manawa i heluhelu ia ai ke kukala o ka hookahuli ana i ke aupuni o ka Moiwahine, a hookumu ia ai ke Aupuni Kuikawa?
Haina:---Ma Honolulu nei no au, owau kekahi o kela puulu i hele ai ilaila.
N. Na Mr. Cooper anei i heluhelu ka palapala?
H. Na Lunakanawai Cooper no.
N. He ehia la ko oukou nui ma ia puulu i hele ai ilaila?
H. O ka huina holookoa no He eha o ka Mana Hooko, ame umikumamaha o ka Aha Kuka.
N. E oluolu oe e nana i keia pepa, malia paha e ike ana oe, oia paha na poe ilaila.
H. Aole o Kakina ilaila, a aole no au i manao, o Wilhelm kekahi ilaila.
N. Mai hea mai ko oukou wahi i hoomaka mai ai e hele?
H. Mai ke Keena mai o W. O. Smith ma ke Alanui Papu.
N. A ma ke alanui hea oukou i hele ai mai laila mai?
H. Ua pii pono aku makou iluna i ka Hale Aupuni ma ke Alanui Kalepa. Ua manao ia no nae, e pii kekahi mahele ma ke Alanui Moiwahine aka, o ka hapanui nae o makou, ua pii iho la no ma ke Alanui Kalepa.
N. Heaha ka manao no ka mahele ana i ke Komite?
H. I mea e hoomaopopo nui ole ia mai ai, a he mea oi aku paha ka palekana o ia hele ana, mamua o ka hele puulu ana.
N. Aole anei o ke kumu, no ka mea, ua maopopo e ia lakou ka hopena o ka lele ia mai e hoopoino, ke hele pualu lakou?
H. Me he mea la, oia no ka manao, oia ka mea oi ae o ka pilikia ole. Ua manao au, o makou, o ka nui o makou a pau, ua hele like aku makou, aole no ano pili loa kahi i kekahi, aka, ua hele like no nae.
N. He anaina kanaka anei kekahi i hahai mai ia oukou?
H. Aole, o ka lehulehu o kanaka, aia ma ke kihi o na Alanui Papu a me Moi, e lulumi ana no kekahi makai i kipuia e Mr. Good, Ma ia mea, ua malaelae loa ka Hale Aupuni, a ua loaa ka mana hoomalu malaila. Ua akoakoa na kanaka a pau loa ma ke kihi o ka halekuai o Hall ma.
N. Alaila, ua loaa aku la ia oukou ka Hale Aupuni, aole he poe olaila i ka wa a ke Komite i hiki aku ai?
H. He waiho wale no, a he mau poe kiai kakaikahi ke noho ana Mahope iho o ka hoomaka ana a Mr. Cooper e heluhelu i ke kukala kuahaua, alaila, ua puka liilii mai la kekahi poe mai na keena oihana mai na kakauolelo a he mau luna oihana aupuni. O keia ka wa o ka hoomaka ana o ka helu kukala ana.
N. O kekahi anei o na pualikoa o ke Aupuni Kuikawa, a poe koa paha i hoakoakoa ia ae ilaila, mamuli o ke koi ana a ke Komite o ka maluhia i hiki mai ilaila, mamua ae o ka heluhelu ia ana o ke kuahaua?
H. I ko makou wa i hoea aku ai ilaila, he hookahi wale no kanaka ilaila me ka pu raifela oia o Mr. Oscar White, a mahope mai olaila, ua hoomaka mai la lakou e hiki mai ka halekoa mai. Ona koa aia no ia malalo o Col. Soper.
N. Mamua anei ia, a i ole i ka wa paha o ka heluhelu ia ana o ke kuahaua?
H. I ka wa no e heluhelu ana, i ka hopena nae.
N. Ehia poe koa i hiki mai? Ua hoomaopopo anei oe i ka nui o na poe i kakauinoa ia?
H. Ua nui a lawa na poe i hiki mai i mea e piha hauoli ae ai makou, mamua aku o ka wa a lakou i hoea mai ai.
N. Aole paha e hiki ia oe ke olelo mai ehia la ko lakou nui?
H. Aole. Aka, e hoomau mai ana no nae lakou i ka hele ana mai. Ua hiki lakou e lawa he puali okoa.
N. Mahope o ka heluhelu ia ana o ke kuahaua, ua kii ia aku anei na Kuhina i pau?
H. Mahope mai o ka pau ana o ke kukala kuahaua, na hoopanee makou a noho hou ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina; alaila, ua hoomaka makou e hoomakaukau i ka makou mau hoolala ana, a hookomo koke aku la ia makou iho iloko o na lawelawe hana like ana, O Mr. Dole oia ke poo, Oiaia, makou malaila e kukakuka ana, ua hoea mai la o Mr. Cornwell a me Mr. Parker mai ka Halewai mai, a ua launa kuka pu me makou.
N. Heaha ka manao o ia kukakuka ana?
H. O ka manao o kela kukakuka ana, oia no keia, o Mr. Bolte a me a'u (S. M. Damon) kai koi ia e hele pu me Mr. Cornwell a me Mr. Parker i ka Halewai, a e hoike aku, a koi aku i na poe e paa ana i ka halewai, e haawi pio mai i ke Aupuni Kuikawa. Ua kukakuka pu makou me na Kuhina ma ke keena e noho ia @@@ Hope Ilamuku, @@@ Peterson, Colburn @@@ Cornwell, Bolte, a @@@ ko Nuemann, ka mea @@@ aku e hele mai. Ma@@@ o ke kukakuka pu a@@@ haawi ana mai i ko la@@@ i ke, Aupuni Kuikawa @@@ mai lakou, e kali pela @@@ hi manawa, a hoohele @@@ ma kekahi o na rumi @@@ o loko o ka mahele o @@@ Ilamuku Wilson, a ke@@@ aku la iaia e hoopau @@@ naolana, a noonoo ana @@@ ka manao ana e lele@@@ ole hoopaakiki ana pah@@@
Heaha ka manao o @@@ ana aku iaia ?
H. Aole e hiki @@@ hoomanao ae i keia @@@ mea i manao ai nona, @@@ hoomanao nei au me @@@ popo loa i ka'u olelo ia@@@ ina oe e huipu mai ana @@@ kou, a ina ma keia mu@@@ loaa ana ia u he oihana @@@ hana no au pela.
N. He mau manao @@@ anei kekahi ma ka ao@@@ Kuhina o Amerika H@@@ ka oukou hoohana ana@@@
P. I ko u wa ma ka @@@ he kanaka ma ku inoa @@@ ler ka i pane mai ia'u. @@@ kaukau makou a pau, @@@ loa au e hakaka aku a@@@ i ka hae o Amerika.
N. Aole anei ke@@@ iloko o ka olua kama@@@ iloko o laila e hoomao@ lolei ia mai ai, a aole p@@ ke Kuhina o Amerika ua like pu kona manao oukou, a i ole, o na p@@@ paha o Amerika Hui@@@ na aliikoa?
P. Aole e hiki ia'u@@@ maopopo pono i kekahi@@@ aka, mamuli mai o@@@ Bowler hoike ana, he no ko lakou, ua hoouna@@ keia pualikoa o Amerika @@@ maanei nei, no kekahi @@@.
N. O Mr. Bowler a@@@ kahi ma ka aoao o ka @@@ hine?
P. Oia no. Oia pu@@@ ka pualikaua ma ka hale@@@
N. Pela anei kou maoli @ ia wa?
P. He manao wale @@@ ko'u; aka, aole loa au @@@ kekahi mea pili i laila.
N. Heaha la kou @ wale aku?
P. O ko'u manao aka@@@ ka ike ana aku i na p@@@ hooleleia mai iuka nei, @@@ keia manawa o ka uluk@@@ ka pilikia, alaila, ua manao@@@ iho la au, a e olelo ana @@@ loa e hiki ia lakou ke ho@@@ aku. Aole e hiki i na Am@@@ ke hoomau ia aku a le@@@.
N. Alaila, o kou @@@ aole anei ua like pu ka @@@ o ke Kuhina Amerika @@@ Kapena Wiltze a me @@@
===
(E nana ma ka anao @@@